Þjóðviljinn - 24.11.1944, Blaðsíða 2

2
ÞJÓÐVILJINN
Föstudagur 24. nóvember 1944.
Samþykktir F.F S.I. um hafnar- og vita
mðl. - Áskorun til Alþingis
Þjóðviljinn birti í gger samþykktir 8. þings Farmanna- og
fiskimannasambands íslands í sjávarútvegs- og landhelgisgæzlu-
málum. Hér fara svo á eftir samþykktir þær sem þingið gerði
um hafnarmál, vitamál, öryggismál, siglingabaujur á Húnaflóa,
áskorun til Alþingis um aukin framlög til vitabygginga, dvalar-
heimili aldraðra sjómanna, hafnarmál Húsavíkur, nýjungar í
veiðiaðferðum, safn einkaleyfisskjala og að lokum bréf til Al-
þingis þar sem skorað er á þingið að samþykkja framkomna till.
frá sósíalistum um aukna vinnslu sjávarafurða.
VÍtíMÓétHriHÍÞ
HAFNARBÓTAMÁL VERÐI
SETT í FAST KERFI.
8. sambandsþing F. F. S. I. telur
brýna nauðsyn á, að hafnarbóta-
mál verði nú þegar skipulögð og
sett í fast kerfi, og að fram-
kvæmdum verði beint í þá átt, að
gera sem fullkomnastar fiskveiði-
'hafnir á þeim stöðum, er liggja í
námunda við fiskimið, og hafi góð
skilyrði til hafnargerðar frá nátt-
úrunnar hendi og næganlegt
uppland. — En horfið verði frá
þeirri stefnu, sem ríkt hefir mjög
síðustu árin, að veita að lítt at-
huguðu máli, stórar fjárhæðir til
'hafnargerða víðsvegar um land,
þar sem framtíðarskilyrði virðast
lítil eða engin fyrir hendi.
Því skorar sambandsþing
F. F. S. I. á Alþingi að skipa
þriggja manna nefnd er rannsaki
hafnarstæði kringum landið, er
hafi áðurnefnd skilyrði, og geri til-
lögur um það til Alþingis. Nefndin
geri einnig tillögur um hvort halda
skuli áfram við hafnargerðir eða
hafnarbætur, sem þegar er byrjað
á.
Skulu fjárveitingar til hafnar-
gerða eða haínarbóta bundnar
því skilyrði að áður greind nefnd
mæli með þeim. Nefndin skal skip
uð þannig, að ríkisstjórnin skipar
einn mann, en tveir tilnefndir,
sinn af hvorum aðila, Farmanna
og fiskimannasambandi íslands
og Fiskifélagi íslands.
AUKIÐ ÖRYGGI Á BRYGGJ-
UM OG HAFNARGÖRÐUM
8. sambandsþing skorar fast-
lega á hafnarstjóirn sjávarþorpa
og bæja, og þá sérstaklega í
Reykjavík og Hafnarfirði, að láta
nú þegar setja stiga á nægilega
mörgum stöðum í« uppfyllingum
og á bryggjum hafnanna, til ör-
yggis og hægðarauka fyrir þá,
sem afnot þurfa að hafa af bryggj-
um og hafnargörðum. Ennfremur
að bryggjur og hafnargarðar séu
vel ljósuð í náttmyrkri.
SIGLINGABAUJUR Á
IIÚNAFLÓA
8. sambandsþing F. F. S. I. skor
ar á milliþinganefnd í vitamálum
að um síldveiðitíma'bil séu greini-
lega auðkennd með baujum og
þær merktar, öll hættulegustu
grunn á Húnaflóa, t. d. Dagmála-
grunn, Ingólfsgrunn, Fyllugrunn,
Rafnssker, Lambhúsagrunn óg
Barrn.
8. þing F. F. S. í. skorar fastlega
á Vitamálastjóra, að hlutast til
um það, að fullkomin innsiglingar-
Ijós og innsiglingarmerki verði
sett á Stokkseyri.
FRAMLÖG ÚR RÍKISSJÓÐI
TIL VITABYGGINGA
VERÐI AUKIN.
8. sambandsþing F. F. S. í. skor
ar á Alþingi, að það veiti jafnan á
fjárlögum þá upphæð til vitabygg-
inga, er vitamálanefnd leggur til
að veitt sé í hvert sinn.
Þá telur sambandsþingið' tví-
mælalausa nauðsyn á því, að ríkis-
sjóður kaupi svo fljótt sem unnt
er dýpkunarskip, er nothæft sé
við hafnargerðir víðsvegar á land-
inu, og veiti fé til þess á fjárlög-
um 1945.
8. sambandsþing F. F. S. 1. skor-
ar á Vitamálastjóra að láta hækka
innsiglingarvitann í Sandgerði, og
að ljósmagn vitans verði aukið
um helming.
ÖNNUR MÁL ER AF-
GREIDD VORU Á
ÞINGINU.
Farmanna- og fiskimannasam-
bandsþingið samþykkti samning
milli Alþýðusambands íslands og
F. F. S. í. er stjórnir samband-
anna höfðu gert milli þinga. Enn-
fremur samþykkti sambandsþing-
ið samninginn milli F. F. S. í. og
Stýrimannafélags íslands um sam-
eiginlega útgáfu Sjómannablaðs-
ins Víkingur og blaðsins Sjómað-
urinn.
Stýrimannafélag íslands sótti
um innugöngu í Farmanna- og
fiskimannasambandið og var það
samþykkt.
Auk þeirra mála, sem hér hef-
ur verið að nokkru getið, tók sam-
bandsþingið fyrir ýms önnur mál,
I og voru afgreiddar í þeim álykt-
anir og áskoranir til Alþingis, rík-
isstjórnar og ýmissa annara aðila,
er fjalla um sjávarútvegsmál.
DVALARHEIMILI
ALDRAÐRA SJÓMANNA.
8. sambandsþing F. F. S. í. skor-
ar á Alþingi að veita 500.000 kr.
styrk á fjárlögum næsta árs til
Dvalarheimilis aldraðra sjómanna.
GREINARGERÐ.
Þar sem Alþingi gat ekki fallist
á, að gjafir til heimilisins væru
undanþegnar skatti, er þessi áskor-
un til komin, því eftir þvi sem
allar líkur benda til, hefur sú af-
staða Alþingis skaðað heimilis-
sjóðinn, sem nemur þessari upp-
hæð, ef miðað er við þann hagnað
sem S.Í.B.S. hafði af skattundan-
þágunni.
HAFNARMÁL
HÚSAVÍKUR.
8. sambandsþing F.F.S.Í. skorar
á Alþingi, að veita nægjanlegt fé á
fjárlögum þessa árs til hafnarfram-
kvæmda í Húsavík, eins og þær
eru nú áformaðar, til þess að verk-
ið komist sem fyrst í framkvæmd.
NÝJUNGARí
VEIÐIADFERÐUM.
8. sambandsþing F.F.S.Í. skor-
ar á Alþingi, að veita á fjárlögum
fyrir 1945, nægilega fjárveitingu
til þess að kosta tvo faglærða sjó-
menn til útlanda til þess kynna
sér nýjungar í fiskiveiðum, hvað
snertir veiðiaðferðir og skipakost.
Menn þeir sem sendir yrðu er-
lendis væru tilnefndir af Far-
manna og fiskimannasambandi
íslands.
SAFN EINKALEYFIS-
SKJALA ER GEYMIST
í LANDSBÓKASAFNINU.
8. sambandsþing Farmanna- og
fiskimannasambands íslands bein-
ir þeirri áskorun til háttvirts Al-
þingis, að Landsbókasafninu verði
falið að kaupa eitt eða fleiri eintök
af öllum þeim einkaleyfum, sem
leyfð eru árlega og leyfð hafa ver-
ið síðustu 15 til 20 ár, hjá ein-
hverri stói-þjóð, t. d. Bandaríkjun-
um. Verði þessi eintök geymd í
Landsbókasafninu, raðað þannig,
að hægt sé fljótlega að kynna sér
aðal-stefnur, sem uppi eru í heim-
inum í tæknimálum, með því að
fara upp í Landábókasafn og skoða
og lesa einkaleyfisskjölin. Enda
verði Landsbókasafninu veittur
sérstakur fjárstyrkur í þessu skyni.
GREINARGERÐ.
Allar menningarþjóðir viður-
kenna einkaleyfisrétt á uppfinn-
ingum, og telja það einn aðalþátt-
inn í afkastamöguleikum og menn-
ingarviðleitni þjóðanna. (Sbr.
einkarétt á bókaútgáfu, sem er al-
veg hliðstætt höfundarrétti).
Þjóðirnar hafa þó eigi séð sér
fært, að veita uppfinningamönn-
um einkaleyfisrétt, lengur en í ca.
17 ár lengst, og takmarkað þann
rétt á ýmsan hátt.
Augljóst er að þjóðfélag eins og
okkar íslendinga, sem mjög er á
eftir í allri nútímat?ekni, þarf að
hlynna að þeim mönnum innan
þjóðfélagsins, sem sína viðleitni í
þá átt, að vera uppfinningamenn,
þannig, að þeir hafi einhverja
starfsmöguleika innanlands og
verður þessi tillaga lágmarkskrafa
til Alþingis og stjórnarvalda, í
þeim efnum.
ÁSKORUN TIL
ALÞINGIS FRÁ F.F.S.1
Á 7. þingi Farmanna- og fiski-
mannasambands íslands, er hald-
ið var hér í Rvík fyrir skömmu,
var samþykkt ályktun um, að
skora á Alþingi það er nú situr,
að skipa sérstaka nefnd, til að at-
liuga möguleika til aukinnar
vinnslu sjávarafurða.
Þar sem nú er komin fram á Al-
þingi þingsályktunartiliaga, flutn-
ingsmenn Einar Oigeirsson, Lúð-
vík Jósefsson, Steingrímur Aðal-
steinsson og Þóroddur Guðmunds-
Bindindismálasýning
Fyrir nokkru síðan var því hreyft
einhversstaðar á opinberum vet.t-
vangi, að Góðtemplarareglan hér í
Reykjavík væri að undirbúa bind-
indismálasýningu, sem yrði opnuð
1. febr. n. k.
Þeir, sem að undirbúningi sýning-
arinnar vinna, hafa lítið látið upp
skátt um tilhögun hennar, enn sem
komið er, en af því litla, sem heyrzt
hefur frá þeim um hana, má þó
marka, að sýningin verður vel þess
verð, að eftir henni sé tekið.
Sýningin mun verða þannig úr
garði gerð, að auðvelt verði að
gera hana að íerðasýningu, og gefa
þannig fleirum en íbúum höfuð-
staðarins tækifæri á að kynnast
! henni.
Hvort sýndar verða kvikmyndir
á sýningunni, er Bæjarpóstinum
ekki kunnugt, en telja verður það
ekkí illa til fundið, og meiri líkur
væru til að sú aðferð vekti athygli,
en þó sýnd væru línurit yfir þær
fjárhæðir, sem þjóðin eyðir til
kaupa á áfengi ár frá ári, og hvað
kaupa mætti af þarflegri vöru fyr-
ir þá upphæð. Slík línurit eru ó-
neitanlega fróðleg, en þeir lær-
dómar, sem af þeim má draga, ná
því miður tæplega til þeirra, sem
mesta hafa þörfina fyrir þá.
En ef undirbúningsnefnd sýning-
arinnar vildi gera Reykvíkingum
og öðrum þann greiða, að lofa þeim
að sjá sjálfa sig á tjaldinu, undir
oki Bakkusar konungs, mættu þeir
ekki láta sig henda þá skyssu, að
sýna þar einvörðungu íbúa Kumb-
aravogs, heldur væri ólíkt skyn-
samlegra að bregða þar upp mynd-
um af áramótadansleikjum og árs-
hátiðum þeirra manna, sem álíta sig
hafna yfir sauðsvartan almúgann,
sakir menntunar og mannkosta.
Slík kvikmyndasýning mundi efa-
laust hafa margfalt meiri áhrif til
að losa menn við þann drykkju-
móral, sem veður uppi hér í Reykja-
vík, heldur en hvassyrtar blaða- *
og tímaritagreinar um bindindis-
mál, eða fortölur fluttar af munni
fram, um skaðsemi áfengra drykkja,
sem virðast, þegar á allt er litið,
hafa næsta lítil áhrif, nema fylgt
sé á eftir með áhrifaríkari aðgerð-
um.
Meiri alvara á ferðum en
margur hyggur
Það er staðreynd, að áfengis-
son, er stcfnir í sömu átt, leyfum
vér oss hér með eindregið að skora
á háttvirt Alþingi, að samþykkja
hana, þar sem hún stefnir að stór-
merkum framkvæmdum í þessum
efnum. Leyfum vér oss til frekari
áherzlu, auk þess sem segir í grein-
argerð þingsályktunartill. að benda
á eftirfarandi:
Árið 1934 voru fluttir út frá
Austfjörðum allmargir togara-
farmar af síld til Þýzkalands.
Sumarið 1939 var gerð önnur til-
raun og fluttir út 14 togarafarmar
af síld frá Vesturlandi. Heppnað-
ist þetta vcl, og var mikil hags-
'bót að, í þáverandi atvinnuleysi
og vandræðaástandi hér. Síldin
var ísuð í lestir togaranna, en til-
reidd þegar út til Þýzkalands kom.
Er augljóst að hefði þá verið til
hér nokkur iðnaður svo hægt hefði
verið að mat'búa vöruna strax,
hefði fengizt margfalt meri þjóð-
hagslegur hagnaður af aflanum.
Norðmenn hafa um 50 ára skeið
stundað niðursuðu sjávarafurða,
neyzla fer vaxandi hér á landi. í
fyrra drakk þjóðin áfengi fyrir 22
milljónir króna. Það sem af er
þessu ári, mun hafa verið varið
nær 30 milljónum til áfengiskaupa,
og eru þó jólainnkaupin eftir. Á
sama tíma og bindindismenn sitja
með sveitta skalla við að finna ráð
til að „draga úr“ áfengisneyzlu,.
„að útrýma“ henni heyrist ekki
lengur talað um upphátt, keppist
íslenzka ríkið við að selja sem
mest áfengi og afla ríkissjóði þann-
ig tekna, því landsmenn eru svo
undarlega gerðir, að þeir vilja held-
ur greiða stórfé fyrir að drekka
frá sér vitið, en greiða sem þessu
fé svarar í hærri skatta.
Óbeina tjónið jafnvel enn-
þá meira
Þó er óbeina tjónið, sem er á-
fengisneyzlunni samfara, líklega
hvað mest. En það er svo víðtækt
að illt er að heimta þar öll kurl
til grafar, og verður þvi ekki tölum
talið.
Þau eru ótalin heimilin, sem.
lögð eru meira og minna í rústir,
vegna þess að heimilisfaðirinn
drekkur. Menn., sem gæddir eru
miklum hæfileikum, verða óstarf-
hæfir og bregðast þeim vonum, sem
við þá voru tengdar. Menn, sem
varið hafa beztu árum ævi sinnar
á skólabekk og þjóðin hefur vænt
sér mikils af, verða að aumkunar-
verðum vesalingum.
Þá eru ótalin mannslífin, sem
sem grandað hefur verið af orsök-
um áfengisnautnar. Þrátt fyrir
harðnandi ákvæði um bann við-
áfengisneyzlu þeirra manna, er
stjóma ökutækjum, fer heldur vax-
andi að rekja megi orsakir um-
ferðaslysa til áfengisneyzlu.
Hvað ber að gera?
Eg ætla mér ekki þá dul, að
benda á neina óbrigðula leið fram
úr öngþveitinu í áfengismálunum,
en ekki kæmi mér á óvart þó fleiri
og fleiri hölluðust að þeirri skoð-
un, að fremur bæri að grafast fyrir
þjóðfélagslegar orsakir áfengis-
nautnar og efla það siðgæði hjá
þjóðinni, er risi öndvert gegn ósóm-
anum, heldur en setja ströng laga-
fyrirmæli, sem væri illa framfylgt
og hundrað leiðir sæjust til að
smjúga í gegnum.
1933 nam sá útflutningur þeirra
33 þús. smál. og 1936 37.698 smál.,
rnegnið af þessari framleiðslu, eða
90%, fór til Norður-Ameríku og
brezka heimsveldisins. Framleiðsl-
an var að magni hér um bil jöfn
við saltfiskframleiðslu þeirra, en
fjórum sinnum verðmætari.
Það er kunnugt, að Þjóðverjar
hafa skipulagt mikla notkun sjáv-
arafurða um alla Mið-Evrópu. Og
skömmu fyrir styrjöldina var ný-
breytni um framleiðslu sjávaraf-
urða farin að ryðja sér til rúms,
allt suður um Balkanskaga. Síðan
styrjöldin hófst hafa Bandaríkin
stór-aukið niðursuðu sjávarafurða
og hafa þó ekki getað fullnægt
heimamarkaði sínum, þar sem
megnið af framleiðslunni hefur far-
ið í láns- og leigulagaviðskiptum,
víðsvegar um alla veröldina. Þáð
er því fullljóst að mikil kynning
hefur átt sér stað í þessum efnum,
fram yfir það sem áður var.
Hagnýting sjávarafurða hér á
Framh. á 8. síðu.