Þjóðviljinn - 02.11.1945, Blaðsíða 3

Fösludagur 2. nóv. 1945
ÞJÓÐVILJIWH
ÍÞRÓTTIR
Ritstjóri: FRÍMANN HELGASON
Erlmgur Pálsson fimmtugur
Á morgun á Erlingur Páls-
son, sem er einn af þekkt-
ustu íþróttamönnum þessa
lands, fimmtugsafmæli.
Þótt Erlingur hafi iðkað
flestar þær íþróttagreinar
sem stundaðar voru á hans
yngri dögum, er það þó sund-
ið, sem hefur haldið nafni
hans.mest á lofti. Þar hefur
hann unnið frábær afrek, t.
d. Drangeyjarsundið, sem
vakti athygli víða um heim,
sem ótrúlegt afrek, þar sem
um var að ræða 8 og hálfs
km sund í 10—11 gráða heit-
um sjó í straum og nokkurri
vindbrælu.
Á sínum tíma mun sund-
afrek hans og sundhraði hafa j
verið sambærilegur við sund-
hraða á Norðurlöndum og
sést á því hversu snjall Er-
lingur hefur verið, miðað v'ð
þá aðstöðu sem hann hafði.
Stærsta afrekið verður þó
líklega sú fórnarlund og sá
áhugi sem hann sýndi við
kennslu sundíþróttarinnar í
samstarfi við föður sinn.
Hann fór utan, lærði nýjar
sundaðferðir og kenndi þær
og breiddi út. Erlingur hefur
tekið mikinn bátt í félagsmál
um. Ver'ð formaður sundráðs
Reykjavíkur um langt skeið
og í stiórn í. S. í. nær ósiitið
síðan 1931.
í tilefni af þessu afmæb
hefur fréttamaður íbróttas'ð-
unnar yfirheyrt yfirlögreglu-
þjóninn og fer skýrslan hér
á eftir.
— Frá blautu barnsbeini
hef ég haft gaman af íþrótt-J
um. í æsku voru það forn- j
hetjurnar sem voru fyrir-,
mvndirnar. Vopn voru smíð ■ j
uð, forn nö^n unn. tek'n og (
barizt í béim anda. ETlefu j
ára lærði év* surH h'á föður
minum í Pömlu-s’.m^lausrun-
um, en bað vqr l ru fað-j
ir m'nn gerði v T.aupa^ækn-
um, og var hún hlaðin.
Fg bótti semn t'l sumds og
þnppur- í vatninu. Má véra
að bað stafi af bví að é®
hafði það að leik að vaða íi
kpf' með steina í vösum. Var
ekki laust við að menn h°fðu
gaman af því. Faðir m;un
gekkst bá fvrir einu afmám-
skoiðrm sínum og var ég þar
ejnn unglinga, vegna slæms
tíðarfars. Næsta sunnudag
mættu bátttakendur og áttu
nú að keppast á 200 faðma
sundi og mátti synda hvaða
aðferð sem menn kunnu.
Fóru leikar þá svo, að mér
Erlingur Pálsson.
tókst að verða fyrstur, og brá
hinum þá heldur í brún.
„Hann kenndi drengnum þó
ekki betur en okkur“, sögðu
þeir.
Næsta ár (1907) fellur sund
ið niður, en 1908 er sundlaug-
in, sem enn er til, tekin til
notkunar.
Það var hátíðleg stund þeg-
ar faðir minn og nokkrir
menntaskólapiltar héldu til
laugarirnar og hún skyldi
opnuð. Þegar laug'n kom í
augsýn hlupu piltarnir allt
bvac af tók til að nálgast
benna þráða stað sem fyrst.
Allt var læst. Þá drepur Sig-
urge’r Sigurðsson (nú biskup
yfír íslandi) á dyr og mæl'r:
j fer sk'lningur að aukast.
Sjómenn fara að læra sund,
menn fara að bjarga lífi
sínu með kunnáttu sinni.
Kappmótin eru tekin upp
við og við, og voru þau llf-
andi, auglýs ngar fyrir sund-
' .c.Éftir mótin -var bezt að-
“sóín að sundkennslunni.
p VÁrið 1914 verður það að j
r'áði ’að ég fer til London til
að kynna mér nýjustu sund-
aðferðir, - sérstaklega hrað-
sund: Hl'.ðarsund, yfirhand-
, arsund og skriðsund (crawl).
Ástralskt skriðsund kunni ég, j
og veitti Alþingi mér svolít-
:nn styrk til fararinnar. Eg
sá strax að hitt var betra,
kenndi ég þessi sund þegar
he:m kom og synti þau á
kappsundum og gerði það
meiri tilbreytni í íþróttina.
Skr'.ðsundið nýja þótti mönn
um hér ákaflega einkenni-
legt, 6 fótatök með einu
handataki, og gekk mjög
seint að læra það. Uiðu bræð
úr mínir Ólafur og Jón þar
fyrstir til, og tóku brátt að
kenna það eft'r að ég hætti
sundkennslv'.
Á þeim árum synti ég all-
ar vegaiengdir með sæmileg-
um hraða, en kennarar mín-
ir í London álitu að iengr’
sundin væru betur við mitt
hæfi. Björgunarsund nam ég
..Opn'm þú Sesam“ (Undra- einnig og lífgun úr dauöa-
steinninn í Þúsund og einni d,ái. — Atv k verður til þess
nótt). í því kom faðir minn að óhugi fyrir björgunar-
og opnað'. Þessi setning, sögð j sundi eykst. Eg bauð eitt
á þessum stað og þessari | amn hóp manna að k°nna
s.tund, fmr.st mér hafa verið. þéim björgunarsund ehdur-
Einhæfni og leikfimi
Sú nýbreytni hefur verið tekin upp sums staðar erlend-
is, að verksmiðjufóTk, sem vinnur einhæfa v.nnu, fær nokk-
urra mínútna vinnuhlé á dag til þess að taka nokkrar
líkamsæfingar. Þar sem nægilegt rúm er í verksmiðjunum
sjálfum, fara æfingarnar þar fram. Þetta hefur gefizt svo
vel, að þetta er stöðugt að færast í vöxt. Vísindamenn
hafa sannað að einhæf vinna aflagar líkamann, svo að
misræmi verður í þroska hans. Það hefur líka sannazt að
með æfingum sem vinna mót einhæfninni, eða þjálfa þann
hluta líkamans sem útundan verður, er hægt að halda
öllu í réttu og eðlilegu lagi. Þetta hefur verkað svo, að
fólkið hefur orðið hraustara, vinnuglaðara og hefur af-
kastað meiri vinnu.
Hér á landi mundi sjálfsagt vera hægt að koma þessu
við eins og erlendis, ef áhugi væri fyrir því og má vera
að áhugann vanti vegna þess, að hvorki verkafólkið né
atvinnurekendur viti um þetta. Víða hagar svo til, að
þetta er ekki hægt, en þá er sú leið að stunda létta leik-
fimi. En þá kemur spurningin: Hvar er hana að fá?
Iþróttafélögin mér vitanlega hafa aðeins þjálfunar eða
sýningaleikf'mi, en sú nvíldar- eða heilbrigðisleikfimi sem
ég á við er gjörólík þeirri leikfimi. Erlendis er það al-
gengt að verkamenn hópa s'g saman án þess aö vera bundn-
ir við félög, taka á leigu fimleikasal, ráða kennara og greiða
ákveðna upphæð fyrir kvöldið. Þessir kennarar vita hvað
má bjóða þessu fólki og hvers það þarfnast. Þar sem
svona er komið, hefur fólkið skilið að slík leikfimi er
líkamleg nauðsyn, eins og matur og drykkur. Hér heyrir
maður oftast þessa mótbáru: Það býðir ekkert fyrir mig
að æfa leikfimi, ég get ekkert. Þetta stafar af því, að hér
hefur engin rækt verið lögð við þá leikfimi sem þetta
fólk vantar. Fólkið þekk'r ekki aonað. Fimleikakennar-
arnir hafa látið undir höfuð leggjast að boða hana eða
útfæra. Mér er ekki grunlaust um að svona flokkar hafi
verið til, en grunur leikur líka á því að þeir hafi riðlazt
og lagzt niður vegna þess að ekki var gerður nógur munur
á þjálfunar- eða sýningarleikfimi og heilbrigðisleikfimi
(Hospons). Vöntun á salarkynnum á þar sjálfsagt líka
nokkra sök.
Veturinn er að byrja, sá tími sem bezt hentar til leik-
fimiæfinga. Það er full ástæða til að hvetja verkafólk sem
vinnur mikið inni og einhæfa vinnu, að iðka þessa tegund
leikfiminnar, hópa sig um tíma ef salarkynni fást. Þá má
beina því til íþróttafélaga sem ráða yfir sæmilega mörgum
tímum, að nota suma þeirra í þessu augnamiði og aug-
lýsa það. Þau eiga öll meira og minna af fólki sem svona
er ástatt með. Það er líka þeirra markmið að láta íþrótt-
'rnar ná til fjöldans, og það ■"erður lika þeirra styrkur.
Leikfimi geta allir iðkað fyrir sig og það ættu sem
flestir að gera.
táknræn. j gjaldslaust. Aðeins einn tók
Upo Uá þessu tók ég bátt boð'nu. Lærði hann björgun-
í kennslustörfum með föður j arsund og levs'aðferðir og
mínum, o« hélt því áfram í, var orðinn leikinn í þessu.
12 ár spmfTeytt. eða t:l 1919
er é1? gerð'ht lðgreglumaður.
Til að bvrir með var ég hafð-
ur niðri í vatninu t'l að
k-mna fótatökin. En það var
evtnnd: starf mikmn hluta
rlpmsms o<? kaTJsamt áður en
heita oman var lögð í laug-
Fvrstn árið voru að-
ems 8-“—°0 sem þátt ?óku í
•oám'skyðum. Á bessum árum
átti.sund'ð litl"*" vinsældúm
að fanna, fólic skildi ekki
mauð'syn þess og ágæti. Það
þurfti. stórkost’epan áróður.
mg var.faðir minn vak'mn og
sofinn að koma þessar', hug-
sión sinni til almennings og
við bræður uroum fyrir
sterkum áhrifum frá honuim.
1910 kom he:ta lögnin í laug
arnar, var þá hæet að kenna
vetur og sumar Upp úr þvi
Árið eftir vinnur hann það
afrek að bjarga sjálfum sér
og þr'em öðrum, þegar
,,oramma“ bvolfdi á Reykja-
víkurhöfn. Var hann bó á
jármslegnum skóm sem gerðu
honum sundið byngra og erf-
ið'ara. Þess. maður er Guð-
mundur Syþórsson (slagtara)
bekktur borgari. Eg minnist
Guðmundar með hlýju fyrir
afrek hans og ekki síður að
þetta atvik varð til þess að
menn fara að læra björgun-
arsund.
Nárt. rkeðin stóðu frá kl.
6—9 á morgnan, og til gam-
ans má geta þess, að kven-
fólkið var árvakara en karl-
ar. Það var yfirleitt venja að
kenna hraðsundin sem
„sport“ endurgjaldslaust. Það
var auglýsing út af fyrir sig.
1919 hætti ég sundkennslu,
þá eru nemendur 800—900
á ári. Á sama ári hættir faðir
minn, en bræður mínir taka
við, enda orðnir ágætir sund-
menn.
Eg hef stundað glímur,
hnefalelka, göngur, skauta-
hlaup, gríska glímu og afl-
raunir. Hafði auk þess kúlu,
spjót og kringlu og le kfimi
mér til gamans frá 10 ára
aldri. Aldrei hlotið meiðsli,
aðeins sótt í íþróttirnar
hreyst:, áræði og kraft. Ný-
árssundið synti ég 8 sinnum.
Ár'ð 1918 syntum við í 22
stiga frosti á æfingu. Kom
bar þá að okkur dr. 'Helgi
Péturs og þótti heldur karl-
mannlega að verið. Það
var eins hvernig sem veður
var og aldrei varð ne.num
meint af. ísendingssundið
vann ég 1912 og var handhafi
Frh. á 7. síðu.
Joe Louis ver heims-
meistaratitiJinn í júní
1846
Heimsmeistarinn í hnefa-
leikum í þungavigt Joe Louis
undirritaði fyrir stuttu síð-
an samning þar sem hann
bindur sig til að verja titil-
inn í júní 1916. Louis hefur
samþykkt að berja^j; við
B'lly Conn eða einhvern ann-
an hæfann mótstöðumann
sem „promotor“ Mike Jakobs
ákveður. Louis hefur enn-
fremur fallizt á að keppa
ekki eða sýna áður en leik-
ur'nn fer fram nema með
leyfi Mike Jakobs.
Billy Conn'hefur ekki ver-
;ð fús til að undirrita samn-
ing'nn fyrir sitt leyti. Er það
sérstaklega sá hlutinn sem
fjallar um bannið að keppa
þar til þessi umræddi leikur
fer fram.