Þjóðviljinn - 14.03.1945, Qupperneq 5

>JÓÐVILJINN — Miðvikudagur 14. marz 1!)45
Miðvikudagur 14. marz 1945 — ÞJÓÐVILJINN

þlÖÐVIUINI
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Sigurður Ouðmundsson.
Stjórnmálaritstjórar: Einar Olgeirsson, Sigfús Sigurhjartarson.
Ritstjórnarskrifstofa: Austurstræti 12, simi 2270.
Afgreiðsla og auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 218ý.
Áskriftarverð: I Reykjavík og nágrenni: Kr. 6.00 á mánuði.
Úti á landi: Kr. 5.00 á mánuði.
Prentsmiðja: Víkingsprent h.f., Oarðastrœti 17.
Samstarf sósíalismans og kapítalismans
Höfuðatriði samkomulags þess, er gert var á 'hinni sögulegu ráð-
stefnu í Jaltaborg á Krímskaga, mun að öllum líkindum í augum kom-
andi kynslóða verða það að reyna að tryggja vorri kynslóð og eftirkom-
endum vorum frið með því að tryggja svo affarasælt samstarf þjóðanna
á atvinnu- og viðskiptasviðinu, að ekki skapist orsakir til nýrrar styrj-
aldar.
Leiðtogunr stórveldanna er það ljóst, að komi aftur atvinnuléysi
og kreppur og hefjist að nýju har.ðfítugt viðskiptastríð milli þjóðanna,
þá verður ný styrjöld eigi umflúin. Itáðstafanirnar til þess að liindra at-
vinnuleysi og kreppur eru því frumráðstafanirnar, sem gera þarf til þess
að koma í veg fyrir nýtt stríð. Og um þessar ráðstafanir hafa þau tvö
ólíku hagkerfi, sem í heiminum ríkja, — hagkerfi sósíalismans og kapí-
talismans, — tekið saman höndum með því samkomulagi, sem pólitískir
fulltrúar sterkustu þjóðanna, er komið hafa hagkerfum þessum á hjá
sér, gerðu í Jalta.
Menn spyrja eðlilega: Hvernig getur það verið að þessi ólíku þjóð-
félög, — þessar andstæðu stefnur, geti unnið saman? Og það er nauð-
synlegt að gera sér ljóst, hvernig á því stendur.
Bæði hagkerfin geta unnið mikið við þetta.
Þær þjóðir, sem hafa komið á hjá sér skipulagi sósíalismans áður.
eða taka það ef til vill nú að meira eða minna leyti, vinna það við
slíkt samstarf að fá mikil viðskipti við stóriðjulönd kapítalismans,
Bandaríkin og Bre.tland, og geta flýtt uppbyggingu sósialismans hjá sér
í krafti slíkra viðskipta.
Iíin borgaralegu stóriðjulönd vinna það hins vegar við slikt sam-
starf, að fá óþrjótandi markaði i löndum sósíalismans og í gömlu ný-
lendunum og geta þannig tryggt öllum þcgnum sínum næga vinnu. Að
vísu er ennfremur gengið út frá því i þessum löndum, að þau verði að
bæta stórum lífsafkomu sinna eigin þegna, til þess þeir geti tekið við
vaxandi hluta af því, sem framleiðslubáknin amerísku og ensku' afkasta.
En með öllum þessum aðferðum vonast forráðamenn þessara landa eftir
að geta hindrað það að kreppur og atvinnuleysi komi að nýju, — en
það er þeim ljóst að væri dauðadómur yfir þéirra hagkerfi.
En hvað myndi svo hins vegar verða, ef þessi tvö hagkcrfi ynnu
ekki saman?
Atvinnuleysi, kreppur og nýtt stríð. Og það eru þær skelfingar, sem
allar þessar þjóðir, jafn.t sósíalistiskar sem borgaralegar, um fram allt
vilja forðast.
Samstarf sósíalismans og kapítalismans á heimsmælikvarða er hins
vegar því aðeins framkvæmanlegt að meiri hluti hverrar þjóðar standi
að því samstarfi, — að verkalýðurinn og borgarastéttin í hinum borg-
aralegu löndum vinni saman að því að viðhalda friðnum með því að
hindra að atvinnuleysi og kreppur skapist á ný, það er: með því að
auka í sífellu afköst vinnunnar og tækninnar og bæta í sífellu afkomu
fjöldans.
Slík samvinna á sér nú t. d. stað um stjórn Roosevelts í Banda-
ríkjunum.
Ilins vegar er það augljó.st að verstu afturhaldsöflin vilja hindra
þessa samvinnu. Þeirra stéfna er, að t. d. auðmannastétt Bandarikjanna
brjóti verklýðshreyfingun þar í landi á bak aftur, vígbúi sig til styrj-
aldar við Bvrópu, steypi heiminum út í nýjan fasisma og nýtt stríð.
Blöð þessa áfturhalds vinna látlaust að því að rægja Roosevelt og eitra
hugi fólksins, til þess að fá það við næstu kosningar til að verða á móti
slíkri samvinnu, sem ein getur tryggt frið í heiminum.
®
Hér á íslandi er verkalýðurilin og borgarastéttin að reyna sam-
starf að því að hindra atvinnuleysi og unrskapa atvinnulíf vort svo
með nýrri tækni að það tryggi öllum atvinnu og gera.hana svo arðbæra
sem auðlindir og tækni lands og þjóðar leyfa. Heill og framtíð íslenzku
þjóðarinnar á næstunni er undir því komin að þessi samvinna takist —
og það hefur ekkert komið í ljós, sem ætti að hindra það að hún takist!
Afturhaldsblöðin, sem vilja atvinnuleysi, kreppu og hrun, reyna að
visu að spilla henni.
En þjóðin veit til hvers refirnir eru skornir og mun sýna það fylli-
lega að afturhaldsáróðurinn er áhrifalaus.
UPPREISN ÞRÆLANNA
W''"'
Bardaginní Opel-
bílaverksmiðjunni
Fjöldi sovét-verkamanna, sem
Þjóðverjar höfðu þröngvað til að
vinna í Opel-bílaverksmiðjunni í
Oppeln, gerðu uppreisn, þe.gar þeir
heyrðu ráuða herinn n'álgast.
Leiðtogar þeirra voru fjórir:
Vladimir Tsésakoff, rafvirki frá
Kúrsk; Stefán Zarúbín, vélasmið-
ur frá Orel; Gennadi Súsloff og
Vladislav Sibirko, bifvélavirkjar.
Þessir menn höfðu verið fluttir
nauðugir að heiman og sendir til
Opel-skriðdreka- og bilaverksmiðj-
unnar. Þar urðu þeir einlægir yinir
og ákváðu að vinna öll þau
skemmdaverk, sem þeir gætu unn-
ið. Iíin mörgti húndruð landa
þeirra, sem unnu í sömu verk-
smiðju, reyndust þeim hinir ágæt-
ustu liðsmenn.
Tsésakoff lagði einkum stund á
að koma ólagi á túrbínurnar i afl-
stöðinni. Mesta afrek sitt vann
hann í janúar 1944, þegar 'hann
gerði aflstöðina óvirka í þrjá daga.
Sérgrein Zarúbíns var að setja
sand í kúlulegin, en Súsloff og
Sibirko tókst að valda bilunum á
flutningsböndunum. »
En þó kastaði fyrst tólfunum
dáginn sem drunurnaf í fallbyss-
um Konéffs byrjuðu að bergmála
í Oppeln. — Þjóðverjar uiðu sem
ærðir áf skelfingu og byrjuðu að
taka verksmiðjuvélarnar sundur.
— Vinirnir, sem allir stjórnuðu
sínum flokki landa sinna hver.
urðu sammála um, að nú væri
kominn tími til að gera uppreisn.
Þeir afvopnuðu þýzku varð-
mennina og öflúðu sér þannig
riffla og handsprengna.
Þeir réðust á járnbrautarstöð-
ina, sem er við hliðina á vérksmiðj-
unni, og komu í veg fyrir, að sex
lestir, hlaðnar verksmiðjuvélum,
kæmust af stað. — FJeiri menn
gengti í lið með þeim. og tókst þeim
að ná allri verksmiðjunni á sitt
vald.
Verksmiðjustjórinn, sem var ein-
angraður í skrrfstofu sinni ;i efstu
hæðinni, símaði til þýzka setuliðs-
stjórans, og innan skamms var
komið með skriðdreka og vélknún-
ar fallbyssur á wttvang til að bæla
uppreisnina niður.
FÉLLU, EN IIÉLDU VELLI.
Stefán Zarúbin fann rautt
merkjaflagg og klifraði með það
Síðan rauði herinn sóttf
inn í Slésíu, hefur hann
frelsað þúsundir sovétborg-
ara úr ánauð. En þetta
þjáða fólk beið ekki frels-
unarinnar aðgerðalaust.
Víðast hvar hóf það upp-
reisn, þegar rauði herinn
nálgaðist, kom í veg fyrir.
að þýzku nazistamir gætu
flutt dýrmætar vélar og
birgðir burt og hefndi sín
grimmilega á böðlum sín-
um. — Nú er aftur unnið
af kappi í flestum verk
smiðjum og námum í þeim
hluta Slésíu, sem er á
valdi rauða hersins, og er
það afar mikils virði fyrir
rauða herinn, sem er þama
kominn svo langt frá
heimalandinu.
upp á þak og festi það við út-
varpsloftnet. Rauði fáninn var
ekki fyrr farinn að blakta í gol-
unni en fjandmennirnir hæfðu
Stefán með byssukúlu, og lét hann
þar líf sitt.
Rússarnir bjuggust til varnar í
verksmiðjunni. Byssur skriðdrck-
anna og fallbyssurnar hófu skot-
hrið á hana. Verkamennirnir tóku
á móti með rifflum og handsprengj-
um og öllu lauslegu.
Sóslo'ff tókst að tengja gilda
vatnsslöngu við heitu vatnsgeym-
ami í verksmiðjunni og sprautaði
sjóðandi vatni á Þjóðverjana.
Aðrir köstuðu á þá glóandi járn-
molum.
Þeir börðust í fimm klukkutíma
við þýzku skriðdrekana og stór-
skotaliðið. Mörg hundruð þeirra
féllu og af leiðtogunum fjórurn
komst Tsésakoff einn lífs af.
Skriðdrekahermenn Konéffs
marskálks fundu hann særðan,
þegar þeir komust til verksmiðj-
unnar. Sovét-hermennirnir tóku
ofan og lutu höfði yfir líkum hetj-
anna, verkamannanna frá Orel,
Karkoff, Kúrsk og Smolensk, scm
börðust svo að segja með berum
höndunúm gegn þýzku vélbúnu
herflokkunum.
Ovíst er um úrslit orustunnar,
nema það er kunnugt, að verk-
smiðjan féll óskemmd i hendur
rauða hernum.
Hefnd ambáttanna
Margar af rússnesku stúlkunum,
er unnu sem ambáttir á stórbýl-
um auðugra þýz'kra landeigenda í
Slésíu, hafa hefnt sín á kúgurum
sínum. En sums staðaif fann rauði
herinn þær skotnar hópum saman,
en þrælahaldararnir allir á bak og
burt.
Stúlkurnar á óðalssetri frú
Reidicnaus gerðu uppreisn, þegar
þær fréttu, að rauði herinn var á
leiðinni. Varðmenn frúarinnar ætl-
uðu að reka þær niður í kjallara,
en stúlkurnar gripu áhöld Jiau,
sem voru hendi næst, og drápu
varðmennina og tóku vopn þeirra.
Því næst hröðuðu þær sér heim að
húsi frúarinnar til að hafa hendur
í hári hennar.
Stúlkurnar drápu tvo hermenn,
sem stóðu á verði við dyrnar, og
komust inn til frúarinnar, þar sem
hún var að keppast við að troða
dýrgripum sínum niður í ferða-
töskur til að hafa þá með sér á
flóttanum vestur yfir Oder.
Þegar hún sá stúlkurnar, kraup
hún á kné og baðst vægðar og
bauð þeim peninga fyrir að lofa sér
að fara. — Þier drápu hana tafar-
laust. — Því næst fóru þær að
Ieita rauða hersins.
Á meðal stúlknanna var dóttir
læknis nokkurs í Minsk, leikskóla-
nemandi frá Smolensk og kunn
Stakanoff-stúlka frá samyrkjubúi
í Úkrainu.
REFSINGÁSKRÁ.
Polevoj, stríðsfréttaritari blaðs-
ins Pravda, segir svo frá: „Þjóð-
verjar tóku þær og sendu þær á
markað í Slésíu, þar sem þrælar og
amibáttir voru seldar þýzku stór-
bændunum. Þessir karlar með
græna fjaðrahatta gengu meðfram
röðunum og þreifuðu á stúlkunum,
létu þær snúa sér við, ráku fing-
urna upp í þær til að sjá hvernig
þær væru tenntar.......
Þessar stúlkur, sem hér um ræð-
ir, voru sendar til búgarðs þýzka
ofurstans, Reichenaus, og þar voru
þær sviptar fötum sínuin og mun-
um og látnar klæðast samfesting-
um úr striga.
Þær svá'fu á hálmi í hesthúsi
vetur sem sumar. Maturinn var
svo vondur, að jafnvel skepnurxi-
ar mundu hafa hafnað honum.
Frú Reichenaus stjórnaði bú-
skapnum í fjarveru eiginmanns
síns. ’— Ilún hafði samið heila
réfsingaskrá með þýzkri ná-
kvæmni. Sérstakur listi var yfir
refsingar fyrir fvrstu brot á hverju
sviði, og voru refsingarnar til til
50 svipu'högg. Samsvarandi listi
var fyrir endurtekningu brotanna
refíingarnar 5 til 25 keyris'högg.
Ef stúlkurnar luku ekki ákveðnu
vinnumagni, var fvrsta refsingin 15
svipuhögg, svo 5 keyrishög'g, svo
10 keyrishögg o. s. frv. — Þær
voru barðar fyrir hvað sem var, —
fyrir að ljúka ekki ákveðnum verk-
um, fyrir að vera of seinar, fyrir
„ófullnægjandi“ vinnu og jafnvel
fyrir að vera svjpþungar.
Þeim, sem átti að rcfsa, var
varpað á Iiekk, sem var alltaf al-
blóðugur. Hendurnar voru bundn-
ar, og svo byrjaði bílstjóri frúar-
innar barsmíðina. Frú Reichenaus
FRÁ VESTURVÍGSTÖÐVUNUM. — Brezkir skriðdrekar
sækja fram í áttina til Geilenkirchen í Þýzkalandi, sem 9.
herinn tók ekki alls fyrir löngu.

Þegar stormsveit Alþýðublaðsins sigr-
aði í verkamannafélaginu
á Sauðárkróki
Framhald af 2. síðu.
AÐALFUNDURINN OG
UNDIRBÚNINGUR HANS
Eftir Alþýðusambandsþingi ð
og aðalfund Verkstjórafélagsins
kastaði fyrst tólfunum með
stjórn Skafta. Það fór að beia
á því að hann var til fárra fiska
metinn hjá þessum herrum og
hann var a. m. k. óhæfur til að
vera í stjórn. Smám saman eiu
gerðir út hinir og aðrir leið-
angrar eftir því sem hernaðai-
aðstaðan krafðist til þess að
sannfæra menn um að Skafti
verði að fara ef heill félagsins
á ekki að forganga. Gamla þjóð
stjórnarliðið skríður enn einu
sinni saman og teflir fram öll-
um sínum herstyrk. Sjálfstæðis
menn og Framsóknarmenn eiu
settir á lista þjóðstjómarinnar.
Herför er gerð út til þess að
koma þessum voðalegu mönr,-
um í stjórn þess á kné. Verk-
stjórar, skrifstofumenn. kenn-
arar og kúalæknar eru allir á
harðaspretti til þess að vinna
að þessu hugsjónamáli, og þeg-
ar komið er á aðalfund, er hann
fjölmennari en nokkur dæmi
eru til áður um fund í sögu
félagsins. Fundurinn „stóð til
kl. 1 um nóttina"; segir Alþbl
Það er rétt. Deilur voru allharð
ar, en ekki er ég viss um að
Alþýðublaðsliðið hafi riðið feit-
um hesti af þeim fundi. Eitt
er víst: Ekki var áróður þeirra
þjóðstjórnarmanna fyrir fur.d-
inn haldbetri en það, að kunn-
ugt er um tvo menn, sem þar
voru, að þeim blöskraði svo mál
færsla þeirra, að þeir gengu út
áður én kosið var. Eg er líka
viss um að margir gengu nauð-
ugir til þessa leiks, sem hér var
háður. Hinsvegar er þaðnokkuð
fyrir verkamenn til athugunar
í framtíðinni, að láta ekki glepj •
ast af áróðri eins og hér átti
sér stað. Það er líka gott fyrir
þá að festa sér það í minni, að
var alltaf viðstödd og taldi högg-
in. Og þegar bílstjórinn virtist
vera að draga af sér, tók hún til og
barði stúlkurnar af öllu afli.
Margar af stúlkunum dóu af
þessari meðferð. Ein réð sér bana.
Onnur reyiidi að strjúka. Frú
Reichenaus og aðrir þrælahaldarar
í nágrenninp hófu skipulagða leit
á hestum og höfðu veiðihunda.
Einn af hundunum fann stúlkuna
og beit hana í hálsinn, þegar hún
reyndi að flýja hann. Hefur hún
nú stórt ör eftir.
Svona li'fðu þessar stúlknr, þang-
að til við komiim. — Þær sýndu
méi' bók, þar sem frú Reichenaus
hafði skrifað með mikilli samvizku-
semi tölu svipuhagganna og keyr-
isha'gganna, sem stúlkurnar höfðu
verið barðar.
Mig langaði til að spyrja stúlk-
urnar margs, en þær sögðu, að
þetta væri liðinn, hræðilegur
draumur, sem þær vildu ekki rifja
upp frekar. — Þær vildu fara þeim
til fólksins síns og vita, hvað }>ær
gætu gert fyrir rauða herinn. Þær
vildu starfa og hefna.
flestallir þeir, sem gengu að
þessu sinni fyrir skjöldu til
þess að fella stjórn Skafta, eru
menn, sem ekki vinna verka-
mannavinnu, menn sem allir
eru í öðrum launuðum stöðum.
Þeir eiga engra sameiginlegra
hagsmuna að gæta við verka
mennina. Það er líka gott að at-
huga að þeir mennirnir, sem
kjósa Rögnvald Jónsson fyrir
oddvita í verkstjórafélagir a
leggja áherzlu á að koma
Skafta á kné. Eg segi ekki að
svo stöddu, að hér sé um sam-
ræmdar hernaðaraðgerðir að
ræða, en það er þá að minnsta
kosti eðlishvöt, og það fer vel
á því, að þeir menn, sem að
þessu sinni gengu í fremstu röð
um þjóðstjórnarinnar eru þeir
sömu og jafnan hafa reynt að
hafa hemil á kaupkröfum verka
manna í þeirra eigin félagi. Nú
eru það þessir menn, sem hrósa
sigri. Tíminn einn getur sannað
hvernig þess sigurs verður
neytt. En ekki kæmi mér á ó-
vart þó að sú öld væri skammt
undan, sem legði þessi nátttröll
í félagsmálum að jöfnu við
drauga fortíðarinnar og kvæði
þau niður eins og svo oft var
gert við þá.
Eitt er það, sem verður að
viðurkennast gott við klausu
Alþýðublaðsins og málflutnLig
sálufélaga þess hér norður frá.
Bæði blaðið og þeir hafa til
þessa lagt áherzlu á að þeir
hafi verið óviðbúnir sókn sósíal
ista á Alþýðusambandsþingi og
talið hana ódrengilega. En nú
er það upþlýst á prenti, að svo
var e'kki. Það hafa verið kosnir
menn á þingið „sem andstæðing
ar kommúnista“ eins og þessir
félagar orða það, en kommún-
istar eru allir þeir nefndir, sein
vinna heiðarlega að stéttarmál-
um verkamanna. Skafti Magn-
ússon og við sem vorum í frá-
farandi stjórn, megum vel við
una þá virðingu, sem okkur hef
ur verið gerð að þessu sinni
Stjórnarstörf Skafta undanfar-
in ár í félaginu þola vel að gang
ast undir mál við störf þeina
Alþýðublaðsmanna, og hún gæti
vel átt við nú yísan, sem bezti
Skagfirðingurinn, St. G St.
kvað fyrir löngu síðan:
Engin neyð að fara frá,
fall er sigur nógur,
þegar bítur ekkert á
annað en tómur rógur.
Pétur Laxdal.
Noregsbanki tekur
stórlán í New York
Norges Banlc í Lorulon hejur
samið wið vokkra banka í New
York um 16 millj. dollara lán. Fœr
Noregsbanki féð til umráða eftir
frelsun Noregs.
Lánið er til þriggja ára frá því
það gengur í gildi. Vextirnir eru
2% á ári fyrstu 2 árin og 25%
þaðan af.
Lánið er veitt án trvggingar.
(Frá norska blaðafulltrúanum).
Frá Yinnustöðvum
og verkiýdsfélögum
Setuliðsvinnan
Þjóðviljinn á þakkir skilið fyrir
það, að láta verkamönnum í té
nokkurt rúm í blaðinu, til um-
ræðna um þeirra sérstöku málefni.
Það ber vott um meira víðsýni og
frjálslyndi en gerist hjá öðrum
blöðum hér, að leyfa verkamönn-
um þetta án þess fyrst að spyrja
um stjórnniálaskoðanir. Það sem
ég vil mihnasit á að þessu sinni er
vinnan hjá setuliðinu, einkum flug-
vallarvinnan.
Þegar Bretar byrjuðu að ráða til
sín verkamenn hér árið 1940 þá
fylgdu þeir í einu og öllu kjara-
samningum Dagsbrúnar. Hélzt það
að mestu leyti til ársins 1942 að
nýir samningai' voru gerðir milli
verkamanna og atvinnurekenda.
Þá höfðu Bandaríkjamenn með
þessi mál að gera, enda áttu þá
Bretar að vera farnir héðan, þó að
reyndin sé sú, að þeir sitja cnn,
þvert ofan í gefin loforð.
Nú brá svo við, að í stað þess
að fylgja samningum þeim. sem
gerðir höfðu verið, eins og Bretar
hö'fðu gert fram að þessu, birta
Bandaríkjamenn heilmikið plagg,
sem þeir kalla vinnuskilyrði, en
annarrar merkingar, en við leggj-
um í það orð.
Á þéssum tíma voru töluvert
margir í vinnu hjá setuliðunum.
Þetta var einnig að hausti til, í
september nánar tiltekið.
Það var því nokkur vandi fyrir
höndum, að stöðva þessa vinnu á
þessum tíma. Enda varð það Úr,
að Dagábrún leyfði meðlimum sín-
um að vinna fyrst um sinn við
þessi skilyrði þeirra Bandaríkja-
manna. Það skal tekið fram, að
taxti sá, er herstjórnin setti, var
öllu hærri en sá, sem nýlega liafði
verið samið um við íslenzka at-
vinnurekendur. Að ýrnsu öðru leyti
voru kjörin lakari, og í einstöku
atriðum brot gegn íslenzkum lög-
um.
Það, sem verkamönnum fannst
þó einna óadðkunnanlegast við
þetta, var sá valdboðsandi, sem
einkenndi þetta plagg, sú greini-
lega fyrirlitning á verklýðssamtök-
unum, sterkustu félagsheild innan
hins í'slenzka þjóðfélags, sem lýsti
sér í því að vilja ekki ræða við
trúnaðarmenn samtakanna. Mönn-
um fannst, að ef þróun félagsmála
í Bandaríkjunum væri með svip-
uðum hætti og þessi íramkoma
benti til, þá væri andinn á eftir efn-
inu þar, tækni á háu stigi, félags-
mál á lágu.
Frá þessum tíma, í sept. 1942,
hafa setuliðin ekki fengizt til þess
að semja við Dagsbrún.
Við samniii'gana s.l. ár var reynt
að fá herstjórnina til þcss að fylgja
þeim. Það var fallizt á að greiða
sömu taxt.a, og fallizt á sömu flokk-
un. En á ýms önnur atriði var ekki
fallizt eða á þau minnzt í svari hcr-
stjórnarinnar.
Nú alveg nýskeð átti ég tal uin
þessi mál við Dagsbrúnarstjórnina.
Varð það að samkomulagi að kalla
saman á fund innan skamms, þá
Dagsbrúnarmenn, sem vinna í flug-
vellinum, og ræða þessi mál við þá.
Eitt af verkum þess fundar verður
að kjósa trúnaðarmann fyrir þenn-
an vinnustað. Því enda þótt að
ekki séu samningar við setuliðið
enn sem komið er, þá er engu síð-
ur rétt og sjálfsagt, að gætn réttar
verkámannanna þar, svo sem kost-
ur er á.
Verkefni þessa fundar verður
meðal annars: að ræða' um laugar-
dagseftirmiðdagana næsta sumar,
greiðslu orlofsfjár með orlofsmerkj-
um o. fl. o. fl. Ég vænti því að
þeir verkamenn í flugvallarvinn-
unni, sem sjá þessar línur, hugsi
um þessi mál, og mæti þegar um-
ræddur fundur verður boðaður.
Jón Agnars.
Aðalfundur Verklýðs*
félags Bolungavíkur
Jón Tímótcusson.
Verklýðsfélag Bolungavíkur
hélt aðalfund sinn seint í febr.
Stjórnin var öll endurkosin
og er hún þannig skipuð:
Formaður: Jón Tímóteusson
Varaform. Pálmi Karvelsson
Ritari: Ágúst Vigfússon.
Gjaldkeri: Haraldur Stefáns-
son.
Meðstj.: Salomon B. Krist
jánsson.
Athugasemd
Alþýðublaðið, þ. 1. þ. m., gerir
mér þann heiður að birta nafnið
mitt á prenti, ásamt því að til-
kynna það, sem ég vissi ekki áður,
að ég hafi verið kosinn á þing Al-
þýðusambandsins, lil þess að
„vinna á móti kommúnistum“.
Ég tek það fram, að inér hefur
til þessa tima verið, og er enn,
með öllu ókunnugt um að Verka-
mannafélagið Fram hafi sagt
„kommúnistum“ stríð á hendur.
Ég leit svo á, að ég hefði verið
kosinn á þing verkalýðssamta'k-
anna til þess ao taka þar afstöðu
til mála vérkalýðsstéttarinnar,
burtséð frá pólitískum flokkum.
Samþmgsmaður minn, Magnús
Bjarnakon, gat. heldur ekki um
þessa fyrirhuguðu styrjöld við mig,
og ég cr viss.um að ákvörðun um
liana er ekki til í gjörðabókum fé-
lagsins.
Hins vegar er þar bókað það á'lit
Magnúsar Bjarnasonar og Sigurð-
ar Péturssonár. að flokkspólitískar
erjur séu ó'heppilegar í hagsmuna-
Samtökum verkamanná.
Alþýðublaðsmennirnir mega því
sjálfuip sér um kenna að liafa sagt
orð, sem þeim þykir stóruin miður
að ég skuli liafa tekið niark á.
Sauðárkróki, 5. marz 1945.
Skafti Magmísson.
Furðuleg afstaða til ðryggis-
mála sjámanna
í fyrradag gekk útgerðarmað-
ur „Venus“-togarans á milii
blaða bæjarins og afhenti þeim
yfirlýsingu, þar sem skipshöfn
in á „Venus“ mótmælir greina-
flokki Hákonar Jónassonar um
öryggismál sjómanna.
Mörgum mun hafa brugðið,
er þeir lásu þessa yfirlýsingu,
og það af tvennum ástæðum
fyrst og fremst.
Onnur er sú, að yfirlýsing-
in er algjör andstæða þeirra
hugmynda, er verkafólkið bcf-
ur gert sér um samheldni og
gagnkvæma samúð meðal laun
þega til sjós og lands.
Hin er sú, að Alþýðublaðið
var fyrsta og eina morgunblað-
ið sem birti þessa köldu kveðju
til hásetans.
Mál þetta liggur þannig fyr-
ir, að Hákon Jónasson, sem hef
ur verið háseti á togaranum
„Sindra“, skrifar einhverja þá
ýtarlegustu grein um öryggi?-
mál sjómanna, sem rituð hefur
verið, einarða og hispurslausa
grein, sem vakið hefur þjóðai-
athygli fyrir bersögli höfund-
ar og jákvæðar tillögur.
Strax og ,,Sindri“ kemur í
höfn, tilkynnir skipstjórirn
honum, að háns sé ekki leng-
ur þörf á skipinu og rekur
hann.
Samtímis höfða tveir togara-
skipstjórar, sem nafngreindir
eru í greininni, mál á hásetann
til þess að fá hann dæmdan í
sektir og tugthús.
Eftir að búið er þannig að
svipta hann atvinnu sinni og
eftir að tveir voldugir. menn
SKEiMMTIFUNDUR
verður í kvöld kl. 9.
Til skemmtunar verður:
Norsk skíðakvikmynd
o. fl. '
Mætum öll með tölu.
höfða mál á hann, er áhöfnin
á skipi því, er annar þessara
skipstjóra *fer með, fengin til
að birta mótmælayfirlýsingu
gegn grein Hákonar og bera Icf
á skipstjórann.
Þegar málið er komið á
þetta stig, verður einmitt Al-
þýðublaðið fyrst allra blaða til
að birta þessa yfirlýsingu,
ásamt heildsalablaðinu „Vísi“,
og tekur þannig afdráttarlausa
afstöðu með skipstjórunum og
málstað þeirra en á móti há-
setanum.
Yfirlýsing skipshafnarinnar
á „Venusi“ er vægast sagt
fljótræði. Hún minnir allt of
mikið á yfirlýsingar, sem at-
vinnurekendur fengu nokkra
verkamenn til að gefa í olíu-
deilunni síðastliðið sumar, en
snerust í höndum atvinnurek-
enda.
Ef skipverjar á ,.Venusi“
hefðu athugað betur, hvað þeir
eru að gera með þessari yfir-
lýsingu, þá hefðu þeir óefað
komizt að raun um, að hún er
vopn í höndum þeirra útgerð-
armanna og annarra, sem vilja
kæfa hverja djarfa rödd um
öryggismálin og að með yfir-
lýsingunni taka þessir sjómenn
þá ábyrgð á sig, að leggja
blessun sína yfir það ofbeldis-
verk útgerðarinnar að reka um
svifalaust þann manninn, sem
þorði, þrátt fyrir yfirvofandi
atvinnumissi, að hefja upp
hreinskilna rödd sjómannsins.
Og það er hart að vita til þess,
að þegar útgerð og tveir tog-
araskipstjórar sækja að einum
háseta með atvinnusviptingu og
málshöfðun, þá skuli menn úr
þeirri stétt, sem hann er að
berjast fyrir, taka sér stöðu
gegn ofsóttum stéttarbróður
sínum.
En Alþýðublaðið verður bað
til ævarandi smánar, að það
skyldi fyrst allra blaða gera
þessa yfirlýsingu að sinni ng
ganga þannig fram fyrir
skjöldu í þjónustu sinni við at-
vinnurekendur.
MELLERSII flughófðingi (í miðjunni), yfirmaður brezka jlug-
flotans í Austurlöndum, ásamt aðstoðarmönnum sínum.