Þjóðviljinn - 21.11.1943, Qupperneq 3

Sunnudagur 21. nóvember 1943.
ÞJÓÐVILJ JNN
3
K^atrín Thóroddsen:
■tiMMifiiHiiiiMuiiiiiiuiiiiiiiMiuMMi'iinmmimiiiimMinMiii
Inflúensan
VALA skrifar:
um fequzzi f>cc
Laust fyrir síðustu helgi varð
inflúensu vart hér í Reykjavík
og hefur hún að vanda breiðst
allört út. Veikin er tiltölulega
væg og fylgikvillar ekki áber-
andi enn sem komið er. .
Misþung og misdreifð inflú-
ensa gengur hér árlega, og sem
að vanda lætur með svo tíð-
an gest, er henni sjaldnast tek-
ið sérstaklega hátíðlega, nema
af þeim einum er allar sóttir
óttast. En nú bregður svo und-
arlega7 við að stöku fólk sem
vant er að taka flensufaraldri
með fúkyrðum og fyrirlitningu,
fer að gerast kvíðið og áhyggju-
fullt. Það innir lækna eftir því,
að vísu hálf hikandi og undir
væng, hvort rétt sé hermt að
um bæinn gangi ókunn hita-
sótt, skæð veiki sem lungna-
bólga fylgi, er sulpharlyf verki
ekki á, o. s. frv. Hugmyndin
stendur í sambandi við Spönsku
veikina er auðgreint hjá mörg-
um. En Spanskaveikin var eins
og kunnugt er inflúensufarald-
ur sem átti upptök sín á Spáni,
í lok síðustu heimsstyrjaldar,
en þaðan breiddist hún síðan
um lönd og lagði fleiri að velli
en styrjöldin sjálf. Hér á landi,
einkum í Reykjavík, biðu afar
margir tjón á lífi og heilsu
hennar vegna.
★
Nýverið rifjaði eitt dagblað-
anna það upp að nú væru rétt
25 ár liðin síðan sú drepsótt
geisaði, en þá var einmitt líkt
ástatt í heiminum og núna í
nóvembermánuði, heimsstyrj-
öld er staðið hafði í fjögur ár.
Þegar þessa er gætt: Sama
stríðsár, sami mánuður og ald-
arfjórðungs millibil, verður
hugsanasambandið við Spön'sku-
veikina skiljanlegra og eins
uggurinn sem það veldur í fólki
er vitandi eða óvitandi hefur
lagt í vana sinn að miða merk-
isviðburði við tölur og tákn.
En ástæðulaust er að æðrast;
ekki hafa borizt neinar ugg- j
vænlegar fregnir um inflúens-
una úti í heimi og veiki sú,
er nú gengur hér, er næsta ólík
þeirri spönsku og virðist í því
einu frábrugðin okkar árlegu
flensu, að koma í nóvember
í stað útmánaða, eins og hún
er vön.
*
Þó inílúensa sé afar tíður
sjúkdómur er enn ekki fullsann
að hvað henni veldur. Mestar
líkur eru þó á að hér séu að
verki huldusýklar (virus), sem
Fyrir ógiftu kpnuna er heimiliS fang-
elsi, fyrir þá gifiu vinnusta&ur.
Bernhard Shaw.
StjórnmálamaSur œtti aldrei aS láta
konu nálgast oinnustofu sína.
Napoleon.
Konan er. sköpaS fyrir manninn, maS-
urinn fyrir fjölskylduna og föSurlandiS.
Napoleon.
AfbrffSissemin er Systir ástarinnar.
Rússneskur málsháttar.
eigi það til að vera nokkuð ó-
líkir í hinum ýmsu faröldrum.
Hitt telja menn víst að veikin
berist frá manni til manns með
úðasmitun. Sjúklingurinn hóst-
ar, hnerrar og snýtir sýklunum
frá sér og getur þannig smitað
beint, með því að hnerra fram-
an í annan eða óbeint með því
að hósta t. d. í áttina til þils
eða gólfs, en þaðan þyrlast svo
sýklarnir aftur er úðinn þorn-
ar. Það er því augljóst mál að
innflúensusjúklingur er einnig
annarra vegna bezt kominn í
bólinu sínu; í bíó eða strætis-
vagni getur hann með einum
hnerra sýkt fjölda manns.
★
Innflúensa lýsir sér venju-
lega á þann hátt að sjúklingur
verður skyndilega altekinn;
hann fær hita, sem getur orð-
ið allhár (39—40° er ekki fá-
títt). Sjúklingurinn hefur höf-
uðverk, beinverki, þurrk og
særindi í nefi og koki og einn-
ig, en þó ekki allaf, harðan,
sáran hósta.
Einkenni þessi hverfa venju-
lega eftir 3—4 daga. Hitinn
lækkar og hóstinn verður
mýkri, uppgangur gulleitur og
þykkur. Nokkuð magnleysi,
svolítill uppgangur, hóstakjölt
og horrennsli helzt þó oftast-
nær í vikutíma enn. Stundum
vill batinn dragast á langinn,
ef sjúklingurinn er veill fyrir
eða fylgikvillar fara að gera
vart við sig. En þeir eru einkum
fólgnir í hlustarbólgu, bólgum
í hliðarholum nasa (þessvegna
á sjúkl'ingurinn alltaf að snýta
báðar nasir í senn og ekki of
snöggt). Auk þess líka lungna-
bólgukvef og kveflungnabólga.
★
Ekki er enn fundið neitt sér-
lyf gegn inflúensu. Meðferðin
er í því fólgin að láta vel fara
um sjúklinginn, þ. e. a. s. að
láta hann liggja í rúminu þar til
hann hefur verið að minnsta
kosti einn sólarhring hitalaus,
en lengur hafi hann verið mikið
veikur. Inflúensusjúkling sem
liggur er miklu síður hætt við
fylgikvillum en ella og ávallt
verður rúmlegan happadrýgst,
einnig þeim sem.ekki mega vera
að því að liggja.
Gott loft og hæfilegui; her-
bergishiti, þ. e. a. s. hvorki of
heitt né of kalt, eykur vellíðan
sjúklingsins og flýtir því bat-
anum. Mataræðið á að vera létt.
Holt er að drekka mikið vatn,
ávaxtasafa (sítrónur fást núna)
berjasafa eða þ. u. 1. Vel sætt
fjallagrasavatn eða grasamjólk
er hvorttveggja í senn nærandi
og mýkjandi fyrir hálsinn.
Hægðir þurfa að vera góðar.
Sjúklingnum léttir oft við að
anda að sér gufu en auk þess
má líka draga úr særindum og
hósta með einhverri „brjóst-
mixtúru“. Við beinverkjum og
höfuðverk getur sjúklingurinn
tekið sér að skaðlausu aspirín
eða phenacetin þegar me4 þarf.
1 marga undanfarna mánuði
og fram á þennan dag hafa göt-
ur höfuðstaðarins verið illfærar
mönnum og bílum. Á mjóum
timburrimlum og fjölum hafa
vegfarendur klöngrazt yfir
djúpa skurði og nú í rigning-
unni vaðið for og leðju upp í
ökla. En yfir öllu þessu umróti
hafa menn ekki smábölvað,
hvað þá heldur meir. — Sagt
bara brosandi, þegar einhver
slampaðist ofan í skurð eða
holu. „Þetta lagast allt bráðum,
nú er heita vatnið alveg að
koma“.
Já, það ótrúlega gerist, hita-
veitan, þessi margþráði gestur,
er eftir mörg og löng ár loks-
ins komin að bæjardyrum borg-
arbúa, og öll hlökkum við til
að bjóða honum inn, og þá ekki
hvað sízt við konurnar.
En þegar við lesum í blöðun-
um um allar þær mörgu millj-
ónir, sem bætast svo að segja
daglega við kostnað hitaveit-
unnar, þá blandast gleðin
beizkju og reiði til þeirra, sem
lágu eins og þung hönd á fram-
kvæmdum þessa óskamáls á
hinum betri árum. Líklega eig-
um við konurnar líka sök á því
með afskiptaleysi okkar af
Nú á tímum fær smekkur ein-
staklingsins að njóta sín. Tízkan
hefur aldrei áður verið eins
breytileg. Nú er þess einungis
krafizt að bið lofið eðlilegri
fegurð ykkar að njóta sín.
Ef til vill gæti einhver ykkar
haft gagn af peysunni á mynd-
inni. Ef einhver ykkar á þrjá
garnafganga sem fara vel sam-
an, getið þið prjónað úr þeim
þrjá ■peysuhelminga og notad
þá til skiptis tvo og tvo.
Eftir inflúensu eru menn oft
næmari fyrir kvefi en endra-
nær og ber því að forðast alla
vosbúð og ofkælingu, einnig er
þeim ráðlegt að drekka ríflega
af lýsi og éta gulrætur sé þeirra
völ.
★
Hvað vörnum gegn inflúensu
viðvíkur geta þær, að svo
komnu, eingöngu verið fólgnar í
einangrun, og er sjálfsagt að
leitast við að gera það ef ung-
börn eiga í hlut eða ófrískar
konur sem hætt er til fóstur-
láta.
★
Þetta er í stuttu máli það, er
ég get sagt lesendum Þjóðvilj-
ans um inflúensuna. En það
sem segja mætti við bæjar-
stjórnina okkar um skortinn á
farsóttasjúkrahúsi er líklega
ekki prenthæft á kvennasíðu.
Katrín Thoroddsen
ÞAÐ SEM KARLMENN SEGJA UM
KONUR:
HITLER: Konan á að Vera jögur og
jœ&a börn.
•
von Papen (þýzkur nazisti): Konan
er sá skjöldur sem hinn þreytti hermaÖ-
ur á a& hvíla sig á.
•
LENÍN: ÞaS er hœgt ab kenna hverri
einustu eldabusku a6 stjórna rík'■
MARX: ÞaS getur ekki oeriS um aS
rœSa nokkuit heilbrigt eSa fullkomiS
lýSræSi, hvaS þá nokkum HÓsíalisma fyrr
en kpnurnar taka cins og þeim bar
varanlegan þátt i stjórnmálalífi tandsins
og opinbcru tífi þjóSfélagsins yfirleitt.
KONUR!
Sendið kvennasíðu Þjóðvilj-
ans bréf og greinar um áhuga-
mál ykkar: Skrifið utan á:
Rannveig Kristjánsdóttir,
c/o Ritstjórn Þjóðviljans
Reykjavík.
„praktiskum“ málum. Okkur
gleymist of oft, að við erum líka
háttvirtir kjósendur og höfum
þessvegna áhrif á, hverjum við
felum áhugamál okkar.
Það líður ekki á löngu, þang-
að til miðstöðvarkyndingar með
öllu nöldrinu um „slæma kynd-
ingu“, kulda og kolaeyðslu detta
úr sögunni og heita vatnið
streymir í krönunum allan dag-
inn, hitar stofurnar okkar og
léttir hin daglegu störf á marg-
an hátt. Og við vitum, að hita-
veitan verður upphaf að nýju
menningarstigi hreinlætis, feg-
urðar og heilbrigði.
Skyldi ekki svarti kolamökk-
urinn, sem liggur venjulega yf-
ir bænum sumar sem vetur. og
byrgir himin og hauður, mega
hverfa með allri óhollustunni.
Bærinn okkar hlýtur að verða
bjartari og hreinlegri, og hví
skyldi hann ekki geta orðið feg-
ui'sti bær, þegar við ræktum
stóra almenningsgarða með
blómum og trjálundum, þar sem
heita vatnið okkar rennur í
stokkum undir jörðinni. og
snjór og frost kom'ast hvergi
að.
Bærinn sjálfur ætti að koma
upp þvottahúsum víðsvegar um
borgina, þangað sem við hús-
mæðurnar gætum sent allan
okkar þvott og fengið hann
þveginn fyrir sanngjarnt vei'ð,
og mundi það verða skref í
áttina af bæjarfélagsins hálfu
til að bæta eitthvað aðstöðu
þeirra, sem „vinna eldhússtörf-
in“.
Á þessari öld vítamína er stöð
ugt verið að segja okkur að
borða grænmeti. blómkál. tó-
mata og gulrætur. En á þeim
tímum, sem þessir hlutir fást,
er þetta slík lúxusvai'a, að jafn-
vel á stríðsgróðablómaöl^ er
almenningi næstum ókleift að
i leyfa sér nema einstöku sinn-
um slíkan munað.
En nú þegar heita vatnið
kemur, ættum við konurnar að
vera samtaka um að krefjast,
að bærinn sjálfur taki að sér að
reka gróðurhús, sem fi-amleiddi
grænmeti handa bæjarbúum.
Eg drep aðeins á þetta hér í
þeii'ri von, að konur taki upp
þetta mál og ræði það ýtarlega
á næstunni. Við verðum að fara
að koma meira fram í dagsljós-
ið með óskir okkar og kröfur
og ræða djarflega og ófeimnar
um það, sem okkur liggur á
hjarta
Hitaveitan okkar er fyrirheit
um nýja og betri tíma. Hún er
einn af þeim sigrum tækninnn-
ar, sem við eigum að nota til
að skapa í kringum okkur feg-
urra umhverfi og betri aðstæð-
ur. Reykjavík, bærinn okkar,
sem við viljum, að beri merki
hreinlætis og menningar. mvm
brátt sýna, að gesturinn góði.
heita vatnið frá Reykjum, hef-
ur gengið i þjónustu okkar.
Vala.