Þjóðviljinn - 07.04.1943, Qupperneq 3

Miðvikudagur 7. apríl 1943
ÞJÖÐVILJINN
3
HiððmmH |
Útgefandi:
Sameiningarflokkur alþýðu —
Sósíalistaflokkurinn
Ritstjórar:
Einar Olgeirsson (áb.)
Sigfús Sigurhjartarson
Ritstjórn:
Garöastræti 17 — Víkingsprent
Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa. Austurstræti 12 (1. hæð)
Sími 2184.
Víkingsprent h.f. Garðastræti 17.
Hvífluklíkan
dskrar á völdín
Tíminn mælir digurbarka-
lega í gær. Gerðardóms- og
þrælalaga-höfundarnir þykj-
ast nú vilja viðreisn. Menn-
imir, sem skríðu undir Kveld-
úlfsklíkuna, til þess aó' lyfta
henni upp til auðs og valda
1939, þykjast nú tilvaldir til
þess að berjast á móti henni.
Aumustu afturhaldsseggirnir
í landinu, sem sett hafa
smánarblett á þjóðlíf íslend-
inga með menningarofsókn-
um sínum, þykjast nú allt í
einu vilja framfarir og frelsi.
Tíminn mælir drýgindalega.
Hann þykist nú geta talað í
nafni Alþýðuflokksins líka.
(,,Það myndi ekki standa á
Pramsóknarflokknum að taka
þátt í viðreisnarstarfinu. Sviþ-
aiö mun mega segja um Al-
þýðuflokkinn11, segir Tíminn í
gær.) Ber aö líta á þetta,
sem svo, að Alþýðuflokkurinn
sé nú aftur orðin föst hjá-
leiga hjá Framsókn? Er Hriflu
valdiö búið aö stinga Alþýðu-
flokknum aftur í vasa sinn
— og er gjamm Alþýðublaðs-
ins utan í Framsókn aðéins
gelt meinlauss rakka að hús-
bónda sínum?
Þeir svari til um þaö, Al-
þýðuflokkurinn og Framsókn.
Þaö þarf ekltí að gxafa
langt til þess áð komast fyrir
rætur þess, hvað Framsóknar-
klíkunni gengm- til með of-
stopa sinn í Tímanum í gær.
Framsókn vill brjóta verk-
lýðshreyfinguna undir ok sitt,
knýja verkalýðinn til að lafa
aftan í sér og fylgja sér.
Framsóknarklíkan þykist hafa
Alþýðuflokkinn í vasanum,
hvenær sem á reyni, — og
ætlar hún af göflunum að
ganga af reiði yfir því, að
hún skuli ekki geta gert Sós-
íalistaflokkinn að fótaþurrku
sinni, fengið hann til að svíkja
hagsmuni alþýðunnar og lafa
aftan í Framsókn.
Og þegar Framsókn verður
vör við þetta, umhverfist þún
að hætti Jónasar og hrópar:
Moskva, Moskva!! — Brjál-
semin er smitandi og margt
líkt meö þeim, sem ríkastar
hafa tilhneigingar til fasisma.
Það er engin tilviljxm að gerð-
ardómshöfundamir og kaup-
kúgaramh- fara að hrópa
Moskva, Moskva, og heimta
!Útrýmingu „Moskvavaldsins“
í verklýðshreyfingunni, að
hætti Hitlers, þegar þeir sjá
a& verkalýðurinn er hættur
að beygja sig fyrir þeim, af
þvf að hann hefur v ’uiað til
Síðasfa vígí sundrungarínnar , vcrklýðshrcyfingunnt fallíð
linnnii á flbuFeiiFi sameinafluF í eitt télao
Míðsljórn Alþýðusambandsíns eínhuga um að skapa full-
komna eíníngu verkalýðsíns ínnan Alþýðusambandsins
Þegar Alþýðusamband íslands var gert að heildarsambandi
verkalýðsfélaganna, óháð pólitískum flokkum, var lagður grund-
völlur að sameiningu allra verkalýðsfélaga landsins innan Al-
þýðusambandsins.
Þau félög, er fram að því töldu sig ekki geta verið í samband-
inu vegna hinna pólitísku ákvæða, gengu eftir það hvert af
öðru inn í Alþýðusambandið, sundrungin var útlæg gerð úr verk-
lýðshreyfingunni.
Þó var einn staður á landinu, Akureyri, þar tókst ekki að sam-
eina verkalýðinn. Tilraunum til sameiningar hefur þó verið
haldið áfram og verður hér sagt frá síðasta þætti þess máls.
Einingarsamþykkt
17. þings Alþýðusambands
íslands.
17. þíng ALþýðusambands-
ins, sem haldið var á s 1.
hausti, samþykkui eftiríar-
andi um sameiningu verklýðs-
samtakanna:
„Þingið fagnar því, að flest þau
verkalýðsfélög, er áður voru klofin
skuli nú hafa sameinazt aftur og tel-
ur, að í nánustu framtíð verði að
útrýma vanvirðu og skaðsemi sundr-
ungarinnar að fullu og öllu.
í fullu trausti þess, að þetta sé
vilji yfirgnæfandi meirihluta verka-
lýðsins, ályktar þingið að fela hinni
nýju sambandsstjórn að beita sér fyr
ir sem skjótastri sameiningu.verka-
lýðsfélaganna, þar sem þau eru
sundruð“.
Ennfremur:
„Þar sem Akureyri er nú orðið
eini staðurinn í landinu, sem sam-
eining verkalýðsins hefur enn ekki
tekizt og af meðlimatölu í Verka-
lýðsfélagi Akureyrar er ljóst, að
mikill meirihluti verkamanna á
Akureyri eru utan verkalýðsfélags-
ins, enda upplýst að félagið er að
mestu lokað fyrir verkamönnum, á-
lyktar þingið að þessari stefnu Verka
lýðsfélags Akureyrar verði nú að
vera lokið, og beinir því eindregið
til væntanlegrar sambandsstjórnar
að ganga þegar að þingi loknu til
verks um að fá sameiningu verka-
manna innan Verkalýðsfélags Akur-
eyrar. En reynist sú leið alls ófær,
geri sambandsstjóm þær ráðstafanir,
sem bezt geta svarað þeim tilgangi,
meðvitundar um mátt sinn
og eignast trygga og örugga
forastu þar sem Sósíalista-
flokhurirm er.
En verkalýöurinn veit vel
og mun vita það betur áður
en lýkur, um hvað Framsókn
er að berjast hér. Og vei’ka-
lýðurinn veit líka hversvegna
honum ríður á að staixda fast
saman um Sósíalistaflokkinn
og stefnu hans.
Þáð er vei*iö að berjast um
það, hvort verkalýðuiinn eða
embættismannaklíka Fram-
sóknai’ eigi að hafa fonxstuna
fyrir alþýðustéttunum á ís-
landi.
! Og það þýðir aftur, aði bar-
izt er um enn meira og ör-
lagaiíkara:
Hvort hin sósíalistiska verk-
lýðshreyfing eigi að hafa for-
ustuna fyrir íslenzku þjóðinni
á þeim afdrifaríku timum,
sem nú eru komnir yfir hana,
— eða hvort menn, sem aiit-
af eru reiðubúnir að gerast
leppar erlends auðvalds eiga
að ráðn?
að sameina alla verkamenn á Ak'ur-
eyri í einu verkamannafélagi“.
Miðstjórn Alþýðusam-
bandsins hefst handa um
framkvæmd einingarinnar.
Á fundi Alþýðusambands
íslands, 10. marz s. 1., var
samþykkt með samhljóða at-
kyæðum eftirfararfdi lóillaga
um að ljúka. framkvæmd þess
að sameina öll verklýðsfélög
innan Alþýðusambandsins, en
Verklýðsfélag Akui-eyrar („Er-
lingsfélagið“) var eina verk-
lýðsfélagið, er ekki hafði hlýtt
'samþykkt 17. þingsilxp um
sameiningu.
Samþykkt miðstjómarinnar
er svohljóðandi:
„Með því að ekki hefúr tek-
izt. að sameina verkalýð Akur-
eyrar í. eitt verklýðsfélag, á
gi’undvelli ályktana 17. þings
Alþýðusambandsins, þrátt fyr-
ir viðleitni miðstjórnar í þessa
átt, og fyrirsjáanlegt er að
verklýðshi’eyfingu Akureyrar
er hætta búin af núverandi
ástandi' þar, í þessu efni, þá
samþykkir miðstjómin hér
með að taka þessi mál í eigin
hendur og senda með fyrstu
ferð, í þessu skyni, einn eða
fleiri fulltrúa úr sínum hópi
til að annast framkvæmd
þessarar sameiningar.
Fullti’úum sínum til leið-
beiningar í þessu starfi, sam-
þykkir miðstjómin eftirfar-
andi atriði, sem grandvöll að
samkomulagi rnilli viðkom-
andi félagsaðila.:
1. Vei’klýðsfélag Akureyrar
vei’ði opnað fyrii’ öllum verka-
mörmum, sem hafa sam-
kvæmt lögum Alþýðusam-
bandsins og hvers löglegs
aamíbandsféjags, rétt til að
vera þar.
Verkamannafélag Akxireyi’-
ar veröi lagt niður og eiglxir
þess látnar ganga til Verk-
lýösfélags Akureyi’ar.
Verkakvennaféiagið ,,Ein-
ing“ vei’ði félag allra verka-
kvenna á Akureyri, á sama
hátt og Verklýðsfélag Akur-
eyrar félag allra verkamanna,
2. Verklýðsfélag Akureyrar
og Verkakvennafélagið „Ein-
ing“ verði eins og að framan
er sagt, hin lögformlegu sam-
bandsfélög, hvert í sinni
starfsgrein.
Konur, sem til þessa hafa
verið félagar í Verklýðsfélagi
Akureyrar, og vilja ekki fara
í ,.Eir’nguna“, hafí í’étt til að
vera þar áfram. Konur þess-
ar hlíti þó töxtxun og samn-
ihgum „Einingar“ um kaup
og kjör.
3. Verklýðsfélag Akureyrar;
Vei’kamarmafélag Akureyrar
og Verkakvenniafélagið „Ein-
,lng“ verði sameinuð 1 eitt
félag, sem yfírtaki eignir allra
hinna sameinuðu félaga, enda
sé þetta félag opið öllum
vei’kalýð í sami’æmi við lög
A. S. í. og annarra löglegra
sambandsfélaga. — Félagi
þessu verði skipt í deildir.
4. Náist ekki samkomulag
á grxmdvelli neinna ofari- ’
gi’eindra ati’iða, samþykkir
rixiðstjórnin, með skíi’skotun
til ályktunar 17. þings Al-
þýðusambandsins um þessi
mál, aö svipta sambandsrétt-
indum þau félög, sem hafna
samkomuliaigi þessu, og felur
fulltrúum sínum, að gangast
þegar í stað fyrir stofnxm
verklýðsfélags, sem grund-
vallaö yrði á fullkomnu lýð-
ræði, og yrði það hið lög-
formlega samb^ndsfélag í staö
hinna gömlu ósættanlegu fé-
laga“.
Fulltrúum Alþýðusam-
bandsms veitt fullt umboð i
til sameiningar.
Samkyæmt fnamangreindi’i
samþykkt fóru fulltrúar Al-
þýðusambandsstj ómarinnar,
þeir Jón Rafnsson og Jón Sig-
ui’ðsson af stað til Akureyrar
17. mai-s. Komu þeir þangáð
19. marz og hófu þegar um-
í’æður um sameiningu verk-
lýðsfélaganna.
Þegar samnirigatilraunir
höfðu staðið í hálfan mánuð
samþykkti miðstjórnarfundur
Alþýðusambands íslands, 22.
mai’z, að senda þeim svohljóð-
andi skeyti:
„Fundur i miðstjóm Aip
þýðusambands íslands 22
marz 1943, samþykkir að veita
þeim Jóni Sigurðssyni og Jóni
Rafnssyni fullt umboð til þess
að fnamkvæma sameiningu
verklýðsfélaganna á Akureyri.
á gnuidvelli samþykktar mið-
stjómarinnar 10. þ. m.“
Erlingur neitar að kalla
saman félagsfund.
Laugai’daginn 3. api’íl 1943
barst miöstjóminni svohljóð-
andi símskeyti frá fulltrúum
sínum á Akureyri:
„Þar sem meiri hluti stjóm-
ar Verklýðsfélags Akureyrar,
hefur þrátt fyrir skriflega
beiðni okkai’ neitað um fimd 1
félaginu og einnig neitað okk-
ur um fimd í TrúnaðarráÖi OP
ennfremur erxgan fxmd hald-
ið í félaginu, þrátt fyrir skrif-
lega beiðni 33 fullgildra félags-
manna og þar brotið baaði sín
eigin félagslög og sambands-
ins, leggjum viö til, að félag-
inu sé vikið úr Alþýðusam-
bandinu. Munum þá strax
stofna nýtt vei’klýðsfélag er
gangi í sambandiö.
Jón Sigurðsson Jón Rafns-
son“.
Miðstjórn Alþýðusam-
bandsins fyrirskipar sam-
einingu tafarlaust.
Svohljóðandi svarskeyti
samþykkt með samhljóða at-
kvæðum og sent sem hrað-
skeyti;
„Stjórn Verklýðsfélags Ák-
ureyrar, c/o Exiingur Friðjóns
son, Akureyri.
Tilkynnum yður, hafi ekki
náöst samkomulag um sam-
einingu Verklýðsfélags Akur-
eyrar og Vei’kamarmafélags
Akureyrar fyrir kl. 24 1 dag
3. apríl, er Verklýðsfélagi Ak-
ureyrar hér með vikið úr Al-
þýðusambandi íslands. Jóni
Sigurðssyni og Jóni Rafnssyni
fyi’irskipað áð stofna nýtt
sambandsfélag vei’kamanna á
Akureyri, nú þegar.
Umboðsmönnum sambands-
ins sent samhljóða skeyti.
f. h. miðstjórnar
Guðgeir Jónsson ;
Bjöm Bjamasori1.
Erlingur þverskallast.
Fyrir hádegi s. 1. sunnudag
barst Alþýðusambandsstjórninni
svohljóðandi símskeyti:
„Stjórn Alþýðusambands ís-
lands, Reykjavík.
Oss furðar mjög á hótunar-
skeyti yðar um að víkja Verka-
lýðsfélagi Akureyrar úr Alþýðu
sambandinu, þár sem félagið
hefur ekki á nokkurn hátt brot-
ið lög sambandsins. Það telur
sig ekki eiga meiri sök á drætti
þeim, sem orðið hefur á samein-
iningax’málum yðar hér en aðr-
ir aðilar þess máls og mun leita
réttar síns fyrir dómstólum
landsins, ef til framkvæmda á
hótun yðar kemur. Tillögur full-
trúa yðar um sameiningu bár-
ust oss í hendur kl. 21 í gær,
í-æddar nú í Trúnaðarráði fé-
lagsins og verða fulltrúum yðar
send svör fyrir kl. 24.
Fyrir hönd stjórnar Verka-
lýðsfélags Akureyrar
Erlingur Friðjónsson (sign)“.
Innihald þessa símskeytis hef
ur verið kynnt umboðsmönnum
miðstjórnarinnar á Akureyri.
Síðasta vígi sundrungar-
innar fallið.
Þegar fullséð var, að Erlingur
Friðjónsson myndi með engu
móti fáanlegur til þess að fallast
á sameiningu verkalýðsins á Ak-
ureyri, hófu fulltrúar Alþýðu-
sambandsins undirbúning að
stofnun nýs verkamannafélags,
er sameinaði innan sinna vé-
banda alla verkamenn á Akur-
eyri, og er sagt frá stofnuninni
á 1. rxðu b'aðsins.