Þjóðviljinn - 29.12.1944, Blaðsíða 4

ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 29. desember 1944
þJÓÐVIUIKN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðv — Sóaíahstaflokkurinn.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Sigurður Guðmundsson.
Stjórnmálaritstjórar: Einar Olgársson, Sigfús Sigurhjartarson.
Ritstjórnarskrifstofa: Austurstrœti 12, sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 218ý.
Áskriftarverð: I Reykjavík og nágrenni: Kr. 6.00 á mánuði.
Úti á landi: Kr. 5.00 á mánuði.
Prentsmiðja: Víkingsprent h.f., Garðastrœti 17.
»
Baráttan fyrir efnahagslegu og atvinnu-
legu sjálfstæði íslenzka smáútvegsins
Einn aðalþátturinn í því að tryggja framtíð sjávarútvegsins
er að sjá svo um að smáútvegurinn, sem hvað fjármagn og þjóð-
félagslega afstöðu snertir er svo miklu veikari en togaraútgerðin,
sé fjárhagslega sjálfstæður.
Þjóðin man hvernig komið var fyrir þessum útvegi á kreppu-
árunum.
♦
31. des. 1932 var svo talið að eignir allra eigenda vélbáta
og línugufubáta vjæru samtals rúmlegá 16 milljónir króna virði,
en skuldir þeirra voru rúmar 14 milljónir kr. — M. ö. o. skuldir
móti eignum voru 86 /
Þjóðin man þetta ástand, þe^r hlutasjómaðurinn kom nær
slyppur heim eftir þrældóminn á vertíðinni og smáútvegsmaður-
inn barðist á barmi gjaldþrotsins og hafði einu sinni varla rétt til
að taka fisk handa sér í soðið úr aflanum, af því allt var veðsett.
Smáútvegurinn var arðrændur á allan hátt: af fiskkaup-
•mönnum með því að borga of lágt verð fyrir fiskinn, — af olíu-
hringum, sem heimtuðu of hátt verð fyrir olíuna, — a'f bönkun-
um, sem féflettu hann með of háum vöxtum, —, af landeigend-
um, sem tóku okurleigú fyrir uppsátur, — af beitusölum, veið-
✓
arfæraverksmiðjum o. fl. o. fl.
Þjóðin vill að þetta ástand komi ekki aftur. Þessvegna hljóta
ráðstafanimar til þess að tryggja efnahagslegt sjálfstæði og af-
komu smáútvegsins að verða ejtt af aðalmálunum, sem þjóðin
sameinast um.
Það þarf að tryggja smáútveginum skipakost til þess að geta
flu(tt fisk sinn til markaðslandanna, án þess að milliliðir græði
á honum og lækki þannig raunverulega verðið, sem hann fær
fyrir afla sinn. Samvinnufélag utgerðarmanna á Norðfirði (SÚN)
hefur sýnt' hvílíkar hagsbætur má tryggja smáútveginum með
þessu.
Það þarf að sjá svo um að smáútvegurinn sé ekki ofurseldur
olíuhringunum, heldur geti að stríðinu loknu, með samtökum
sínum útvegað sér olíu beint í eigin geyma.
Ríkið verður að sjá um að bankamir breyti um -stefnu
gagnvart sjávarútveginum, hvað vexti snertir. Það nær vitan-
lega engri átt að bankarnir taki t. d- 6% vexti af stofnlánum
til útvegsins og svo aftur 6% af rekstrarlánunum. Eitt atriðið
í því að gera íslenzkan sjávarútveg samkeppnisfæran við sjáv-
arútveg annarra banka, er að tryggja honum verulega ódýr lán.
arútveg annarra landa, er að tryggja honum verulega ódýr lán.
sjálfstæður sjávarútvegur rísi hér upp. . Sú stefna, sem lengi
hefur ríkt að líta á hann sem mjólkurkú einvörðungu og þraut-,
pína hann á alla lund, verður að hætta. Framtíð þjóðarinnar
veltur að miklu leyti á því að þessi undirstaða verði ekki brotin.
•
jþað þarf einnig að tryggja smáútveginum réttinn til að
kaupa veiðarfæri og annað, sem hann þarf, hvar sem það fæst
bezt og ódýrast. Sömuleiðis útrýma okrinu á landleigu og húsa-
leigu í verstöðvunum.
Og þegar þetta hefur verið gert — og það er hægt að gfera
flest af því fljótt, — þá er um leið lagður grundvöllur að því
að hlutasjómenn og smáútvegsmenn fái það fyrir vinnu sína
og sífellda áhættu sem íslenzka þjóðin fær við ráðið að útvega
beim.
, J
I * \
Skipulag kiotframleiðslunnar
A víðavangi Tímans birtist ný-
lega smágrein undir yfirskriftinni
„Stolnar fjaðfir“. Tilefni þessa
greinarstúfs er þingsályktunartil-
laga, flutt í neðri deild Alþingis,
um „skipulag á framleiðslu kinda-
kjöts fýrir innlendan markað“. Er
efni greinarinnar fullyrðing um
það, að hér sé um að ræða stolna
hugmynd frá Framsókn, er Stein-
grímur búnaðarmálastjófi liafi
fyrstur flutt á síðasta 'Búnaðaf-
þingi og sé nú í höndum milli-
þinganefndar til undirbúnings und-
ir næsta búnaðarþing.
Af því málflutningur þessi virð-
ist vera liður í þeirri viðleitni
Frainsóknar, að tefja allar raun-
hæfar aðgerðir til endurbóta á
vandamálum landbúnaðarins, er
ástæða til að at’huga þetta mál lít-
ið eitt nánar.
Viðvíkjandi þeirri fullyrðingu,
að hugmyndin sé“ stolin frá Fram-
sókn, mætti spyrja, hvenær sá
flokkur hefði haft á stefnuskrá
sinni skipulagningu framleiðslunn-
ar í samræmi við neyzluþörf? A.
m. k. sér þess lítil merki í starfi
flokksin^ á Alþingi. Og skammt er
þess að minnast, að þegar ríkis-
stjórn Framsóknar var komin í
vandræði með landbúnaðarfram-
leiðsluna á kreppuárunum eftir
1930, þá kom þeim alls ekki til
hugar að skipuleggja, liana í sam-
ræmi við neyzluþörf þjóðarinnar.
Þeim kom til hugar að skipuleggja
afurðasöluna, og var þó hverjum
manni auðskilið' að á þann hátt
var engan veginn skorið fyrir ræt-
ur þeirra orsaka, er skapað höfðu
kreppuna. En þær voru, hvað land-
búnaðinn snerti, aðallega tvær. í
fyrsta lagi söluerfiðleikar á erlend-
um markaði, og í öðru lagi óskipu-
leg framleiðsla fyrir innanlands-
markað, ásamt lítilli kaupgetu
neytenda í bæjum landsins.
Um fyrra atriðið má segja, að
það væri okkur óviðráðanlegt. En
hið síðara hefði vitanlega átt að
taka fyrst til greina árið 1934, þeg-
ar hafinn var undirbúningur af-
urðasölulöggjafarinnar.
Ilvort þá hefur ráðið meira,
skilningsl^ysi á kjarna málsins, eða
áhugi fyrir atkvæðaveiðum handa
Framsóknarflokknum í vissum
kjördæmum, skal ekki rætt hér.
Hvort tveggja er jafn ófyrirgefan-
legt af „ábyrgum" stjórnmála-
flokki, sem í tilbót þykist bera hag
landbúnaðarins sérstaklega fyrir
brjósti. Afleiðingar hafa lika orð-
ið fyllilega í samræmi við undir-
búning. Offramleiðsla á sumum
vörum, en tilfinnanlegur skortur á
öðrum. Kjötframleiðsla i stóýum
stíl í næsta nágrenni helztu mark-
aðsstaða landsins og flutningur
neyzlumjólkur um yegalengd er
skiptir hundruðum kílómetra til
þessara sömu staða, ásamt þeirri
verðhækkun og vöruskemmdum er
slíku fyrirkomulagi fylgir.
Þegar Sósíalistaflokkurinn er
búinn að margítreka bæði í blöð-
um sínum og á mannfundum nauð-
syn jiess að skipuleggja landbún-
aðarframleiðsluna í samræmi við
neyzluþörf innanlands, ,og ríkis-
valdið komið í óþrotleg vandræði
með offramleiðslu kjötsins, koma
fram á síðasta Búnaðarþingi tvö
erindi er koina inn á þetta svið.
Ilið fyrra var „Tillaga til þingsá-
lyktunar um skipun milliþinga-
nefndar á framleiðslumálum land-
búnaðarins“, og hið síðara var „Er-
indi Sveins Jónssonar um fram-
kvæmdaáætlun í landbúnaðarmál-
um“.
Þessum 2 málum er síðan steypt
saman í eina tillögu um stofnun
nefndar, er „vinni að rannsókn á
framle$5slu landbúnaðarins og
markaðsskilyrðum' fyrir landbún-
aðarafurðir. Sé í því sambandi at-
hugað hverjar framleiðslugreinar
sé nauðsynlegt að cfla, og hvort
hagkvæmt væri að draga saman
aðrar einstakar greinar, svo að
frainlciðsla Iandbúnaðarins verði
sem bczt samræmd neyzluþörf
þjóðarinnar og erlendum markaðs-
skilyrðum“.
Þessi tillaga um rannsókn jiess-
ara mála er góð, það sem hún nær,
ef hugur fylgir máli.áÞó verður
ekki hjá því komizt að benda á
hve orðalagið er að sumu leyti loð
mullulegt og óákveðið.
Þegar selja þarf úr landi allt að
á um þetta atriði, þar .sem svo er
fyrir mælt, að ríkisstjórnin skuli
láta undirbúa frumv. um málið
fyrir næsta reglulegt Alþingi. Þetta
mál er að verða svo aðkallandi dæg
urmál, að aðgerðir mega ekki drag-
ast lengi úr því sem komið er. Ef
B. 1. er nú eftir tvö ár, búið að
géra það upp við sig „hvort“ rétt
sé að gera einhverjar breytingar í
þessum efnum, þá getur það lagt
sínar tillögur fyrir ríkjsstjórnina,
og væri þess mjög óskandi að á
þeim mætti byggja framkvæmdir,
því það mundi flýta fyrir fram-
gangi málsins.
Aftur á móti vaknar sú spúrn-
ing, hvers vegna slíkrar andstöðu
gætir hjá „forustumönnum búnað-
armálanna“, gegn því að Aljúngi
og ríkisstjórn taki. ákvarðanir um
skipulegar aðgerðir í málinu. Og
svarið liggur beint við. Framsókn
íhefur haft alla forustu í landbún-
aðarmálum síðastliðin 17 ár og er
komin í jiá sjálfheldu, að flokkur-
inn sér enga leið út úr ógöngunum.
Framsóknarmönnum er það fylli-
ýA-AVjv ir EFTIR
Asmund Sígurðsson
alþíngísmann
% kjötsins fyrir minna en fram-
leiðsluverð, og j.afnframt er tilfinn
anlegur skortur á mjólk, smjöri
skyri, eggjum, grænmeti o. fl., virð-
ist ekki mikil ástæða til að velta
vöngum yfir því „hvort“ heppilegt
kunni að vera að „draga saman“
kjötframleiðslu í Ölfusi, Mosfells-
sveit, Kjalarnesi, Kjós o, vf, s.vo
nokkur dæmi séu nefnd, eða jafn-
vel á bæjarlandi Reykjavíkur og
Ilafnarfjarðar, og auka aftur aðrar
framlciðslugreinar á þessum stöð-
um. Slíkt orðalag vekur tortryggni
gagnvart því, að hugur fylgi máli.
Væri vel ef sú tortryggni væri á-
stæðulaus ogf mætti þá e./ t. v.
segja, að „batnandi mönnum er
bezt að lifa“.
Til frekari glöggvunar á því,
hvað hér er um að ræða, skal einn-
ig birt tillaga um kjötframleiðsl-
una. Hún hljóðar svo: „Neðri deild
Alþingis ályktar að skora á ríkis-
stjórnina að láta rannsaka, hvern-
ig bezt verði tryggt að þau héruð,
sem bezt eru fallin til sauðfjárrækt-
unar eða vegna legu sinnar verða
að . stunda hana sem aðalfram-
leiðslu, fái forgangsrétt að hinum
innlenda kindakjötsmarkaði, á
svipaðan hátt og viss héruð hafa
nú einkarétt til sölu mjólkur og
rjóma á helztu markaðsstöðum
landsins. Að lokinni rannsókn skal
ríkisstjórnin láta undirbúa frumv.
til laga um þessi mál og leggja fyr-
ir næsta reglulegt Aljiingi*-.
Hver maður, sem ber þessar
tvær, tillögur saman, sér að hér er
ekki um sama mál að ræða, nema
að nokkru leyti. Þótt tillaga Bún-
aðarþingsins væri íramkvæmd út'
í æsar, hefur sú aðgerð ekkert laga-
gildí. Þar verður Alþingi og ríkis-
stjórn að koma til skjalanna með
að lögfesta og framkvæma ákveðn-
ar raunhæfar aðgerðir á grundvelli
undangenginnar : rannsóknar. Og
siðari tillagan kveður einmitt skýrt
lega Ijóst að verðuþpbætur úr rík-
issjóði geta ekki gengið til lengd-
ar og bændunum er að verða það
almennt Ijóst, að þeir geta ekki
'byggt atvinnuveg sinn á slíkum
greiðslum lil lengdar. Samt þolir
Framsókn ekki að heyra tillögur
ifrá neinum ’öðrum. Sumir láta
skína í Jrað, að þetta muni allt lag-
ast af sjálfu sér eftir styrjöldina,
jiegar leiðir opnast til útlanda og
muni þá opnast markaðir fyrir
landbúnaðarafurðir. Ef þetta væri
á rökum byggt, væri jiað fagnaðar-
efni, én það er að fljóta sofandi að
feigðarósi, að draga á langinn raun
liæfar aðgerðir til að dreifa innan-
landsmarkaðinum sem réttlátast
og jafnast á framleiðendur land-
búnaðarvaranna í því trausti, að
erlencfir markaðir opnist þegar
minnst varir.
En í raun og veru eru úrslit
þessa máls komin undir bændum
sjálfum. Nú cr svo ástatt, að yfir-
stjórn allra þeirra stofnana, sem
með landbúnaðarmálin fara, er í
höndum stjórnarandstæðinga. Svo
er um B. í., Mjólkur og kjötverð-
lagsnefnd.
Sé þessum mönnum alvara að
liindra breytingar í þessum efnum,
geta þeir gert stjórninni svo erfitt/
fyrir, að lítið verði úr framkvæmd-
um. Þess vegna þurfa bændurnir
sjálfir að láta málið til sín taka.
Þeir þurfa að ræða það bæði sín á
milli og á fundum, sbnda frá sér
ályktanir og krefjast þess bæði áf
stjórnarflokkunum og sínum eigin
fulltrúum, sem eru í stjórnarand-
stöðu, að þeir vinni að lausp máls-
ins. Þá fyrst er tryggt að allt verði
gert, sem hægt er, til að finna við-
unandi lausn, sem bjargað geti
sauðfjárræktunarthéruðum landsins
frá fjárhagshruni, þegar kjötverð
fellur erlendis, að styrjöldinni lok-
inni.
Þetta er sanngirniskrafa þeirra,
sem verða að býggja afkomu sína
á sauðfjárræktinni einni.
Ásmundur Sigurðsson.
Löngu pörf f/rir stefnu-
breytingar í Svisslandi
Æsfæðan fíl þess að efebí er neiff sfjórnmála^
samband míllí Sovétríkjanna og Svísslands
i
Föstuaagur 29. desember 1944 -— ÞJÓÐVILJLsN
Kveðja til Dana á Qrænlandi
Fr. de Fontenay sendiherra
Kæru landar!
Eitt ár cr nú enn liðið án þess
að færa. okkur jiað frelsi og þann
J
frið, sem við höfum nú brátt von-
ast eftir í fimm ár.
Við vorum margir, sem vonuð-
um og væntum, að harðstjórarnir
mundu velta úr sessi sínu á þessu
ári og lokið mundi þeim jijáning-
um, sem hafa á svo ómannúðlegan
hátt' fallið i hlut hinna kúguðu
þjóða.
En enda þótt árið sé nú senn
liðið, án jiess að hiíiar björlu von-
ir okkar frá því í fyrra hafi orðið
að veruleika, og það hafi valdið
mörgum sárum vonbrigðum, þá
verðum við saint að líta með bjart-
sýni til framtíðarinnarj/Jg við ætt-
um að bera saman tvö síðast liðin
ár og liugsa um alla ])á sigra, scm
unnizt hafa á þessu ári, um þau
mörgu lönd og þjóðir, sem þegar
hafa verið frelsaðar uífdan okinu.
Og við Danir. Enda þótt jietta
ár hafi ekki haft þá hamitigju í
för með sér, sem við vonuðumst
til, þá höfum við samt ástæðu. til
að'bera höfuðið liátt. Æ ofan í æ
hef ég látið í ljós þá von eða öllu
heldur þá fullvissu, að danska þjóð
in myndi, þegar fylling tímans
kæfni, standast þá erfiðleika, sem
á hana voru lagðir, með fullum
sóma. * .
Já. Framkoma dönsku þjóðar-
innar á s. 1. ári, þegar við höfum
lent í beinni styrjöld við kúgara
okkar, hefur farið langt fram úr
því, sem umheimurinn bjóst við af
okkur á fyrstu hernámsárunum.
í Danmörku ríkir nú skeggjöld
og skálmöld. Danmörk er ekki leng
ur réttarríki, hch'Rir lögregluríki,
jiar sem réttleysið ríkir. Réttur-
inn er falinn í vopnunum, í byssu-
kúlunum eða pyndingaklefanum,
pyndingaklefa, sem mannkyns-
sagan þekkir engan líka til. Beztu
menn jijóðarinnar, — sem það eitt
hafa brotið af.sér að tala/ósmeykir
gegn valdhafanum, — er rutt úr
vegi að hætti stigamanna — Ivaj
Munk —, ncyddir í útlegð —
Niels Bohr — eða er misþyrmt af
djöfullegri sadistískri grimmd, sem
engin prð geta lýst.
En þrá'tt fyrir allt hefur danska
þjóðin ekki misst léttlyndi sitt,
jietta ódrepandi dauska léttlyndi,
og hin ójafna barátta\er háð með
öllum ráðum, sem til eru, og
danska Jijóðin vinnur óHúlega
sigra undir stjórn hins ÓKunna,
leynilega frelsisráðs, sem stjórnar
Frh. á 8. síðu.
Svisslánd hefur verið einn af
hinum vafasömu hlulieysingj-
um í þessu stríði. — Enda þótt
brezka stjórnin hafi á allan
hátt tekið tillit til landfræði-
legrar aðstöðu landsins, þar
sem það hefur Þýzkaland öðru
megin við sig og Ítalíu hinum
megin, hefur hún oftar en einu-
sinni orðið að setja svisslenzk
framleiðslufyrirtæki (þ. á m.
hinar frægu Sulzer-vélaverk-
smiðjur) á svarta listann. •
Það er alræmt, að samkvæmt
þýzk-svissneskum verzlunar-
samningum fluttu svisslenzkar
verksmiðjur inn kol og járn frá
Þýzkalandi og sendú svo fram-
leiðsluna,. vélar og vopn, til
Þýzkalands. — Það hefði e. t. v.
mátt halda því fram, að Þjóð-
verjar hefðu neytt Svisslend-
inga til þess með hótunum, en
hin fræga ræða, sem forseti
svisslenzka fýlkjasambandsins
hélt 25. júlí 1940, nokkrum vik-
um eftir uppgjöf Frakklands
og stofnun Vichystjórnarinnar,
virðist benda á að ekki hafi
verið þörf fyrir hótanir.
„Við verðum að hafna göml-
um siðum, ekkert mas, heldur
hugsa, — engar umræður, held-
ur vinna, — engar kröfur, held-
ur fómir, — engir leikir, held-
ur framleiðsla.... Nú er ekki
tími til að horfa dapurlega til
fortiðarinnar, heldur líta fram
á við, vera reiðubúinn til að
taka þátt í endurskipulagningu
heimsins á þessum sögulegu
tímamótum.“
Og hver var þessi stjómmála-
maður, sem skoraði svona
greinilega á landa sína að taka
þátt í „nýskipun“ nazista? —
Það var enginn anhar én Pilet-
Golaz, sem sama ár varð utan-
ríkisráðherra (eða „forstjóri
stjómmáladeildarinnar“, eins
og hann nefnist í Svisslandi).
— Og í þessari stöðu sat hann
til 10. nóv. s.l.
Ástæðan til að hann sagði af
sér, var birting opinberrar til-
kynningar frá sovétstjóminni
þann 4. nóvejnber, — þess efnis,
að 10. október hefði svisslenzki
sendihemann í London tilkynnt
svoétsendiherranum og vitnað
um leið til hinna „aldagömlu
erfðavenja Svisslands,“ að
stjórn Sín óskaði aftur að taka
upp stjómmálasamband við
Sovétríkin.
Þann 1. nóvember hafði sov-
étstjórnin svarað og hafnaði
beiðninni og* minnt svissnesku
stjómina á, að í mörg ár hefði
hún „brotið í bága við hinar
gömlu, lýðræðislegu erfðavenj-
ur sínar og fylgt fasistiskri
stefnu, fjandsamlegri í garð«
Sovétríkjanna, og að hún hefði
alls ekki hreytt um stefnu.
Því að enda þótt stefna sviss-
lenzku stjómarinnar gagnvart
öðrum þjóðum Bandamanna
hafi verið vafasöm, þá hefur
hún verið alveg efalaus þegar
Sovétríkin áttu í hlut.
Jafn-seint og í sepember s.l.
hallmæltu helztu blöð Sviss-
lands vopnahlésskilmálum
þeim, sem sovétstjórnin setti
Finnlandi, sem „hörðum“ og
„sligandi“, þótt Bandamenn
hefðu fallizt á þá,, ög þeim
hefði verið fagnað í öllum lýð-
ræðislöndum sem merkilega
vægum.
Og þetta er ekki ný bóla í
utanríkispólitík Svisslands. —
í 26 ár hefur Svissland ekki
haft stjómmálasamband við
Sovétríkin.
Rússneskir „hvítliðar“ settust
að í Svisslandi, og 10. maí 1923
skaut einn þeirra Yorovski, að-
alfulltrúa Sovétríkjanna á al-
þjóðlegri ráðstefnu í Lausanne,
til bana.
Réttarhöldin út af morðinu
urðu alræmt hneyksli- — Byrj-
unin var sú, að sviss^enzka lög-
reglan. dró ’í þrjá daga eftir
glaepinn að gera húsrannsókn
í skrifstofu annars ,,hvítliða“,
sem hún vissi, að var aðalsam-
starfsmaður morðingjans. —
Svo hófust sjálf réttarhöldin,
sem hinn opinberi ákærandi
breytti - í saksókn gegn sovét-
stjórninni og rússnesku bylting-
unni í stað hins ákærða, — og
enduðu þau með svívirðilegri
sýknun launmorðingjans.
Árið 1934 yar Motta, sviss-
lenzki u^anríkisráðherrann,
einn af hirium fáu fulltrúum 1
Genf, sem mótmæltu því, að
Sovétríkjunum væri boðið að
ganga í Þjóðabandalagið.
Það er fróðlegt að minnast
þess, þegar hér er komið, að
svisslenzka stjómin, varð' með
þeim fyrstu til að viðurkenna
yfirráð Mússolinis yfir Abes-
siníu (fór þar fram úr Cham-
berlain), — að hún var ein af
þeim fyrstu, sem tók upp stjóm
málasamband við Franco, og að
á síðustu árunum fyrir stríð
ófsótti hún samtök andfasista
í landi sínu, en lét allskonar
nazistafélög í friði.
Er nokkur furða, þótt sovét-
stjórnin, — eftir þessa fortíð,
— láti sér ekki nægja, að sviss-
lenzka stjórnin gefi í skyn, að
hún sé náðarsamlega re'iðubúin
til að koma stjórnmálasam-
bandi á og „ræða hreinskilnis-
lega vandamál fortíðarinnar"?
— Er nokkur furða, þó að sovét
blöðin krefðist miklu áþreifan-
legri stefnubreytingar?
Það er mjög athyglisvert, að
blöð svissneskra sósíalista og
önpur frjálslynd blöð í landinu
styðja alls ekki stjómina 1
þessu máli, en skoða brottför
Pilet-Golaz úr stjórninni að-
eins sem fyrsta sporið, sem stig-
ið er í hreingemingu, sém fyr-
ir löngu er orðin full þörf fyrir,
og krefjast þess, að róttækar
og víðtækar ráðstafanir komi
á eftir.
(Úr Daily Worker).
Seint í sumar var haldið skákmót i
Bandaríkjunum. Þátttakendur voru 18,
þeirra á meðal Reshevsky, sem varð lang-
efstur, hlaut lö’/L' Vinning,' enda fátt hinna
sterkari meistara Bandaríkjanna með.
Mesta athygli vakti það, að 17 ára
gamall drengur, R. Steinmeyer, varð nr.
3—4 á mótinu og tefldi margar ágætar
skákir, og er honum spáð glæsilegri fram-
tíð.
Hér birtist skák, sem hann tefldi á þessu
móti. — Athugasemdirnar Vru teknar úr
Chess Review.
R. Steinmcyer:
HVÍTT:
1. c2—ei
2. cl,—eð
3. c2—C/
4. Jb2—b3
5. Ddl—f3
N. Bemstein.
SVART:
RgS—/6
Rf6—d5
Rd5—b6
g7—g6
Venjulega er ekki gott að leika drottn-
inguuni svona snemma í tafli, en leikurinn
er þó að ýmsu le.vti góður. T. d. hótar
hvítur c5 og undirbýr jafnframt lengri
hrókun, og hindrar 5. .... c5 hjá svörtum
vegna 0. Bb2, Bg7; 7. e6 og vinnur.
5 - c7—c6
6. BÁ—b2 BfS—g7
7. <j2—d 't RbS—c6‘
S. Df3—e3 0—0
9. Rgl-fS d7—dtí
10. Rbl—d2 dGXeó
11. dfXc5 Dd8—e 7
12. 0—0—0 Rb6—d7
Betra er að hefja gagnsókn með a7-
aö—a4.
13. Rd2—bl .....
Eðlilegra er 13. h4 og h5. Ef þá 13......
Dcö; 14. Df4, Dxf2?; 15. Re4, Db6; 16.
Rftit með óstöðvandi sókn.
13.
Ennþá var betra aö.
u. h2—hi
15. hh—hö
16. Rbl—cð
ii 7—a6
Rc6—a7
b7—bó
b5—bý
Eyðileggur einu sóknarmöguleikana.
Svartur átti að halda línunum opnum-
17. Rc3—«4 HfH—dS
18. De:i—U De7—fS
19. hðxgtí f 7Xg6
20.’ Rei—ftíf! Bg7Xf6
21. eðxf6 c6—e5
22. Rf3Xc5 Rd7Xf6
23. HdlXdS DfSXdS
-4- Re5.XgG! Rj6—gí
25 Hhl X h7U KgS-xh7
26. bfixf7f Kli7—h6
27. Bb2—g7f Kk6—g5
Ef 27 Kh5, 1. á 28. Re5f og mát
næsta leik.
28. f2-M
29. g2—g3
Kg5—hð
Martin Andersen-Nexö á ferð í Sovét-
ríkjunum
Moskvaútvarpið skýrír svo
frá, að Martin Andersen-Nexö
sé kominn til Leníngrad. — í
viðtali við fréttaritara frá
Moskvaútvarpinu sagði Nexö:
„Eg var í föðurlandi mínu, er
hið fasistiska Þýzkaland réðst
á Sovétríkin — og átti heima
45 km. frá Kaupmannahöfn.
Skömmu eftir að fasistaher-
irriir höfðu ruðzt inn í Sovétrík-
in byrjuðu trylltar ofsóknir
gegn öllum þeim, sem nokkru
sinni höfðu dvalizt í Sovétríkj-
unum eða látið samúð í Ijós
með sovétþjóðunum.
Eg var tekinn höndum og var
marga mánuði í fangelsi. •— Að-
búnaður og viðurværi í fangels-
inu var óskaplegur,, og fékk ég
hættulegan sjúkdóm af þeim
völdum.
Bækur mínar voru teknar úr
bókasöfnunum og bókaútgefend
um var bannað að prenta rit
mín.
Eg fór huldu höfði og dvald-
ist hjá vinum mínum, komst til
Svíþjóðar og birti margar grein,
ar um hina blóði drifnu „ný-
skipun“, sem þjónar Hitlers
voru að koma á 1 föðurlandi
mínu, og um það, hvemig
danska þjóðin heldur áfram
leynibaráttu sinni, þrátt fyrir
hræðilega kúgun.
í HINUM ENDURFÆD.DA
LENÍNGARÐI
, Á þessum árum þráði ég að
ferðast til vina minna í Sovét-
ríkjunum, — og nú er ég aftur
kominn hingað, þar sem ég- var
skömmu fyrir stríðið- — Aftur
sé ég Leníngrad, — borg, sem
hefur endurfæðzt og lifir nýju,
fögru lífi eftir hina hræðilegu
daga hinnar villimannlegu um-
sátar.
Bráðlega fer ég til Moskvu,
og svo vonast ég til dð geta
ferðast um þau landsvæði, sem
frelsuð hafa verið undan her-
námi Þjóðverja.
Mig langar til að sjá sjálfur
‘endurfæðingu Sovétríkjanna og
að- safna efni til að rita um í
framtíðinni. — Núna ei* ég að
ljúka við bók, sem ég hef verið
að skrifa öll þessi ár. — Hún
er um baráttu hinnar frelsis-
urinandi þjóðar minnar gegn
iiazismanum.“
Rithöfundafélagið í Lenín-
grad hélt samsæti til heiðurs
Martin Andersen-Nexö.
(Úr Frit Danmark).
Nú er svarti kóngurinn kominn í óverj-
andi mátstöðu.
t
29........ Rgli—hli
30. Rgtí—eðf!! ......
Rothöggið. Hvítur hefur teflt skákina
ágætlega.
30.
Rh6Xf7
Gcjið.
Fine hefur skrifað grein í Chess Review,
þar sem hann ræðir fyrirkomulag á keppn-
inni um heimsmeistaratitilinn í skák í fram-
tíðinni. 1 stað einviga eins og nú, vill
hann láta keppa um titilinn á mótuni )>ar
sem aðeins 6—10 allra beztu skákmenn
heimsins hafi þátttökurétt og'séu þeir vald-
ir af sérstakri nefnd. Hann vill að slík
mót séu haldin annað hvort ár og að
Bandaríkin hefjist þegar handa um að und-
irbúa fyrsta mótið, er fari fram undir eins
að stríðinu loknu í New York. Ilann telur
að þessir meistarar eigi að hafa þar þátt-
tökurétt: Aljechin, Botvinnik, Euwe, Fine,
Flohr, Keres. Reshevsky og Smysloff.
Frð enskri knattspyrnu
Framhald af 3. síðu.
þó að ná í fimm menn, sem komn-
ii' voru til að horfa á feikinn.
Eins og/nú er háttað keppni í
Englandi er Chelsea efst í Syðri
„Líkuni", og álitið eins sterkt og
jafnvcl landsliðið, ef það getur
náð til allra sem því tillyyra; nú
er þar á meðal Hapgood, frægasti
bakvörður Breta, qr áður hefur
leikið með Arsenal. Þar keppir
cinnig Tommy Walker, frægasti
framherji Skota úm laiiga hríð.
Eftir 10 leiki hefur ielagið 17 stig,
sett 49:13; en næsta félag er Brent-
ford með 35:17 mörk. í Nyrðri
„Líkuni" er Sunderland efst með
18 stig oftir 10 leiki, sett 31:9 mörk-
um. Næsta telag er ]Manchester
City með 10 stig, en 33:12 mörk-
um.