Þjóðviljinn - 21.05.1944, Blaðsíða 3

Sunnudagur 21. niaí 1944.
ÞJOÐ VILJINN
3
RIT8TJÓRI:
RANNVEIG KRISTJÁNSDÓTTIR
Vandamál íslenzku
hjúkrunarkvennastéttarinnar
eftir Sigrídi Eirtksdóttur
(PrentaS upp úr síSasta tölublaði
Lœknablaðsins. Fyrri hlnti. greinarinn-
ar er hér felldur niður og einungis tek-
inn sá hlutinn, sem fjallar um Hjúkr-
unarkvennaskóla Islands).
„Árið 1930 tók Landsspítali ís-
lands til starfa, og varð þá sú
breyting á námi hjúkrunarkvenn
anna, að Hjúkrunarkvennaskóli
Íslands var settur á stofn á veg-
um Landspítalans og ljúka
hjúkrunarnemar þar prófi eftir
3ja ára nám, en framhaldsnám-
ið á Norðurlöndum fellur niður.
Síðustu árin njóta'hjúkrunar-
nemar nokkuri-a vikna forskóla-
kennslu, áður en aðalnámið
hefst. — Samt sem áður var
flestum íslenzkum hjúkrunar-
konum útveguð vist um 1—2 ára
skeið á norrænum sjúkrahúsum,
á vegum norrænu samvinnunn-
ar. Taldi F. í. H. það mikinn feng
að hafa aðgang að hinum stærri
sjúkrahúsum og heilsuverndar-
stofnunum á Norðurlöndum,
enda hefur reynslan orðið sú,
að hjúkrunarkonur, sem út hafa
farið, hafa aukið vel menntun
sína.
Ætla mætti nú, að námsmál-
um okkar væri vel borgið með
starfrækslu Landspítalans. En
sá var ljóður þar á, að í þeirri
byggingu var ekki einu sinni
gert ráð fyrir híbýlum hjúkrun
arkvenna, hvað þá heldur hjúkr
unarnema. Yfirhjúkrunarkona
spítalans hefur frá byrjun bú-
ið við híbýlakost, sem er til
smánar fyrir stéttina. Hjúkrun-
arkonur spítalans voru allar
neyddar til þess að taka her-
bergi á leigu utan spítalans.
Kennslukona Hjúkrunarkvenna
skólans, sem var ráðin fyrir 2
árum til aðstoðar yfirhjúrunar-
konunni, verður einnig að búa
utan skólans. Hjúkrunarnemun-
um er troðið í þakhæðina, þann
ig, að nokkrar þeirra hafa búið
í herbergjum með þakgluggum,
2—4 í hverju herbergi. Kennslu-
stofu hafa þær enga út af fyrir
sig og kennslugögn hafa ávallt
verið ófullkomin og af skornum
.skammti, fyrst og fremst af
þeirri ástæðu, að hvergi hefur
verið staður í spítalanum til
varðveizlu slíkra áhalda. Hjúkr
unarnemarnir hafa enga dag-
•stofu, ekkert bókasafn og ekk-
ert hljóðfæri til afnota, og mun
það vera algert einsdæmi með
heimavistarskóla, jafnvel hér
úti á íslandi. Þar að auki er eng-
in kennslubók til á íslenzku fyr-
ir hjúkrunarnemana ok hafa
þær orðið að notast við danska
kennslubók, sem er orðin úrelt
Landið er fagurt og frítt
í mörgum greinum. Ef hjúkrun-
arnemarnir hefðu ekki ávallt
notið mikillar velvildar forstöðu
kvenna sinna á spítalanum, sem
ávallt hafa reynt að gera þeim
vistina eins þolanlega og unnt
hefur verið, er hætt við að fleiri
hefðu gefizt upp á námsárun-
um en raun hefur orðið á.
Þessi „gleymska“, með að ætla
Hjúkrunarkvennaskólanum við-
unandi húsakost í byggingu spí-
talans, sem þó allir töldu sjálf-
sagt að yrði starfræktur þar,
sannar enn skýrar réttmæti þess
sem ég hef alltaf haldið fram
við ýmsa málsmetandi lækna,
að við allar sjúkrahúsbygging-
ar eigi að vera hjúkrunarkonur
með í ráðum. í framkvæmda-
nefnd Landspítalabyggingarinn
ar var engin hjúkrunarkona og
má fullyrða, að margar óbætan-
legar misfellur urðu á þeirri
byggingu fyrir þá sök. Á síðari
árum hafa hjúkrunarkonum að
vísu verið sýndar teikningar af
byggingum, sem fyrirhugað er
að reisa, en þá erfiðara um að
þoka, heldur en ef þær væru
hafðar með í rá|5um frá byrjun.
Þrátt fyrir hin erfiðu skilyrði,
sem hjúkrunarkvennastéttin hef
ur haft við að búa, hefur henni
tekizt furðu vel að halda á mál-
um sínum. Samræmi er víðast
komið á í launakjörum og vinnu
tíma, þar sem fleiri starfa við
sömu stofnun. En stytting vinnu
tíma er mjög erfitt að fram-
kvæma, þar sem 1 hjúkrunar-
kona vinnur við sjúkrahús eða
bæjarfélag, og er það atriði m.
a. einn af erfiðleikunum við að
útvega hjúkrunarkonur á slíka
staði. Hjúkrunarkonurnar hafa
nýlega fengið lögfestan lífeyris-
sjóð sinn og er þar með miklum
áhyggjum létt af stéttinni. Laun
hjúkrunarkvenna eru svo lág,
að óhugsandi er að þær geti lagt
af þeim til elliáranna, svo að
nokkru nemi. Auk þess er starf-
ið svo lýjandi, andlega og lík-
amléga, að flestar hjúkrunar-
konur,eru útslitnar um sextugt.
Það sem því aðallega háir
hjúkrunarkvennastéttinni nú,
er fæð hennar. Skólinn getur
ekki útskrifað nema ca. 12 hjúkr
unarkonur árlega og er hann þá
fullskipaður, en vafalaust væri
full þörf á að útskrifa minnst
24 hjúkrunarkonur árlega, til
þess að geta fullnægt þeirri eft-
irspurn, sem nú er og verður á
næstu árum, ef nokkur skriður
kemst á starfrækslu ýmissa
sjúkrahúsa og heilbrigðisstofn-
Framhald á 8. síðu.
Lerkitré við Grund t Eyjafirði. Gróðursett um aldamót. Myndin tekin l fíSd.
„Smávinir fagrir, foldar skart,
fífill í haga, rauð og blá brekku-
sóley....“ svo kvað skáldið okk-
ar góða forðum, og enn hitnar
hverjum íslendingi um hjarta-
ræturnar þegar hann minnist
þessara ástarjátninga Eggerts,
og dvelur um stund með þeim
Jónasi í blómguðum jurtagarði.
Flest erum við að upplagi börn
náttúrunnar, okkar dásamlegu
íslenzku náttúru, og þegar við
skolumst með straumi lífsins úr
skauti náttúrunnar og setjumst
að 'í borginni eða á mölinni, þá
leitar hugurinn samt alltaf'heim
til fífils í haga og brekku-sól-
eyjar.
í höfuðborginni okkar má nú
víða líta fallega blóma- og trjá-
garða. Og vert er að rpinnast
þess, að það er jafnvel- leyfilegt
almenningi að ganga um og
njóta ofurlítið fegurðar náttúr-
unnar í 2—3 listigörðum borgar-
innar. Þessi viðleitni valdhaf-
anna til fegrunar og yndisauka
okkar malarbúa er þakkarverð,
— en þó held ég, að miklu meira
fé og tíma væri varið til rækt-
unar og fegrunar okkar ágætu
höfuðborgar, ef valdhafarnir
skildu betur hve stórkostlega
þýðingu fagurt umhverfi hefur
á mannssálina, því ræktun og
fegrun umhverfisins sem við lif-
um í, er um leið ræktun og fegr
un mannsandans.
Þó að garðrækt hafi á síðustu
árum tekið undraverðum fram-
förum, hér í bænum, þá er svo
langt frá því, að fjöldinn fái
notið þeirra unaðssemda. Við
vitum flest mætavel, að þó marg
ir fagrir blóma- og trjágarðar
sjáist fyrir framan ný-byggðu
„villurnar“. þá eru það ekki allt-
af allir íbúar hússins, sem að-
gang hafa að þessari paradís!
nei, því miður erum við íslend-
ingar ennþá svo ófélagslegar
mannverur. Sérstaklega er þó
börnunum meinað að ganga „út
á grasið eða snerta blómin“. Er
ekki eitthvað bogið við svona
hugsunarhátt? Eða eru þetta
ekki stórfelld mistök á uppeldi
barna? Væri ekki eðlilegra að
blessuð börnin væru vanin á
það nógu snemma að umgang-
ast blóm og jurtir með þeirri
umhyggju og nærgætni, sem
með þarf, en að óttinn við
skemmdarfýsn þeirra sé svo
mikill, að ástæða þykir til þess
að reka þau út á götuna, ef
grænn blettur er í kring um hús
ið? Væri ekki æskilegt, að barna
skólarnir og þá ekki síður barna
heimilin tækju þetta til alvar-
legrar íhugunar? Eg er ekki í
neinum vafa um það, að börnin
myndu fljótt læra að bera um-
hyggju fyrir skrúði náttúrunn-
ar, ef þeim væri nógu snemma
leyft að kynnast því sem grær
upp úr móðurmoldinni og kennt
1 að elska það.
Konur!
Látið ekki ykkar eftir liggja í lýðveldiskosningunum. Vonandi eruð
jnð allar búrtar að lcjósa< að öðrum kosti farið þið strax af stað. Rekið
karlana fyrir hádegi og farið svo sjálfar um leið og þið cruð búnar að
gefa heimilisfólkinu að borða.
Enginn Islehdingur mú bregðast skyldu sinni og tœkifœn til þess
að slcapa sér og afkomendum sínum frelsi.
ALLIR Á KJÖRSTAÐ OG KROSS Vltí BÆÐI JÁ-IN.
Flest langar okkur til þess að
geta eignazt okkar eigin garð-
holu, þar sem börnin okkar geta
fengið griðastað, og ekki efa ég,
að mörg móðirin hefði yndi af
því að kenna barni sínu að um-
gangast smávinina sína, foldar-
skartið. En þess er því miður
varla að vænta meðan húsnæðis
málin eru í því öngþveiti, sem
þau nú eru í, að við fáum svo
djarfa ósk uppfyllta sem þá, að
geta sjálf ræktað okkur lítinn
blett, þar sem hugurinn getur
hvílzt frá striti og stríði hvers-
dagslífsins, og þar sem börnin
okkar gætu drukkið í §ig fegurð
og þor. Þessa ósk fáum við varla
uppfyllta fyrr en valdhöfum
þessa bæjarfélags skilst, að með
ræktun og fegrun umhverfis
okkar eru þeir einnig að fram-
kvæma mannrækt.
Það hefur sýnt sig áþreifan-
lega síðustu árin, að þeir, sem
átt hafa þess kost að rækta blett
fyrir framan hús sitt, hafa not-
fært sér það, og bera hinir
mörgu vel hirtu og fallegu garð-
ar vott um þá alúð og umhyggju,
sem eigandinn eða leigjandinn
leggur í garðræktina. Vitað er,
að margir láta lærða garðyrkju-
menn annast störfin fyrir sig, og
missa við það margar ánægju-
stundir. En hinir hygg ég að séu
fleiri, sem sjálfir rækta sinn
blett og annast. Þó kunnáttan sé
ekki nema takmörkuð til að
byrja með, ætti það ekki að
hræða neinn frá því að gera til-
raunina sjálfur. Ánægjan felst
einmitt í því að vinna að því
sjálfur að gróðursetja og græða.
Ágætrar leiðbeiningar um garð-
rækt getum við einnig orðið að-
njótandi með því að kynna okk-
ur þá bæklinga um garðyrkju-
störf sem nokkrir ágætir garð-
yrkjumenn og aðrir hafa gefið
út, má m. a. nefna „Garðyrkju-
störf“ eftir Ingimar Sigurðsson
Framhald á 8. síðu.