Þjóðviljinn - 20.06.1945, Blaðsíða 1

Á 4.—5. síðu í blaðinu í
dag birtist ræða Pálma
Hannessonar ektors við upp-
sögn Menntaskólans í Reykja
vík 17. júní.
10. árgangur.
Miðvikudagur 20. júní 1945.
135. tölublað.
I
Gerhardsen forsn. Verkamannaflokksins falið að mynda stjórn
Jónsmessuhátíð sósíalista á Þingvöllum
I»rátt fyrir þá erfiðleika, sem Paal Berg rakst á í
tilraunum sínum til stjórnarmyndunar bjuggust menn
við að honum myndi takast hún á mánudag, þegar þing-
flokkarnir hefðu komið saman. En það fór á annan veg.
Paal Berg tilkynnti konunginum að hann gæti ekki mynd
að jhina nýju ríkisstjóm og benti konunginum á Fredrik
Monsen, formann þingflokks Verkamannaflokksins.
í Londonarfrétt í gær segir, að konungurinn hafi
beðið Einar Gerhardsen, formann Verkamannaflokksins
að mynda stjóm, en norski blaðafulltrúinn hér hafði
ekki fengið staðfestingu á þeirri frétt í gær.
Það hefur vakið geysimikla
athygli í Osló, hvernig málum
er nú komið. Menn eru þar á
þeirri skoðun, að það sé afstaða
Hægri flokksins sem hafi hindr-
að stjórnarmyndun Paals Berg.
Þingflokkur Hægri' flokksins,
sem er undir forystu Ham-
bros, stórþingsforset'a, var mót-
fallinn því að Tryggve Lie nú-
verandi utanríkisráðherra og
Oscar Torpe núverandi land-
varnarráðþerra (báðir úr
Verkamannaflokknum) héldu
embættum sínum í hinni nýju
stjórn.
Verkamannafl'okkurinn álítur,
að það sé mfkilvægt að báðir jiess-
ir ráðherrar verði áfram í stjórn-
inni og heldur ]>ví fram að þeir
rnuni fullkomlega tryggja sam-
hengi milli ríkisstjórnanna. Verka-
mannaflokkurinn neitar líka harð-
lega tilraunum hægri' flokksins til
að ráða h.vaða ráðherra Verka-
mannaflokkurinn velur í stjórnina.
Menn eru yfirleitt áhyggjufullir
Þingforsetar skipt-
ast á kveðjum
Forseti- sameinaös Alþingis,
Gísli Sveinsson, sendi Stór-
I
þingi Noregs, þegar það kofn
'saman 14. þ. m., svolátandi
hveðjuskeyti:
„f]g óska hirm frjálsa
norska Stórþingi heilla og
hlessunar. Islendingar fagna
því, að samvinna geti hafizt
milli frœndþjóðanna beggja,
sem nú njóta fulls frelsis".
Þessu skeyti svöruðu for-
setar Stórþingsins, Hambro
og Monsen, hinn 17. júní, ó
þessa Leið:'
„Stórþing Noregs sendir
Alþingi kveðju ó frelsisdegi
íslands, með þökk fyrir ó-
gleymanlega Jijálpscrm og ör-
lœti og fagnar hinni bróður-
legu samvinnu, sem fram-
undan er, í fullu trausti þess.
að aldrei týnist vegur milli
í Os!ó vegna þess hve illa gengur
með myndun stjórnarinnar, því
að ýms mikilvæg mál bíða fram-
fcvæmdar, en núverandi ríkisstjórn
vi'll ekki binda hendur nýju stjórn-
arinnar með þvi að skipta sér af
þeim.
(Norsk Telegrambyrá).
Versnandi horfur í
Belgíu
Horfumar í Belgíu liafa stórum
versnað.
í gær lýsti talsmaður Leopolds
konungs yfir því í Salzb'urg, að
konungurinn mundi ekki segja af
sér. Þingfl’okkur ka]>ólska flokks-
ins samþykkti ályktun í gær þar
sem lýst er yfir fullri hollustu
flokksins við konunginn. Þing-
flokkur Sósíalistaflokksins hefur
enn skorað á konunginn að segja
af sér.
Seint í gœr tUkynnti van Aclcer
forsœtisróðherra, að konungurinn
œtlaði sér að mynda nýja stjóm
áður cn liann kœmi til Belgíu.
Pari lýkur við
stjórnarmyndunina
Pari forsœtisráðherra Ítalíu hef-
ur lokið við stjórnarmyndun sína.
Hér í blaðinu í gœr var skýrt frá
helztu róðherraembœttunum.
Auk þeirra ráðherrasæta sem
Kommúnistar fá í stjórninni og
skýrt var frá í gær (dómsmála og
landbúnaðar) fá þeir fjármála-
ráðherrann. Menntamálaráðherr-
ann, sem var eitt ‘umdeildasta em-
bættið, er frjálslyndur.
Eitt af skemmtiatriðunum á Jónsmessumóti sósialista ó Þing-
vöttum á ncestu 'helgi verður hnefaleikasýning þeirra Þorsteins
Gíslasonar hnefaleikakennara, Halldórs Bjömssonar o. fl. —
Myndin hér að ofan er frá því er Halldór keppti við brezkan
sjóliða s.l. vetur og vann glœsilegan sigur. — Ilattdór er ttt
vinstri á mýndinni.
T
Miklar loftárásir á þrjár japanskar
iðnaðarborgir í gær
.
Slim hershöfðingi: Japönsku hermennirnir eru
skordýr
450 bandarísk flugvirki gerðu um dögun í gær loftárásir á
3 japanskár iðnaðarborgir, eina á norðurhluta Kjúsjú og' tvær á
Honsjú. Flugvirkin vörpuðu niður 3000 smálestum eldsprengna
og varð tjón mikið.
Slim hershöfðingi yfirforingx
14 brezka hersins í Burma hex-
ur rætt við blaðamenn.
Hann lagði mikla áherzlu á
það, að enn væri hörð barátta
fram undan áður en- Japani’’
'hefðu verið sigraðir. Hann
sagði, að ekki mætti skoða jar-
önsku hermennina menn, og
jafnvel ekki óargadýr, heldur
skordýr. Hann benti á það tii
þess að sýna fram á hve bar-
áttan 1 Burma hefði verið
hörð, að 14. herinn hefði talið
100 þús. dauða japanska her-
menn í valnuim, en aðeins 3000
Franska þingið samþykkir ályktun um
traustari vináttu Breta og Frakka
En gagnrýnir afskipti Breta af Sýrlandsmálunum
De Gaulle hélt íæðu í franska þinginu í gær og ræddi m. a.
um Sýrlandsmálin og samband Breta og Frakka.
síðan einrómia ályktun 1 sam-
ræmi við ummæli de Gaulles:
að vinátta Breta og Frakka
hefðu gefizt upp, hættulega
særðir og af þeim hefðu ekki
nema 300 náð heilsu aftur.
Böndin berast að
pólska afturhaldinu
Réttarhöldin í máli Pól-
verjanna 16 héldu áfram í
Moskvu í gær. Eitt vitnið
sagði, að snemma árið 1944
hefði komið fyrirskipun
frá Varsjá til leynihreyf-
ingarinnar pólsku að beita
öllum styrk sínum gegn
Sovétríkjunum.
Pólska afturhaldsstjóm-
in í London neitar því, að
hersveitir hennar í Pól-
landi hafi unnið nokkur
skemmdarverk gegn rauða
hemmn. Hún trúir auðsjá-
anlega ekki játunum flugn
manna sinna (!).
De Gaulle sagðist vona, að
samvinna og vinátta Breta og
Frakka mætti verða sem traust
ust og vara sem lengst. Hann
kvað það skilyrði fyrir alþjóð-
legu öryggi. Hins vegar sagði
de Gaulle, að Frakkar mundu
í engu slaka til í hagsmunamál-
um sínum, en Bretar hefðu far-
ið inn á hagsmunasvið Frakka
með afskiptum sínum af Sýr-
landsmálunuím. Hann endurtók
fyrri loforð Frakka um ful.lt
sjálfstæði til handa Sýrlending-
um og Líbanonbúum.
Franska þingið samþykkti
yrði tryggð með vináttusamn
ingi hliðstæðum þeim, sem
Frakkar hafa gert við Sovét
rikin, og Sýrlandi og Libanon
yrði veitt fullt sjálfstæði, en
komið í veg fyrir að hagsmun-
ir Frakka í þessum ríkjunx
væru skertir.
Enda þótt þessi ályktun væri
saimþykkt einróma, varð de
Gaulle fyrir mestu gagnrýni :
þinginu, sem hann hefur orðið
fyrir til þessa.
Tékkar og Pólver jar
deila um Cieszyn
Útvarpið í Lublin skýrði frá því i
í gœr, að yfirforingi pólslca hers-
ins, ásamt pólskum hersveitum,
vœri kominn til héraðsins Cieszyn
(Téschen) ó landa mœmm Póttands
og Téklcoslovakiií,
Mfklar deilur oru milli Tékka og
Pólverja urn hérað Jxetta. Það til-
heyrði T-ékkoslovakiu til ársins
1938, er Pólverjar tóku það eftir
Múuchensamninginn. Fyrir món-
Dauðaslys á mótum
Skothúsvegs og
Fríkirkjuvegs
í gærkvöld vildi það hörmu-
lega slys til, að 16 ára piltur,
Svavar Guðmannsson varð fyr-
ir bifreið og heið þegar bana.
Þjóðviljinn sneri sér til lög-
reglunnar í Reykjavík og spurð
ist fyrir um nánari málsatvik
Sagðist henni svo frá:
Klukkan 21.45 í gærkvöld
var hringt á lögreglustöðina og
tilkynnt, að þifreiðaslys hefði
orðið á mótum Skothússvegs
og Fríkirkjuvegs og samtímis
var x-annsóknarlögreglunni einn
ig tilkynnt um slysið. Lögregl-
an fór þegar á vettvang, og kom
þá í ljós, að árekstur hafði orð-
ið anilli tveggja bifreiða og
höfðu þær báðar verið á mik-
illi ferð er slysið bar að hönd-
um.
Svavar Guðmannsson, Ein-
holti 7 var þarna á gangi með
öði-um pilti, og voni beir að
koma af íþróttavellinum, að
sögn. Hafði félagi Svavars
gengið nokkuð á undan honum
og slapp með naumindum und-
ian bifreiðunum, en Svavar
heitinn varð fyrir annarr:
þeirra. Sjúkrabrfreið var þegar
fengin og ekið með Svavar .'
Landsspítalann, og var hann þé
úrskurðaður látinn, eins og
fyrr getur.
Svavar heitinn var fæddur
16. nóv. 1929. Málið hefur ver-
ið f engið Rannsóknarlögregl •
unni í hendur til frekari rann-
sóknar.
uði lýsti þjóðfrelsisnefndin í
Cieszyn því vfir, að héraðið til-
hevrði Tékkoslovakíu, en pólska
stjórnin í Varsjá hefur mótmælt
þessu og segir héraðið pólskt.
Cies/vn er mikið iðnaðarhérað.