Þjóðviljinn - 27.01.1946, Blaðsíða 5

Surmudagur 27. janúar 1943
ÞJOÐVÍLJINN
5
Aljyýða Reykjavíkur!
I dag er tækiíærið til að sigra heildsalcr/aldið
Hum s§ 106 nílJéMNHSriRflar eiga fjóriiugiuis af elguym skaftskytdra Reykvíklnga!
From til baráttu fyrir rétti og völdum alþýðunnar!
: íl iil oruslii l böftkufli Mmjsíflfli
Kosningabardaginn, sem
berforingjar íhaldsins hófu
á bökkum Volgufljóts, er nú
mjög að hjaðna. Og þótt þeir
hafi höggvið vindliögg ein,
slævast eggjar vopna þeirra
og vopnin snúast sjálfum
þeim til tjóns og ama. Enda
má segja, að þeir hefðu
naumast getað valið sér- or-
ustuvöll ólíklegri til sigurs
fyrir málstað íhaldsins. Les-
bók Morgunblaðsins, sú hin
þykka, hefur að vísu komið
í góðar þarfir sem umbúða-
pappír og máski til enn al-
mennari nota, en Rússar
standa jafnréttir eftir og
halda áfram hinni kyrrlátu
uppbyggingu síns þjóðfélags.
En þar sem þessi höfuðat-
laga íhaldsins hefur svo illa
mistekizt, teldi ég rétt og
íimabært, að forustumenn
sósíalista byðu Valtý Stefáns-
syni og öðrum generólum í-
haldsins í eina' bröndótta j
vestur á bökkum Hudson-
fljóts og Missisippi.
Bandaríkin eru óskaland
einstaklingsframtaksins. Þau
hafa, síðan á dögum land-
náms hvítra manna þar, ver-
ið" kölluð vagga frelsisinjs.
Frelsisstyttan í New York-
höfn lyftir logandi blysi
þeirrar dýrðlegu hugsjónar
rnóti þeim, er þar kcma að
landi. Máttarstólpar Morg-
unblaðsins, síórkaupmenn-
irnir, hafa á síðustu árum
sótt viðskipti sín kappsam-
Jego vestur þangað og ástund
að viðskiptamórai með ríku-
• legrm ááangrí. Bandaríkih
eru eitt dásamlegasta land
heims, og þjóðir þær, sem
þar hafa numið land, eru að
renna saman í eina volduga
heild, og hún fer ekki dult
með það nú í styrjaldar-
lokin. að hún sé réttborin til
alþjóðaforustu og til þess að
ægja öllum heimi með her-
sk'paflotum sínum og atóm-
sprengju. Þessi mikla og á-
gæta þjóð nýtur nú ekki
lengur hugsjónaforustu
Roosevelts, og þó að það sé
fjarri mér að vilja spá henni
hrakspám, benda mörg teikn
til þess, að í sögu hennar sé
að hefjast tímabil mikilla
þjóðfélagsbyltinga- Fréttirn-
ar, sem nú berast daglega
frá Bandaríkjunum, benda
til þess, að þar dragi til alls-
herjarverkfalls, sem myndi
lama ekki eingöngu Randa-
rikm, heldur gæti það vel
orðið upphaf nýrrar heims-
kreppu.
Og hvað er það þá, sem í
raun og veru er að gerast í
þessu óska- og draumalandi
íhaldsins hérna í bænum?
Því verður svarað á þá leið,
að draumur íhaldsins í þjóð-
félagsmálum hefur rætzt þar
til fulls. Misskipting auðs-
ins og fantatök auðjöfranna
á alþýðu manna er hvergi
meiri í heimi. Stálhringurinn
og önnur stórfyrirtæki svip-
aðs eðlis hafa á stríðsárunum
velt í fjárhirzlur sínar slík-
um óhemju fjárupphæðum,
að þeir lýsS því yfir, að heils
árs verkfall myndi ekki saka
þá eða hnekkja þeim. Þing
Bandaríkjamanna stendur ná
lega einhuga með auðjöfxun-
um. Veikburða tilraunum
forsetans að ráða fram úr
vandanum er vísað þar á
bug. Jafnvel hafá þau und-
ur gerzt, að auðfélögin hafa
heimtað og fengið greiddar
úr rikissjóði eins konar
skaðabætur fyrir það, að
stríðinu hefur verið hætt og
gróðalindir þeirra þorrið að
nokkuru af þeim orsökum. I
upphafi stríðsins, þegar til
auðfélaganna var leitað um
að.snúa framleiðslu sinni til
stríðsþarfa, settu þau það
skilyrði að styrjöldin stæði
að minnsta kosti fimm ár.
Nú stóð styrjöldin að vísu
í fimm ár. en samt heimta
auðjarlarnir skaðabætur —
og fá þær.
Þetta er kóróna hins vest-
ræna lýðræðis. Þetta eru fyr
irmyndirnar, sem íhaldið
hérna í bænum ■ dýrkar og
vill gera að leiðarstjörnu
kjósenda i Reykjavik sunnu-
daginn ,27. þ. m. Vilja for-
ingjár íhaldsins leitast við að
brýna eggjar vopna sinna af
nýju og taka upp þjóðfélags-
orustuna á bökkum þeirra
miklu fljóta, sem prýða þetta
land? Ágreiningsefnin eru
nærtækari en á fljótsbökkum
Rússaveldis- Viðfangsefnin
eru skiljanlegri reykvískum
kjósendum, úr því að fo-ringj
arnir halda því fram, að ís-
lendingar eigi í stjórnarhátt-
um sínum og meðferð sinna
mála að apa allt eftir þess-
ari þjóð og öðrum þeim þjóð
um sem líkt er ástatt um.
Það er að vísu enginn á-
greiningur um það, að ís-
lendingar vilja halda kost-
um hins vestræna lýðræðis
og varðveita þá. En frjáis-
huga og framsýnir kjósend-
ur vilja brjóta á bak aftur
hér á landi auðvaldsöfgar
þær, sem nú vaða uppi og
hafa á síðustu árum eflzt
eftir amerískum fyrirmynd-
um. Við viljum ekkí atvinnu
leysi og þrælkun alþýðunn-
ar Við viljum ekki allsherj-
ar verkfall. Við heimtum
•meiri jöfnuð í lífskjörum
manna. Við heimtum sam-
stillta krafta þjóðfélagsþegn-
anna til uppbyggingarstarfs-
ins í þessu lítt numda landi.
Við viljum tileinka okkur
kost hins efnahagslega lýð-
rœðis og fella það til sam-
ræmis almennum mannrétt-
indum og þegnfrelsi, þann-
ig, að'til fyrirmyndar gæti
orðið stærri þjóðum.
Kosaingabaráttan í Reykja
vík og öðrum kaupstöðum
landsins fellur nú með degi
hverjum í ákveðnari fai’vegu.
Orustan stendur 1 raun og
veru milli sósíalista annars
vegar og íhaldsins hins veg-
ar. Það eru bai’a tvær stefn-
ur, sem koma til greina í
þessum átökum: armars veg-
ar stefna framtíðarinnar um
fjárhagslegt öryggi þegn-
anna og réttindi til handa
öllum mönnum. hins vegar
stefna fortíðarinnar um ó-
hóflega auðsöfnun einstakl-
inga, fjárhagslega ■ þrælkun
verkamanna, verkbönn, verk
föll og styrjaldir. Alþýðu-
flokkurinn og Framsóknar-
flokkurinn, sem fitla við
þessi mál af hálfvelgju og
reka eingöngu tækifærispóli-
tík, þokast smám saman til
útkantanna í þessari miklu
viðureign og gleypxast. Við
Reykvikingar óskum ekki að
hlíta forustu þeiri’a, sem tví-
stígá, með það eitt fyrir aug-
Frh. á 7. .súðu
Sprellikarl í höndum heildsalavaldsins
Öllu alþýðufólki hefur ofboðið hvernig örfáir
forríkir heildsalar haía rakað til sín auð á aíþýð-
unnar kostnað. Það eru yfir 50 milljónir króna, sem
lielldsalarnir fá á ári í álagnmgu á vörurnar.
Afleiðingm af aðförum og völdum þessara
stríðsgróoamaima er sú að allur auður í Reykja-
vík safnast á færri og færri hendur. Nú er svo kom-
ið að löð ríkustu auðfélög og auðmenn eiga fjórð-
unginn af eignum skattskyldra Reylcvíkinga, 73
milljónir kréna, ef fasteignamatsverð er lagt til
grundvallar, en margfallt meira, ef reiknað er með
söluverði.
Ef alþýðan tekur völdin í bæjarstjórn Reykja-
víkur, þá getur hún með stérfelldri bæjarútgerð
og öðrúm aðgerðum tryggt sóí- raunhæf völd í at-
vmnulífinu til bess að hindra að þessi gífurlega
misskipting aukist.
Það er nauðsynlegt fyrir frelsi og vélferð
reykvískrar alþýðu að svipía heildsalavaldið meiri-
kjuíamim í bæjarstjórn Reykjavíkur!
Sameinastu um sigur C listans í dag!
Vesturfararnir: Sjónarspil í einum þætti.
Bjami: Róðu bctux’ Vialtýr] VaUýr: Eg geri eins og ég gct, en ég er hræddux um að festing bili í dag
i