Þjóðviljinn - 05.09.1945, Blaðsíða 6

6
ÞJÖÐVTLJtNN
Miðvikudagur 5. sept. 1945.
.
Jóhannes Buchholtz: SILFURJ3 RÚÐKA ,UP '■
Jörðin og halastjarnan
— En sú heppni, sagði halastjarnan- En flýttu
þér nú og segðu mér eitthvað, ég hef engan tíma
til þess að slóra.
— Mér finnst vera sæmilegur hraði á okkur,
sagði jörðin vingjarnlega.' Komdu með mér eina
ferð umhverfis sólina — hvað? Það tekur ekki
nema eitt ár. Þá getum við talað svo margt saman.
— Svei sagði halastjarnan háðslega. — Finnst
þér það vera hraði? Þú getur reitt þig á að ég
er vön því að vera fljótari í förum. Flýttu þér nú
dálítið og láttu mig heyra hverskonar fólk þið
eiginlega eruð á þessum slóðum.
— Lofaður .mér því fyrst að þú skulir gæta þess
að hlaupa ekki beint á mig, sagði jörðin-
Ókunna stjarnan hló svo mikið að halinn á
henni skiptist í þrennt.
•— Jæja, — svo þú ert hrædd við að fá utan
undir? sagði halastjarnan. Vertu alveg róleg. Eg
er loftkennd og laus í mér, svo ef ég rækist á
annan eins klump og þig, myndi ég splundrast
í þúsund mola.
— Einmitt, sagði jörðin með áhuga. Þú ert
tómur eldur. Já, það var ég nú líka einu sinni.
— Það hlýtur að vera langt síðan, sagði hala-
stjarnan efablandin. Eg fæ ekki betur séð en að
þú sért með stóra ísbreiðu á pólnum?
-4- Já, það er ég raunar, sagði jörðin, meira að
segja £ báðum pólunum. En ég held að það skaði
ekkert að verá kalt á höfði og fótum ef manni
er vel hlýtt á maganum.
— Jæja, en eldurinn? spurði halastjarnan.
ÞETTA
Hattatízka karlmanna
breyttist fjörutíu sinnum á
stiórnarárum LúSvíks 14.
Sjálfur. átti hann aS sögn
þrjátíu hárkollur.
• .
Þessi saga er stundum
sögð t;l dæmis um menn, sem
ýita. sjá’-fir, hvað í þeim býr:
' Einu s:nni var veizla mikil
hjá höfðingja nokkrum í Fen
eíyjum. Þsgar átti að fara að
bera á borð komu boð frá
sætindasala, sem hafði lofað
að búa til eitthvert borð-
skraut, um- að það hefði mis-
tek'zt. Eldameistarinn varð
óður og uppvægur en vissi
engin ráð.
„Eg skal reyna að bæta úr
þessu", sagði nýi vikapiltur-
inn í eldhúsinu. •"
;Eldameistarinn svaraði með
fýriTlitningu: „Þú!“ E-n þó
gat hann ekki stillt sig u’m,>
að spyrja drenginn, hvað
'þbnum hefði dottið í hug.
„Láttu mig hafa smjör“,
gagði drengurinn.
Hann gerði líkneski af ljóni
úr smjörinu, og það var bor-
ið á borð.
Meðal gestanna voru helztu
kaupmenn og aðalsmenn borg
arinnar en einnig margir
listamenn. Þeir spurðu hús-
bóndann undrandi, hvaða
listamann hann hefði í þjón-
ustu sinni, til að gera mynd-
ir úr svo haldlausu efni. Það
vissi húsbóndinn ekki en
spurði eldameistarann, - og
hann sagði sem var.
Húsbóndinn þóttist hafa
haft svo mikinn heiður af
verki drengsins, að hann
sendi hann til náms á sinn
kostnað.
Þessi drengur var mynd-
höggvarinn Canova^ sem vár
meðal mestu snillínga heims-
ins.
„Vipdurinn blæs aldrei úr
réttri'áttyef skipherrartn -yeit
ekki í hvaða átt hann vill
sigla“. — Spakmæli.
Upphafið var dásamlegt.
Hvernig endalokin urðu,
heyrum við seinna.
Ungur málari, Tómas Helý
Marietta Sjaginjan:
Áróðursvagninn
um til minja. Og mun geyma
hann til dauðadags.
'Sex mánuðum síðar höfðu
allir hvítliðar verið hraktir
burtu af þessum slóðum. Eg
hitti þá, af tilviljun, einn af
þessum rytjulegu hermönn-
um. Hann var þá rauðliði:
„Við gengum nær allir í lið
með rauða hernum“. sagði
hann við mig. „Það var sem
fræðsluritin brenndu sig í sál
ir okkar. Á þeirri stundu
byrjuðum við að hugsa ... “
Þetta er, að minni hyggju,
hinn sanni áróður. Allir
munu líða — og ættuð þið
þess kost að svipast um á
hnetti vorum að þúsundum
ára liðnum, mynduð þið kom-
ast að raun um, að engum
hefur tekizt og engum mun
takast að komast feti framar.
Ekkert fær meiru áorkað eri
fórn.
Það er víst stöð hérna. Eg
ætla að fara út og sækja svo-
lítið tevatn“.
Sögumaðurinn reis á fætur,
tók stóran koparteketil og
gekk til dyranna. Kommún-
istinn, sem svaf í horninu,
þaut á fætur; þreif húfu sína
og hljóp á eftir honum. Hann
klappaði laust á öxl leikar-
ans, þegar hann kom út á
stöðvarpallinn. .Hann sneri
sér snöggt við, en var alls
ekki undrandi á svip.
„Eg skal segja yður, félagi“,
sagði kommúnistinn, „frásögn
yðar var prýðileg. Það var
leyndur boðskapur í henni...
Þér skiljicf "Kváð 'Ág á við:
Þetta með fórnina. Það var
aðeins einn Ijóður á frásögn-
inni. Þér breyttuð um frá-
sagnarmáta, er á söguna leið.
Fyrst töluðuð þér í léttum
tón, er allir gátu skilið, en
síðar hófuð þér frásögnina á
æðra stig og urðuð alvarlegri,
eins og þér töluðuð yfir gáf-
uðum hlustendum. Þetta var
eini skugginn, sem á bar“.
„Skilduð þér ekki, að það
var végna yðar“, svaraði leik
arinn hlæjandi. „Eg sá, að
þér sváfuð ekki, og böðskap-
urinn á; ef til vill einnig er-
indi til yðar“.
Kommúnistinn hafði ekki
náð sér eftir fátið, sem á
hann kom, er leikarinn sveifl
aði tekatlinum og var' horf-
inn í mann fjöldann.
Endir.
hafði sýningu hjá Vermundi
málverkasala í Austurgötu.
Hann ferfði fengið vinsamlega
dóma, en ekkert selt.
Einhvem síðasta daginn,
sem sýningin var opin, fór
hann þangað, til þess að at-
huga, hvort myndirnar færu
vel á veggjunum, því að
hann hafði áhuga fyrir þess-
ari sýningu, hvað sem öðrum
leið.
Ekki ein einasta sál — jú,
einmitt ein. Það var stúlka,
og hún gekk rösklega um
timburgólfið, svo að kyrrðin
í salnum varð enn átakan-
legri.
Það var rigning, og stúlk-
an var í regnkápu. Hún hafði
brotið upp kragann, og eig-
inlega sást ekkert af andlit-
inu nema nefið.
Stúlkan kom nær og nær
honum á hringferð sinni um
salinn, en han lézt vera nið-
ursokkinn í að horfa á mynd-
irnar á véggnum á móti —
bæði til þess að dyljá feimni
sína og í því skyni að stúlk-
an héldi, að hann væri sýn-
ingargestur! Hann var í regn-
kápú og bar það á engan hátt
með sér, að hann ætti sök á
sýningunni.
Stúlkan var ung. Hann
heyrði það á því, hve léttstíg
hún var. Listamaðurinn fylgd
ist með því hrelldur í huga.
hvað litlum tíma hún varði
til áð skoða hverja mynd.
Drottinn minn! Að eyða
hundruðum og aftur hundr-
uðum klukkustunda til að
mála! Og svo hefur áhorfand-
inn fengið nóg af hverri
mynd eftir þrjátíu sekúndur!
Allt í einu gekk stúlkan
beint til hans.
„Fyrirgefið þér“, sagði hún.
Og röddin var falleg — að-
eins einhver mállýzku'hreim-
ur í áherzlunum. „Vitið þér
hvert á að snúa sér, til að fá
keypta mynd?“
„Inn í málverkaverzlunina
þarna hinum megin — hugsa
ég“, svaraði Tómas svo hrærð
ur, að röddin ökalf lítið eitt.
„Þakka yður fyrir“.
Stúlkan gekk framhjá hon-
um.
Hún ætlaði að kaupa
mynd! Þetta var eins og
draumur en ekki veruleiki.
Menn voru tregir til að koma
pg sjá myndirnar. Hvað þá
kaapa þaér! ; ; .
Iiann gekk salinn á enda
til að sjá, hvaða mynd það
var, sem hún hafði valið.
Hvað var þetta? Það var ein-
mitt sú bezta. Sú var 1 ekki
heimsk. Sumir listdómend-
urnir höfðu hrósað þessari
mynd — en auðvitað þó ekki
eins og hún átti skilið.
Hann herti upp hugann og
sneri aftur til stúlkunnar.
„Er það þessi mynd; sem
yður langar til að kaupa?
Hún er líka Jagleg“.
„Já, er hún ekki falleg? Eg
þekki þetta landslag. Þetta er
frá Vogum. Og þar er ná-
kvæmlega svona. Bátarnir
eru að koma að — þó ekki
allir. Þarna eru tveir langt
í burtu. Og konurnar, sem
standa þarna, eru að bíða
eftir þeim. Þetta er alveg ynd
islegt. Eða birtan yfir mynd-
inni! Hún er máluð að morg-
unlagi. Ég sé það á því að
sólin skín austan á kirkjuna.
Er það ekki rétt?“
„Jú, það er alveg rétt“.
„Eg þékki þetta svo vel.
Eg á þar heima“.
„En þér hljótið líka að hafa
vit á litum — hafa lista-
smekk“.
„Ekki veit ég það pú‘ý svar
aði stúlkan og roðnaði. „En
mig langar að minnsta kosti
til að kaupa þessa mynd. Eg
er bara hrædd um, að hún
sé of dýr handa mér“.
„Eg held að njýndir séu
ekki mjög dýrar hérna. En
þér getið spurt í búðinni11.
„Það ætti að vera verð-
skrá hérna“.
„Hún var einu sinni þarna
á hurðinni, en nú er hún
farin“.
„Eg ætlaði að gefa þessa
mynd. En það er nú svona.
Eg þarf, því miður, að hugsa
um verðið líka“.
);Já, auðvitað“.
Iiann leit á regnkápuna
hennar og skóna. Hvorugt
var sérlega vandað. Og hún
var frá Jótlandi. Hún hélt lík
lega, að málverk væru ekki
dýrari en dyramottur.
„Eg á tæpar 300 krónur í
sparisjóðsbók“.
„Þér fáið myndina fyrir
það“, sagði Tómas hrifinn.
„Fæ ég mvndina? Ekki ráð-
ið þér því. Eða hvað?“
„Eg hef málað þessa
mynd“.
„Nei, nú eruð þér að gera
að gamni yðar“.
„Trúið þér mér ekki?“
^Hafið þér nokkurn tíma
verið í þorpinu heima? Ekki
hef ég heyrt þess getið“.
„Eg var þar frá því í. apríl
og þangað til í jú-ní í sumar“.
„Hvar bjugguð þér?“ spurði,
stúlkan og. var enn efabland-
in.
„Á matsöluhúsinu hjá hon-
um Valter digra1'.
„Nei! Rétt á móti skálan-
um, þar sem við eigum