Þjóðviljinn - 18.10.1945, Blaðsíða 1

VILJINN
10. árgangur
Fimmtudagur 18. okt. 1945.
234. tölublað.
Ræða Þórodds Guð-
mundssonar við 1.
umræðu fjárlaganna
birtist á 3. og 7. síðu.
Fullyrðingar Eimskipafélagsins um að kröfur
Sjómannafélagsins séu ósanngjarnar
eru hrein f jarstæða
Tafarlaust ber að ganga að kröfum Sjómannafélagsins
Verði ekki samið strax, hljóta kröfur sjómanna að hækka
Rauði herinn
yfirgefur Noreg
Rauði herinn er nú far-
inn frá Noregi, ellefu mán-
uðum eftir að hann hafði
frelsað Norður-Noreg.
í kveöjuveizlunni lýsti
fyrrv dómsmálaráðherra,
Terje Wold, því yfir, að eng
inn . ágreiningur hefði
nokkru sinni komið upp
milli Rauða hersins og
Norömanna. Yfirmaður
rauöa hersins í Norður-Nor
‘3gni (jvaráði, og þakkáði
fyrir þá einstöku góðvild,
sem sér hefði verið sýnd í
Noregi. Báðir létu í ljós þá
von, að hin góöa sambúð
Noregs og Sovéétríkjanna
héldist framvegis.
Kvöldið, sem rauði her-
inn fór yfir landamærin
dró yfirforinginn sjálfur
niður fánann og lét síöan
hrópa húrra fyrir norsku
þjóðinni. Herráð hans var
síðasti herflokkurinn, sem
fór yfir landamærin.
Gerhardsen, forsætisráð-
herra Noregs, hefur sent
Kalinin og Stalin skeyti, í
tilefni af brottför rauða
hersins. Þakkar hann í nafni
konungs, stjórnarinnar og
þjóðarinnar, rauða hernum
þátt j-.ann, sem hann átti í
frelsun Noregs.
Samningar milli sjómanna og eimskipaeigenda
gengu úr gildi 1. þ. m. og lýstu sjómenn þá yfir
verkfalli, þar sem skipaeigendur höfðu ekki feng-
izt til að ræða nýja samninga. Verkfallið hefur enn
eigi náð til nema fárra skipa.
Hin undarlega þögn sem ríkt hefur um það,
um hvað væri deilt, var rofin í gær með greinar-
gerð Eimskipafélags íslands um kröfur sjómanna
og gagntilboð félagsins.
Þessi „greinargerð" hefur leitt í ljós að allar
fullyrðingar skipaeigenda um að kröfur Sjómanna-
félagsins séu ósanngjamar, eru fullkomin fjar-
stæða. Þvert á móti hefur það orðið ljóst, að kröfur
Sjómannafélagsins eru svo lágar, að það vekur
hina mestu furðu að skipaeigendur skyldu ekki
þegar ganga að þeim, í stað þess að grípa til þess
ráðs að stöðva flutningaskipin.
Húsaeigendur
krefjast afnáms
húsaleigulaganna
Samkvæmt upplýstngum
stjórnar Sjómannafélags
Reykjavíkur er kaupkrafa
þess fyrir fullgilda háseta
kr. 1284,36 á mánuöi með
núverandi verðlagsvísitölu,
og fyrir æfðan kyndara kr.
1577,88 á mánuði.
Þegar þess er gætt, að það
er jafnframt krafæ að auka
vinnan hverfi og tekinn
veröi upp 8 stunda vinnu-
dagur á sjó, eins og nú er
kominn á í landi, eru þess
ar kaupkröfur ótrúlega lág
ar. Þaö orkar ekki tvímælis
að krafa sjómanna • um 3'
stunda vinnudag er ekki að
eins sanngjörn heldur sjálf
sögð og á aö komast í fram
kvæmd og er þar meö sú.
röksemd Eimskipafél., að
sjómenn fái svo og svo stór
ar upphæðir fyrir yfirvinnu
fallin um sjálfa sig. Viö
samninga um kaup nær
vitanlega engri átt að miða
við það hve hátt kaupið
kröfurnar eru lágar verður
aö draga mjög 1 efa aö
stjórn Sjómannafélagsins
hafi leitaö eftir áliti sjó
mannanna sjálfra í þessu
efni.
Röksemdir um að sjó
menn njóti þeirra hlunn
inda a.ö fá ókeypis fæöi er
mjög veigalítil, þar sem ekkí
er allur munur á kostnaöi
viö heimili þótt fyrirvinnan
borði ekki aö staöaldri
heima.
Samanburður Eimskipa-
félagsins á kaupi- sjómanna
og landverkamanna er i
allastaði villandi .Kaup sjó-
manna á tvímælalaust aö
vera hærra en þeírra sem
vinna í landi og liggja til
þess margar ástæöur. ivíun
líka af flestum, sem á ann
að borö eru ekki haldnir
gamalli afturhaldsblindu
taliö aö kaup sjómanna
eigi aö vera 25% hærra en
Frh. á 8. sióu.
Bretar munu styðja Hollendinga til
að ná yfirráðum á Java
Attlee flytur ræðu í brezka þinginu
Attlee, forsætisráðherra Bretlands, hclt ræðn
í gær í brezfta þinginu um ástandið á Java. Sagði
hann Breta trega til að blanda sér í deilur á yf*r-
ráðasvæðum annarra þjóða, en þeim bæri þó
siðferðileg skylda til að sjá um að Hollendingar
fengju aftur lönd þau, ér þeir áttu fyrir styrj-
öldina.
Attlee sagði, aö brezka
stjómin stæði 1 sambandi
við Mountbatten lávarð, yf
irmann herja Bandamanna
í Suðaustur-Asíu, og hol-
lenzku stjórnina. Fyrsta
verkefniö væri, aö tryggja
öryggi hollenzkra þegna á
Java.
Dr. Sukarno, forsætisráö-
herrr. stjórnar Indonesa, er
kominn aftur tij Balavía,
eftir viku fjarveru úr borg
inni. Hélt hann fund með
stjórn sinni í gær, og boö-
aði blaðamenn á fund
sinn í dag og kvaðst mundu
gefa mikilvæga yfirlýsingu.
Brezkar hersveitir halda
áfram að færa út fyrirráð
sín frá Batavía og eru á
leiö til borga þeirra þar
sem hollenzkir þegnar eru
í lialdi. Hollendingar breiða
út fréttir af grimmdai’verk
um Indonesa, en ekki er vit
að, hvaö hæft er í þeim.
Mánaðarfæði og einstakar máltíðir
stórhækka í verði
Hækkunin nemur á 2. þúsund krónur yfir
árið fyrir karlmannsfæði
Fast fæði og lausar máltíðir á matsöluhúsum hér.í bænum
hafa hækkað gífurlega í verði í þessum máuuði. Verður fast
mánaðarfæði selt í þremur verðflokkum. 1. flokks fæði verður selt»
á kr. 480 á mánuði, 2. flokks fæði á kr. 420 og 3. fl. á kr. 360.
Kvenmannsfæði verður 20 kr. lægra í hverjum flokkj og verði
minni mjólk en !4 úr lítir innifalið í fæðinu, lækkar það um
15 kr. á mánuði, í hverjum flokki.
Áður var mánaðarfæði selt á kr. 332 og virtist það nægi-
lega hátt samanborið við vísitölu, þegar borið er saman við verð
á fæði hér fyrir strið.
Flestar matsölur hér í bænum munu verða í 2. verðflokki,
420 króna flokknum.
Verölagi á lausum máltíð leg fiskmáltíö (þ. e. þorsk-
um veröur skipt í þrjájur eöa ýsa) kr. 5,50. í 3.
flokka. Tvíréttuð kjötmál fl. kostar kjötmáltíð kr. 6,50
tíð eða fiskmáltíð í 1. fl
kostar kr. 9,75 og eftirmat
og fiskmáltíð kr. 5.00.
Almennur fundur húseig ■< geti orðið með svo og svo ^
enda í Reykjavík, haldinn
15. þ. m. skoraði á Alþingj.
það er ,nú situr að nema
húsaleigulögin tafarlaust úr
gildi.
Taldi fundurinn húsa
leigulögin í „fullkomnu ó.
samræmi viö réttarmeövit
und almennings cg í fyllsta
ósamræmi við lýðrgeðishug-
sjónir frjáisrar og fpllvalda
þjóðar.*!
Skoraði fundurinn sér-
staklegá á fulltrúa Reykja-
víkur á •Alþingi aö beita sér
fyrir afpámi laganna.
mikilli yfirvinnu, heldur
ber að miða við það að
bæði sjómenn og aðrir fái
viðunandi kaup fyrir eöli
legan vinnustundafjölda á
dag. í landi hefur sá tími
verið ákvpðinn 8 stundir;
sjómönnum ber alveg sami.
réttur.
Sá háttur hefur verið upp
t.ekinn í öllum félagslega
þroskuðum stéttarsamtök
um aö leita eftir áliti félags
manna siálfra * áður en á-
kvaröanir . eru teknar urn
kaupkröfur. Aí því, þvp ♦
Sjómönn einhuga með verkfalli
í gær voru taíin atkvæði sjómanna um he:mild
fyrir stjórn Sjómannafélags Reykjavíkur til vinnu-
stöðvunar á flutningaskipum Eimsk:pafélagsins og
Skipaútgerðar ríkisins.
182 sjómannafélagar greiddu atkvæði og gre.ddu
180 atkvæði með verkfailsheimild fyrir stjórnina.
Jafrfframt gpeiddu sjómenn atkvæð; um heimild
, tii stjórnarinnar að lýsa yfir samúðarverkfalli í öðr-
um. skipum sem notuð eru til flutninga.
ur kr. 3,15. I 2. flokki kost- _ Tjarnarcafe og Hotel
ar kjotmáltið eða lax, koU BorS ' ?erst°tun?
eSa lúSa kr. 7,00, en venjv Öe 1 % tt?glSt a
J I þvi að þar eru maltiðir fjöl
| breyttari, en annars staöar.
í Tjarnarcafé kostar máltíð
in kr. 17,25 og á Hótel Borg
frá kr. 11,50 og upp í kr.
23.00.
Þessi stórfellda veröhækk
un á fæöinu þrengir mjög
kosti fjölmenns hluta laun
þeganna. Er augljóst að'
veitingamenn hafa ro-m-tfy
hér. lengra á verð^r~:' -
arbrautinni en sanngin'"ih
getur talizt og vær> Qkki ú1*
vegi að verðlágsstj 5ri gæfl
fullnægjandi skýringu á
þessari veröhækkun.