Dagblaðið Vísir - DV - 20.07.1994, Qupperneq 15

MIÐVIKUDAGUR 20. JÚLÍ 1994
15
Er Hæstiréttur
íslands sakhæf ur?
„Bernard Granotier er félagsfræóingur og hefur m.a. skrifað tvær bæk-
ur um kjör farandverkamanna í Frakklandi," segir Þorgeir m.a. í grein-
inni.
Bernard Granotier heitir fransk-
ur maður sem nú situr í einangrun-
argæslu í Síðumúlafangelsinu í
Reykjavík og bíður þess að verða
fluttur úr landi á vegum Útlend-
ingaeftirlits. Blöð, útvörp og sjón-
vörp hafa greint okkur frá hluta
sannleikans í því máli.
En málið hefúr líka aðra hlið, sem
nokkru varðar, svo ég get ekki
lengur hlustað þegjandi á þann
hálfa sannleika sem fjölmiðlum hér
er uppálagt að segja um þennan
einstakling.
Lögregluríkið Noregur
Bemard Granotier er félagsfræð-
ingur og hefur m.a. skrifað tvær
bækur um kjör farandverkamanna
í Frakklandi. Báðar þær bækur
höfðu verið þýddar á norsku til
útgáfu. Ritlaun og þýðingarlaun
vom greidd. I Noregi kynntist hann
þarlendri stúlku sem þó vildi fljót-
lega losa sig við hann. Hann var
tregari til að slíta sambandinu og
lauk með því að hún kærði hann
fyrir ásóknir. í réttarsalnum komst
Granotier að því að norska lögregl-
an hafði gert báðum útgefendum
hans heimsókn meðan hann sat
inni og lagt að þeim að hætta viö
útgáfu bókanna. - Það gerðu þeir.
Þegar sakborningurinn frétti
þetta gerði hann sér lítið fyrir og
kýldi dómarann á kjaftinn. Þá var
ákveðið að senda hann í geðrann-
sókn. Granotier neitaði og kvaðst
vilja taka afleiðingum gerða sinna
sem fullveðja persóna enda væri
Eg hef haldið fyrirlestra um ís-
lenska jarðfræði eða um almennt
náttúrufar á íslandi fyrir margs
konar hópa, bæði leikra og lærðra.
Víst þykir fólki merkilegt að heyra
um jökla, eldgos og jarðhita en
sýnu mesta athygli vekur þó oftast
frásögn afjarðvegseyðingu og land-
græðslu hérlendis.
Það bregst varla að almennastar
umræður og flestar fyrirspurnir
varða þau mál. Og það er afar al-
gengt að fólk spyiji sem svo: - Af
hverju er ekki farið fram á alþjóð-
legt átak til þess að flýta baráttunni
fyrir endurheimt landgæða? Góð
spurning og gild! Mestan áhuga
sýna Norðurlandabúar.
Feiknarlega dýr sókn
Þrátt fyrir góða viðleitni og tölu-
vert fiármagn til landgræðslu frá
hinu opinbera og ýmsum öðrum
aðilum er flestum ljóst að okkur
miðar of hægt við að stöðva.land-
eyðingu og græða land að nýju.
Eitt til tvö hundruð milljónir króna
á ári er tífalt of lág upphæð.
Lætur nærri að fyrir einn til tvo
milljarða króna á ári væri unnt að
gjörbylta gróðurfari á örfoka og illa
fömum landsvæðum á einum til
tveimur áratugum. Má þar með
ljóst vera inn leið að lítil von er til
Kjállariim
Þorgeir Þorgeirson
rithöfundur
geðrannsókn á veginn réttarins
úrræði sem hugsað væri í þágu
sakbomings og yrði því ekki fram-
kvæmd nema með hans samþykki.
En réttarkerfi Norðmanna reynd-
ist þá hafa á sínum snærum geð-
lækni sem var reiðubúinn að gefa
út vottorð um ósakhæfl Granotiers
án þess að ræða einu sinni við
hann. Mun það vottorð hafa verið
byggt á hótunEirbréfum sem þó ekki
liggja fyrir lögmætar sannar um
að Granotier hafl skrifað.
í frönsku helvíti
Norska útlendingaeftirlitið sendi
nú Granotier til Frakklands þar
sem hann var vistaður á stofnun
KjáUaiinn
Ari Trausti
Guðmundsson
jarðfræðingur
þess að íslendingar sjálfir geti lagt
það fé fram, auk mahnafla og
tækja, einir og óstuddir.
Alþjóðlegt átak
Eg hef, oftar en einu sinni, mælt
fyrir eða tekið undir orð um að hér
rísi alþjóðleg rannsóknastöð í jarð-
vegsfræðum og greinum er lúta að
land- og gróðurvernd. Að fenginni
fyrir geðveila afbrotamenn. Við
strokutilraun þaðan féll hann ofan
af háu þaki og braut sig allan, var
fluttur á spítala og honum klastrað
saman Eiftur en forstöðumaður
hæhsins, sem mun hafa fengið ein-
hveija eftirþanka, lét síðan gera á
honum raunverulega geðrannsókn
og leiddi niðurstaða hennar til þess
að Bernard Granotier var óðara
útskrifaður af þessari voðalegu
stofnun.
Lögregluríkið ísland
Þegar ég ræddi við Granotier í
Síðumúlafangelsinu stóðu mál
hans þannig að saksóknari hafði
krafist geðrannsóknar en sakborn-
ingurinn neitaði á sömu forsendum
og áður var getið. Hæstiréttur var
búinn að dæma honum nauðungar-
rannsókn en sú niðurstaða Hæsta-
réttar hafði verið kærð til Mann-
réttindadómstólsins í Strasborg.
Nokkru síðar fékkst jákvætt svar
frá Mannréttindadómstólnum.
Mér hefur reynst furðu örðugt
að koma þessum staöreyndum á
reynslu held ég að allgóður hljóm-
grunnur sé fyrir því en um leið
einnig fyrir viðamiklu alþjóðlegu
starfi í sjálfri eldlínu landverndar
og landgræðslu.
Hér á ég við öflun framlaga frá
öörum þjóðum í formi fjár og tækja,
umfangsmikiö sjálfboðaliðastarf
einstaklinga og samtaka við land-
græðslu og upplýsingastarf erlend-
is sem miðar að því að kynna vanda
íslendinga og árangur landgræðsl-
unnar á hveijum tíma. Líklega
gætu Norðurlöndin orðið drýgst til
aðstoðar. Um leið þyrfti að nota
tækifærið og koma á fullri stýringu
sauðfiár- og hrossabeitar svo að
landbúnaðarframleiðslan gangi
greiðlega.
Starfshóp vantar
íslendingum er ekki til vansa að
framfæri hér. Það er eins og enginn
megi komast að þvi að Granotier
hefur verið beittur ofbeldi. Hann
vann síðar óhæfuverk en undir
þeim ómennsku kringumstæðum
að hafa enn fengið frávísun sem
byggð var á grófum brotum gegn
réttindum hans. Ofbeldisverk eru
óveijanleg en kringumstæðurnar
geta þó stundum hjálpað manni til
að skilja.
Blöð, útvörp og sjónvörp gera
kannski rétt í því að greina frá
hegðun Bernards Granotiers enda
þótt mál hans muni aldrei fá úr-
lausn réttilega bærra dómenda. En
þá er það líka skylda þeirra að
greina einnig frá því ofbeldi sem
norrænt réttarfar hefur beitt hann.
Því fremur er þetta skylda þeirra
sem norrænt réttarfar er einmitt
sú geðveilan sem við öll hér mun-
um áfram búa við þótt „bijálaði
Frakkinn" verði nú fluttur úr
landi.
Þorgeir Þorgeirson
þiggja aðstoð eins og að ofan grein-
ir. Og gleymum því ekki að með
nýju umhverfismati meðal iðn-
þjóða hta margir á víðemi íslands
sem auðhnd til varðveislu og ör-
foka svæði eða gróðurskemmdir
sem skertar auðhndir er þarf að
endurheimta vegna alþjóðlegra
hagsmuna í heimi þar sem um-
hverfi og náttúru hefur þegar verið
spillt.
Fyrsta skrefið til alþjóðlegrar
sóknEir með okkur íslendingum hér
heima felst í því að búa til starfshóp
skipaða mönnum úr ráðuneytum,
Landgræðslunni, Skógræktinni
o.s.frv. til þess að leita samstarfs
meðal annarra þjóða, sjóða og sam-
taka við að græða ísland; stækka
gróðurlendi úr 25-30% lands í
50-60%.
Ari Trausti Guðmundsson
Meðog
Verðlagning á tjaldsvæðum
Fjórlán þúsund
fyrir vikuna
„Við gerum
mikiö af því
að ferðast
innanlands
og fórum
t.a.m. í fiórtán
daga ferö í
fyrra. Við
vorum með
tvo unglinga
með okkur og
vorum að
borga allt að tvö þúsund krónur
fyrir nóttina. Það segir okkur að
vikan kosti fiórtán þúsund krón-
ur og það er töluvert meira en
við borguðum fyrir viku í sumar-
bústað á vegum BSRB í sömu ferð.
Vikan þar kostaði sjö eða níu þús-
und krónur og þar haföi rnaður öll
þægindi. Þetta finnst mér afar ein-
kennilegur verðmunur.
Stærsti hluti íslendinga notfær-
ir sér rennandi vatn og það aö
geta komist á klósett. Aðra þjón-
ustu þurfum við ekki. Maður
nýtir sér þvottavélar, sundlaugar
og annaö slíkt, borgar sérstaklega
fyrir þvottavélina og telur það
ekki eftir sér en sundlaugin kem-
ur tjaldsvæðmium ekkert við.
Við höfum aðeins einu sinni íárið
til útlanda með krakkana og vilj-
um frekar ferðast hér heima. Hér
áður fyrr gat maður tjaldað hvar
sem manni sýndist en nú er búið
að girða hvern kima og maður
er neyddur til þess að tjalda á
þessum tjaldsvæðum. Bg á eftir
að skoða stóran hluta landsins
og vona að ég þurfi ekki að hverfa
frá ferðalögum hér innanlands
vegna þess að þau kosti of mikið.“
Mikil þjónusta
íþjóðgörðum
„Tjaldgjöld
sem Náttúru-
verndarráð
innheimtir af
sínum gest-
um hafa
lækkaö á
milli ára og
nú er lagður
virðisauka-
skattur á gist-
ingu i tjöldum
sem ekki hefur verið gert áöur.
í þjóðgörðum sem Náttúru-
vemdarráð rekur, þ.e. í Skafta-
felh og í Jökulsárgijúfrum, er
þeim sem dvelja í tjöldum veitt
mikil þjónusta og eru fialdgjöld
innheímt til þess að standa straum
af kostnaðinum viö hana. Það dug-
ir þó ekki til og þarf að koma til
niöurgreiðslna úr ríkissjóði.
Sem dæmi umþaösem innifalið
er í tjaldgjöldum má nefna stuttar
og langar gönguferðir í fylgd sér-
menntaðs starfsfólks (land-
varða). Jafnframt er gerö göngu-
leiða og viðhald þeirra stór þáttur
af starfi landvaröa. Án merktra
gönguleíða væri nær ógemingur
fyrir lúnn almenna ferðamann
að njóta náttúru garöanna. Loks
ber að nefna að innifalið í tjald-
gjöldum er myndskreyttur bækl-
ingur um viðkomandi stað sem
hefur að geyma upplýsingar um
náttúm svæðisins. Snyrtiaðstaða
þjóðgarðanna er eins og best
verður á kosið enda er töluverðu
fiármagni varið til viðhalds og
reksturs þeirra. Notkun snyrti-
aðstöðu er gestum að kostnaðar-
lausu en greiða verður sérstak-
lega fyrir heita sturtu.
Þegar upp er staðið og neytand-
inn gerir sér grein fyrir hvað
fæst fyrir tjaldgjöldm er varla
hægt að velkjast í vafa um að
verðlagningin er sanngjörn.
„Mér hefur reynst furðu örðugt að
koma þessum staðreyndum á framfæri
hér. Það er eins og enginn megi kom-
ast að því að Granotier hefur verið
beittur ofbeldi.“
Stórsókn í landgræðslu
„Lætur nærri að fyrir einn til tvo millj-
arða króna á ári væri unnt að gjörbylta
gróðurfari á örfoka og illa förnum land-
svæðum á einum til tveimur áratug-
nw^ “
Ólafur Sigurðsson
ferðamaður
Aðalheiður Jó-
hannsdóttir, frkvstj.
Náttúrverndarráðs