Þjóðviljinn - 30.01.1945, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 30. janúar 1945.
PJOÐVILJINN
7
N. ROLFSEN:
ÍSAK
Auglýsingin hljóðað svona: „Skóladreng úr sveit
vantar fæði og húsnæði á sama stað hjá góðu fólki.“
Pabbi átti nóg af börnum en ekki peningum, þess
vegna datt mömmu í hug að taka þennan dreng. En
pabbi var á móti því. „Eg vil engan gauksunga í hreiðr-
ið“ sagði hann. „Þá reynum við heldur að komas't af
eins og við höfum gert.“ (
En mamma lét ekki undan. Hana vantaði aukaskild-
inga. Sérstaklega langaði hana til að hafa eitthvað
betra á borðum á kvöldin. Læknirinn hafði sagt, að
pabbi þyrfti að fá gott fæði. Hún sagðist að minnsta
kosti ætla að spyrjast fyrir um drenginn. Ekki skaðaði
það.
En það voru ekki skemmtilegar upplýsingar, sem
mamma fékk. Drengurinn hét ísak. í fyrsta lagi var
hann svo mikill ofstopi, að hann var ekki í húsum
hæfur. í öðru lagi — ja, það var leiðinlegt, að þurfa
að segja frá því — en hann var fingralangur. Hálfur
dalur hafði horfið úr kommóðuskúffu kennslukonunn-
ar hans. Enginn hafði ge'tað tekið hann nema ísak.
Hann hafði líka farið í leikhús um kvöldið. Auðvitað
neitaði ísak öllu, en til allrar ha'mingju var bróðir
kennslukonunnar lögregluþjónn. Honum tókst seinast
að fá drenginn til að meðganga.
Tárin komu fram í augu mömmu, þegar hún var að
segja okkur frá þessu. Pabbi sagðist ekki bera á móti
því, að við værum „gott fólk“, eins og stóð í auglýs-
ingunni, en betrunarhús væri hér ekki. Og þar við sat.
Mamma fór til kirkju með litlu stúlkurnar á sunnu-
daginn. Við strákarnir vorum úti að leika okkur. Pabbi
var aleinn heima. Hann sat í hægindastólnum og var að
hvíla sig. Alla aðra daga sat hann á skrifstofunni, svo
að hann var feginn að láta fara vel um sig á sunudögum.
Þá heyrði hann gengið um þrepin á leðurstígvélum.
Það var eins og gesturinn væri óvanur að ganga upp
W ÞETT4
Það er ekki ýkjalangt síðan
„sæormurinn“ svokallaði dó út
í alþjóðlegri hjátrú og var mik
ið um hann ritað. Hollenzkur
náttúrufræðingur, Qudeman að
nafni, safnaði t. d um hann 300
sögusögnum.
Olaus Magnus biskup í Upp-
sölum (á 16. öld) segir í fræði-
bók, sem hann ritaði: „Sá, sem
siglir meðfram ströndum Nor-
egs, verður var við einkennilegt
fyrirbrigði: Það er ormur, tvö
hundruð feta langur og tuttugu
feta breiður, sem lifir í fjöllun-
um við Bergen, í skútum og
hellum. Hann fer út um næt-
ur, etur kálfa, kindur og svín.
Eða hann fer til sjávar og étur
krossfisk, krabba og þesskonar
dýr. Hann hefur álnar langt
fax, mikið hreistur og eldur
brennur úr augum hans. Hann
úreitir og skip á siglingu, rís
upp að framan eins og súla og
grípur af þeim menn —Þess-
ari lýsingu fylgdu teikningar til
skýringar.
•
í ameríska tímaritinu „Grap-
hich,“ er þessi frásögn árið
1886 „Sæormurinn er nú kom-
inn hingað, þvert yfir Atlanz-
hafið. Kom hann skyndilega í
ljós nálægt Kingsten Point í
Hudsonflóa. Tveir menn á báti
sáu hann og urðu þeir þess
brátt varir, að ófreskjan elti
þá. Segja þeir, að dýrið hafi
brugðizt illa við, er þeir sluppu.
Það barði sjóinn ákaft með
sporðinum, sem virtist vera sjö-
tíu og fimm fet frá hausnum.
Hausinn var stór og líkastur
tunnu í laginu. Augun voru
græn og djöfulleg. Áður en dýr
ið hélt leiðar sinnar upp Hud-
sonflóann, spjó það hvítum
flyksum, likustum hefilspónum
í lögun —.“

ERICH MARIA REMARQUE:
VINIR
um veginn skaplega. Hann ætl-
aði ekki að hræða læknirinn,
áður en þeir legðu af stað. Það
var aðalatriðið, að Jaffé kæm-
ist upp í bílinn með öll sín á-
höld, þá kom hitt allt af sjálfu
sér. Meðan Jaffé var að ferð-
búa sig, talaði hann við Lenz
og sagði honum, hverju hann
ætti að skila í símann. Síðan
steig hann upp í bílinn til Köst
ers.
„Er lífshætta á ferðum?“
spurði Köster.
„Já,“ svaraði Jaffé.
í sama bili breyttist bíllinn
í fljúgandi ófreskju, sem æddi
af stað hvínandi og blásandi.
Hann smaug alstaðar' í gegn,
þar sem hann á annað borð
komst, stundum með önnur
hliðarhjólin uppi á gangstétt-
inni en hin í göturennunni. Og
hann ók í öfuga’átt á götum,
þar sem átti að vera einstefnu-
akstur. Það reið á að komast
sem fyrst út úr borginni.
„Eruð þér brjálaður maður?“
sagði læknirinn.
Köster hægði ferðina eitt
augnablik, lofaði strætisvagni
að fara framhjá, en hélt svo
áfram á sama flugi og áður.
„Akið þér hægar,“ hrópaði
læknirinn. „Hvað er unnið með
því að við drepum okkur?“
„Engin hætta,“ sagði Köster.
„Jú, áreiðanlega, ef þér hald
ið svona áfram.“
Köster ók vinstra megin við
sporvagn, komst fram fyrir
hann og nú lá bein, breið gata
framundan. Hann leit snöggv-
ast á lækninn. „Eg veit það svo
vel, að ég verð að koma yður
til skila heilum og lifandi. Þér
megið treysta því, að ég geri
það.“
„En hvað dugir þetta æði?“
Þær mínútur sem þér sparið.
yður—- 4
„Jú, það dugir —“ Köster
vék úr vegi fyrir malarbíl. „Við
höfum tvö hundruð og tuttugu
kílómetra hraða.“
„Hvað segið þér, maður?“
Bíllinn smaug eins og örskot
milli strætisvagns og póstbíls.
„Já, ég vildi ekki segja yður
það fyrirfram.1
„Það hefði engu breytt. Eg
vanræki ekki verk mín, hvað
sem ökuhraða líður. Akið þér
til járnbrautarstöðvarinnar. Við
verðum fljótari með lest.“
„Nei —.“ Þeir voru komnir í
úthverfi borgarinnar. ,Eg er
búinn að athuga það. Lestin fer
of seint.“
Hraðinn var svo mikill, að
það var eins og ofsastormur
léki um bílinn. Læknirinn leit
á Köster og réð af svip hans,
að mikil alvara væri á ferðum.
„Er það unnustan yðar?“
Köster hristi höfuðið. Eftir
það sagði hann ekki orð. Nú
voru þeir komnir út á þjóðveg-
inn og bíllinn flaug áfram með
háskalegum hraða. Læknirinn
hnipraði sig saman í hominu.
Köster reif af sér skinnhúfuna
og fleygði til hans.
Köster lét bílinn blása í sí-
fellu og skógarnir bergmáluðu
óhljóðin. Hann hægði ferðina
lítið eitt, þegar þeir fóru gegn-
um þorp. Og' svo af stað aftur
á sömu ferð út á þjóðveginn,
sem tunglið brá yfir flögrandi
bjarma. Hringarnir ýldu og
hvæstu. Vélin var knúin til
hins ýtrasta. Köster laut fram
yfír stýrið og hlustaði með lík-
ama og sál. Hann skynjaði
hvert minnsta aukahljóð. Veikt
ískur eða núningshljóð gat boð
að vélarsprengingu — dauðann.
Vegurinn var blautur og þar,
'sem laus möl var, runnu hjól-
in. Köster varð að hægja ferð-
in. Til að bæta það upp, fór
hann beygjurnar eins og ekkert
væri. Hann ók ekki lengur af
skynsemi héldur eðlisávísun.
Ljósin báru ekki nægilega birtu
þegar bíllinn tók snögga
beygju. Hann s^nti í svarta
myrkri,. meðan á því stóð.
Læknirinn þagði.
Allt í einu var eins og loftið
færi að ganga í bylgjum í ljós-
bjarmanum framundan á veg-
inum — hvítum bylgjum Það
var komin þoka. Læknirinn
heyrði Köster bölva í fyrsta
sinn. Eftir litla stund óku þeir
í niða þoku. Hús og tré flutu
framhjá í mjólkurhvítu hafi.
Vegurinn sást ekki. Nú varð
kylfa að ráða kasti.
En eftir tíu mínútur voru
þeir komnir út úr þokunni.
Læknirinn leit á Köster og sá
að andlit haps var öskugrátt
og torkennilegt. En nú jók
hann hraðann aftur, fór eins
og vélin þoldi og beygði sig
yfir stýrið æðrulaus og rólegur
eins og áður.
-----Mér varð erfitt uffi and-
ardrátt í hitanum í stofunni.
„Er ekki hætt að blæða?“
spurði ég.
„Nei“, svaraði læknirinn.
'Pat leit á mig. Eg reyndi að
brosa. „Þeir koma eftir hálf-
tíma,“ sagði ég til að hug-
hreysta hana
„Eftir hálfan annan klukku-
tíma,“ svaraði læknirinn, „ef
ekki tvo, því að nú er farið að
rigna.“
Regnið draup hægt af trjá-
liminu í garðinum Eg horfði
út en sá allt í móðu. Hvað var
langt síðan við gengum að næt-
urlagi milli rósatrjánna og Pat
raulaði vögguvísu? Hvað var.
langt síðan trjágöngin Ijómuðu
i tunglsljósi og Pat dansaði
milli runnanna, grannvaxin og
létt í hreyfingum.
Eg gekk — líklega í hundr-
aðasta sinn — fyrir dymar, sem
lágu úr garðinum inn í stofuna.
Eg vissi vel að það var heimsku
legt, að æða fram og aftur, en
biðin var svo löng. Nú var hætt
að rigna, en loftið var skýjað
enn og þokuslæðingur. Eg bölv-
aði í hljóði. Eg vissi, að það
var óþægilegt fyrir Köster. Ein
hvers staðar gargaði fugl.
„Haltu kjafti,“ tautaðj ég ó-
styrkur og mundi allt í einu eft
ir hjátrúarsögum um, að fuglar
boði mannslát. „Hindurvitni!“
sagði ég upphátt. En þó fór
um mig hrollur.
Eitthvert skordýr suðaði —
ég vissi ekki hvar. En það kom
ekki nær. Hljóðið var kyrrt á
sama stað. Svo varð þögn. En
það kom aftur — og aftur.
Eg skalf eins og hrísla. Þetta
var ekki skordýr. Þáð var bíll,
langt í burtu. Hann var að fara
upp og niður í bratta. Eg hlust-
aði af öllum kröftum með op-
mn munninn.
Nú kom það aftur — og aft-
ur. Það var eins og reið býfluga
væri að suða. En nú kom hljóð
ið greinilega nær. Og ég var
ekki í neinum vafa lengur. Og
angist þessarar skelfilegu næt-
ur, hvarf eins og dögg fyrir
sólu.
Eg hljóp inn í stofuna. „Lækn
ir! Nú koma þeir. — Pat, nú
eru þeir að koma. Eg heyri til
þeirra“.
Læknirinn hafði aldrei álitið
mig með réttu ráði. Þó stóð
hann á fætur og hlustaði. „Það
getur verið annar bíll“, sagði
hann.
„Nei, ég þekki hljóðið í þess-
um“.
Hann leit gremjulega á mig.
Hélt hann, að hann hefði vit
á bílum? Hann hafði verið nær-
gætinn og alúðlegur við Pat,
eins og móðir við barn. En mér
sýndi hann enga þolinmæði.
„Þetta er bara vitleysa“ sagði
hann ónotalega og fór ‘inn í
stofuna aftur.
Eg stóð úti og beið, skjálf-
andi af geðshræringu. Nú fór
bíllinn gegnum þorpið. Hraðinp
var ógurlegur. Hljóðið lækkaði,
þá var hann innj í skóginum.
Og nú-------.
Langur, bjartur geisli kom í
ljós úti á veginum — hvellir
véladynkir.
Læknirinn var allt í einu
kominn til mín. Við fengum of-
birtu í augun. Bíllinn staðnæmd
ist frammi fyrir okkur við hlið-
ið og hjólin ristu djúpt niður í
mölina um leið.
Eg tók stökk að bílnum. Pró-
fessorinn steig út í sama bili.
Hann leit ekki á mig heldur
gekk beint til læknisins. Köster
kom á eftir honum.
„Hvemig líður henni?“ spurði
hann.
„Það blæðir enn“.
„Það blæðir oft lengi. Þú
skalt ekki vera alltof hræddur
við það“.
Eg horfði þegjandi á hann.