Þjóðviljinn - 15.04.1945, Blaðsíða 5

Þjóðviljinn - 15.04.1945, Blaðsíða 5
ÞJÓÐVILJINN t—--------- Sunnudagur 15. apríl 1945 þlÓÐVILI Dtgefandi: SameiningaTjlokkur alþýðu — Só/tíalistajlokkurinn. Ritstjóri og ábyrgóarmaður: Sujurður Guðmundsson. Stjórnmálarit8tjórar: Einar Olgársson, Sigjús Sigurhjartarson. Ritstjórnarskrifstofa: Austurstrœti 12, simi 2270. Afgreiðsla og auglýsingar: Skólavörðustig 19. sími 2181,. Áskriftarverð: I Reykjavík og nágrenni: Kr. 6.00 á mánuði. Cti á landi: Kr. 5.00 á mánuði. Prentsmiðja: Víkingsprent h.f., Garðastræti 17. I Á Sjómannaíélag Reykjavíkur aó vera Alþýðuflokkslélag eða stéttarlélag ? Hagsmunir neytenda í hættu mi, er Baráttan, sem nú er háð í KRON gegn Framsókpnrv hagsmunabarátta neytenda, alveg eins og sú barátta, sem háð hefur verið í Dagsbrún til þess að tryggja vald verkamanna þar, er brýn hagsmunabarátta launþega. AfturhaJdið í Reykjavík ætlar sér að reyna að leggja KRON uodir sig. Framsóknar-setuliðið og Vísis-dótið skríða saman til þess áð reyna að ná valdinu yfir þessari fjölmennu samtakaheild reykvískrar alþýðu úr höndum'hennar. Og til hvers? Auðvitað til þess að geta notað KRON gegn reykvískri alþýðu, gert það að einni stoðinni enn í valdakerfi Framsóknar á íslandi. Hvað er það, sem þetta afturhald Framsóknar og Vísis hefur viljað alþýðunni hér undanfarið? Þetta afturhald hefur heimtað launalækkun. Það hefur heimtað atvinnuleysi. Það hefur barizt gegn því að hafizt væri handa um nýjar framkvæmdir, kallað slíkt „glæp“ og „svik við þjóðina“. Þetta afturhald hefur einskis látið ófreistað til þess að koma á þrælalögum gegn verkamönnum, einskis svifizt til þess að reyna að leiða neyðina aftur yfir fólkið. Og þetta afturhald Framsóknar og Vísis, — með Alþýðublaðsklík- una lafandi aftam í sér —. skríður nú saman til j)ess að reyna að ræna KRON úr höndum neytenda og eyðileggja þau samtök sem vopn í hagsmunabaráttu þeirra. Alþýðufólk Reykjavíkur mun jafnit standa á verði í hagsmuna- baxáttu sinni sem neytendur og það hefur gert, þegar ]>að ver rétt sinn sem launþegar. Þess vegna mun alþýðan, neytendurnir, fylkja sér um KRON og hrinda árásum Framsóknavaldsins, sýna Mjólkursamsölu- höfðingjunum og hálaunuðum embættislýð Hriflumga að neytendur Reykjavíkur ætla ekki að láta þeim takast að ná KRON úr höndum fólksins. Viljinn sýndur í verki Skýrslan um verðuppbæturnar á fis'ki til sjómanna og smáútgerðar- nanna hefur vakið verðskuldaða athygli. Þrátt fyrir sérstaklega miklar sigæftir og þar af leiðandi miklu minni afla en ella, þá nema heildar- uppbætumar fyrir þrjá mánuði þegar 2.600.000 króna, eða um 10 þús- :ind krónum að meðaltali á 20—30 smálesta bát. Flestum mun enn í minni hvernig afturhaldsiblöðin ræddu útgerð- arhorfurnar fyrri hluta vetrar, er það varð kunnugt að brezki samn- ingurinn var úr sögunni. Öll töldu þau verðlækkun á fiskinum sjálf- sagða og hlakkaði í þeim. Þau bjuggust m. a. s. við að svo mikil yrði verðlækkunin að sjómenn myndu ekki fást á bátana. Það lá í augum uppi hvernig gamla afturhaldsklíkan hefði farið að ef hún hefði þá enn haft völd; Ilún hefði notað tækifærið til verð- iækkunar og hafið allsherjarárás á kaup alþýðu. En nýja ríkisstjórnin tók málið föstum tökum. Ilún hafði einseft „ér að koma einmitt útgerðarmálunum í lag og vinna að bættum kjör- •im fiskimanna. Og hún sýndi j>að að fyrirheit hennar voru meir en orðin tóm. Rúm 2Vz milljón króna í verðhækkun handa fiskimönnum á þrem mánuðum: Það er svar hennar við hrakspám afturhaldsins, — það er j>að, em bátaútvegurinn hefur þegar fengið í aðra hönd í stað verðlækkun- . r og stöðvunar, sem áfturhaldsklíkan ætlaði sér að leiða yfir fólkið. Það er skiljanlegt að lygalaupar afturhaldsins séu þögulir um >essa skýrslu. Þau eiu ekki að hafa fyrir því afturhaldsblöðin að birta >essa skýrslu. Þau ætla sér að reyna að þegja staðreyndiniar í hel. — Slíkt hefur áður verið reynt og ekki tekizt. Og það mun verða séð um það, að það takist heldur ekki nú. LOKAORÐ. „Togarasjómaðurinn“ dregur þá ályktun af glansmynd sinni af Sj ó mann a f élaginu, að sósíalistar séu þar fylgissnauðir. Svona leit Alþýðusambandið llíka út, meðan ]>að var í viðjum Alþýðuflokksins og aðeins sann- trúaðir voru kjörgengir í trúnað- arstöður. Og hvað skeði svo, þegar hætt var að spyrja menn, hvar í flokki þeir stæðu? Alþýðuflokkurinn var líka einu sinni búinn að merkja sér 10 þús- und mannis á kjörskrá í Reykja- vík. Hann fékk 4 þúsund. Glansmy-ndir eru ekki i háu verði. Klíkan í Sjómannafélaginu skákar enn í skjóli einræðishátta. Með því að traðka á lýðræðinu dvlur hún smæð sína. Ilún hræð- ist frjálsar kosningar af ]>ví að hún hræðist sjómcnnina í félaginu. Ilún veit að við fyrstu frjálsu kosningarnar í Sjómannajélaginu yrði hún í minnihluta. Meðal sjómanna á flotanum fara fram hugarfarsbreýtmgar, sem Sigurjón Ólafsson ræður ekki við. Ekki bætast aðeins nýir menn hópum saman á flotann. Hinir eldri eru einnig að fráhverfast for- ystuna. Þegar allt var að bresta hjá Al- þýðublaðsklíkunni á sínum tíma í Alþýðusambandinu og einkum Dagsbrún, fór hún að beita of- beldi og skoðanakúgun. Félags- fundum var slitið í miðju kafi. Óbreyttum meðlimum var meinað að tala. Margvíslegar skipulags- ráðstafanir voru gerðar til að tryggja klíkimni öll völd. Samt var henni feykt burt sem fisi. Sama fyrirbrigðið er farið að þróast í Sjómannafélaginu. Sigur- jón Ólafsson og Sæmundur ]>ora ekki að lofa óbreyttum meðlim- um að tala frjálst á fundunum. Þeir eru hræddir við gagnrýnina og draga sig inn í skel einræðis og lýðræðisbrota. Þeir hafa komið sér upp landvarnaliði til þess að verja völd sín gegn sjómönnunum sjálf- um. Og það sem þeir óttast mest, er að verða að sjá af þessu land- varnaliði, því að þá sæu þeir sæng sína útbreidda. Þessi ba-rátta fyrir því að hanga í völdum í Sjó- mannafólaginu hefur leitt þá út í baráttu gegn grundvaJlaratriðum verklýðssamtakanna komið þeim til að berjast fyrir allsherjar glund- roða í verklýðshreyfingunni, þannig að á hverjum vinnustað verði sinn maðurinn úr hverju verklýðsfélagi. Hjá stjórn Sjómannafélagsins er allt farið að snúast um það að halda völdunum. Þess vegna er framtaksleysið og dáðleysið í hin- um stófu mál'um sjómanna ríkj- andi. Þess vegna er því nær ekk- ert félagsstarf meðal sjómanna. Eða er það kannski Sjómannafé- lag Reykjavíkur, sem gefur út Sjóman'nablaðið ,.Víking“? Jafn- vel „ togarasjómaðu rin n “ á bágt með að afsaka þann dauðadmnga, sem ríkir yfir skrifstofu Sjó- grein mannafélagsins og treystir sér ekki til að mótmæla, að það er ekki heiglum hent að biðja þar um aðstoð. Hverskonar framkoma er það eiginlega hjá verklýðsfélagi, að byrjað sé á því að ausa skömm- um yfir óbreytta meðlimi, þegar þeir leita réttar sins? Enda hefur það sýnt sig að stjórn Sjómanna- félagsins er elcki fœr um að vernda meðlimi félagsins, að hún er mátt- laus gagnvart skipstjóra- og út- gerðarmannavaldinu. Það er einn ljós punktur í starf- semi Sjómannafélagsstjórnarinnar og hann er sá,'að Sigurður Ólafs- son hefur stundað fjárhag félags- ins með kostgæfni. En þetta mál liefur líka aðrar hliðar: Ef forysta Sjómannafélagsins hefði ekki fylgt afturhaldsisamri stefnu í félagsgjöldunum undan- farin stríðsár og lagt til við sjó- Framsóknarflokksins meðal veika- ma-nna og sjómanna. v Þessi klíka svífst einskis í bar- áttu sinni, ekki einu sinni þess að lig-gja eins og mara á samtakaafli og áhuga sjómannastéttarinnar, þogar um alls-herjar nýsköpun fiskivéiðaflotans er að ræða. Spurningin um forys-tu Sjó- mannafélagsins verðu-r því ekki -leyst með því einu að setja unga menn í stað gamalla, heldur með því að velja þá menn til forystu, sem ekki eru bundnir í báða. skó af skemmdarvörgunum i íslenzkri verklýðshreyfingu, andstœðingum nýsköpunarinnar, A Iþýðublaðs- klíkunnni. Sjómannafélagið þarf forystu, sem gætir hagsmuna og samninga sjómanna til hins ýtra-sta, tryggir öll-um meðlim-um fnllt lýðræði, sameinar s j ó man-na stét t i n a til samstiarfs við þjóðina og til for- ystu um nýsköpunaráform henn- ar og gerir samtökin það sterk. að ekki þýði fýrir útgerðarmenn eða skipstjóra að reyna að beita skoð- ana- og atvinnukúgun. Sffórn Rífhðfundafclags lslands; Eftir Eggert Þorbíarnatson mennina að hækka árgjaldið þó ekki væri nema örlítið til hlutfalls við tekjiur þeirra og hafið jafn- fnam-t öfl-ugt félagsstarf meðal sjó- manna, þá væri fjárhagur félags- ins tvöfalt'eða þrefalt betri en nú. En þeir hafa ekki einu sinni hvatt sjómenn til þess að greiða sjálfir gjöld sin til félagsin-s. Það á endilega að viðhalda því gamla og óhæfa fyrirkomulagi að sækja féla-gsgjöldin til meðlimanna. Þetta er aðeins dæmi. En það sýnir vel stílinn í starfi Sjómanna- f él agsf o ry-stun n a r. Starfismaður Sjómannafélags Reykjavíkur ætti að hafa nóg ann- að að gera fyrir sjómenn og félag þeirra en að vera á sífelld-um þön- um eftir félagsgjöldunum. Og ég er viss um, að sjómenn munu skilja það ekki síður en aðrir verkamenn, að það væri ekki að- eins fjárhag.^sparnaður fvrir hvert félag, heldur og félagslegur ávinn- ingur, ef meðlimirnir greiddu yfir- leitt gjöld sin sjálfir eða létu senda þau í skrifstofu félags síns. Nei, stefnu Sjómannafélags- stjórnarinnar er ágætle-ga lýst með þeim orðum „togar-asjómannsins“, að hún geri hvorki að „hvetja þá né letja“. Þá er spurningin eftir: Lig-gja erfiðleikarnir með for- yStu Sjómannafélagsins í }>ví, að forystumennimir séu orðnir aldn- ir að árum? Nei, það er allt of grunnfærnis- leg skýring. Orsökin fel-st í því, að foryst-u- menn Sjómannafélagsins eru og h-afa verið um langan tíma flæktir í and-legar viðjar Alþýðublaðsklík- unn-ar, að þeir hafa verið og eru í frámjunalega shemum félagsskap stjórnmálaskúma, sem er-u útibú Ég kem þá loks að nokkrum á- lyktunum: 1. Sjólnenn þurfa að sameinast um, að fullkomið Jýðræði verði innleitt í Sjómannafélagi Rey-kja- víkur, fullt frelsi meðlimanna til að tala á fundum, fullt frelsi þeirra ti! að stilla upp listum til stjórn- arkosninga og að sú samþykkt verði úr gildi felld, að ekki megi auglýsa fundi og að-rar tilkynning- ar n-ema í Alþýðublaðinu. 2. Sjómenn þurfa að taka hönd- um saman við Dagsbrún og ver-k- lýðshreyfin-guna í heild um að vernda skipulagsgrundvöll henn- ar. Þeir sjóme.nn úr Reykjavík, sem nú eru í Dagsbrún eða öðr- um félögum en Sjómannafélaginu, þurfa að ganga án -tafar yfir í Sjó- Á framhaldsaðalfundi Rit- höfundafélags íslands 10. apríl, var samþykkt að senda blöð- um og útvarpi til birtingar eft irfarandi athugasemdir við greinargerð sem „Félag ís- lenzkra rithöfunda“ birti í blöðum 28. f. m. Aðalfundur R. F. í. var sett ur 18. marz s. 1. Fyrir fundin- um lágu 11 umsóknir um inn- göngu í félagið. Hafði stjómin ekki lagt þær fyrir aðalfund- inn þannig, að í fullu samræmi væri við lög félagsins. Kom því fram svohljóðandi tillaga frá Helga Hjörvar, og var hún sam þykkt: „Fundurinn ályktar að vísa frá atkvæðagreiðslu umsóknum þeim, sem fyrir liggja um upp- töku í félagið, þar til þær hafa fengið lögmæta afgreiðslu .: f félagsstjóm og bandalagsfull- trúum“. Var þá gengið til stjórnar- kosningar. Fyrrverandi formað ur, Friðrik Á. Brekk-an, gat þess, að gengið yrði nú til $t- kvæða um málefni og stefnur, en gaf engar skýringar á þeim orðum, þótt aðspurður væri. Jafnskjótt og lokið var for- mannskosningu, lýsti Brekkan jrtir því, að fyrst formannsefni það, sem hann og fleiri félags menn höfðu komið sér saman um, (Guðmundur Gíslason Hagalin, rithöfundur) hefði ekki náð kosningu, mundu þeii hvorki bera fram tillögu né greiða atkvæði um val aimarra manna í félagsstjórn. 10 menn af 26, sem á fundi voru, sátu síðan hjá það sem eftir var kosningar. Að lokinni stjómarkosningu las Guðmundur G. Hagalín upp eftirfarandi skjal, sem samið hafði verið fyrir fund, undir- ritað af 10 fundarmönnum og tveimur fjarstöddum félags sjómenn, án tillits til þess, hverj- um stjórnmálaflokki þeir fvlgja, ma-nnafólagið. Þeir meðlinnr Sjó-|aft bkdast samU)k,um um að taka ei 11 'sjálfir vöJdin í félagi sínu og gera -mannafólagsÍBS, sem hættir -sjómennsku, þurfa og tafarlaust að ganga í viðeigandi s-téttarfélag. 3. 1 öryggismálunum er það á- ríðandi, að sjómenn krefjisit þess, að eftirlit nieð öryggi skipa verði fengið sjómannasamtökunum í hendur að niestu eða öl-lu leyti. 4. Það þarf að tryggja, að samn- ingar Sjómannafélagsins séu haldnir að öll-u leyti og að sjómenn h-afi, þegar til nýrra samninga kemur, tögl og hagldir ekki síður en 1942. 5. Það er höfuðnauðsyn, að sjó- menn knýi það fram, að félag þeirra verði virkur þáttur í ný- (sköpunarstarfi þjóðarinnar og að sjómönnum verði gefinn kostur á að 'ræð-a in-nan félagsins öll þau mái. er, lúta að endurnýjun fisk- veiðaflotans og framtjð hans, að sjómannastéttin taki forystu í því að segja til um, hvernig nýsköpun fiskveiðaflotans verður bezt fram- kvæmd. 6. Það er sýnilegt, að nú þ-urfa það að lýðræðislegn, voldugu for- yStufélagi verka-lýðsins. Fyrsba sporið þarf að verða það, að sjómenn taki uieirihluta upp- stillingarnefndar næsta haust. Ég veit. að miargir sjómenn eru kærulausir um félagsmál sín. En tilefnin eru orðin nógu mörg til að varpa þvi kæruleysi fyrir borð. alveg sérstaklega með tilliti t.il þess þjóðarátaks, sem nú er haf- ið um nýsköpun flotans. Látum Sæmundana snúast um einkalíf manna. Látuni ]>á rógb’era foryatumenn Alþýðusambandslns. Lát-um þá uppn-efna Kristján Ey- fjörð o-g rægja- Jón Rafnsson, sem í átján ár hefur stundað sjó á öll- um tegundum fis-kiskipa., Slík iðja hæfir þeim. En á meðan þurfa sjómenn að sækja fékfg sitt í greipar þeirra og lífig-a það við. Eggcrt Þorbjamarson. mönnum samkvæmt umboði. Við un-dirritaðir félagar í Rit- höfundafélagi íslands, lítum þannig á, að sú stefna í höf- uðmálum félagsins, sem lýst hefur sér í yali manna í stjóm, sé svo andstæð skoð- unum ökkar, að við getum ekki vænzt blessunarríks ár- angurs af starfi félagsins Þess vegna lýsum við hér með yfir, að við teljum okk- ur ekki lengur fært að vera þör starfandi. Reykjavík 18. 3. 1945. Guðm. Gíslason Hagalín. Frið rik Ásmundsson Brekkan. Gunnar M. Magnúss. Kjartan J. Gíslason. Sigurður Helga- son. Ármann Kr. Einarsson. Óskar Aðalst. Guðjóns. (e. u ) Þorsteinn Jónsson (Þór.r Bergsson) (e. u.) Davíð Stef- ánsson. Kristmann Guðmunds son. Elínborg Lárusdóttir. Jakob Thorarensen (sign). Því næst gengu hinir tíu fé- lagsmenn af fundi, er var frest- að eftir að kosin hafði verið nefnd til að inna hina burt- viknu eftir ástæðum þeirra til brottgön-gu úr félaginu og reyna að koma á sáttum. Sátta- tilraunum var slitið er Guðm. G. Hagalín hafði látið svo um mælt, að trúin á samkomulag væri ekki fyrir hendi. Þeir sem úr félaginu gengu, stofnuðu nýtt félag, „Félag íslenzkra rithöfunda“, og gerðu grein fyrir því í allflestum blöð um landsins. Rithöfundafélag íslands tei- ur rétt að birta almenningi fá- einar athugasemdir við grein- argerð F. í. R., áður en með öllu fymist yfir málið. Af greinargerðinni má ráða, að tvennt hafi einkum borið til þess, að félagsmenn þessir gengu úr R. F. í. — Fyrri á- stæðan er talin „allmiklar deil- ur“ í félaginu „um starfshætti, afstöðu einstakra manna og út hlutun rithöfundastyrkja, — rétt og sjónarmið11 Hin er sú. að allmargar umsóknir um upp töku í félagið hafi borizt fyrir síðasta aðalfund. Um fyrri ástæðuna látum við nægja að taka fram: Ekki verður séð af fundar gerðum félagsins, að nokkrar deilur, sem heitir geti, hafi ver ið innan félagsins frá stofnun þess, nema ef telja skyldi á einum fundi s. 1. vor,'er hald- inn var út af grein. sem þá • verandi formaður félagsins, Friðrik Á. Brekkan, hafði skrif- að um úthlutun rithöfunda- launa á árinu 1944, án þess hann hefði áður hreyft bví máli innan félagsins. — Um „starshætti og stefnur" sýnir fundarbókin, að frá stofnun fé- lagsins og fram á síðasta ár hafa formannskösningar og stjómarkosningar í félaginu vf- irleitt farið fram án ágreinings og atkvæðaskiptingar, þrátt fyr ir alltíð mannaskipti í stjóm- inni. — Úthlutun höfundalaun.-x gFO R. F. og ritstyrkja hefur að sjálf sögðu aldrei vakið óskipta á- nægju félagsmanna, en þó hef- ur sama úthlutunamefnd verið endurkosin í öll þau þrjú ár, sem félagið hefur farið með úthlutunina, og ekki verið stungið upp á öðrum mönnum í nefndina fyrr en á þessu ári. Fullyrðing greinargerðarinn- ar um „einsýni og hlutdrægni“ virðist ærið hæpin; þegar þess er gætt, hve lítið þeir, er úr félaginu gengu, gerðu til að skapa þar einingu, til dæmis varð af þeirra hálfu engra um- leitana vart til samkomulags um formannskosningu, og er þó ekki ólíklegt, að slíkir samning- ar hefðu tekizt um Guðmund G. Hagalín. Um síðari ástæðuna er það eitt að segja, að upptökubeiðn- unum var öllum vísað frá, eins og að framan segir, og það áður en stjómarkosning hófst. Þótt frávísunin væri ekki énd- anleg, mátti þeim, er andstæðir þeim voru, vera nægilegt ör yggi í því ákvæði félagslaganna, að enginn getur orðið félagi, nema kjör hans sé samþykkt með % greiddra atkvæða á að- alfundi. Á þessum aðalfundi gátu 7 af 26 fundarmönnum fellt hverja einstaka umsókn Af framansögðu er ljóst, að í greinargerð F. í. R. koma ekki fram hinar raunverulegu á- stæður fyrir úrsögn hinna brott förnu. Óg munum við ekki grennslast frekar eftir þeim. en væntum þess aðeins, að hið nýstofnaða félag vinni af heil- um hug að nauðsynjamálum ís lenzkra rithöfunda, eins og heit ið er í greinargerðinni. Stjóm Rithöfundafélags íslands. beiíRsuararDsuies Sunnudagur 15. apríl 1945 — ÞJÓÐVILJINN Skozkur þjóðernis- sinni kosinn á þing Aukakosningar fóru fram i gær í kjördæmi einu í Skot- landi, vegna þess, að þingmað- ur þess, James Walker, sem var í Verkamannaflokknum, dó fyr ir skömmu. Frambjóðandi Verkamannaflokksins fékk ekki kosningu. — _ Kosningu hlaut frambjóðandi skozkra þjóðern- issinna. — Hefur frambjóðandi frá þeim aldrei komizt á þing fyrr. Arthur Greenwood, einn af leiðtogum Verkamannaflokks- ins, sagði 1 gær, að flokkurinn ætlaði að hafa um 600 fram- bjóðendur í kjöri við næstu kosningar (þingmenn eru rúml. 600). Af frambjóðendunum eru 25 konur, um 100 eru hermenn og 22 eru úr samvinnuhreyfing- unni. Greenwood sagði Verka mannaflokkinn ekki ætla að biðja neinn griða og ekki gefa neinum grið. Framhald. „Þamnig getur kommúnisminn á fyrsta stigi ekki ennþá veitt mönn- um réttlæti og jöfnuð. Mismun- andi efnahagur og ranglátur mis- munur verða til eftir sem áður. En að menn geti arðrœnt aðra er óhugsandi, ]>ví að það er ómögu- legt að hrifsa framleiðslutœkin, verksmiðjur, vélar, lóðir og lendur o. s. frv. til sín sem eins'taklings- eign. Um leið og Marx tætir í sundur smálborgaralegt og óskýrt slagorð Lasalles um „jöfnuð“ og „réttlæti" yfirleitt, gerir hann gnein fyrir þróunarferli kommún- istíska ]>jóðfélagsins, sem verður að láta sér nœgja að koma í veg fyrir það „órétt.læti“, að einstakir menn eigi framJeiðslutækin, en er fyrst um sinn ekki fœrt um að koma allt í einu einnig í veg fyrir það ranglæti, að neyzluforðanum sé skipt samkvæmt „afköstum vinnunnar" (en' ekki samkvæmt þörfunum). Hagfræðiskúmarnir, þar með taldir prófessorar borgaranna, og einuig „okkar góði“ Tugan Baran- ovski, brígzla sósíalisbum alltaf um það, að þeir gleymi því, að menn- irnir séu misjafnir, og að þá „dreymi" um að afnema þennan mismmn. Eins og vér sjáum, sanna brígzl þossi ekki annað en fáfræði þessara borgaralega hugsandi herra. Marx tekur ekki einasta fullt tillit til þess, að mennirnir hljóti að vera misjafnir, hann lítur einn- ig á það, að það eitt út af fyrir sig, að framleiðslutækin verði sameign alls þjóðfélagsins („sósí- alismi" í landfleygum skilningi þess orðs). kemu.r ekki í veg fyrir ágallana á úthlutun afurðanna né ójöfnuð „borgaralegs réttar", sem verður áfram við líði að svo miklu Jeyti sem afurðunum er úthlutað „samkvæmt afköstum vinnunnar“. „En þessir ágallar — heldur Marx áfram — eru óhjákvæmi- legir á fyrsta tínrabili kommún- istíska þjóðfélagsins, 'sem sprottið er upp úr skauti auðvaldslþjóðfé- lagsins eftir langar fæðingarhríðir. Rétturinn getur aldrei farið fram úr ástandi þjóðarhagsins og menn- ingarlegu þróunarstigi þjóðfékgs- ins, sem á rót sína að rekja til hins fyrrnefnda". Þannig verður „borgamlegur réttur" ekki fullkomlega afnum- inn á fvrsta stigi þjóðfélags kommúnismans (sem venjulega er 'kallað sósíalismi). Hann verður aðeins afmiminn að nokkru leyti, aðeins sem svarar þeirri efnahags- lcgu bylitingu. sem þegar hefur átt sér stað, þ. e. aðeins að því er snertir fmmleiðslutækin. ,.Bor<>- aralegi rétturinn" viðurkennir þau sem einkaeig.n einstaklinga. Sósíalisminn gerir þau að þjóðar- eign. Að þessu leyti — og aðeins að þessu leyti — dettiur „borgara- legur réttur“ úr sögunni. Að öðru leyti heidur hann á- fram að vera við líði, sem tempr- ari á úthlutun vinnu og afurða meðal meðlima þjóðféiagsins. „Sá sem ekki vinnur, á heldur ekki mat að fá“. Þessi sósíalistíska grundyallarregk er þegar komin til framikvæmda; fyrir jafnmikið vmnumagn, jafnmikið afnrða- miagn, — þessi sósíalistíska regia er einnig framkvæmd, en þetta er Kaupmaðurinn í Feneyjum Gamanleikur í fimm þáttum eftir William Shakespeare. Sýning í kvöld kl. 8. Uppselt Framhaldsstofnfundur Prentsmiðju Þjóðviljans h. f. verður haldinn í dag sunnudaginn 22. þ. m. kl. ÍO1/^ f. h. í Alþýðu- húsinu, gengið inn frá Hverfisgötu. Dagskrá fundarins verður: 1. Rætt um lög fyrir félagið. 2. Ákveðin upphæð hlutafjár o. fl. Kvittanir fyrir greiddu hlutafé gilda sem að- göngumiðar að fundinum. Undirbúningsnefndin. Hlutafjárútboð Við undirritaðir höfum ákveðið að beita okk- ur fyrir stofnun fiskveiðahlutafélags í Hafnar- firði, er láti smíða vélbáta og gera þá út þaðan. Þeir Hafnfirðingar eða aðrir, sem vilja ger- ast hluthafar í fyrirhuguðu félagi, geri svo vel að tala við einhvern okkar undirritaðra fyrir 1. maí n. k. Hafnarfirði, 14. apríl 1945. Magnús Bjarnason Kristján Steingrímsson Jóhann Kr. Helgason Óskar Guðmundsson Adolf Björnsson Ásgeir G. Stefánsson Björn Jóhannesson Þórarinn Egilsson. samt enginn kommúnismi orðinn, og útrýmir ekki „borgaralegium inisjöfnum ;ni fyrir misjöfn) retti , seni mönnu'm mi s mi ki 1 (raun ver u 1 ega vinnuafköst. avisar sama afurðamagni fyrir Þetta er „ágalli", segir Marx, en á fyrsta stigi kommúnismans verður ekki við honum gert, því að vilji menn halda sér við jörð- ina, má ekki gera ráð fvrir því, að mennirnir muni skyndilega, um leið og auðvaldinu er steypt af stóli, læra að vinna fyrir heildina án nokkurra réttarreglna. Auk þess eru hin þjóðhagslegu skilyrði fyrir slíkri breytingu ekki strax fyrir hendi, eftir fall auðvaldsins. En reglur '„borgaralegs réttar" eru þær einti, sem fyrir hendi eru. Að þessu leyti er ríkið enn nauð- svnlegt til að Vernda eignarétt þjóðfélaigsins á framleiðslutækjun- um, jöfn afköst og jöfnuð í út- hliit.un afiurðatnna. Ríkið deyr út að svo miklu leyti sem engir auðmenn eða stébtir eru lengur til, þar sem }>á er ekki leng- ur hægt að kúga neina stétt. Þó er ríkið enn ekki með ölln útdautt, því að ennþá þarf að vernda hinn „borgaralega rétt“, sem löghelgar ójofnuðinn, sem raunverulega á sér stað. Til þess að ríkið deyi algjörlega út, verður kommúnisminn að vera fullkom- inn“. (W. I. Lenín: Ríki og bylting). í innganginum að grein þessari, sem birtist í gær, stóð m. a„ að ut- anríkispólitík Sovétríkjanna hlíti „sömu lögmálum og þeim, sem gilda í viðskiptum auðvalds- þjóða. Innanríkismálin þróast hins vegar í samræmi við marxismann“ Til að fyrirbyggja misskilning skal tekið fram, að með þessu er átt við, að í innanríkispólitík sinni séu Rússar að taka afstöðu til at- burða, serd þróast í samræmi við marxismann, en í utanríkispólitík - inni taki þeir afstöðu til viðburð- anna í auðvaldsheiminum, sem þrö ast eftir kapitaliskum lögmálum, og þau ættu að vera betur heklct af kapitalistum eins og Davies. En i báðum tilfellum líta stjórnmála- mepn 'Sovétríkjanna auðvitað á málin frá sínu marxiska sjónar- miði, og var það eigi ætlun mín að hrófla við heiðri beirra af því. . P. B.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.