Þjóðviljinn - 15.07.1943, Page 2

2
ÞJÓÐVILJI-'N
Fimmtudagur 15. júlí 1943.
Deila milli verðlagsstjðra og
Alþýðusambandsins
Verðlagsstjóri vill setja hámark á ákvæðis-
vinnu faglærðra verkamanna
eBccjcK/pózbwínn

t-i i
«i i 'íV-rm
Esja
Burtferð kl. 12 á hádegi 1 dag.
Þór
Tekið á móti flutningi til Vest-
mannaeyja fyrir hádegi á morg-
un.
Rifsnes
Tekið á móti flutningi til
Blönduós, Skagastrahdar, Sauð-
árkróks, Hofsóss og Haganes-
víkur í dag.
r
Armann
Tekið á móti flutningi til
Sands, Ólafsvíkur, Grundarfjarð
ar, Salthólmavíkur, Króksfjarð
amess og Flateyjar í dag.
FRAKKA-
og
DRAGTAREFNI
köflótt og írótt
nýkomin.
Verzlun H. Toft
Skólavörðustíg 5.
Sími 1035
«0*00000000000000
VQOOOOOO0OOOOOAOM
MUNIÐ
Kaffisöluna
Hafnarstræti 16
ooooooooooooooooo
Alþýðusambandi íslands barst
nýlega svohljóðandi bréf frá
Múrarafélagi Reykj avíkur:
„Vér viljum ekki láta hjá líða
að gera yður kunnugt, að verð-
lagsstjóri hefur tilkynnt okkur,
að hann hafi ákveðið að taka
ákvæðisvinnuverðskrá félags-
vors til yfirvegunar, og ætli að
lækka hana allverulega.
Þar eð vér álítum að hér sé
um beina grunnkaupslækkunar-
árás á okkur að ræða, sem ef til
vill er aðeins forleikur að til-
raun til almennrar grunnkau^s
lækkunar hjá launastéttum
landsins, álítum vér rétt, að
verkalvðssamtökin í heild hafi
samvinnu sín á milli til varnar,
og Alþýðusambandið fái vitn-
eskju um málið þegar 1 stað. Þó
vér séum ekki innan Albýðusam
bandsins, teljum vér samvinnu
við það æskilega um þetta mál,
sem og önnur hagsmunamál
verkalýðsstéttarinnar, og erum
vér reiðubúnir til að gefa allar
þær upplýsingar, sem hægt er í
málinu, og til bess samstarfs,
sem félag vort stjórn Al^-ðu
sambandsins telur nauðsynlegt“.
í tilefni af bréfi þessu sendi
Alþýðusamb. verðlagsstjóra svo
hljóðandi bréf:
„Herra verðlagsstjóri!
Oss hefur borizt bréf frá Múr
arafélagi Reykjavíkur, þar sem
svo er skýrt frá, að verðlagseft-
irlit ríkisins hafi ákveðið að
taka til yfirvegunar ákvæðis-
vinnutaxta þessa stéttarfélags,
með það fyrir augum að fá hann
lækkaðan.
Með því að hugmyndir manna
um verðlagseftirlit munu al-
mennt vera á þá lund, að því sé
ætlað að sporna gegn dýrtíð,
með því að hindra okur á ýms-
um nauðsynjavörum fólks, en
ekki að hafa afskipti af kaup-
gjaldsmálum, finnst oss þessi
fregn gegna nokkurri furðu.
Þar sem verðlagseftirlitið seil
ist hér tvímælalaust út fyrir
sinn löglega verkahring, og hér
gæti skapazt fordæmi, sem setur
hina lögvernduðu kauptaxta
stéttarfélaga alþýðunnar 1 hættu
leyfum vér oss hérmeð að mót-
mæla afskiptum verðlagseftir-
litsins af launataxta Múrarafé-
lagsins, en óskum jafnframt að
ná tali af yður, hr. verðlagsstjóri
eigi síðar en kl. 2 e. h. á morg
un til að kynnast nánara þessu
máli, áður en vér hyggjum á
nauðsynlegar gagnráðstafanir
til verndar sambandsfélögum
vorum.“
8. júlí s. 1. áttu þrír stjórnar-
meðlimir Alþýðusámbandsins
tal við verðlagsstjóra út af þessu
máli og kom þar fram hjá hon-
um sú skoðun, að múrarar, sem
vinna ákvæðisvinnu væru verk-
takar, sem heyrðu undir valda-
svið verðlagseftirlitsins. Þessa
skoðun sína og viðskiptaráðs
staðfestir verðlagsstjóri án þess
að rökstyðja hana á nokkurn
hátt, í bréfi því, sem hér fer á
eftir:
„Með tilvísun til bréfs yðar,
dags. 6. júlí s. 1., og samtals við
Jón Sigurðsson, Jón Rafnsson og
Björn Bjarnason í gær, varðandi
ákvæðisvinnutaxta Múrarafél.
Reykjavíkur, skal það tekið
fram, að viðskiptaráðið álítur,
að múrarar séu verktakar, þegar
þeir vinna í ákvæðisvinnu, en
samkvæmt lögum nr. 3 frá 13
febrúar 1943 heyra greiðslur til
allra verktaka undir valdsvið
ráðsins, múrara jafnt sem ann-
arra.
Það liggur í augum uppi, að
kauptöxtum verkalýðsfélaganna
er á engan hátt stofnað í hættu
þótt sett séu ákvæði um taxta
vérktaka. Viðskiptaráðið hefur
hins vegar aldrei ætláð að hafa
nein afskipti af launum, sem á-
kveðin eru með samningum
stéttarfélaga, enda skortir það
heimild til þess. Þótt ráðið setji
ákvæði um ákvæðisvinnutaxta
múraranna, snertir það auðvitað
ekki hið auglýsta tímakaup
þeirra“.
12. júlí s. 1. samþykkti mið-
stjórn Alþýðusambandsins ein-
um rómi eftirf^randi ályktun,
sem send var verðlagsstjóra
daginn eftir.
„f tilefni af afskiptum Viðskipta-
ráðs af ákvæðisvinnutaxta Múrara-
félags Reykjavíkur, og með sérstakri
tilvísun til bréfs Verðlagsstjóra dags.
9. júlí s. 1. til Alþýðusambandsins,
þar sem haldið er fram þeirri skoð-
un, að „múrarar séu verktakar, þeg-
ar þeir vinna í ákvæðisvinnu" og
heyri' því undir valdsvið verðlagseft-
irlitsins, vill miðstjórn Alþýðusam-
bandsins hér með árétta bréf sam-
bandsins frá 6. júlí s. 1., þar sem er
m. a. mótmælt þessari skoðun.
í þessu sambandi sér miðstjórnin
ástæðu til að benda á eftirfarandi:
1. Ákvæðisvinnutaxti Múrarafé-
lags Reykjavíkur er ekkert annað en
vinnutaxti miðaður við vinnuafköst.
2. Verði gengið inn á þá braut, að
setja í flokk með verktökum, þ. e.
meisturum, venjulega múrara, sem
vinna samkvæmt viðurkenndum á-
Kauplækkunarsvindlið
Hvar sem launþegar hittast snú-
ast viðræður þeirra þegar í stað að
kauþlækkunarsvindlinu, því allir
eru þeir sannfærðir um, að það sé
ekkert annað en svindl, að kaupið
þeirra skuli fara lækkandi mánuð
eftir mánuð. Þeir telja þetta svindl
vegna þess, að þeir verða þess ekki
varir, að framfærslukostnaðurinn
lækki í heild, enda þótt benda megi
á einstakar vörutegundir, sem nú
eru greiddar með færri aurum á
kíló í búðunum, en þegar hæst var,
Innlendu afurðirnar greiða þeir nú
í tvennu lagi — annan hlutann í búð-
inni en hinn hjá skattheimtumann-
inum -— og síðari hlutinn kemur ekki
inn í vísitöluna á sama hátt og sá
fyrri og dregur hana því niður meira
en vera ber.
Allir þekkja „kauplækkunartöfl-
umar“, sem hækkuðu framfærslu-
kostnaðinn, en lækkuðu vísitöluna
og álagningarskömmtun og hámarks
verð verðlagsstjórans, sem notað er
af framleiðendum ýmist til þess að
pína niður kaup eða draga úr gæð-
um hins framleidda ef ekki hvort-
tveggja.
Óánægja launþega með útreikning.
vísitölunnar er ekki ný. Fyrir ári
síðan var hún orðin svo megn, að
þáverandi ráðherra, Ólafur Thors,
lofaði því, að grundvöllur vísitölunn
ar skyldi verða endurskoðaður og
fleiri fulltrúum frá launþegum bætt
i kauplagsnefndina. Þetta hefur enn
ekki verið gert, og við það getur
launþegahópurinn ekki unað lengur.
Krafa launþeganna er því, að
grundvöllur vísitölunnar verði endur-
skoðaður tafarlaust og að launþega
stéttimar fái aðstöðu í kauplags-
nefnd, sem tryggir þeim fulla upp-
bót á grunnkaupið.
Og þessar stéttir hafa vopn í hendi
til að knýja þetta fram. Þær eru
búnar að sprengja af sér gerðardóm
inn og kauphækkunarbönnin og geta
fylgt þeim sigri eftir hvenær, sem
þær óska. Verði kröfunni um endur
skoðun vísitölugrundvallarins og
endurskipulagningu kauplagsnefnd-
ar ekki sinnt tafarlaust ber samtök-
um launþega að segja upp öllum
samningum og krefjast hækkaðs
grunnkaups eftir því, sem þær telja
hæfilegt til að tryggja sig gegn
svindli valdhafanna í dýrtíðarmálun
um.
Sum félög hafa þegar auglýst, að
kvæðisvinnutaxta síns eigin stéttar-
félags, mætti með sömu aðferð setja
í flokk með verktökum alla, sem
miða laun sín við vinnuafköst, svo
sem síldarstúlkur, fiskþvottakonur,
beitingafólk við fiskibáta o. s. frv.
3. Það verður ekki séð að logum
samkvæmt nái valdsvið verðlagseft-
irlitsins til vinnulauna, sem „ákveð-
■ in eru með samningum milli stéttar-
félaga", og í lögum er ekki gerður
greinarmunur á samningum og við-
urkenndum töxtum, hvort sem um er
að ræða ákvæðis- eða tímavinnu.
Á grundvelli þess, sem að framan
er sagt, mótmælir' miðstjóm Alþýðu
sambandsins harðlega afskiptum
verðlagseftirlitsins af ákvæðisvinnu
taxta Múrarafél. Reykjavíkur, ekki
aðeins sem broti á landslögum
heldur einnig sém fordæmi að árás
á launasamninga og taxta verka-
lýðsfélaganna almennt og tilraun til
að binda kaupgjald launþega með
valdboði.
Mótmælum þessum mun Alþýðu-
sambandið íylgja eftir með þeim
■ráðum, sem nauðsynleg þættu til að
verja rétt launþeganna í þessu efni“.
Framanritað var samþykkt
einróma á fundi miðstjórnar Al-
þýðusambands íslands 12. júlí
s. 1.
þau hafi frjálsar hendur til að breyta
lcaupi meðlima sinna og ég skora á
öll samtök launþega og fyrst og
fremst stjórn Alþýðusambandsins
að taka þetta mál fyrir nú þegar
og beita öllum þeim vopnum, sem
samtökin eiga til, til þess að koma í
veg fyrir lækkanir á kaupi, sem ekki
byggist á hreinni lækkun framfærslu
kostnaðarins í heild.
Á. S.
HUTCHINSON BYRJAR IÍTGÁFU
Á RÚSSNESKUM BÓKUMÍ ENSKRI
ÞÝÐINGU
Hið kunna enska útgáfufélag Hut-
chinson hefur gert samning við sov-
étstjómina um einkarétt á brezkum.
úgáfum bóka, sem gefnar eru út í
Sovétríkjunum næstu fimm ár, að
því er Londonblaðið Evening Stand-
ard skýrir frá.
„Eg spurði Mr. Walter Hutchin-
son, hvort hann mundi þýða bækurn
ar, sem hann gæfi út“, segir blaða-
maðurinn. „Ekki alltaf“, svaraði
Hutchinson, „sumar verða þýddar í
Moskva. Það sem fyrir mér vakir
með samningnum er að stuðla að
aukinni kynningu milli Bretlands og
Sovétríkjanna".
REGNBOGI, SKÁLDSAGA EFTIR
WANDA WASSILEWSKA
Ein af fyrstu bókunum, sem gefn
ar verða út samkvæmt þessum samn
ingi er skáldsagan Regnbogi, er
hlaut Stalínverðlaunin 1943. Höfund
ur hennar er pólska skáldkonan.
Wanda Wassilewska.
Þá verður einnig gefin út á næst-
unni vönduð ævisaga Leníns, sam-
in að tilhlutun Marx-Engels-Lenín-
stofnunarinnar í Moskva. Síðan mun
koma bókaflokkur um borgir þær,
í Sovétríkjunum, sem mest hefur
verið barizt um, Stalíngrad, Moskva,
Leníngrad og Sevastopol, ritaðar af
rússneskum blaðamönnum, er voru
með rauða hemurn í bardögunum
um þær.
Skáldsaga Uja Erenbúrgs, Fall
Parísar, er hlaut Stalínverðlaunin
1942, er komin út á ensku, (The Fall
of Paris), og hefur selzt framúrskar-
andi vel í Bretlandi. Hún fæst í
Bókabúð Kron og ef til vill fleiri
bókabúðum hér.
KOSNINGARNAR í EIRE
í kosningunum, sem fóru fram í
Eire í síðastliðnum mánuði misstí
de Valera þann algjöra meirihluta,
er hann hefur byggt stjórn sína á
um 11 ára skeið, en hann fer með
völd áfram í samvinnu við utan-
flokkaþingmenn.
Urslit kosninganna urðu þessi:
Flokkur de Valera 71 þingsæti.
Cosgraveflokkurinn 32 —
Verkamannaflokkur 17 —
Bændaflokkur 14 -—
Utanflokka 8 —
Við næstsíðustu kosningar hafði
de Valera 77 þingsæti, Cosgrave 45,
Verkamannafl. 9 og utanfl. 5.
VERÐLAG í BANDARÍKJUNUM
Framfærslukostnaður verkamanna-
fjölskyldu í Bandaríkjunum hækk-
aði í lok marz-mánaðar s. 1. um 1%
af hundraði miðað við mánuðinn áð-
ur. Hafði þá framfærslukostnaður
hækkað um 5,9% frá því í maí 1942.
Öll hækkun framfærslukostnaðar-
ins á stríðsárunum nemur nú 22,8%
og er þá miðað við meðalverðlag
árin 1935—1939.
Hjá okkur er hækkunin hinsveg-
ar hérumbil sjöföld eða tæp 150%
frá því árið 1939!
S.G.T.~ dansleikur
í Listamannaskálanum í kvöld kl. 10. — Aðgöngumiðasala kl.
5—7. Sími 3240. — Hljómsveit Bjarna Böðvarssonar._
Hatarstell
fyrir 12, falleg gerð. Einnig sérstakir kaffibollar.
Takmarkaðar birgðir.
Héðínshofðí h. f.
Aðalstræti 6 B. — Sími 4958.
Tjarnarcafé
Veitingasalirnir opnir á kvöldin.
Hljómsveit Aage Lorange leikur.