Þjóðviljinn - 31.03.1944, Blaðsíða 7

Föstudagur 31. marz 1944.
ÞJÓÐVILJINN
7
Halvor Floden:
ENGLAHATTURINN
„Nú, hvað kostaði hann þá?a
„Hann kostaði peninga.u
Eg vissi það vel. En mér þótti svarið skrítið. Og ég
réð ekkert við forvitnina.
„Ertu búinn að eiga þennan hatt lengi?“
„Síðan ég fékk hann,“ svaraði maðurinn.
• „Og hjá hverjum fékkstu hann?“
„Hjá sjálfum mér.‘“
Eg skildi ekkert í þessu. Hvernig var hægt að fá
nokkuð hjá sjálfum sér? Jú, þarna kom það. Maðurinn
bjó auðvitað sjálfur til hatta. En hvað ég var heppinn
Nú gat eg beðið hann að búa til hatt handa mér. Bara
að hann væri ekki svona þurr á manninn! En það hlaut
að blíðka hann, ef ég segði honum að ég ætti peninga,,
„Ef þú vilt vera svo vænn að búa til hatt handa
mér, þá skal ég borga þér tuttugu og fimm aura,“ sagði
ég-
Þá stanzaði hann og góndi á mig:
„Hvað ertu að segja, drengur?“
Hann varð svo hissa, að mér datt undir eins í hug
að ég hefði boðið of mikið í hattinn.
„Eg skal borga þér tuttugu aura, ef þú býrð til hatt
handa mér“, sagði ég fljótmæltur.
Þetta leizt manninum áreiðanlega betur á, því að
hann varð dálítið blíðari á svipinn. Það var eins og
hann langaði til að hlæja. Og það gladdi mig mikið.
„Gætirðu ekki saumað hattinn strax í dag, því að
ég verð að fara heim fyrir kvöldið“, sagði ég.
Hann svaraði engu en fór að hlæja.
I sama bili mættum við kerlingu. Hún var stutt og
digur. Maðurinn kallaði til hennar:
„Nú verðurðu að hneigja þig, því að hér eru heldri
menn á ferð. Hann þessi er Salomon konungur og ég
er Jörundur hattameistari“.
%
Hann benti á okkur báða og hneigði sig djúpt og
svo fóru þau að hlæja kerlingin og hann.
Mér leizt ekki á blikuna. Eg var hræddur um að
þau væru að hlæja að mér, svo ég tók til fótanna.
„Hvaðan er þessi snáði?“ kallaði kerlinginn á eftir
mér.
WtCgÞEYTA
Amerískt blað sagði þessa sögu
af Kínverja, sem var búsettur í
Ameríku í byrjun stríðsins milli
Japana og Kínverja.
Kínverjinn kom að máli við ná-
granna sinn og spurði, hvernig
gengi í stríðinu.
„Það féllu 200 Kínverjar og 7
Japanar“, sagði maðurinn.
Daginn eftir spurði Kínverjinn
aftur hvernig gengi.
„Það féllu 600 Kínverjar og 5
Japanar“.
Enn kom Ivínverjinn og spurði
nágranna sinn frétta.
,J síðustu orustu félíu 900 Kín-
verjar og 4 Japanar“.
„Þetta ætlar að ganga bærilcga“,
sagði Kínverjinn. „Allir Japanar
eru bráðum dauðir“.
1 bænum Mooresville í Ameríku
sýndu konur mikinn skörungsskap
fyrir hundrað árum. Þar hafði ver-
ið reist veitingahús og árangurinn
varð sá, að mikil drykkjuöld hófst
í bænum. Mynduðu konur þá sam-
tök og skiptust á um að fylla veit-
ingahúsið frá morgni til kvölds,
svo að aðrir komust ekki að. Þar
sátu þær með prjóna sína frá sól-
aruppkomu og fram á nætur, en
neyttu lítils, svo að gestgjafinn
sá sitt óvænna. Þær höfðu reglu-
bundin „vaktaskipti“, svo að þær
voru óþreytandi og létu engan bil-
bug á sér finna. Þessu fór fram í
viku. Þá lokaði gestgjafinn veit-
ingahúsinu og flutti til næsta bæj-
ar með ölföng sín.
hafði orðíð glaður, en ekki
þótti honum myndin góð. Svip-
urinn var strangari en Svea
átti að sér að vera.
„Taktu þá myndina úr ramm
•mum Þú ert líklega ekki
hræddur við myndina?“
„Eg er ekki hræddur við
Sveu heldur. En hún sagði i
nótt, að ég væri áhugalaus og
vildi helzt sitja í stól allan dag-
inn. Þá ákvað ég að fara alfar-
inn “
„En henni hefur áreiðanlega
ekki verið alvara að reka þig
burt. Sveu þykir vænt um þig“
tók Henny fram í. Hvað
skyldi Svea' segja, þegar hún
er ekki látin vita, að Henrik
sé komin? hugsaði hún.
„Já, henni þykir vænt um
mig, en ef ég verð hér áfram,
sækir í sama horfið og við för-
um að deila, Eg er ekki að á-
saka hana. Hún hefur á réttu
að standa. Þess vegna vil ég
ekki láta telja mér hughvarf.
— Það verður nóg handa ykk-
ur að vinna fyrir pabba. Get-
urðu hugsað þér það, að þið
Svea yrðuð að vinna fyrir okk-
ur pabba báðum — ekki eina
viku — ekki nokkra mánuði,
heldur ár — mörg ár. Nei, það
er brjálæði.11
Henrik tók myndina úr um-
gjörðinni og stakk henni ;
brjóstvasa sinn. Henny þagði.
„Þú segir, að .Sveu þyki vænt
um mig. Mér þykir líka vænt
um Sveu. En ég hef ekki sagt
henni það. Hvað gæti ég boðið
henni? Eg gæti sagt: Viltu
biða eftir mér. Eg veit bara
ekki hvað lengi. Eða á ég að
biðja hana að giftast mér og
vinna fyrir mér. Eg fengi
hvergi atvinnu við að þvo
stiga, en kvenfólk fær það oft.
Geturðu hugsað þér svona
hjónaband? Eg get það ekki“
Hann stóð svo nálægt henm
og var -svo alvarlegur, að
Henny gekk ósjálfrátt eiÞ
skref aftur á bak. Hana lang-
aði til að segja eitthvað til að
sefa hann, en vissi ekki, hvað
það ætti að vera. Allt, sem
hann hafði sagt, var sat+. Þ^ð
var betra fyrir Sveu að þau
skildu strax, en að hún ætti
á hættu að fyrirlíta hann síð-
ar meir.
Þau stóðu um stund í sömu
sporum og horfðu hvort á ann-
að, þar til Henrik sneri sér
við og fór. Hann var þreyttur
og syfjaður enn, þó að hann
væri nýlega vaknaður. Honum
var líka kalt, þó að hlýtt væri
í stofunni.
„Henrik!“
Henny gekk á eftir honum
fram gólfið og lagði hendina á
öxlina á honum.
„Viltu ekki — ég á við —
viltu ekki borða? Eg er enga
stund að hita upp matinn. Og
það er víst ekkert athugavert
við , það, þó að þú þiggir góð-
gerðir hérna“.
„Eg er ekki svangur. Reynd-
ar hef ég ekki borðað mikið í
dag. En — “
„Þá er þér bezt að borða.“
Henny fór fram í eldhús.
kveikti á gasinu og lét pott
yfir logann. Henny þótti vænt
um að hafa eitthvað að gera
og þegar hún fór að matbúa
fann hún loksins að hún var
svöng.
Það var fljótlegt að bera á
borð, því að Svea hafði haft
allt tilbúið og hvern hlut á
sínum stað. Henny var að
hugsa um að kalla á hana, en
við nánari athugun fannsr.
henni réttast, að Henrik fengi
að ráða. Þau gátu hitzt og
talazt við seinna.
Henrik sat álútur við borðið.
þegar hún kom inn með mat-
inn. Hann tók olnbogana af
borðinu þegar hún breiddi dúk
inn á það, og rétti snöggvast
úr sér.
Þau borðuðu þegjandi Hann
var öðru hvoru að handleika
,,serviettuhringinn“ rétt eins og
hann gæti ekki haft hendurn-
ar kyrrar eitt augnablik
„Megum við ekki einu sinni
vita, hvar þú átt heima?“
spurði Henny. Hún var hætt
að borða. „Pabfei verður sjálf-
! sagt rólegri, ef hann veit hvar
þú ert, svo ég nú ekki tali um
Sveu“.
„Jú, þið megið gjarnan vita
hvar ég á heima. Eg ætla líka
að koma einstöku sinnum og
heimsækja ykkur. En ég ætla
að sjá um mig sjálfur. Það
getur verið, að það sé heimsku-
legt, en ég geri það samt“.
Hann skrifaði húsnúmerið á
blað og fékk henni. En-nú
mundi hann, að hann átti að
greiða húsaleigu á morguri - -
leigu fyrir eina viku.
„Henny — Já, þú mátt gjaru
an hlæja. Eg var að segja þér
að ég ætlaði að bjarga mér á
eigin spýtur, en nú Verð ég að
biðja þig að lána mér sjö krón
ur. Geturðu það? Þú færð þær
l aftur“.
j „Auðvitað get ég það“. sagði
j hún og náði í handtösku sír:r
| Það voru ekki miklir peningar
1 henni, en það var sama. Hún
hefði látið sinn síðasta eyri
„Viltu ekki tíu krónur, ég í
ekki neitt smærra?“ sagði hún
og gætti þess að hann sæi ekki
niður í töskuna. 1
Hann tók seinlega við seðl-
inum og gekk frá honum í
brjóstvasa sínum.
Henrik vildi ekki kaffi á eft
ir matnum, en vildi fara strax
og hann var búinn að borða.
Henny mælti ekki á móti því.
Hún hafði blaðið með heimi!-
isfangi hans í lófanum Það
var gjöf sem hún hlakkaði til
að færa Sveu
Hún sagði honum að fara í
gamlan regnfrakka af pabba
hennar og hann hlýddi því. Þ^
vildi hún að hann færi í skó-
hiífar, sem. voru í forstofunni,
en hann afsagði það. því að
þetta voru góðar skóhlífar.
Skömmu seinna gekk Henny
upp stigana eldhúsmegin upþ
á fjórðu hæð og barði að dyr-
um. Hún heyrði að Svea var
að tala við barnið. Þetta var ó-
þægðarangi, sem -enginn réði
við og aldrei fór með góðu í
rúmið. — En Svea kunni ein-
hver ráð við kenjum hans.
Henny beið góða stund og
barði aftur. Þá var opnað og
hún fékk ofbirtu í augun, þeg-
ar hún kom inn í ljósbirtuna.
Átjándi kafli.
HVEK ER SJÁLFUM SÉK
NÆSTUR
Lundbom sat á móti Karli og
- Fríðu og var að segja þeim frá
heimsókninni hjá Jarvel. Þau
sátu saman á legubekknum en
Lundbom leit ekki framan i
þau. Hann starði á fætur þeirra
á gólfinu, með'an hann sagði
i frá. Þau voru á morgunskóm.
Iiann sagði satt og greinilega
j frá öllu og reyndi að muna
j orðrétt. það sem Járvel hafð;
j sagt. Það tókst honum að vísu
j ekki, en frásögn hans varð
! ekki misskilin.
j Hann þagnaði og beið lengi
i eftir svari, en hann leit ekki ?
! upp, horfði alltaf á morgun-.
j skóna hjónanna og þaú hreyfðu
| ekki fæturna, hvorugt þeirra.
Loksins hreyfði Karl vinstri
fótinn, sparkaði af sér skónum
og tók til máls:
„Þetta voru ekki notalegar
fréttir", sagði hann dræmt.
„Eg bjóst við — “ sagði Lund
' bom.
j Hann þagnaði og orðaði ekki
við hverju hann hafði búizt.
I Nú sá hann, hvað það hafði
j verið heimskulegt að leita til
j Járvels. Loksins leit hann upp.
' Fríða fitlaði við faldinn á
svuntunni sinni. Karl tók skó-
inn sinn upp af gólfinu og fór
eitthvað að athuga hann.
„Þú þarft ekki að vera al-
veg vonlaus þó að Salomonsen
hafi sagt þér upp, það eru
fleiri verkstæði til", sagði
Fríða.
„Eg veit það, Fríða mínj og'
ég mundi ekki taka alvarlega *
það sem Járvel sagði, ef ég
fyndi ekki að hann sagði satt.
Eg er orðinn of gamall. Eg
verð að sætta mig við það“.
Lundbom beið eftir svari og
varð fyrir vonbrigðum Hvers
vegna andmæltu þau þessu
ekki? Þau voru þá sammála
Járvel. Þau hafði líklegá strax
grunað sannleikann, þó að þau
hefðu ekki orð á því.
„Karl hefði ekki átt að biðja
þig um-peninga. Eg er búinn
að segja honum það“. sagð’
Fríða og hann vissi að það var
satt, því að Fríða var hreinskil
in.