Þjóðviljinn - 31.03.1946, Blaðsíða 5

Suxiníidágur 31. márz 1946.
ÞJOÐVIl JINN
■" I' y- i.'*'
imt' ■-
Reykjavík, 21. marz 1946.
Heiðruðu samborgarar!
Ef þið skyggnið einstak-
lingana frá sjónarmiði þjóð-
félagsmálanna, munuð þið
greina í fari þeirra megin-
einkenni, sem skipa þeim í
þrjá flokka. 'Fyrst eru menn-
irnir, sem þrá að vita og
leita sannleikans. Þá er fjöld
inn, sem ekki þráir að vita
og lætur sér á sama standa
um sannleikann. Og loks
koma hinir forhertu, sem
Til þeirra, sem þrá að vita
viía og eruð að leita sann-
leíkáns, séuð teknir að
glúpna svo undan sérhags-
munaáróðri þeirra manna.
sem ekki vilja vita og þver-
skallast gegn sannleikanum,
ekki vilja vita og þverskall-1 að raddir þeirra nái að hrópa
ast gegn sannleikanum.
Þessar línur mínar eru
ritaðar til ykkar, sem þráið
að vita og eruð að leita sann-
leikans. Hinir verða að bíða
gegnum ykkur: ,.Nú ætlar
hann að fara að byrja and-
skotans Rússlandsároðurinn-“
En málsflutningur minn er
ekki þann veg vaxinn. Ég hef
mattugri fræðara. En ég tel ■ enga löngun til að troða
sém hefur hrundið mér af
stað til að skrifa ykkur op-
ið bréf um örfáar staðreynd-
ir, og í þetta sinn vel ég mér
að umtalsefni staðreyndir, er
snerta nokkur atriði í stjórn-
arháttum Ráðstjórnarríkj-
anna, mjög svo umtalað mál
nú á tímum.
Ég hef þegar sagt ykkur,
að ég teldi ykkur í þeim hópi
manna, hlutfaílslega smáum
og Mtils virtum, sem þráir að
mig ekki sóa miklum kröft-
um til einskis, þó að ég bendi
þeim á þetta sem hrópand-
ans rödd í eyðimörkinni: Af
öllum þeim villum, sem þetta
ófagra mannlíf leiðir yfir oss,
er forlierðingin gegn sann-
leikanum vissulega sú, er á
eftir sér dregur einna skugga
legastar a-fleiðingar. Þeim
hefur meistari Jón lýst með
þessum orðum í einhverju
nppljómuðu andartaki: „Líð-
anlegri er þjófurinn en lyg-
arinn. Þó munu þeir báðir
ólukkuna hreppa.“
En nú óttast ég, að ein-
hverjir ykkar, sem þráið að
valdsmálgögn um víða ver-
öld rekið harðsvíraðan og
tíðum mjög ósvifinn áróðúr
gegn hinu sósíalistiska þjóð-
skipulagi verkamanna og
bænda, sem reis úr rústum
hins gamla keisaraeinveldis
og auðvaldskúgunar. Að þess-
um andblæstri hafa staðið af
fádæma þrautseigju öll á-
róðurstól auðmanna og auð-
hringa: dagblöð, tímarit, bæk-
ur, útvarp, fréttaritarar,- fyr-
upp a ykkur áróðri fyrir
Rússlandi. En ég ér svo „ó-
móðins“ af guði gerður. að
ég ber í brjósti ósjálfráða
rækt til staðreynda. Þessi
„forneskja“ liggur meira að
segja svo þuhgt á mér, að
hvenær sem staðreynd'irnar
rekast á óskir rnínar, þá
beygi ég mig fyrir staðreynd-
unum, en læt óskirnar lúta
í lægra haldi. Og ég finn til
vanlíðunar í hverju því sam-
félagi, þar sem ég' sé lygina
gerðá að átrúnaði og stað-
reyndírnar troðnar undir
hunda og manna fóíum.
Það er þessi veikleiki minn
Kröfiir íslendinga til danskra eigna
vita og er að leita sannleik-1j irlesarar, stjórnmálamenn.
ans. Þess vegna geri ég ráð I lífsspekingar og annar þjónk-
Frá Þórbergi Þórðarsyni
Framhald af 3. síðu.
ið út gefin, mætti vel lána
íslandi til langs tíma — t. d.
til 25 ára eða lengur. Því að
Danmörk vill sem eigandi
handritanna jafnan eiga þátt
í, að þau verði hagnýtt svo
sem kostur er á.
Auk lagalegrar og siðferði-
legrar hliðar þessa máls, hef-
ur það elnnig þriðju hlið:
hina stjómmálalegu. Talio
er, að framsal handritanna
muni í stjórnmálalegum efn-
um verða til þess að efla
vináttu íslands og Danmerk-
ur. Óbreyttum dönskum borg
ara veitist erfitt að skilja
slíkan hugsunarhátt. Sá á-
verki, er íslendingar veittu
sambandi beggja landa, verð-
ur ekki bættur með því, að
ar hjá íslandi yrði sinnt, þá
verður af Dana hálfu að
hafna því tilboði skilyrðís-
laust og — taka undir orð
Eiríks Arups prófessors — að
þau tvö mál eru ósamstæð.
Eg veit ekki hvört eihhverj-
um dönskum stjórnmála-
manni kann að virðast, að
með þessu væru tvær flugur
slegnar í einu höggi: að full-
nægja samtímis þessum
tveim gömlu hjálendum, sem
arrnars er sannarlega erfitt
að gera til hæfis. Ef til er
slíkur stjórnmálamaður, er
hann beðinn um að gleyma
því ekki, að það er Danmörk,
sem á að borga brúsann fyfir
alla þá fullnægingu. Og höf-
um vér leyfi til slfkrar rausn-
ar? Er hægt að verja það
vér látum ^ enn meira af I frá hærra sjónarmiði skoðað
hendi. Nei, Íslendingar góðir, |— að kynslóð vor gefi þann
þið hafið komið lúalega arf, sem vér höfum fengið t'l
(lumpet) fram; og ef þið gæzlu og — innan þess sviðs,
viljið bæta dáMtið fyrir hegð- sem um er að ræða — hefur
un ykkar, þá skuluð þið láta varpað ljóma yfir Dan-
vinalega! Hættið þessu sí- mörku?
fellda kvabbi um þau hand-
rit, sem vér eigum með rétti.
Segið við okkur: „Vér skulum
aldrei bera fram þessa kröfu
framar!“ Lítið á, slákt tal
gæti ef til vill grætt nokkuð
sárið.
Ef hinsvegar íslendingar
hafa ymprað á því (eða
kannski meira en ymprað á
því) — að því er talað ér —,
að framsal handritanna
mundi verða til þess að kröf-
um Fséreyinga um fiskveið-
Nei, það er réttur vor og
skylda, ekki aðeins lagaleg
og siðferðileg, heldur einnig
stjórnmálaleg, að geyma þá
fjársjóði, sem fortíðin hefur
handsalað oss, vorri kynslóð
og þetm kynslóðum, sem
koma munu. Það er ekki hiut
verk vort að skerða arf Dan-
merkur, heldur að varðveita
htíhti:
Sverrir Kristjánsson
íslenzkaði
fyrir, að þið fagnið því að
heyra sannleikann um Ráð-
stjórnarrikin, merkasta þjóð-
félagsfyrirbæri í sögu mann-
kyhsins, : fyrstu tilraun á
þessari jörð til að reisa af
grunni mannúðlegt þjóð-
skipulag og þess vegna af-
flutt og ofsótt úr hverjum
krók og kima, þar sem
streitzt er við að halda við
magt hinu róthándi auðvalds-
skipulagi með öllu þess arð-
ráni, kúgun, misrétti, sundr-
ungu, djöflaþjónustu og ó-
menningu í alls konal- mynd-
um.
Ég geng einnig að því vísu,
að ykkur muni ekki heldur
finnast þetta litla, sem ég
vildi segja, sé að bera í bakka
fullan lækinn, á meðan öll
þau dagblöð og vikublöð. er
út koma í höfuðstað íslands,
að einu einasta undanskildú,
flytja Mnnulausar staðleys-
ur og óhróður um Ráðstjórn-
arríkin og hann oft svo hat-
ursþrunginn og ruddalegan,
eins og þessir ósannindamenn
væru upp aldir á rónakrá
hérna niður við höfnina. haf-
andi ekki hugboð um. að til
sé nokkur umgengnisháttvísi
á mill þjóða mælikvarða.
Og svo þetta: Ég mun
reyna að haga orðum mínum
á þá vísu, að það sem ég
vildi segja, -verði hverju
barni auðskilið. Og mér er
svo hugað um, að víkja
hvergi' frá staðreyndum, að
ég bið ykkuf að koma til
mín leiðréttihyx. ef þið stæð-
uð mig að ósönnum mála-
flutningi.
Og að endingu vildi ég
mælast til þess, að þið læsuð
þetta bréf mitt með athygli
og leituðust við að festa ykk-
ur éfni þess í minni,' því að
ég mun ekki iþyngja huga
ýkkar með mörgum óþörf-
um orðum.
Þá getum aúö horfið að
meginefni málsins.
Alla tíð síðan bolsÓAhkarn-
ir lögðu að velli kapítalism-
ann í Bússlandi fyrif nær-
fellt þrjátiu árum, hafá auð-
* Kapteinn í tiainska flotan*
um Boldt-Chrlstínan hefur gef
ið út bók sera f.ann nefniiT
„Vorum við hiatlausir?" Seg-
ist liann geta sarnað það itinfjP
vitnum að aJiir 5 aðmírálar
sænska flótáhs hafi verið W
bandi Þjöðveija í styrjöldinni;
t'í FYRSTA skipti í -fimm
hafa tekjur r.Mifejóðs Banda-
ríkjanna farið fram úr gjöl'lá*
unúm. I s. ' 3. febrúar voftíí''
gjöldin 3.3 jrilljaiðar doliaraf
en tekjurnar 3,7 milljarðar.
* NÁLÆGT Bogota, Colum*
bía settist' flugvél með úng-;
an mann. Dóttir bónda tóié
strax ti! fótsnna eu þá bai^
að karl föður hennar, seinf
gerði Sér lítið fyrir og snaraðÍf
dóttur síha: með lassó. ÚiÍÉr
maðurinn -fláag á brott tóinfá
hentur.
*' „SLÁTRARI ukrainu**;
þýzki Íandífjörinn Koch, seínf'
er efstur á íista Sovétrikj-
anna yfir stríðsglæpamenn^
sást nýléga i Kaupmanna*
höfn, en tók'St að sleppa áð'ui*
en lögreglunni var gert að-
vart. Er nahs nú leitað um*
alla Darirriörkn.
*• 1 DRYÉKJUSKAP settir
unarfullur lýður í alls konar
myndum og múnderingum.
Þar hefur verið setið á hverj-
um sjónanhól, hafðar nánar
gætur á hverju tækifæri,
hvert einasta atvik tínt upp
sem fundið fé og notað út í
jrztu æsar. Á móti hVerju
einu tæki, sem sósíalistar og
verkamenn hafa haft til
\amai verkalýðsríkinu í iBandaríkjamenn efalausti
austii, hafá auðjötnarnir teflt! met árið sem leið. Þeir inn
fram tugum og jafnvel
hundruðum til sóknar.
Þetta er svo heimskunn-
ugt, að það mun ekki hafa
farið fram hjá ykkur. En hitt
uggir mig, að ykkur sé ekki
byrtu samtals 855,000,00(>
lítra af sterkúm drykkjurr>
eða 6,5 lítfa á hvert mannft-
barn í lárÍSÚÚv
+ HERBÍLL ck íýlega á tvo-
elgtarfa1 nálægt lillehammer á*"

öllum nógsamlega ljóst, íiNoregi. Taiiíaráfé ultu nok’<*»
hvaða skyni heimskapítalism-; uni spöl eftb- ' vegmum, kó'iru#
inn eys út of fjár til að halda | samt brátt íyrír' sig fóturiumfl
bessum rógmokstri uppi. Að j °S hluPu á brott. En bíllinnr
því vildi ég víkja nokkrum skemmdist. svo að lionum?
orðum. varð ekki ek'5 lengra.
Móralska uppistaðan 1 þess-
um vinnubrögðum er í stuttu
máll þannig: Beitt er öllum
hugsanlegum brögðum tiM að
grafa upp hverskonar mis-
fellur í hinu og þessu í Ráð- VT..
stjomarnkjunum eða í fari
forvígismanna sovétsam- j Gylling; firægðarinnait
bandsins, þær síðan útbásún- Nýja Bíó i'ýnir ' úm þessaú
aðar um allar jarðir, oftast- mundir mynd, sem gefið hef5-
nær margfaldlega ýktar eða'ur verið naf-nið „Gylling fnÉögðÞ"
rangfærðar eða svo ein'hMða' arinnar“- Er rnyn(ún nær ó-
slitin ruriá'áf ðægurlöguiru.Qgj:
einhver cfnis'.iklng notuð ttir
uppfyllingár l’. e. hin vana-
lega ástarrulla með smá .tiÞ*
brigðum. i
Helzta trompið mun vcratí
Benny Go'óöman og hljómsveil*
hans. Að ýlsú er Benny éinhF
af frægustu klarinett-leikmpí
um BandarOíjanna og heftn^'
hann oft íeikið klassisk véfísjr
með prýði, fen fcað lætur næni^-
að har.n hsfi "Srit sál sína fjripí- ,
ir peninga efíir músík -þefawlP
að dæíria. er hrran kýs að jftfit*
aðt. að túlka, samánber -þe§sia|M
riiýnd. EShi'"3;jóáf purikturiíÍíBr
var éárftliéiS -brót ur Klarinetd''*
kvintett Mozarts en það válé'
fijótt ' og Iryrfiiéga:,. stöðyað,
sem væntr. scá þar eð „swing'*”
rriúsík fer'úpíástáða inyndariöá^'
ar. -'f;
Leiklist eoa myndatökutælcirl1,
er ekki til að dreifá. .
D. Os ý
flut.tar, að málavextir sýnást
allt aðrir en efni standa til.
Iðulega eru þessar misfell-
ur þeirrar tegundar, að þær
eiga sér stað í öllum löndum.
En sá er munurinn — og tak-
ið þið vel eftir því — að
gerist þær í auðvaldslándi
vekja þær enga athygli. Eng-
um dettur í hug að hneyksl-
ast á þeim. Þær eru jafnvel
taldar sjálfsagður liður í
hinu kristilega stjórnarkerfi
ríkisins eða siðferðileg nauð-
syn til eflingar einhvers há-
leits takmarks.
Þannig leggja menn allt
annan móralskan mælikvarða
á gerðir Ráðstjórnarríkjanna
en sams konar viðbrögð ann-
arra þjóða: Það. sem upþhef-
ur Churchill, fordæmir
Stáliri.
Þettá vil ég sanna með ó-
rækúm staðréyndum.