Þjóðviljinn - 25.08.1945, Blaðsíða 1

10. árgangur
Laugardagur 25. ágúst 1945
186. tölublað.
Bretar áhyggjufullir vegna afnáms láns- og leigu-
laganna í Bandaríkjunum
Viðræður um málið hefjast bráðlega í
Washington
Attlee forsætisráðherra Bretlands, tilkynnti
neðri málstofunni í dag, að brezku stjórninni hefði
verið boðið að senda nefnd til Washington til að
ræða við Bandaríkjastjórn um lok láns og leigu-
laga-viðskiptanna og reyna að finna leið til að
greiða fram úr þeim örðugleikum, sem skapazt
hafa við þessa ákvörðun Bandaríkjanna. — Attlee
kvað ávörðunina koma sér afar illa fyrir Bretland,
vegna þess hvað hún væri skyndileg og óvænt, og
væru horfurnar mjög alvarlegar.
Komst Attlee svo aö oröi,
aö Bretar lieföu fram aö
þessu eytt öllurn tekjum sín
um til hernaðar. og ríkis-
stjórnin. yrði nú að þefja
viöreisnarstarf sitt meö
feiknarlegum halla á þjóöar
búskapnum. — Churchill
flutti ræöu og kvaöst ekki
geta trúað því. aö banda-
ríkska þjóðin ætlaöi að láta
hér við sitja ,og áö þessi
mikla þjóð ætlaöi aö af-
nema láns- og leigu-lögin
umsvifalaust.
Búizt er við. að Halifax
lávarður, sendiherra Bret-
lands í Washington, sem nú
er staddur i Englandi, muni
fara til Washington í næstu
viku til að ræöa viö banda-
rísku stjórnina um afnám
Jarðaríör
Sigurðar
Torlaeíusar
Jaröarför Siguröar Thor-
lacíusar fór fram í gær frá
Dómkirkjunni aö viöstöddu
miklu fjölmenni. Sr. Jakob
Jónsson jarösöng.
Úr kirkjunni báru kist-
una: menntamálaráöherra
kennarar úr Austurbæjar-
skólanum og stjórn Kenn-
arasambandsins. í kirkju-
garöinn báru fyrst stjórn
Bandalags starfsmanna rík-
is og bæja, þá stjórn Máls
og menningar og síöasta
spölinn sveitungar hins
látna. .
Fjöidi blómsveiga barst,
þ. á. m. frá menntamála-
ráðuneytinu, Kennarasam-
bandi íslandi, Bandalagi
starfsmanna ríkis og bæja,
Rauöa krossinum, og silfur-
skjöldur frá Austurbæjar-
skólanum.
Jarðarförin var látlaus en
hátíöleg.
láns- og leigulaganna. Hinn
kunni hagfr'æðingur Keynes
lávaröur, mun veröa í för
meö honum, og auk þess
fulltrúar fjármálaráðuneyt-
isins og matvælaráöuneyt-
isins.
Einn af ráðherrum banda-
rísku stjórnarinnar sagði \
gærkvöld, að það hefði alltaf
verið gert ráð fyrir að láns-
og leigulögin væru bráða-
birgðaráðstöfun, sem myndi
ekki vera látin gilda lengur
en til stríðsloka. — Það væri
ekki rétt að segja, að lögin
hefðu verið afnumin skyndi-
lega, heldur að stríðinu við
Japan hefði lokið skyndilega
og hlutverki laganna þar af
leiðandi líka. — Ráðherrann
minntist einnig á það, að
bandamönnum Bandaríkj-
ann myndi nú gefast kostur
á að fá lán til vörukaupa þar
í landi.
Bandaríkin munu hafa
sent öðrum ríkjum vörur og
auk þess nokkra beina fjár-
hagslega hjálp samkvæmt
láns- og leigulögunum fyrir
um 10 milljarða sterlings-
punda. Að vísu hafa þau
fengið talsvert frá þessum
ríkjum í staðinn með sömu
kjörum, en þó ekkert svipað.
Truman forseti mótmælti
því mjög ákveðið í viðtali
við blaðamenn í fyrradag, að
lögin hefðu verið afnumin
vegna óvildar í garð Verka-
mannaflokksstjórnarinnar í
I Brgtlandi.
Herstjórn Bandamanna hefur í mörg horn aö líta við
hernám Japans og annarra staða þar sem japanski her-
inn nú er. Hér sjást nokkrir herforingjar Bandamanna
á ráðsstefnu.
Fólkaflokksmenn og Sjálfstæð-
\
ismenn í Færeyjum krefjast
nýrra kosninga strax
Þingmenn þessara flokka hafa gengið af þingi
til að mótmæla fyrirætlunum amtmannsins
Færeyska þingið hefur samþykkt að kosningaréttur skuli
miðast við 21 árs aldur.
Þingmenn Fólkaflokksins og Sjálfstaéðisflokksins hafa gengið
af þingi til þess að mótmæla ætlun amtmannsins, varðandi inn-
eignir Færeyja í Bretlandi, og krefjast þeir kosninga tafarlaust.
Þaö sem vakti þennan*
styrr var að Hilbert, danski
amtmaöurinn, en Sam-
bandsflokkurinn og Sósíal-
demokrataflokkurinn styðja
Saksóknarinn í máli Quisl-
ings lýsti yfir því í dag, að
hann ætlaði að leika í rétt-
inum nokkrar plötur með
ræðum Quislings. Lét norska
stjórnin taka upp á plötur
útvarpsræður þær, sem Quisl-
ing flutti meðan Noregur var
á valdi Þjóðverja.
Lánsheimild fengin
til byggingar eimtúr-
hann, hefur lagt til að inn-; bíniistöðvar
eignir Færeyinga í sterlings' Á fundi j bæjarráði
pundum í Bretlandi veröi; fimmiudaginn 23. þ. m. var
yfirfæröar í Þjóðbankann
danska,
1 mótmælaskyni hafa
þingmenn Fólkafl. og Sjálf-
stæöisflokksins, en þeir ei'u' Iteykjavíkui'hæ
12 aö tölu, gengiö af þingi. j A bæjarráösfundi 16. þ.
Jafnframt því aö sam-lm. var lagt fram bréf frá
þykktur var 21 árs kosn-1 rafmagnsstjóra. varöandi
ingaréttur var einnig ákveÖ‘kaup a völum eimtúi-
_ .. . > bmustöövar. Eftir tillögu
íð að fiarstaddir Færeymgar> ____ °
J ; ° rafmagnsstjora var sam-
skuli hafa kosningarétt, en pykkt aö fela Jakobi Guö-
lagt fram bréf frá félags-
málaráðnuneytinu, með
leyfi til að taka alít að 7
millj. kvóna lán, til bygging
ar eimtúrbínustöðvar fyrir
Athugið
flokksmenn!
Enn einu sinni er s’-orað
á þá fáu flokksfélaga, sem
ennþá hafa ekki skilað
ýmsum gögnum, sem þeir
hafa í höndum frá flokkn-
um, að ger.a það strax.
Þessi gögn eru: Söfnun-
arlistar frá 8 síðu söfnun
Þjóðviljans (gulir listar
með rauðum haus), Söfn-
unarblokkir frá prentsmiðju
söfnuninni og síðast én ekki
sízt könnunarlistarnir, sem
hafa verið séndir öllum
flokksmönnum.
Allir sósíalistar skilja hve
geysimikla þýðingu þessir
könnunarlistar hafa og er
bráðnauðsynlegt að þeim
sé skilað strax.
Sigurður Nordal og
Páll ísólfsson heiðurs^
gestir við setningu há-
skólans í Osló
Háskólinn í Osló verður
opnaður á ný, eftir styrjöld
ina 1. sept. n. k. Hefur
báskólinn boðið tveimur ís-
lendingum, þeim dr. Sigurði
Nordal prófessor og Páli ís-
óifsvni tónskáldi, að vera
viðstaddir hátiðahöld sem
ráðgert er aö halda í tilefni
þessa.
Eru líkur til aö Páll ísólfs
son haldi tónleika i Osló og
jafnvel viðar í Noregi, en
Siguröur Nordal fer til
Gautaborgar og mun halda
fyrirlestra i för sinni,
Þeir félagar munu fara
flugleiðis til Svíþjóöar um
þessa helgi.
Tundurdufl
springur við
Vestmanna-
e
yjar
fjöldi færeyskra sjómanna
er fjarstaddur á sumrin qg
auk þess er fjöldi Færey-
inga hér á landi viö ýmis-
konar störf.
Færeyingar sem hér
Fréttaritari Þjóðviljans í
Vestmannaeyjum símar:
í fyrrinótt um kl. 4,
hrukku bæjarbúar í Vest-
mannaeyjum upp viö geisi-
lega sprengingu. Tundur-
dufl haiföi rekiö upp að
austurströnd Heimaeyjar,
rnóts viö Kirkjubæi og
sprungiö þar. Tjón varö þö
ekki mikiö, en rúöur broin-
uðu i austustu húsum í
kaupstaönum.
johnsen verkfræðingi að
fara hiö fyrsta til Svíþjóð-
v til athugunar á mögu-
leikum um kaup á nokkr-
um vörum til stöövarinnar
þar, svo og til athugunar á
dvelja hafa boöaö til fund- ’ möguleikum til kaupa á
ar á sunnudaginn kemur í
Baöstofu iönaðarmanna og
munu þessi mál veröa aöal-
umræðuefni fundarins.
spennustöövum. Ennfremur
til aö leita umsagnar vatns-
úrbínufirma um virkjunar-
áætlanir í Sogi.
Frakkar girnast ekki
býzk lönd.
De Gaulle rœddi við blaða-
menn í Washington i gær.
Sagðist hann hafa talað við
forsetann um ýmisleg sam-
eiginleg áhugamál.
Kvað hann Bandarík'n ætla
að hjálpa FrakklanV v'3 að
endurreisa iðnaðxn. — De
Gaulle sagði, að Fr.akkar
girntust ekki þýzk lönd, en
þeir vildu gjarnan fá að hafa
eftirlit á vesturbakka Dmar.