Þjóðviljinn - 26.03.1946, Blaðsíða 4

Þ J Ó Ð V IL J l N N___________' __________________Þriðjudagur 26. marg 1946-
þlÓÐVILIINN ]
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn
Ritstjórar: Kristinn E. Andrésson, Sigurður Guðmundsson, áb.
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Ritstjómarskrifstofur: Austurstræti 12 og Skólavörðustíg
19. Sími 2270 (Eftir kl. 19.00 einnig sími 2184).
Afgreiðsla: Skólavörðustíg 19, sími 2184.
Auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 6399.
Prentsmiðjusimi 2184.
Áskriftarverð: í Reykjavík og nágrenni: kr. 6.00 á mánuði.
Úti á landi: kr. 5.00 á mánuði.
Prentsmiðja Pjóðviljans h. f.
y_________________________________________________*
Bankarnir og húsnæðismálin
Það má telja næstucn víst að byggingarsjóður ve-rkajmanna
bústaða þurfi að lána um 16 milljónir króna til verka-
mannabústaða á þe;ssu vori, ef hann á að fullnægja eftir-
spurninni, geti hann það ekki verða bygglngafélög í mörg-
um þorpum og bæjum að láta framkvæmdir dragast úr
hömlu, og húsnæðisskorturinn sverfur að þeim sem
bundu vonix við nýja verkamannabústaði.
Eins og sakir standa hefur stjóm byggingarsjóðsins gert
ráðstafanir til að afla nokkurs fjár. Hún hefur boðið út
skuldabréfaMn að upphæð 3.5 milljónir kr. Undirtektir
undir þetta lánsútboð hafa verið slæmiar; til skamms
tíma höfðu ekki selzt bréf nema fyrir uim það bil eina
milljón.
Þetta er mjög athyglisverð sfaðreynd. Hún sýnir hvernig
hægt að gera hin nýtilegustu lög, lög sem að því miða
að bæta úr brýnustu lífsnauðsynjum fjöldans,, lítt fram-
kvæmanleg ef ekki er hægt að knýja lánastofnanir þjóð-
arinnar til þjónustu við þau.
laun, ea ef. hin nýja reglugerð
gengur á rétt þessara starfs-
manna, er það vissulega að bæta
gráu . ofan á svart.
Læt ég svo staðar numið að
sinni, en vil skýrskota því til
þeirra, sem um þessj mál eiga
að fjalla, hvort þeim finnst ekki
mál til lcomið að þetta ósamræ-mi
verði leiðrétt".
Opinber starfsmaður hefur beð
ið Bæjarpóstinn að kotna á fram
færi eftirfarandi athugasemdum
við launakjör bifreiðastjóra og
lagermanna í þjónustu ríkisstofn-
una.r:
„Við ríkisstofnun þá sem ég
vinn hjá er launakjörum bíl-
stjóra og pakkhúsmanna þannig
háttað samkv. launalögunum, að
hámarkslaun hjá bíLstjórum
verða að sex árum liðnum
kr. 500,00 á mánuði, en hjá af-
greiðslumönnum kr. 550,00,, að
liðaum suma tíma, en byrjunar-
laun munu vera kr 400.00 á
mánuði.
Samkvæmt hinum nýju Dags-
brúnarsamningum enu hinsvegar
byijunarlaun bílstjóra hjá heild-
sölufyrirtækjum kr. 500,00 á
mánuði og pakkhúsmanna kr.
500,00.
í>etta misræmi álít ég að þurfi
að leiðrétta, endu engin fram-
bærileg ástæða fyrir þessum
mikla mismun á launum við hlið
stæð störf. Það er óviðunandi að
opinberir starfsmenn séu þannig
settir skör lægra en hliðstæðir
starfsmenn ■ sem eiga traust sitt
hjá verkamannafélögunum. Er
fullkomlega tímabært að athuga
hvernig bæta megi kjör þeirra
lægstlaunuðu meðal opinberra
starfsmanna".
„Það ,er fyrir neðan allac hell-
ur, að bílstjórar og pakkhúss-
menn skuli vera sex ár að vinna
sig upp í full laun i sinni starfs
grein. Ef þeir geta ekki talist
fullgildir í starfi eftir skemmri
tíma, er útilokað að þeir verði
nokkurn tíma starfinu vaxnir.
Þá er einnig á það að líta, að
bifreiðastjóri, sem annast út-
keyrslu á vörum ríkis.stofnunar
þeirrar sem ég vinn hjá, verður
jafnframt að innheimta andvirði
vör.unnar sem. hann keyrir. Fylg-
ir því ekki litil ábyrgð þegar inn
heimtuféð getur oltið á tugum
þúsunda króna, daglega. Að öllu
samaniögðu virðist engin fjar-
stæða að álykta, að störf þessara
manna séu að minnsta kosti
ekki lakari launa verð, en hlið-
stæðir starfsmenn fá hjá heild-
sölufyrirtækjum. En þrátt fyrir
það, eru þeim greiddar kr. 50.00
iægra í grunnlaun á mánuði,
fyrsta starfsárið, en bílstjóram
hjá heildsöliifyrirtækjum er
greitt."
EN HVAÐ UM YFIRVINNUNA?
„Nýlega var sett reglugerð um
iv'nnu'ima opinberra starfsmanna.
Ekki er það skýrt fram tekið í
þeirri reglugerð, hvaða eftir-
vinnukaup b.eri að greiða þeim
bilstjórum og pakkhúsmönnum
hjá ríkisstofnunum, sem enn eru
að vinna sig upp í full starfs-
TVÆR LEIÐIR TIL, EN HVOR-
UG GREIOFÆR.
Bæjarpósturinn hefur leitað sér
upplýsinga um það, hvort horf-
ur væru á að þetta ósamræmi
sem starfsmaðurinn gerir að
umtalsefni, fáist leiðrétt í bráð.
Fjekk hann þau svör að þar
væri mjög óhægt um vik, vegna
þess að í raun og veru væri ekki
nema um tvær leiðir að velja
að því marki. Önnur væri sú að
fá launalögunum breytt af Al-
þingi, en hin væri að fá þá
menn sem óréttinum eru beittir,
færða á milli launaflokka. Væri
síðari leiðin að vísu líklegri til
árangurs eins og sakir stæðu og
hefði þegar verið farin í ýms-
um tilfellum þar sem svipað
stæði á, en þó væri sá hængur
á að langtum erfiðara væri við
þetja að eiga eftir að starfs-
mennirnir hefðu viðurkennt
kaupkjörin með því að kvitta
launagreiðslur samkvæmt þeim.
YFIRVINNUKAUPU) MIÐAST
VIÐ FÖSTU LAUNIN.
Um yfirvinnukaupið er það að
segja, að bílstjórar og lager-
menn fá þá vinnu greidda með
50—100% áiagi, sem. er ákveðið
með hliðsjón af fastalaunum
mannsins, og gildir þar sama
um, hvort viðkomandi er búinn
að vinna sig upp í fullt kaup
eða ekki.
Ebki vantar tryggingarnar í þessu tilfelli, bréfin eru
tryggð með rikisábyrgð, en samt fást lánin ekki.
Vantar þá ef til vill fé? Nei sparifjárinnstæður þjóð-
arinnar nema nú hundruðum milljóna. Af megin hluta
þessa fjár fá eigendurnir enga vexti. Ástæðan er talin
sú, að féð liggi vaxtalaust hjá bönkunuim, enda mun nú
liggja í vörzlu Landsbankans eins sem svarar 160 millj.
af vaxtalausu féi. Og samt er ekki hægt að fa lán til
þessarar byggingarstarfsemi, sem reíkin er af mesta viti
á landi hér og eingöngu miðar að því að bæta úr brýn-
ustu húsnæðisþöi-fum efnalítilla manna.
Hvílík fjarstæða.
Ef stefna Frainsóknar og
Vísis hefði ráðið.
Það er sannarlega þess vert
að gera sér grein fyrir, hvernig
hefði farið, ef stefna Framsókn-
armanna og Vísis hefði ráðið á
vettyangi stjórnmálanna.
Barátta gegn hækkun kaup-
gjalds og gegn hækkun á verði
innlendrar vöru hafa verið meg-
in síoðin í stefnu þessara aðila.
iivernig hefði svo fram-
haldið orðið?
En Framsókn og Vísir hafa
ekki látið við það eitt sitja að
berj.ast gegn hækkun kaupgjalds
og verðlags á innlendum fram-
leiðsluvörum. Heitasta áhugamál
þeirra hefur verið að berjast
gegn nýsköpun atvinnulífsins. —
Lækkun launa fyrst, fraimleiðslu-
tækin svo, allt annað er svikráð
og launráð, sagði Vísir.
Hvað mundi nú hafa leitt af
þessari stefnu.
að mæta því með því að auka
afköstin, en það gerum við með
því að fá þjóðinni ný tæki í
hendur, — það gerum við með
nýsköpun. — Það er fyllsta á-
stæða til að ætla að með því
að nota nútíma tækni, megi auka
afköstin svo þjóðarbúið standi
engu ver að vígi, þó verðlag
Jækki eitthvað.
Nýsköpunarstefnan er stefna
þjóðarinnar, og um hana mun
hún sameinast í kosningunum
í vor.
Frumvarp þeirm Sigfúsar Sigurhjartarsonar og Sigurð-
ar Guðnasonar, sem miðar að því að gera Landsbankanum
að sky.ldu að innleysa skuldabréf byg'gingarsjóðsins fyrir
allt að 20 milljónir kr., e.r því sanniarlega tímábært. En
hér er þó aðeins um byrjunarspor að ræða, spor sem að
því miðar að greiða fyrir þeim byggingarfélögum, en
reynslan hefur sýnt að í hverri þeirri löggjöf, sem sett
kann að verða uim byggingarframikvæmdir, verður að
felast ákvæði, er beini nægilegum hluta fjármagnsins til
þeirra framkvæmda.
Bankarnir eru þjóðareign og þeir eiga að lúta löggjafar-
og framkvæmdavaldinu eins og það er á hverjum táma.
Ákveði löggjöfin að gera átak til að bæta úr húsnæðis-
sikorti, ber honum um leið að leggja bönkunum þá s'kyldu
á þerðar að lána til þess það fé sem hann telur nauð-
synlegt.
í sem allra fæstum orðum sagt, við verðum að fara
að komast á það menningarstig, að gera heildaráætlun
um þjóðarbúskapinn, við verðum að gera okkur Ijöst tjl
hvens á að verja þjóðarauðnum á hverjum tíma.
Þetta hafa þeir kallað barátta
gegn dýrtíðinni.
Ef þeim hefði tekizt að halda
kaupgjaldinu niðri, hefði leitt af
því stórum minni tekjur fyrir
þjóðarbúið, mirni erlendan
gjaldeyri, því þjóðin hefur selt
erliend’um aðilum vinniu fyflir
gífurlegar upphæðir á stríðsárun
um.
Ef þeim hefði tekizt að halda
þæði kaupgjaldi og verðlagi
landafurða niðri, hefði leitt af
því, að meira af fjármunum
þjóðarbúsins hefði staðnæmst
hjá stórútflytjendum og,
verzlunarstéttinni, en minna hjó
hinum, þegnunum og smáfram-
leiðendum. Þeir ríku hefðu orðið
ríkari, þeir fátæku fátækari.
Sannleikurinn er sá um hækk-
að kaupgjald og hækkað verð
landafurða, að það dreifir þjóð-
artekjunum, jafnar aðstæðumar.
Þegar þjóðartekjumar marg-
faldast eins og orðið hefur á
stríðsárunum, þá ber að dreifa
þéim með því að laun og verð
innlendrar , f ramjeiðslu hækki.
Þó vissulega sé slíkum hækkun-
um takmörk sett.
Auðvitað atvinnuleysi og hin-
ar harðvitugustu launadeilur. —
Það er sama hvernig því er
veit fyrir sér, stefna Framsókn
ar og Vísis getur ekki endað >
öðru en atvinnuleysi og harð-
snúnum stéttarátökum.
En nýsköpunarstefnan
hefur önnur sjónarmið.
En nýsköpunarstefnan, sem
fyrst var boðuð og kynnt í ræðu
Einars Olgeirssonar á Alþingi
11. sept. 1944 og síðan varð
grundvöllur að stefnu núverandi
rikisstjómar, hefur önnur mark-
mið.
Arðbær atvinna til handa öll-
um er fyrsta boðorðið.
Markmiðið er að sú lífsafkoma
sem launastéttirnar, og smáfram
leiðendur til lands og sjávar nú
búa við, verði ekki skert, heldur
þvert á móti bætt ef kostur er.
Þeir menn, sem þessari stefnu j
íylgja, segja sem svo. Erlendi
markaðurinn getur einn borið
uppi þau lífskiör, sem hinn vinn-
andi fjöldi býr nú við. — Fari
svo að verðdág á útflptningsvör-
unum Lækki,. sem vel má búast
við, eigum við fyrst og: fremst
Hvaða flokkur er einhuga
um þessa stefnu?
Formaður Sósíalistaflokksins,
Einar Olgeirsson, er höfundur
nýsköpunarstefnunnar. Sósíalista
filokkurinn stendur sem einn
maður að henni.
Gegr. nýsköpunarstefnu stend-
ur Framsójínarflokkurinn sem
heild, , gegn henni stendur sá
hluti Sjálfstæðisflokksins, sem
Vísir fylgir, 10 af miðstjórnar-
meðlimum AXþýðufl. greiddu at-
kvæði gegn þátttöku Alþýðu-
flokksins í ríkisstjórn, og þar
með gegn nýsköpunarsteínunni.
Sósíalistafloklturinn einn stend
ur óskiptur að nýsköpunarstefn-
unni, og hann vinnur og mun
vinna að framkvæmd hennar
með Iiverjum þeim, sem í ein-
lœgni er til þess fús, hvar í
flokki sem hann stendur.
Hvað sem öllu öðru líður.
En hvað sem öllu öðru líður
verðum við að standa vörð um
sjátfstæði þjóðarinnar sem einn
maður. Engar herstöðvar á ís-
landi, á að vera kjörorð ajlra
heiðarlegra . íslendinga.