Þjóðviljinn - 16.06.1945, Side 7

Laugardagur 16, júni 1945.
ÞJOÐ VIL3INN
7
\
fc
Selma Lagerlöf.
Lappi og Gráfeldur
gat ekki risið á fætur, þegar hann sá Lappa í dyrunum.
Lappi stökk inn í króna til hans og þá brá fyrir leiftri í
raunalegu kálfsaugunum, eins og hann yrði glaður.
Eftir það stökk Lappi inn í króna til hans á hverjum
degi, var oft lengi hjá honum, sleik’ti hann allan og lék
sér við hann.
Það var einkennilegt að kálfurinn fór að hressast og
vaxa, eftir að Lappi tók upp þennan sið. Og eftir hálfan
mánuð var hann orðinn svo stór, að hann komst ekki
fyrir 1 krónni sinni. Þá var hann fluttur og hafður í girð-
ingu. Þegar hann hafði verið úti í tvo mánuði, var hann
orðinn svo háfættur, að hann gat stigið yfir girðinguna.
Þá fékk skógarvörðurinn leyfi húsbóndans til að hækka
girðinguna.
Þama óx elgurinn upp í nokkur ár og varð stór og
stæðileg skepna.
Lappi var hjá honum, hvenær sem hann ga't. En nú
var það ekki af vorkunnsemi. Þeir voru orðnir miklir vir.
ir. Elgurinn var alltaf raunalegur á svipinn og letileg-
ur. Lappi var sá eini sem gat komið honum í gott skap.
Gráfeldur hafði verið í fimm ár hjá skógarverðinum,
þegar hiísbóndi hans fékk bréf frá dýragarðseiganda í
útlÖndum, sem vildi kaupa elg. Húsbóndanum þótti vænt
um þetta, en skógarvörðurinn varð hryggur, Hann réði
bara ekkert við þetta, og svo var elgurinn seldur.
Lappi heyrði þetta. Hann flýtti sér til Gráfelds og
sagði honum, hvað í ráði væri. Hundurinn var hryggur
út af þvi að eiga að sjá á bak vini sínum. En elgnum
virtist sama. Hann varð hvorki glaður né dapur. „Æt,l-
arðu að láta fara með þið mótþróalaust?“ spurði Lappi.
Það þýðir ekki að verja sig“, svaraði Gráfeldur. „Eg
vil helzt vera, þar sem ég er, en verði ég seldur, er ekki
um annað að ræða en að sætta sig við það“.
Lappi horfði á Gráfeld og mældi hann með augun-
um. Það var auðséð, að hann var ekki fullvaxinn enn.
Hann hafði ekki eins breið horn og háa kryppu og full-
orðnir elgtarfar. En nógu sterkur hefði hann átt að
vera til þess að berjast fyrir frelsi sínu. „Það er auð-
séð, að hann hefur verið fangi alla sína ævi“, hugsaði
Lappi, en sagði ekkert.
Lappi kom ekki til hans aftur fyrr en eftir mið-
nætti. Þá vissi hann, að Gráfeldur væri útsofinn og
farinn að bíta.
mo$VETI\
Fronsk kona, sem dó áriS
1833, madame Perrine Durand,
var á sinum tíma einhver merk
asti vitavörður Evrópu. Hún
gengdi starfi við marga vita
við strendur Frakklands í 'il
ár og kenndi á hverju ári fjó,*»
um mönnum vitagæzlu.
★
Stjóm Bandaríkjanna greiðir
enn í dag ekkjum hermanna, ’
sem börðust við Englendinga
1812—1815 eftirlaun. Þess eru
reyndar ekki mörg dæmi, en
þannig er þvi fanð, að einstöku
þessara hermanna voru aðeins
seytján ára, þegar ófriðnum
lauk og náðu afar háum aldri.
En þá urðu nokkrar fégjaraar,
ungar stúlkur til þess að giftast
þeiin, vegna eftiriaunanna, að
ráði ættingja sinna
★
Grikkinn Bazil Zaharoff
græddi allra manna mest á
fyrri heimsstyrjöldinni. Tekjur
hans af vopnasölu námu 250
milljónum dollara. Enda var
hann meðal mesta auðkýfinga
heimsins.
“!l.■ . .*"L 11 ' '-IM.. ' ' -■?
PEARL S. BUCK:
ÆTT JARÐ AR VINUR
L . . .- —■— ■ ■ ■■■■■.. . .......
pitt af því, sem viðskiptavirir
okkar í Ameríku vildu fá til
viðbótar í safn sitt. Eg fór sjálí
ur með hana vegna þess, að fað-
ir minn þorði ekki að senda
svona dýran grip öðruvísi. Það
var líka önnur ástæða til þess,
að hann vildi gjaman, að ég
færi af landi burt um tíma.
Þegar skipið sigldi úr höfn,
stóð ég við borðstokkinn og
'horfði inn yfir borgina“.
Hann þagnaði en hélt svo
áfram: „Sumie hafði komið til
þess að fylgja mér til skips.
Eg horfði í áttina til borgarinr.
ar, löngu eftir að ég var hættur
að geta fest auga á Sumie. Og
ég sá stórhýsin bera við himin.
Mörg voru há og reisuleg“.
Hann kveikti í vindlingi og
fór að reykja. „Svo kom land-
skjálftinn. Eg flýtti mér heiin
aftur. En nú báru engin stór-
hýsi við himin“.
„Engin?“ spurði I-wan.
„Nei, borgin var svo að segja
jöfnuð við jörðu. Eg horfði og
horfði og ætlaði ekki að geta
trúað mínum eigin augum. —
Eg hafði ekkert frétt af Sumie
Og hún átti að bíða mín i
Yokohama'*.
Aiko brosti.
En þegar skipið kom nær, sa
ég hvar smávaxin kona stóð í
rústunum. Það var Sumie. --
Oe þá var mér sama um alk
hitt“
Þeir hlógu báðir.
„Rétt á eftir var farið að
reisa borgina úr rústum. Allir
byggðu. Og það leið ekki á
löngu, áður en aftur bar stór-
hýsi við himin. Við Japanir
sættum okkur við örlögin. Við
erum ekki löðurmenni11.
Dymar opnuðust og unga kon
an kom inn.
„Gjörið þið svo vel“, sagði
hún.
Hávaxinn Ameríkumaður
kom út og að baki honum lítill,
ósjálegur maður í gráum skriC
stofufötum. Shio var lifandi eft-
irmynd föður síns.
„Ágætt“, sagði Ameríkumað-
urinn með sterklegri rödd: „Þér
fáið greidda sjötíu og fimm þús
undir dollara, mr. Muraki. En
svo takið þér ábyrgð á að ekk-
ert brotni í flutningunum“.
„Það brotnar ekkert“, svaraði
Shio hátt og snjallt.
„Ágætt. Þér um það“, svar-
aði Ameríkumaðurinn. „Verið
þér sælir. Það hefur verið mér
mikil ánægja að skipta við yð-
ur“. Hann rétti fram sterklega
rauða hönd sína og Shio rétti
honum hikandi litla, brúna
hönd.
Þegar Ameríkumaðurinn hafði
lokað dyrunum á eftir séi.
þurrkaði Shio í laumi hægri
hönd sína á vasaklútnum.
Síðan sneri hann sér að Aiko
og brosti s\’0 að skein í mjall-
hvítar tennur undir svörtu efri
vararskegginu.
Aiko brosti líka. „Þetta er
Wu I-wanM, sagði hann.
„Já. einmitt11, svaraði Shio
ástúðlega. „Faðir minn hefur
skrifað mér um yður, því miður
var ég vant við látinn, þegar
þið kcxmuð“. Hann talaði mjög
hátt.
„Það gerði ekkert“, svaraði
I-wan kurteislega. Honuiji var
órótt. Shio minnti allt of mik-
ið á föður sinn.
„Gjörið þið svo vel og komið
þið inn í skrifstofuna“, sagði
S'hio.
Þeir fylgdust með honum inn
í ferhymda stofu með auðum
steinveggjum og óþægilegurr.
gulmáluðum timburhúsgögnum.
Stúlkan, sem þeir höfðu seð
áður, færði þeim te. Shio opi>
aði skrifborð sitt og tók þaðan
böggul.
„Sjáið þið“, sagði hann ákaf
ur.
Innan úr umbúðunum kom í
ljós fílabeinstíkneski af kín-
versku miskúnnargyðjunni
Hún stóð á fótstalli, fagurlirr-
uð og glæsileg. Alvarleg aug-
un og kuflinn, sem lá í mjúk-
um fellingum, gáfu henni ró-
legt yfirbragð. Líkneskið hlaut
að vera mjög gamalt, þvl að
beinið var orðið gult.
,.Loksins!“ sagði Aiko.
,Já, loksins“, endurtók Shio.
Hann starði hugsandi á líknesk
ið og sagði raunalega: „Eg
vildi, að við þyrftum ekki að
láta hana, en hún er þegar seld
til Ameríku, eins og allt hitt.
Það er safn í Ameríku, sei;i
keypti allt saman“.
„Allt safnið frá Peking*> ‘
spurði Aiko undrandi.
Shio kinkaði kolli. Siðan
spurði hann lágróma: „Hvemig
líður heima í húsi föður míns? ‘
„Vel“, svaraði Aiko hikandi.
I-wan fann, að Aiko horfði a
hann, eins og nærvera han.-,
væri ekki æskileg. Og því tók
I-wan dagblað af borðinu og fór
að lesa í kurteisisskyni, til
þess að bræðurnir gætu talaö
í friði um einkamál fjölskyld-
unnar.
En allt í einu heyrði hann
gegnum lesturinn að Aiko
sagði „— þess vegna er hann
afar reiður og ætlar að biðja
Seki að hraða brúðkaupinu“.
I-wan starði í þögulli ör\'ænv-
ingu á fílabeinsgyðjuna. Hún
sneri andlitinu að honum, dul
arfull1 og ástúðleg á svip, óra-
gömul og eilíf. Hún var varnar-
laus. Og það var hægt að
flæma hana land úr landi. En
hvort sem hún væri í Kína,
Japan eða Ameríku, mundi hún
alltaf verða óbreytt.
„Eg er brjálaður. Eg er að
hugsa um fíla'beinsguði“, hugs-
aði hann.
,.Nú er yður bezt að hvíía
yður í herberginu yðar“, sagð:
Shio vingjamlega.
„Ef ég get“, sagði I-wan.
Rödd hans var mjó og óeðlileg.
„Þér þurfið ekki að flýta yð-
ur“, svaraði Shio. „Og svo verð-
ið þér að fá yður að borða. Mig
langar til að tala við bróðu*.
minn. En á morgun kynni ég'
yður starfið. Nú er mikið að
gera. Dýrgripirnir streyma tli
okkar frá Norður-Kína.
Hvað ætti ég að segja? hugs-
aði I-wan.
„Gjörið þér svo vel. Þessa
leið“, sagði stúlkan. Hann tók
ferðakoffort sín og fylgdist
með henni þvert yfir götuna að
gráu steinhúsi. Það var langt
og mjótt og aðeins ein hæð.
Þet,ta var gistihúsið.
„Það er tryggt fyrir land-
skjálfta“, sagði stúlkan hreykin.
Hún fylgdi honum alla leið
að afgreiðsluborðinu. Þar stóð
maður, sem leitaði að nafni
hans í gestabók: „Herbergi 51“,
sagði hann.
I-wan fór og fann herbergí
51. Það var lítið. Þar var rúm,
borð, stóll og þvottaskál. Veggu*
og gólf voru úr naktri stein-
steypu.
Hann settist og huldi andlit-
ið í höndunum. En eftir litla
stund náði hann í skriffæri úr
ferðatösku sinni. Það var eins
og þetta herbergi flytti hann í
þúsund mílna fjarlægð og þús-
und ár aftur í tímann.
„Tama“, skrifaði hann. ,,Eg
hef fengið skelfilega fregn
Aiko segir —“.
Hatín hélt áfram að skrifa
samhengislaust breí og reyndi
Litla krossgátan
Lárétt: 2. vesael — 4. ýlfur — ti.
pípa — 8. skoðun — 9. beiðni 1—
10. að — 12. kjör — 14. vökva —
15. lotin — 17. sé — 19. stendur
upp — 22. margsinnis — 24. spana
— 25. sérstakur — 26. virðing
27. sortering.
Lóðrétt: 1. byrgi — 2. gangur —
3. tungl — 4. greind — 5. áta —
7. veð — 11. óviljug — 12. fugl - -
13. hlé — 14. ker — 16. skógardýr
— 18. klakar — 20. frysta — 21.
fer ekki — 20. óhljóð — 23. trygg.
Ráðning síðustu krossgátu:
Lárétt: 2. sór — 4. ham —6. ö.rk
— 8. önug — 9. kjá — 10. gil —
12. ótt — 14. blað — 15. árum —
17. aur — 19. lof — 22. ata —
24. róma — 25. rak — 26. átt —
27. rám.
Lóðrétt: 1. mök — 2. ská — 3.
röst — 4. hug — 5. agi — 7. rjál
— 11. lim — 12. óða — 13. tár
14. bál — 16. urta — 18. utar —
20. ort — 21. fót — 22. orm —
23. aka.