Þjóðviljinn - 28.01.1941, Blaðsíða 2

Þriðjudagur 28. janúar 1941.
ÞJOÐVILJINN
^sðowiunui
I rtgeíandi:
Sameiniogarflekkur alþýðtj
— Sósíalistaflokkurixm.
Ritat jór&r:
Einar Olgeirsson. ,
Sígfús A. Sigurhjartarson.
RÍtstjóra:
Hrerfisgötu 4 (Víkings-
prent) aími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif
stofa: Austarstræti 12 (1.
* fiteð) síxsd 2184, - --
Askriftargjald á mánuði:
Reykjavík og nigrenni kr.
2.50. Annarsstaðar á land-
iuu kr. 1,75. I lausaaölu lö
anra eintaldð.
VBtí»gsprent k.f., Hverfisgötu
Hínítf blygdunar-
lausu
Hvað myndu menn í Noregi
segja um stjórn í stærsta verk-
lýðsfélagi höfuðborgarinnar, sem
léti stjórn þýzka setuliðsins þar
vita af því, að einhverjir rnenn í
félaginu hefðu lagt til að koma
út upþlýsingum til verkamann-
nmra í þýzka 'hernum, til þess að
lögregla þýzka setuliðsins tæki
þe&sa norsku verkamenn.
Og hvað myndu Norðmenn svo
segja um þá menn, sem við
stjórnarkosningar í sama félagi
mældu með sjálfum sér með eft
irfarandi orðum: „Kjósið okkur,
því á okkur hefur þýzka setulið
ið velþóknun. En kjósið ekki and
stæöinga okkar. því þýzka setulið
ið myndi líta á þá sem 5. herdeild
Englendinga og vera miklu erfið
ari í öllum samnigum“.
Það þarf ekki að efast um
hvernig norska þjóðin myndi líta
á slíka menn. Það myndi varla
verða notað eins „heflað" orð og
Quislingar um þá. Þeir myndu
verða skoðaðir sem örgustu þjóð
niðingar, föðurlandssvikarar, sem
skeyttu hvorki um skömm néheið
ur, til þess eins að ná persónu
legum voIdum og metorðum, og
hikuðu ekki við að skriða upp eft-
ir baki hertekinnar þjóðar sinnar
með aðstoð erlends innrásarhers.
* *
f Noregi myndi hver slíkur föð-
urlandssvikari fyrirverða sig svo
fyrir slíkar aðfarir sínar og ótt-
ast svo afreiðingarnar, að hann
myndi dylja þær sem frekasthann
gæti,
Fln hér á fslandi básúna slík-
ir menn þetta út og þykjast
meiri menn fyrir. Og þeir gera
það í trausti þess að hinn erlendi
her hafi ekki aðeins hertekið land
ið, heidur og lagt undir sig yfir-
stéttina með húð og hári otg eitr-
að afmenningsálitið út frá henni.
Dagsbrúnarstjórnin hefur þegar
sýnt hlygðunarleysi sitt í því að
hælast um af Júdasarverki sínu.
En þar með er ekki svikagöng-
unni lokið.
Aðahnenn bæði A- og B-Iistans
við Dagsbrúnarkosningarnar hóta
verkamönnunum bókstaflega með
brezka innrásarhernum, ef verka
menn ekki kjósi eins og þeir vilji.
Nú er ástandið eins og kunnugt
er svo á ísiandi, að brezka her-
stjórnin er stærsti atvinnurekandi
í Reykjaví'k, f)ótt íslenzka yfirstétt
in og ríkisstjórn hennar hafi yrfir-
II.
3.
18. ntarz skellur svo óveðrið á
fyrir alvöru. Þá ræðst her stjórnar
innar á fallbyssustæði Þjóðvarn-
arliðsins í Montmartre og hyggst
að ræna þaðan falibyssum, sem
Þjóðvarnariiðið átti oig hafði tek-
izt að koma undari við friðar-
gerðina 26. febr., oig þá ætlaði
herstjórnin að afhenda Þjóðverj
um þessar fallbyssur. Strax og
það vitnaðist, að ríkisherinn hefði
ráðizt á Montmartre, byrjaði
Þjóðvarnarliðið og ótölulegur
manngrúi að streymg þangað.
Hershöfðingi ríkishersins, Le-
comte, skipaði hermönnum sín-
um þá að skjóta á mannfjöld-
ann, en ekki einn einasti her-
maður hlýddi. Leystist rikisher-
inn vonbráðar upp og dreifði sér
þrátt fyrir ógnandi skipanir her.s
höfðingjans. Lecomte hershöfðingi
og Clement Thornas, sem var
sérstaklega illræmdur fyrir bar-
áttu sína gegn verkamönnum í
byltingunni 1848, voru teknir til
fanga og skotnir.
Það er rétt að geta hér þess
manns, sem aðallega hafði staðið
fyrir árásinni á Montmartre og
réði í rauninni öllum aðgerðum
stjórnarinnar. Þessi maður var
Thiers. f meira en hálfa öliT háíði
hann bundið borrgarastéttina
frönsku á hornum og klaufum og
jafnframt verið persónugervingur
hennar vesþldóms. Þegar hann
frétti ófarirnar við Montmartre,
flýði hann strax frá Paris til
Versailles, ásamt ríkisstjórninni og
því, sem effir var af ríkishernum.
f raun og veru var það ‘mjöig í
samræmi við áform Thiers að yf-
irgefa París, því að þannig gafst
honum tækifæri tii þess tað fá
algerðan stuðning hægriflokkanna
ogl |giatieinni(g búið um sftg í næði
til að veita vinstri flokkunum
það högg, sem þeir gætu ekki af-
borið.
4.
Um kvöldið 18. marz söfnuð-
ust menn saman á götum Par-
ísar á meðan stjórn Þjóðvarnar-
liðsins sat á ráðs'tefnu í ráðhús-
inu. Eftir fanga mæðu ákvaðhún
að taka völdin í sínar hendur, en
aðeins á meðan verið væri að
undirbúa kosningarnar til 'komm-
únunnar. Þótt stjórn Þjóðvarnar- i
liðsins væri að miklu leyti skip-
uð af róttækum byltingarsinnum
bar allt starf hennar fyrstu dag-
ana greinifegan vott um kvíða og
óvissu. En þegar völd hennar
urðu traustari og Versailies-
stjórnin neitaði ðllum samkom.u-
lagstilraunum, varð hún að taka
til róttækari ráðstafana. En hún
reyndi þó að halda öllu í sama
horfinn og það hafði verið, með-
an borgarastéttin fór með völd.
Hún leyfði t. d. borgaraflokkunum
að halda áfram að skipuleggja
starfsemi sína. En þegar borgar-
arnir i Paris gerðu tilraun til að
hrifsa vöklin úr höndurn Þjóð-
varnarliðsins (22. marz) voru
þeir afTOpnaðir, og fyrirbyggt, að
fleiri slíkar tilraunir yrðu gerð
ar. En einhver hrapalegasta vilÞ
on, sem stjórn Þjóðvarnarliðsins
gerði var sú, að hún lét rikisher-'
inn hafa góðan tíma til að búa
sig undir að veita kommúnunni
rothögg, í staðinn fyrir að fara
þegar á eftir ríkishernum og ráð-
ast á hann, meðan hann var ó-
viðbúinn. Enda kom þetta komnv
únunni í koll að lokum.
Nú komum við að atriði, sem. er
geysilega eftirtektarvert, sér-
staklega í sambandi við þá tíma
sem við nú lifunt á. — Eftir skiÞ
málum vopnahlésins mátti franski
herinn ekki vera stærri ien fjöru
tíu þúsund manns. En nú sækir
Thiers um stuðning hjá Bismarck
og hann leyfir. að franski her-
inrt sé aukinn upp í hundrað og
þrjátíu þúsund mianns, og lét |
þýzka stjórnin fjölda striðsfanga (
lausa til að bæla niöur uppreisn
alþýðunnar í Frakklandi.
Þetta að yfirstéttir Frakklands
og Þýzkalands sameinuðust til að
hæla niður uppreisn alþýðunnar,
er ekkert nýmæh. Það hefur ver-
iö sameiginlegt öllum striðuro
auðvaldsins frá upphafi, að einka
hagsmunir hafa verið látnir víkja
fyrir stéttarhagsmunum. —
Þegar búið var að auka við ríkis
herinn, var París umkringd og
hinar fjölmörgu uppreisnir í öðr
um hæjum Frakklands barðar
niður með harðri hendi. — 26.
rnarz voru svo kosningarnar til
kommúnunar. Kosningarnar fóru
fram án allrar þvingunarráðstaf-
ana icgjmeð mikilli þátttöku. 28.
marz voru nöfn hinna kosnii til-
kynnt með mikilli hátíð fyrir
framan ráðhúsið.
Fyrsta skrefið í þessari stór-
kostlegu tilraun til að skapa sósí-
alistiskt riki hér á jörðu var stig
ið. — En úti fyrir borgarhliðunum
standa herir rikisstjórnarinnar,
styrktir og efldir af erlendu fjár
magni, albúnir til að velta sér inn
yfir borgina og sýna þessum
heimskingjum, sem þar eru að
reyna að skapa sér réttlátt þjóð-
félag, að slíkl er ósvifin móðgun
við allar fagrar dyggðir.
á — n
*
Framhald næst-
Þeir sem gleymdust
fljótanlega peninga til að láta
vinna fyrir. Það er slík smán fyr
ir íslenzku yfirstéttina að hún
skuli ekki setja alla íslenzka verka
menn í vinnu nú þegar hún hefur
tugi milljóna króna til umráða,
að engin borgarastétt Evrópuhefði
hagað sér svo hraksmánarlega
undir slíkum kringumstæðum.. En
í þeim bröskurum, sem hér ráð.a
rikjum er enginn vottur af þjóðar
metnaði til, aðeins yfirstéttartiil-
finningin ei.n, óblandin af allri
þjóðernistilfinningu. Þess vegna
finnst þeim fróun í því þjóðar-
tjóni, sem það er nú fyrir ísland
að vinnuafl þúsunda af verka-
mönnum skuli ekki notast til hag
nýtra framkvæmda, heldur hern
aðarlegra aðgerða. Og þeir líta til
herstjórnar setuiiðsins með vel-
þóknun sem væntanlegs banda-
manns í kúguninni.
Meðan milljónamæringarnir reka
þannig föðurlandssvik sín og fá
að launum aílt að 10 millj. kr.
gróða á mánuði, — apa svo er-
indrekar þeirra í verklýðshneyfing
urini eft/r þeim ósvinnuna og hóta
verkamönnum með innrásarhern
um, ef þeir ekki kjósa atvinnurek
vinnurekendalistans. Þar segirorð
rétt:
„Þó vil ég þar við bæta einu
atriði, sem félagsmenn í Daigs-
hrún mega gjarnan gera sér alvar
lega grein fyrir, en það er, að nr'i
litur út fyrir að Bretar muni skoða
hverja þá stjórn, er studd værí
af þeim mönnum, er stóðu að
dreifibréíinu, sem stjórn 5. her-
deiidar Hitlers á fslandi. Dags-
brúnarmenn ættu öðrum fremur
að skilja hvað það þýðir, þegar
þeir vita, að á meðan skrifstofa
Dagsbrúnar borgaði út vinnulaun
í Bretavinnunni var vikugrejðslan
yfri 240 þúsund krónur eða nær
1 i mifljón króna, það er um ein
milljón króna á mánuði“.
Sama hótun kemur og fram í
Alþýðublaðinu.
Svona djúpt era þessir menn
sokknir bæði sem verkalýðssinn-
ar og íslendingar, að þeir hóta
verkamönnum með erlendu at-
vinnurekendavakli, sem þar á of-
er vald innrásarhers, til að reyna
að beygja þá undir ok sitt, — í
stað þess að krefjast tafarlausr-
ar, fullrar atvinnu fyrir alla ís-
lenzka verkamenn af íslenzku
milljónamæringunum, ríki þeirra
endalistann.
Einna ósvífnast kemur þetta
fram í grein, sem Guðmundur 0
sameiginlegur þjónn British Petro
leum. Héðins og íhaldsatvinnurek
endanna, skrifar í eitt blað at-
og bæ.
Ge ur blygðunarleysið gengið
lengra?
Verður þjónustan við atvinnu-
rekendavaldið, erlent og innlent,
opinberuð greinilegar?
Nú þegar svo miklar kaupdeilur
eru nýafstaðnar, er fróðlegt að
líta yfir það sem unnizt hefur
og einnig það senr tapazt hefur.
Þau eru alls ekki svo fá verk-
lýðsfélögin, sem hafa áorkað
ýmsum kjarabótum fyrir launþega
sína, þau eru alls ekki svo fá,
sem hafa brotið „prinsip' at-
vinnurekenda og hafa náð glæsi-
legri sigri en þau hafa áður náð.
En því miður eru þó til þau
félög, sem hafa aligerlega farið
halloka fyrir „prinsipunum" og
því miður þá hefur einmitt tek-
izt að yfirvinna það vígi, sem hing
að til hefur verið öflugastur varn
argarður verkalýðsins, Dags-
brón.
„Eigi skal gráta Björn bónda
heldur safna liði", sagði ekkjan
er hún heyrði lát bónda síns, og
þó undarlegt megi virðast eiga
slík orð víö hér, — ,það þýðir ekki
að syrgja orðinn hiut, hvað ósig-
urinn snertir, heldur safna liði
í þær kosningar, seni nú fara
framí í Dagsbrún og vinna virkið
aftur.
Annars var hugmyndin ekki að
ræð.a þetta mál heldur annað hlið
stætt.
Það er eftirtektai'vert, að mér
finnst, að flestir skuli vera á sama
málinu, að dýrtíð'sú, sem skapazt
hefur síðan í haust stafi að veru
legu leyti frá hinni gífurlegu
verðhækkun íslenzkra afurða, og
[)á fyrst og fremst mjólkur, kjöts
grænmetis og fisks, sem hefur
hækkað meira nú en dæmi eru til
áður á svo skömmum tíma.
Það sem mest er athugavert við
þetta er þaö, að þeir, sem fram-
leiða þessa vöru liafa fengið marg
falda hækkun á henni, það er að
segja þeir, sem eiga framleiðslu
tækin.
Það er vitað mál, að á allflest-
um, bæjum í sveit eru- svo og svo
margir lausamenn, menn sem
vinna að framleiðslu þeirra af-
urða, sem sveitirnar framleiða,
mienn sem fá vissa faupupphæð
yfir svo og svo langan tíma' árs-
ins.
Og það merkilegasta af öllu
er að nú eftir að afurðir sveit-
anna hafa svo gífurlega hæk_kað
í veröi, er kaup þessara manna
það- sama og jafnvel minna en
það hefur verið á undanförnum
árum og engar líkur til að það
hækki.
Það er þetta sem við þurfum
að athuga, þegar við lítum yfir
unna sigra í kaupgjaldsmálum,
við hljótum að sjá fram á, að
þarna eru stéttarbræðyr, sem
sannarlega hafa verið útilokaðir
frá þeim rétti sem þeim ber eins
og öðrum, réttinum til hækkaðs
fcaups og dýrtíðaruppbótar.
Þetta er alveg sérstaklega at-
hugandi fyrir okkur unga fólk-
ið, því flestir þeir, sem hér eiga
hhit að máli eru í okkar hópi,
flestir þessara manna eru úr
æsku sveitanna, úr þeirri stétt er
FramhaM á 4. siftn.