Þjóðviljinn - 25.08.1945, Qupperneq 5

Laugardagpr
N
- 7^-"

'.'■uJt!,
ii.
Jón Rafnsson:
Síldveiðisamningarnir III.
en satt
Fundur með útgerðar- inganefnd sambandsins; þótt
allir væru ekki mættir þarna.
Eitt félag við Faxaflóa hafði
þegar sent fulltrúa og síðan
bættist annar við þaðan.
monnum
Á einum stað í umræddri
grein Sigurjóns Ólafssonar
hyggst greinarhöfundur að
höggva stórt til Alþýðusám-
bandsins og kemst svona að
orði:
„En það broslegasta við
þetta allt saman er það, að
kommúnistar (les: Alþýðu-
samband. J. R.) sámþykkja á
fyrsta fundi sem þeir eiga
með útgerðarmönnum þ. 30.
júní (daginn áður en samið
var. J. R.) að vísa þeirra
máli til sáttasemjara“.
En ef þetta ætti að takast
sem gott og gilt, mundi þá
ekki verða broslega lítið úr
þeirri staðhæfingu Sigurjóns
í sömu grein, að „kommún-
istar“ hafi stöðugt legið í at-
vinnurekendum, frá því
fyrsta til síðasta, — um það,
að semja við Alþýðusamband-
ið?
Kemur það hér fram sem
fyrr, að í augum þessara
herra er sjómönnum flest full
gott, að um rökin og kjörin,
sem þeir bjóða sjómönnum
upp á, hallast ekki á, ef þeim
er sjálfrátt.
Sannleikurinn er sá, að full
trúar Alþýðusambandsins
beinlínis kinokuðu sér við að
eiga nema sem fæsta fundi
með útvegsmönnum, á meðan
ékki hafði tekizt að ná inn-
byrðis samkomulagi meðal
fulltrúa sjómanna. Þó kom
þar að kl. 2 e. h. 6. júní s. 1.
var fyrsti fundur okkar með
útvegsmönnum. Áður hafði
sambandinu borizt frá þeim
svolátandi bréf:
Reykjavík, 5. júní, 1945.
Alþýðusamband íslands,
Reykjavík.
Út af samtali, sem fram-
kvæmdastjóri yðar átti við
formann okkar í sambandi
Á fundi þessum, sem fór
h‘ið bezta fram, upplýstist það
að þá áður þennan sama dag
hafði verið fundur með út-
Vegsmönnum og þeim Sigur-
jóni. — Þar hafði samninga-
nefnd útvegsmanna lagt fram
gagntilboð á móti uppkasti
hinna. Þá upplýstist það enn-
fremur að báðum þessum
samningsuppköstum háfði
verið vísað til sáttasemjara
ríkisins samkvæmt tillögu
formanns Sjómannafélags
Reykjavíkur. — Eg verð að
segja það, að það þarf meira
en lítið barn í verkalýðsmál-
um eða æran mann, ef ekki
eitthvað illkynjaðra, til að
sjá ekki hversu fráleit vinnu-
brögð þetta eru. Hér skal
ékki fjölyrt að sihni um hið
fáheyrða þegnskaparbrot,
gagnvart Alþýðusambandinu,
að vaða svona beint af aug-
um á bak við það og þvert
ofan í tilmæli þess, þótt það
út af fyrir sig sé vítavert at-
hæfi í garð heildarinnar, en
taka málið á þrengri grund-
velli.
Það er með öllu óvenjulegt
að vísa tveim fyrstu samn-
ingsuppköstum, sem gerð eru
af hvorum aðilja til sátta-
semjara, á frumstigi máls, áð-
ur en meginatriði hugsanlegs
ágreinings eru komin í ljós.
— Venjan er sú, að aðiljar
reyna að komast eins langt til
samkomulags og unnt er, og
báðir reikna með því, að eitt-
hvað þurfi að slaka til á þeim
deiluatriðum, sem eftir
standa, svo framarlega sem
samkomulag hefur orðið um
það milli aðilja að vísa mál-
inu til sáttasemjara.
í þessu tilfelli hafði Sigur-
við samninga um kaup og íón §efið útvegsmönnum þá
kjör á síldveiðum, viljum vér sðstöðubót að geta átt seinna
tilkynna yður, að á stjórnar-
fundi L. í. Ú. í dag, var sam-
þykkt eftirfarandi tillaga:
„Fundurinn samþykkir ein
róma að taka upp samninga
við þá aðila stéttarfélag-
anna, sem fara með umboð
frá þeim til að semja við
L. í. Ú. um kaup og kjör á
síldveiðum á næsta sumri“.
Við höfum kosið nefnd í
þessu sambandi og er formað
ur hennar Ingvar Vilhjálms-
son, og óskar nefndin við-
tilboðið. Með því að áætla
kjörin skoplega lág í upp-
kasti sínu, sáu útvegsmenn að
þeir gátu undir venjulegum
kringumstæðum frammi fyrir
sáttasemjara fengið sterk
undirtök á Sigurjóni, sem í
sínu uppkasti, hafði látið sér
verða á þá skyssu, að undir-
bjóða gildandi kjör í Vest-
mannaeyjum, Akureyri og
víðar, því að erfitt getur ver-
ið að neita meðalvegslausn-
inni, þegar báðir aðiljar hafa
tals við fulltrúa yðar út af | samþykkt að leita opinberrar
ofanskráðu á skrifstofu vorri
í Hafnárhvoli, kl. 2 e. h. á
miðvikudaginn 6. þ. m.
Virðingarfyllst.
Landssamb. ísl. Útv.manna.
(Undirskriftir)
Þegar þessi fundur var
haldinn höfðu ftest viðkom-
andi sambandsfolög utan af
landi tilnefht: fúH'trúa í samn-
málamiðlunar. Afglöp Sigur
jóns í þetta sinn lágu í því,
að hann beinlínis bauð and-
stæðingnum að marka hinn
„gúllna meðalveg“ milli til-
boðanna, með því að verða
hvatamaður að því að vísa
málinu fyrir sáttasemjarann
á þessú stigi, tillögur hans
voru of lágar í fyrstu til að
þær þyldu þessa afgreiðslú.
Fulltrúar Alþýðusambands-
ins sáu strax, að hinu risa-
vaxna axarskafti þeirra Sig-
urjóns var eigi aðeins stefnt
gegn hagsmunum sjómanna
við Faxaflóa, þeir sáu að hér
gat verið í aðsigi mjög hættu-
leg árás á bak þeirra sjó-
mannafélaga, sem náð höfðu
beztu kjörum á landinu og
sem nú stóðu í baráttu fyr-
ir því að verja þau.
Fulltrúar Alþýðusambands-
ins bentu útvegsmönnum
strax á, að hér væri um að
ræða einstæð vinnubrögð,
sem Alþýðusambandið gæti
ekki annað en mótmælt, enda
sízt til þess fallin að greiða
fyrir friðsamlegri lausn þess-
ara mála. — Lýstu þeir því
yfir að ekki kæmi til mála
að sambandið og umbjóðend-
ur þess féllust á nokkurn
þann samning, er rýrði á einn
eða annan hátt þau beztu
kjör, er gilt höfðu á ýmsum
stöðum landsins, og að sam-
bandið mundi fara sínu fram
í þessum málum, hvað sem
stjórn Sjómannafél. Reykja-
víkur kynni að gera án sam-
ráðs við það. Lögðum við til
að nokkurt hlé yrði á samn-
ingaumleitunum, á meðan
við freistuðum þess enn að fá
þó Sigurjón til að fallast á
samstarf við fulltrúa annarra
sambandsfélaga, fá samræmd
samningsuppköst sjómanna-
samtakanna og koma því
þannig fyrir að þau gætu
1 mætt í einu lagi við samn-
ingaborðið.
Afstöðu útvegsmanna í
þessu máli réði sjáanlega,
ekki annað en köld og róleg
skynsemin, enda féllust þeir
á tillögu okkar.
í fyrsta lagi munu þeir
hafa verið sér þess vitandi,
að þótt yfirlýsing okkar væri
ekki barin fram með sigur-
jónskum hávaða eða bæxla-
gangi, þá mundi hún verða
framkvæmd, hversu langt
n:ður sem þeir gætu þvætt
þelm Sigurjóni. Auk þess hef
ur þeim verið það ljóst, að
tækifærisverð á vinnuafli sjó-
manna við Faxaflóa, án þess
að útgerðarmenn úti um land
ið fengju notið sðmu kjara,
sakir andspyrnu Alþýðusam-
bándsins, mundi geta haft í
för með sér óþægilega á-
rekstra innan hins ómótaða
landssambands þeirra.
í öðru lagi duldist engum
nema þá þeim félögum í
stjórn S. R. hvílík klepps-
vinna það hlaut að verða fyr-
ir alla, sem hlut áttu að máli,
að ganga til umfangsmikilla
samningaumleitana, með full-
trúum sjómanna í tvennu
lagi. — Áhugi útvegsmanna,
sem höfðu myndað eina alls-
herjar samnihganefnd hér í
Reykjavík, fyrir heildarsamn
Framtíð brezka heimsveldisins
pRÆGUR, amerískur bláðamaður, vel kunnugur í
Austurlöndum, hefur sagt að fá ummæli hafi
spillt meira fyrir Bandamönnum eri hin fleygu
orð Churchills: „Eg er ekki ráðgjafi hans hátignar
\..
til þess að leysa upp brezka heimsveldið“.
Og það er lítill efi á því að ekkert vandamál
verður erfiðara viðureignar fyrir brezku Verka-
mannaflokksstjórnina en einmitt brezki imperialism-
inn sjálfur.
Það hafa margir hugsuðir og rithöfundar brezku
verkalýðshreyfingarinnar rætt um það og ritað, að
brezka heimsríkið þyrfti að haldast við sem sam-
starfsheild sjálfstæðra ríkja, — en ef reynt yrði að
halda því uppi með kúgun væri það óðar komið í
pólitíska kreppu. Þeir hafa bent á að böndin milli
sjálfstjómarlandanna (Ðominions) og heimalandsins
væru siðferðislega miklu sterkari en fjötrarnir milli
heimalandsins annarsvegar og Indlands og ný-
lendnanna hinsvegar. Bretland þyrfti sjálft að gefa
nýlendunum, en þó fyrst og fremst Indlandi frelsi.
Ella myndi heimsríkið hrynja.
Það verður nú einn prófsteinninn á Verka-
mannaflokksstjórn Bretlands hvernig henni tekst
um Indland sérstaklega. Þar er við illum arfi að taka
eftir brezku auðmannastjórnina. — Lítum t. d. á
menningarstarf brezku auðmannanna þar: Eftir 180
ára yfirdrottnun þeirra' eru 93% Indverja ólæsir. —■
En undir yfirráðum Bandaríkjanna fækkaði ólæsum
mönnum á Filippseyjum úr 98% niður í 45% á 40
árum og í Sovétríkjunum tókst á 20 árum að koma
hlutfallstölu ólæsra úr 78 niður í 8%.
Það vantar að vísu ekki að brezk íhaldsblöð
mundu fagna því, ef Verkamannaflokksstjórninni
tækist ekki að feta fram úr fótsporum Churchills
gagnvart nýlendunum. En þau hundruð milljóna
manna, sem enn eru kúguð í réttláusum nýlend-
um, myndu fagna og tengjast bræðraböndum við
brezka verkalýðshreyfingu, ef hún frelsaði þau.
inga var skiljanlegur, og viðleitni okkar gekk stundum
heildarsamningur ekki fram-
kvæmanlegur nema einum
gagnaðilja væri að mæta fyr-
ir hönd sjómanna.
Þetta var 6. en ekki 30.
júní eins og S. Ó. gefur í
skyn í grein sinni.
Alþýðusambandið
sendir annað bréf
Alþýðusambandið notar
nú sem áður tímann til ná-
ins sarristarfs við sambánds-
félög sín úti á landi, en þó
ekki síður til áframhaldandi
viðleitni í þá átt að koma vit-
inu fyrir þessa aumingja
menn í stjórn S. R. með dag-
legum fortölum og bréfa-
skriftum. Til að sneiða
hjá háværum reiðiflogum,
sem hinum þrautreyndu iráðs verkalýðsfélaganna í
víga-Börðum í stjórn Sjó- Reykíavik mánudaginn 11.
mannafélags Reykjavíkur, ^nni n' ^ e; ^1-’ tif Þess
hættir stundum við að fá, ef, f ® ræða þessi mál sg skipu
þeim heyrist eitthvað sem
minnir á stéttarlega einingu
alþýðunnar eða því um líkt
svo langt, að líkast var sem
verið væri að dekstra keipótt
an krakka til þess að gera
ekki eitthvað það, sem þeim
sjálfum væri fyrir verstu.
Eg leyfi mér að láta hér
fylgja annað bréfið, sem Al-
þýðusambandið sendir stjóm
S. R. og þeirra annarra
þriggja félaga við Faxaflóa
sem héldu hópinn með henni:
„ 9. júní 1945.
Heiðruðu félagar.
í tilefni af yfirstandandi
samningaumleitunum um
kjör sjómanna á síldveiðum
hefir miðstjórn Alþýðusam-
bandsins ákveðið að bjóða
ykkur á fund, sem haldinn
verður í skrifstofu Fulltrúa-
— og stýra hjá sundrandi æs-
ingaskrifum í Alþýðublaðinu
meðan á síldveiðisamningun-
um stóð, gerðum við fulltrúar
Alþýðusambandsins okkur
far um að sýna þá nærgætni
sem framast var unnt í öífum
málaleitunum okkar. Þessi
lagningu sjómannasamtak-
anna um þau.
Svo sem kunnugt er hafa
útvegsmenn stofnað með sér
samband á landsmælikvarða
til þess að treysta samtök sín
í þessum samriíngum og má
j okkur Ijóst vera að ekkert er
sjórriönnum nú hættulegra en
það, að mæta súridraðir eða
Frh.'á 7. síðu.