Dagblaðið Vísir - DV - 20.07.1994, Qupperneq 14

14
MIÐVIKUDAGUR 20. JÚLÍ 1994
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÖLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1400 kr. m/vsk.
Verð í lausasölu virka daga 140 kr. m/vsk. - Helgarblað 180 kr. m/vsk.
Ertgan asa
Nýlegar yfirlýsingar Jóns Baldvins Hannibalssonar
utanríkisráöherra þar sem gefið er í skyn aö aðild ís-
lands aö Evrópusambandinu, jafnvel innan fárra mán-
aða, sé komin á dagskrá, eru fullkomlega ótímabærar.
Orö Jóns Baldvins ættu hins vegar ekki að þurfa aö
koma mönnum í opna skjöldu. Þau eru í samræmi við
þann asa og skort á aga sem einkennir alltof oft fram-
göngu hans í stjórnmálum.
Ekki er sjáanlegt að ummæh ráðherrans, hvorki á
málfundinum í Bonn né eftir heimkomuna, séu til þess
fallin að skýra og skerpa fyrir almenningi stöðu mála.
Og bersýnilega greiða þau ekki fyrir því að samstaða
skapist um þetta brýna hagsmunamál þjóðarinnar.
Tal Jóns Baldvins byggist á því að hugsanlegt er að á
næsta ári verði íslendingar eina þjóðin á Evrópska efna-
hagssvæðinu (EES) sem verður utan Evrópusambands-
ins (ESB). Þá stöndum við frammi fýrir erfiðu úrlausnar-
efni, sem er framtíð EES og samskiptin við ESB, stærsta
markaðinn fyrir útflutningsvörur þjóðarinnar.
Þetta er þó ekki glæný uppgötvun eins og ætla mætti
af umræðum undanfarinna daga. Þegar í maí í fyrra
gerði Alþingi samhljóða ályktun þar sem ríkisstjóminni
var fahð að leita eftir tvíhliða samningi íslands og ESB
ef önnur EFTA-ríki í EES gengju í sambandið.
Viðræður um slíkan tvíhhða samning geta eðh máls-
ins samkvæmt ekki hafist fyrr en ljóst er hvort EFTA-
ríkin fjögur, Austurríki, Finnland, Noregur og Svíþjóð,
sem sótt hafa um inngöngu í ESB, verði aðilar. Skoðana-
kannanir í Noregi sýna til dæmis mikla andúð kjósenda
á þátttöku landsins í Evrópusambandinu. Þjóðarat-
kvæðagreiðslan verður ekki fyrr en í nóvember.
Tímann fram að því að línur skýrist í þessu efni hljóta
íslensk stjórnvöld að nota til óformlegra funda, samráðs
og viðræðna við stjómmálamenn og embættismenn í
nágrannaríkjunum. Jafnframt því hljóta þau að vinna
aha þá heimavinnu sem nauðsynleg er, hvort sem við
verðum einir eftir í EES eða ákveðum að ganga í ESB.
Mikilvægur þáttur í þessum undirbúningi er fundur
Davíðs Oddssonar forsætisráðherra og Jacques Delors,
forseta framkvæmdastjómar ESB, í næstu viku. Á þeim
fundi hlýtur að skýrast hvemig ESB metur stöðuna verði
íslendingar eina EES-þjóðin utan sambandsins.
Einleikur utanríkisráðherra og glannaskapur í tah
væri afsakanlegur ef samskiptin við Evrópusambandið
væm léttvægt kosningamál. Svo er ekki. Hér er um að
ræða eitthvert þýðingarmesta úrlausnarefni þjóðarinnar
til lengri tíma htið. Það verður ekki farsæhega th lykta
leitt nema með yfirveguðum vinnubrögðum, þverpóht-
ísku samstarfi og nánu samráði við aha hagsmunaaðila.
Af yfirlýsingum Jóns Baldvins um ísland og Evrópu-
sambandið og viðbrögðum Davíðs Oddssonar fá menn á
tilfinninguna að ekki verði auðvelt fyrir ríkisstjómina
að veita þá forystu í þessu máh sem nauðsynleg er.
Óneitanlega kemur upp í hugann að skynsamlegt sé
að efna th þingkosninga í haust svo að í vetur megi setja
mál þetta í farveg sem er þjóðinni og stjómvöldum th
sóma og hagsmunum okkar th framdráttar.
í haustkosningum yrði ekki grundvöhur th að kjósa
um aðhd að Evrópusambandinu, þótt menn teldu hana
koma th greina, enda þarf sérstaka þjóðaratkvæða-
greiðslu um það mál. En það væri unnt að kjósa um
verklag og vinnubrögð stjómmálamanna þegar um fjör-
egg þjóðarinnar er aö tefla.
Guðmundur Magnússon
Íiiiiiiliiiiíjiöiii
mætiœam
INNLÁN
VEXTIR
VlXLAR
i:i:V IÐSKIPTÁVlXLAR
8.20%
I..YF IRDRATTARLAN
13.50%
Mskuldabréf
OVERÐTRYGGÐ
7.75%
5.50%
14.00%
k jonvEXTin
iVERÐTRYGGÐ
DRÁTTARVEXTIR
K JÓRVÉXTIR

METBÖK
AFURÐALÁN
ALAGSF L OKKAR
ISK 7.75% 2. F L. •
SDR 7.50% 3. FL. •
USD 8.50% 4. FL. •
GBP 9.00% 5. FL. •
DEM 9.00% 6. FL. •
ECU 10.25%
GENGISBUNDIN UTLÁN
„Vaxtalækkun hefur mikla þýðingu fyrir atvinnuvegina og ekki síður fyrir heimilin í landinu ...,“ segir m.a.
í greininni.
Tryggja verður
lækkun vaxta
Þrátt fyrir mikinn samdrátt í
þorskveiðum hefur stjómvöldum
tekist að halda þann veg á málum
aö hér á landi gætir efnahags-
kreppunnar ef til vill minna en í
nágrannalöndum.
Kröfur um aukin útgjöld
Það er samdóma álit flestra sem
flalla um efnahagsmál að það sem
einkum veldur áhyggjum og gæti
ógnað stöðugleikanum, sem hér
ríkir, eru kröfur um aukin útgjöld
ríkissjóðs. Kröfur em stöðugt gerð-
ar um aukin útgjöld ríkisins. „Vin-
ir“ ríkissjóðs eru fáir, hækkun
skatta kemur vart til áhta, en tekj-
ur ríkisins hafa farið minnkandi.
Þegar rætt er um halla á ríkis-
sjóði er nauðsynlegt að minnast
þess að fjármálaráðherra hefur
beitt ströngu aðhaldi og stór hluti
hallans stafar af aðgerðum sem
tengjast samkomulagi við aðila
vinnumarkaðar til þess að halda
stöðugleika og hamla gegn at-
vinnuleysi.
Um þessar mundir er hafinn und-
irbúningur við gerð fjárlaga ríkis-
ins fyrir árið 1995. Horfur hjá þjóð-
arbúinu er heldur bjartari en samt
verður íjárlagagerðin í haust síst
auðveldari en á síðasta ári. Þjóð-
hagsstofnun spáir auknum tekjum
af sjávarafla er nemi 1% á næsta
ári en að samneyslan aukist um 2%
á ári 1995-1996.
Nokkmm hagvexti er spáð á
næsta ári. Horfur era því betri en
áður, en fjarri því að vera nógu
góðar í sjávarútvegi. Það sem gæti
hins vegar skipt máli er að tekjur
af stóriðju og ferðaþjónustu muni
aukast og markaðir styrkjast fyrir
aðrar sjávarafurðir en þorsk.
Trúverðugar aðgerðir
Sá þáttur sem skiptir verulega
miklu máli fyrir atvinnuvegina er
KjaUajinn
Sturla Böðvarsson
alþingismaður
lækkun vaxta. Aðgerðir ríkis-
stjórnarinnar á sviði vaxtamála
hafa verið traustvekjandi. Þær
hafa leitt til þess að umtalsverðar
vaxtalækkanir hafa orðið. Bank-
arnir verða að hagræða og bæta
útlánastýringu svo lækka megi
vextina af þeim sökum. Með að-
gerðum bankanna og stjómvalda
verður að halda áfram á þeirri
braut að lækka vextina. En er um
að ræða varanlega lækkun eða
skammgóðan vermi?
Um það er fjallað í nýjasta hefti
Fréttabréfs um verðbréfaviðskipti
en þar segir: „Margir velta því fyr-
ir sér um þessar mundir hvort
framkomin vaxtalækkun sé varan-
leg eða ekki. í Ijósi reynslunnar eru
slíkar vangaveltur skiljanlegar.
Ófáar tílraunir hafa verið geröar á
undanfornum ámm til lækkunar
vaxta. Þessar tilraunir hafa í besta
falli skilað árangri um skamma
hríð. Hvers vegna ætti þetta að
vera öðruvísi núna? Hvað hefur
breyst?
Af því sem hér segir má ráða að
aðgerðir og forsendur fyrir lækkun
vaxta séu trúverðugar. Vaxtalækk-
un hefur mikla þýðingu fyrir at-
vinnuvegina og ekki síður heimilin
í landinu sem eru mjög skuldsett
samkvæmt nýrri skýrslu sem fé-
lagsmálaráðherra hefur birt.
Næstu skrefin á sviði efnahags-
mála verða að tryggja lækkun
vaxta enn frekar sem mun um leið
örva fjárfestingu. Kröfur um aukin
ríkisútgjöld verða að bíða betri
tíma.
Aukin útgjöld ríkisins geta því
aðeins orðið þegar þjóðartekjurnar
vaxa á nýjan leik. Að öðram kosti
er mikil hætta á auknu atvinnu-
leysi. Fara verður þann gullna
meðalveg hæfilegra ríkisútgjalda
og lækkandi vaxta og afstýra því
að atvinnuleysi aukist.
Sturla Böðvarsson
„Kröfur um aukin ríkisútgjöld verða
að bíða betri tíma. Aukin útgjöld ríkis-
ins geta þvi aðeins orðið þegar þjóðar-
tekjurnar vaxa á nýjan leik. Að öðrum
kosti er mikil hætta á atvinnuleysi.“
Skoðanir aimarra
Gagnslaus fferð til Briissel
„Jón Baldvin Hannibalsson tókst ferð á hendur
til Brassel sem utanríkisráðherra ríkisstjórnar Dav-
íðs Oddssonar. Það er staðreynd. Hann hefur ekkert
umboð frá ríkisstjóminni til þess að ræða aðild ís-
lands eða aðildarumsókn að ESB. Hann hefur ekki
einu sinni umboð frá flokki sínum til þess. Þetta vita
forystumenn Evrópubandalagsins og því er ferð Jóns
Baldvins til Briissel gagnslaus og marklaus og það
sem verra er að hún dregur það fram að ríkisstjórn-
in er sjálfri sér sundurþykk í þessu stóra máli og
það veikir stöðu okkar.“
Úr forystugrein Tímans 19. júlí.
Þvergirt ffyrir umræðu um ESB
„Viðbrögð sumra forystumanna Sjálfstæðis-
flokksins við ummælum Jóns Baldvins Hannibals-
sonar utanríkisráöherra eftir fundi hans með ráða-
mönnum Evrópusambandsins verða að teljast furðu-
leg...í stað þess að fagna nýjum upplýsingum og
leggja drög að vitsmunalegum umræðum um kosti
og galla hugsanlegrar aðildar íslands að Evrópusam-
bandinu er þvergirt fyrir alla umræðu."
Úr forystugrein Alþbl. 19. júlí.
Ákvörðun Jóns Baldvins - óþekkt
áhrif
„Jón Balvin Hanmbalsson utanríkisráðherra
virðist vera að taka afgerandi forystu fyrir þeim þjóð-
félagsöflum hér á íslandi sem vilja að við íslending-
ar geramst aðilar að Evrópusambandinu...Það er svo
annað mál hver verða póhtísk áhrif þeirrar ákvörð-
unar Jóns Baldvins Hannibalssonar að taka svo af-
gerandi forystu í baráttu fyrir því að ísland leggi
fram umsókn um aðiid að ESB.“
Úr Reykjavíkurbréfí Mbl. 17. júlí.