Þjóðviljinn - 02.11.1945, Blaðsíða 4

ÞJÓÐVILJÍNN
Föstiídagur 2. nóv. 1945.
þJÓÐVIUINN
Xltgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Sigurður Guðmundsson.
Stjómmálaritstjórar: Einar Olgeirsson, Sigfús Sigurhjartarson.
Ritstjórnarskrifstofa: Austurstræti 12, sími 2270. (Eftir kl.
19.00 2184).
Afgreiðsla: Skólavörðustíg 19, sími 2184.
Auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 6399.
Prentsmiðjusími 2184.
Askriftarverð: í Reykjavík og nágrenni: Kr. 6.00 á mánuði.
Úti á landi: Kr. 5.00 'á mánuði.
Prentsmiðja Þjóðviljans h. f.
„Með þökk fyrir birtinguna44
í dag þurfum vér að þakka „kollegum11 vorum við
Morgunblaðið, og Alþýðublaðið — báðum í senn. — Það
/, 0
er gaman að geta einu sinni flutt þeim þakkarávarp, svona
í fullri alvöru, það er ekki svo oft sem tækifæri gefst, og
ef til vill þurfum vér að taka ofan í við þá á morgun.
Vér sjáum nú hvað setur.
•
Á miðvikudaginn birti Morgunblaðið í leiðara sín-
um þennan kafla úr leiðara Þjóðviljáns frá þriðjudeginum:
„Það er ekki ástæða til að gera þeim Morgunblaðsmönnum
til geðs' að munnhöggvast við þá um „lýðræðið í Rúss-
landi“, en þann sannleika verður að segja, að Sósíalista-
flokknum, hefur aldrei komið til hugar að innleiða hér á
landi rússneskt stjórnarfar“. .— — „Sósíalistum dettur
ekki í hug að fara að skerða það stjórnmálalýðræði, sem
hér hefur þróazt-------------„Sjálfstæðismenn geta verið
alveg rólegir, sósíalistar munu ekki banna flokk þeirra,
þó þeir réðu öllu í þessu þjóðfélagi“. —
Og Morgunblaðið var nú svo sem ekki á því að láta
sér nægja að birta þessi ummæli einu sinni. Tvisvar er
meginmál þeirra birt í sömu greininni og það með feitu
letri.
I gær tekur svo Alþýðublaðið við og birtir þessi sömu
ummæli vor, en að sjálfsögðu gætti það þess að taka þau
úr Morgunblaðinu, því eins og allir vita vill Alþýðu-
blaðið ekki koma of nærri „bersyndugum“.
Það er ánægjulegt þegar collegar vorir við Morgun-
blaðið og Alþýðublaðið bera sannleikanum vitni á þennan
hátt. Það má nú ætla að með aðstoð þessara ágætismanna
hafi hver einasti Reykvíkingur átt þess kost að lesa þessi
sannleiksorð um stefnu Sósíalistaflokksins. Því bó þau sé
slitin úr samhengi, eins Morgunblaðið birtir þau, sýna
þau, einnig eins og þau eru þar birt, hið sanna um stefnu
sósíalista, sýna þann sannleika sem Morgunblaðinu og Al-
þýðublaðinu er svo annt um að reyna að dylja, að Sósíal-
istaflokkurinn starfar á grundvelli hins borgralega lýð-
ræðis, sem hér hefur þróazt, að honum kemur ekki til
hugar að skerða lýðræði á nokkurn hátt, heldur vill hann
þvertá móti gera það víðtækara, með því að lækka kosninga
aldurinn, og öruggara með því áð tryggja betur en nú er
jafnrétti til að halda fram skoðunum og berjast fyrir
þær. Auk þess berst svo flokkurinn fyrir efnahagslegu
lýðræði, þar er hann berzt fyrir að koma á hagkerfi sósial-
ismans og þar með þjóðnýtingu atvinnulífsins, en það
þýðir að lýðræðið er ekki takmarkað við það sem nú eru
almennt kallað stjórnmál, heldur nær það og til atvinnu-
málanna og fjármálanna í fyilsta skilningi.
Það er engin allsherjar fyrirmynd til að sósíölsku stjórn-
arfari, hvorki í ráðstjórnarríkjunum né annarsstaðar. Hver.
sú þjóð sem tekur upp hagkerfi sósíalismans, og þær verða
margar á næstu árum, hlýtur að byggja stjórnarfar á þeirri
menningu og þeim venjum, sem hjá henni hefur þróazt,
og stjórnarfar þessara þjóða mun vissulega þróast eftir
því sem stundir líða fram í samræmi við vaxandi menn-
ingu og þroska.
Sósíalistaflokknum er mikið áhugamál að alþjóð viti
og viðurkenni þennan sannleika, og þess vegna sendum
vér þessa kveðju til Morgunblaðsins og Alþýðubl., með
orðum sem við blaðamenn þekkjum vel úr bréfum
kurteisra viðskiptavma. —
„Með þökk fyrir birtinguna“.
liánveitingar til
sjávarútvegsins
Frh. af 1. síðu.
Bréf Farmanna- og fiski-
mannasambandsins:
Stjórn F.F.S.Í. leyfir sér
hérmeð að senda yður þmgs
ályktun, sem samþykkt var
einróma á 9. þingi F.F.S.Í.
Stjórn sambándsins mælist
til þess, að þér vinsamlegast
kynnið yður afstöðu flokks
yðar til þessarra mála og
látið oss heyra frá yöur hið
allra fyrsta.
Þingsályktun 9. þings
F:F.S.Í.
í beinu framhaldi af sam
þykktum 8. þings F.F.S.Í.
um nýsköpun og endurnýj-
un skipastóls landsmanna,
beinir þingið þeim tiImæL-
um til stjórnar F.F.S.I. að:
hún kynni sér afstöðu
stjpmmálaflokkanna til
frumvarps Nýbyggingarráðs
um lánsskilyrði til nýsköp-
unarframvæmdanna. Þing-
ið lítur svo á, að frumvarp
þetta stuðli 1 ríkum mæli
að því, að sú aukning skipa
stólsins, sem 8. þing F.F.S.Í.
taldi þörf fyrir, nái fram
að ganga.
Virðingarfyllst,
f. h. Farmanna- og Fiski-
mannasambands íslands
Guðm. Jénsson.
Svar Sósíalistaflokksins
Alþingi, 26. okt. 1945,
Sem svar við heiðruðu
bréfiyðar dags. 25. okt.varð
andi fyrirspurn yðar um
afstööu Sósíalistaflokksins
til frurr.várps Nýbygginga.
ráðs um lánsskilyrði til ný-
sköpunarframkvæmdanna,
— þá vill Sósíalistaflokkur-
inn lýsa yfir því, að hann er
eindregiö fylgjandi nefndu
frumvarpi Nýbyggingarráðs,
enda hefur formaður flokks
ins, Einar Olgeirsson, unnið
að samningu frumvarpsinsi
Nýbyggingarráöi í fullu
samráði við flokkinn.
Sósíalistaflokkurinn mun
leggja höfuðáherzlu á að
frumvarp Nýbyggingarráðs
nái fram að ganga á yfir-
standandi Alþingi, enda lít-
ur hann svo á að fram-
kvæmd nýsköpunaráætlana
ríkisstjórnarinnar byggist
að verulegu leyti á lögfest-
ingu þess frumvarps, eða
hliðstæöra ákvæða og það
felur í sér.
Virðingarfyllst
(Undirskriftir).

'awóótHmtM
Sex ískndingum
boðin skólavist
„Tekniska Institutet“ í
Stokkhólmi hefur boðið
fræðslumálastjórninni hér,
að senda sex íslendinga til
náms yið skólann. Er gert
ráð fyrir að námstíminn
yrði frá miðjum janúar til
maí loka 1946.
Er ~oskað eftir þremur
málmiðnaðarmönnum og
þremur byggirigaiðnaðar-
mönnum, húsasmiðum eða
KILJAN SKEMMTIR
SKRATTANUM
Það hefur borið við undanfar-
in ár, eigi allsjaldan, að birzt
hafa í blöðum og tímaritum
greinar um landbúnað og mál-
cfni bænda, eftir okkar ágæta
rithöfund, Halldór Kiljan Lax-
ness.
Margt hefur verið vel um rit-
smíðar þessar og sumt með ágæt
um. Ýmsir þykjast þó finna á,
þeim snögga bletti, og janfvel
þótt frágangur þeirrasé með þeim
hættí, að þær hafí bókmennta-
giidí um aldir fram, er undirtónn
þéirra á þá lund, að hann laðar
ckki bændur til vinsamlegs sam-
starfs við þenna ágæta bú-
hugsuð.
Síðasta ritsmíð þessarar teg-
uridar birtist í Þjóðviljánuni 25.
september og nefnist Smjörkistan
við bæjárdyrnar. Líklega er rit-
smíð þessi mesta listaverk höf-
undar af. þessu tagi, enn sem
komið er. Eigi að síður finnst
mér að segja megi um hana líkt og
karlinn sagði um merina, sem
bæði beit og sló: Hún er góð
fyrir utan alla galla. Finnst höf-
undi að nú sé mælir bændanna
troðinn, skekinn og fleytifuil-
ur, enda hikar hann ekki við, að
setja þá alla .undir einn hatt.
Manni skilst eiginlega, að nú eigi
að gefa þá algjörlega upp á
bátinn og lofa Framsóknarflokkn
um og öðrum hliðstæðum þjóð-
félagsöflum, að hafa þá að leik-
soppi um tíma og eilifð.
Það er ekki verið að draga
þau þjóðfélagsöfl til ábyrgðar,
sem hafa haldið og halda bænd-
unum einangruðum, heldur er
gengið hreint að verki óg skuld-
inni skellt á bændanna bök
milliliðalaust.
Engum er fjær skapi en mér
að afsaka það öngþveiti sem
ríkt Hefur og rikir um málefni
tænda, eða halda uppi vörnum
fyrir hina frumstæðu framleiðslu
hætti búnaðarins. Þótt hægt sé
með fullum rökum að benda á
Tvær nýjar
barnabækur
Tvær nýútkomnar barna-
bækur hafa borizt Þjóðvilj-
anum.
Önnur er ensk barnasaga
„Sveitin heillar“ í íslenzkri
þýðingu Sigurðar Gunnars-
sonar skólastjóra á Húsa-
vík. Lýsir sagan ævintýrum
fjögurra Lundúnabarna í
sveitinni, kynnum þeirra af
dýrunum og samskiptum
við „útilegum.anninn" hann
Tomma gamla.
Hin er ný útgáfa af bók-
inni Snatri og Snotra eftir
Steingrím Arason, en hún
hefur verið uppseld alllengi.
Er hún með nýjum teikn-
ingum eftir Tryggva Magn-
ússon.
Bókaútgáfan Björk gef-
ur báðar þessar bækur út.
múrurum. Þeir einir sem
lokið hafa gagnfræðaprófi
og iðnskólaprófi koma til
greina. Skólavistin verður
ókeypis, og að auki munu
riámsfrierinirnif njótá dval-
arstyrks.
hliðstæðar veilur í okkar þjóðlífi
er það vitanlega engin afsökun
fyrir bændur. (Það er t. d. engin
afsökun fyrir mig að heimta
kr. 26.50 fyrir smjörkiló, þótt ég
fái nú færri blaðsíður í bókum
K K. L. fyjrir hvert kíló en ég
fékk fyrir stríð). En á hitt lang-
aði mig til að benda, að þjóðfé-
lagsöfl, sem eru bændunum yfir-
sterkari, ráða því meir en bænd-
urnir sjálfir, hvar þeir eru á
vegi staddir. Á þessu stigi máls-
ins er það álika sanngjarnt, að
dómfella bændur, undantekninga
láust, fyrir „vangetuna" til bú-
skapar, eins og værí að reikna
verkamönnum almennt atvinnu-
leysi til ávirðingar, eða leggja
húsnæðislausu fólki það út til
lasts að búa í bröggum.
Vegna þess, að Kiljan skirskot
ar svo oft til hinnar miklu þekk
ingar sinnar á bændum, hlýtur
hann að skilja það, að líkleg-
asta leiðin til þess að fá þá til
samstilltra félagslegra átaka, get
ur tæplega verið sú, að ganga
beint framan að þeim og segja
þeim blátt áfram að þeir séu
vonarpeningur, sem ekki verði
við tjónkað. Mannlegt eðli er
yfirleitt með þeim hætti, að við
slíkar ádrepur forherðast menn
„og þykir sómi að skömmunum",
cins og meistari Jón segir.
Manni verður eiginlega á að
spyrja hverjir græði á þessum
málflutningi. Tæplega höfund-
urinn, jafnvel þótt um listaverk
se að ræða. Vafasamt er líka
hvort verkamenn græða. Þegar
u allt er litið, mun þeim affara-
sælast, að' friður og gott sam-
starf ríki milli þeirra og bænda.
Ekki þarf að fara í neinar graf-
götur með það að bændur stór-
tapa. Þetta hleypir í þá illu
blóði og þeir draga sig léngra
inn í skel einangrunarinnar, sjálf
um sér til sálartjóns og atvinnu
sinni til áfellis.
Ekki græðir Sósíalistaflokkur-
inn. Hann skaðast á hverju ó-
vinsamlegu orði, sem fellur á
milli hinna vinnandi stétta, er
hann á að vera fulltrúi fyrir.
Tapa þá allir aðilar?. munu
menn spyrja. Sei, sei, nei, Fram-
sóknarklikan í Reykjavik sem á
líf sitt undir því og því einu, að
styrjöld ríki milli bænda og
verkamanna, græðir. Hún græðir
í hvert skipti, sem alið er á
úifúð og misskilningi milli hinna
vinnandi stétta. Það hlakkar í
henni eins og hræfugli yfir
hverju vanhugsuðu orði sem fell-
ui um málefni bænda, hún af-
flytur það og notar til þess að
espa bændur upp gegn öðrum
st“Hum og leitast þannig við að
haida þeim einangruðum óá-
r.ægðum og úrillum ár og síð.
Þegar ég var krakki var það
kallað að skemmta skrattanum,
ef menn skyrptu í eld. Þá snark-
að í og það þótti djöfsa gaman.
Framsókn kyndir nú bál öfund
ar og illinda milli bænda og
verkamanna, en Kiljan skemmtir
henni með því að skyrpa í eldinn.
Skúli Guðjónsson.
SUNNUDAGSBLAÐH) 30
SEPT. 1945
Frá afgreiðslu Þjóðviljans hef-
u: „Bæjarpósturinn" verið beð-
inn að koma áleiðis þeim tilmæl-
um til útsölumanna blaðsins, að
ef þeir skyldu eiga í fórum sín-
um sunnudagsbiað Þjóðviljans
frá 30. sept. s.l. væri afgreiðislan
þeim mjög þakklát ef þeir sendu
Vm hæl til blaðsins bið fyrsta.'
þau eintök, er þeir gætu fnisst,