Þjóðviljinn - 05.10.1946, Page 8

með almennum borgarafundi og hópgöngu til Alþingis

Margar þúsundir sóttu almenna borgaraíundinn sem Þjóðvarnaríélagið,
Alþýðusambandið, Bandalag íslenzkra listamanna og Iðnnemasamband ís-
lands boðuðu til í gær við Miðbæjarbarnaskólann til þess að mótmæla því
að Alþingi samþykkti herstöðvasamning Ólafs Thors án undangenginnar þjóð-
aratkvæðagreiðslu.
Fundurinn samþykkti einróma eítirfarandi ályktun:
„Mmeimur fundur borgara í Reykjavík, sem feoeaS var til af Þjóðvarnar-
félaginu, álþýðusambandi Islands, l&ndalagi Islenzkra listamamia og Iðai-
nemasambandi íslands, skorar hér með eindregið á Alþingi og ríkissfjóm Is-
lands að samþykkja ekki samning þann, við Bandaríki Norður-Ameríku. sem
nú liggur fyrir álþingi, án undangenginnar þjóðaraikvæðagreiðslu."
Hákon Bjarnason skóg-
ræktarstjóri setti fundinn en
fundarstjóri var Bolli Thor-
oddsen bæjarverkfræðingur
og fundarritari Jakob Bene-
diktsson magister.
Hákon Bjarnason skóg-
ræktarstjóri flutti skorin-
Stjörn Stúdentafélags Reykjavíkur
ítrekar kröfu sína um að fella
herstöðvasamninginn
Stjórn Stúdentafélags Reykjavíkur samþykkti í gær eftir-
farandi áskorun til Alþingis:
orða ræðu um nauðsyn þess
að Islendingar stæðu saman
einmitt nú til verndar sjálf-
stæði landsins og að þjóðin
fengi sjálf að greiða atkv.
um málið. Aðrir ræðu
menn voru: Hermann Guð-
mundsson forseti Alþýðusam
bands Islands, Hallgrímur
Jónasson kennari og Gylfi Þ.
Gíslason dósent.
Að ræðunum loknum sam-
þykkti mannf jöldinn framan-
greinda ályktun einróma og
söng að fundarlokum Öxar
við ána.
Var þá farið í hópgöngu
til Alþingishússins og gengu
fulltrúar fundarboðenda þeir
Hákon Bjarnason Stefán Ög-
mundsson, Bolli Thoroddsen,
og Jakob Benediktsson á
„Hinn 21. september síðastliðinn sendi stjóm Stúdenta-
félags Reykjavíkur Alþingi áskorun þess efnis, að sam-
þykkja ekki uppkast til samnings við Bandaríki Norður-
Ameríku eins og það lá þá fyrir þinginu. Þessi áskorun var
ítrekuð með einróma samþykkt á almennum stúdentafundi fund“ forstetilráðherrr Ólafs
þann 23. s. m. I áskorun þessari var talið, að eðlilegt væri, 1 Thors og færðu honum á-
að samið væri við Bandaríkin um lendingu flugvéla þeirra j lyktun fundarins
hér á landi, og í<5 nauðsynlegar ráðstafanir yrðu gerðar
til þess að tryggja þeim og öðrum, sem þess óskuðu, hæfi-
leg skilyrði til þess að liafa hér viðkomustað, en hinsvegar
5rrði „slíkur samningur að tryggja oss íslendingum einum
full og óskoruð yfirráð yfir landi voru og mannvirkjum
liér, Iivernig sem þau eru til komin, þannig að á engan liátt
sé hægt að skilja hann sem liina minnstu skerþingu rétt- f nriílccnítíll íinilfll
inda vorra og sjálfstæðis“. Taldi stjórn Stúdentafélagsms, F
að samningsuppkastið uppfyllti eltki þessar kröfur.
Síðan þessi áskorun var send Alþingi, hefur sú breyting
orðið á viðhorfi þessa máls, að utanríkismálanefnd hefur
skilað áliti og leggur meirihluti hennar til, að uppkastið
verði samþykkt með nokkrum breytingum. Þessar breyt-
ingar verða að teljast til ótvíræðra bóta frá liinu uppruna-
Iega samningsuppkasti. Eigi að síður verður stjórn stúd-
cntafélagsins að líta svo á, að samningsuppkastið með breyt-
ingum meirihluta utanríkismálanefndar uppfylli ekki þær
kröfur, sem gerðar voru til samningsins í hinni fyrri áskor-
un. I því sambandi vill stjórn félagsins sérstaklega benda
á, að samkvæmt 4. gr. (áður 5. gr.) er það stjóm Banda- sem sjúkrahúsið á jafnan við að
ríkjanna, sem heinlínis eða á eigin ábj rgð heldur uppi þeirri I stríða, en að menn létu í ljós
starfsemi, })eim tækjum og því starfsliði, sem nauðsynlegt | Þennan óvanalega áhuga fyrir
kann að vera til afnota Bandaríkjanna af flugvellinum.
Meðan svo er, er völlurinn raunverulega rekinn af Banda-
ríkjunum og undir þeirra yfirráðum. Ákvæði hinnar nýju
5. gr. breyta þar engu um. Erinfremur gera ákvæði 4. gr.
Bandaríkjunum mögulegt að hafa á vellinum hcrflugvélar
og áhafnir þeirra, þ. e. flugher, án landvistarleyfa né ann-
arrar íhlutunár íslendinga.
Stjórn Stúdentafélagsins er enn sem fyrr þeirrar skoð-
unar, að hægt sé að ganga þáiuiig frá samningum við
Bandaríkin, að gengið sé til móts við eðiileg tilmæli þeirra
um afnot af Keflavíkurflugvellinum vegna hersetunnar í
Þýzkalandi, án þess að réttindi Islands séu skert og sjálf-
stæði þess stefnt í hættu, og vill því enn á ný ítreka fyrri
Omæli sín og skora á hið liáa Alþingi að samþykkja ekki
uppkastið til samings við Bandaríkin í ]>eirri mynd, sem
íueirihluti utanríkismálanefndar leggur til.“
Þegar þeir komu út aftur
söng mannf jöldinn: ísland
ögrum skorið og hrópaði fer-
falit hússa fyrir sjálfstæði Is-
lands.
Verkfallið á
Hjúkrunarkonur Landsspítal-
ans báðu Morgunblaðið fyrir
eftirfarandi leiðréttingu á frétta
burðinum um verkfallið á spít-
alanum:
Vegna hinna óviðkunnanlegu
skrifa blaðanna um verkfallið
á Landsspítalanum, skal það
tekið skýrt fram, að sjúkl.
sættu þar engri vanrækslu,
hvorki hvað viðurværi eða vana
lega hirðingu.
Betra væri Landsspítalanum,
að starfslið gæfi sig fram til
þess að bæta úr þeirri vöntun,
sjúklingunum, í sambandi við
það æsingamál, sem nú virðist
bera tilfinningu margra ofur-
liði.
Þá eru það fullkomin ósann-
indi, að forstöðukona Lans-
spítalans hafi gengið á nokkra
deild lians til þess að taka sum
dagblöðin af sjúklingunum og
fá þeim önnur. Engum málstað
er unnið gagn með ósönnum
fréttaburði.
Fyrir hönd hjúkrunarkvenna
Landsspítalans,
María Pétursdóttir,
lijúkrunarkona.
Morgunblaðið fékkst ekki til
að birta þessa leiðréttingu. Er
hún hafði legið hjá blaoinu
dögum saman, átti ein hjúkr-
Framhald af 1. síðu.
ir dagar eru framundan, vonbrigði og sorg mun
þýngja hreyfíngar okkar í framtíðinni. Aðeins fá-
einir innlendir agentar útlends ríkis munu hlakka,
og þó ekki heils hugar; en örðugleikar, óró og stríð-
lyndi einkenna þetta únga ríki sem nú er reynt að
myrða í 'reifum.
Eingu að síður munum vér samkvæmt lögmáli
lífsins halda haráttu vorri áíram; þó landráðamönn-
um takist að semja rétt vorn í hendur erlends her-
veldis munu þeir ekki fá samið af oss réttinn til að
berjast meðan vér lifum. Ný íslensk sjálfstæðisbar-
átta er framundan — einsog sú sem raunverulega
hófst með undirskrift Gamla Sáttmála 1262 og lauk
með þeirri viðurkenníngu fullveldis vors sem gefin
var af nálægum höfuðríkjum 1944 — og nú hefur
sem sagt verið íekin aftur í verki, svikin.
Haildór Kiijan Laxness.
Ummæii danskra biaða:
Samningsuppkastið afdrifaríkt
fyrir Norðurlönd öll
í Kaupmannahafnarblöðunum Berlingi og Information
28. september birtust ýtarlegar frásagnir af mótmælaöldu
þeirri, sem risið hefur hér gegn samningsuppkastinu við
Bandaríkin. Bæði blöðin leggja áherzlu á, að hér sé um
þjóðarhreyfingu að ræða, er taki til allra stjórnmálaflokka
og allra stétta.
Berlingur segir m. a.: „. mál þetta hefur ekki aðeins
hina mestu þýðingu fyrir íslcnzku þjóðina, heldur Norður-
lönd öll, þar sem samningsuppkastið er hið fyrsta af sinni
tegund, sem fram hefur komið og mun því vafalaust . hafa
víðtækar afleiðingar fyrir hin Norðurlöndin."
Tveir ungir danskir málarar halda
sýningu í Hljómskálanum
Tveir ungir danskir málar-
ar opna í dag sýningu í Hljóm
skálanum.
Eru þáð þeir Börge Som-
um og Mads Ole Brandt.
Hafa þeir dvalið á Islandi í
sumar, ferðast víða og mál-
að hér margt mynda.
Sýningin stendur frá því
í dag, laug&rdag, og til 13.
þ. m. og er opin kl. 11—12
nema á þriðjudag og föstu-
dag, þá er lokað kl. 17.
Þeir félagar hafa sýnt víðs
vegar í Danmörku og Sví-
þjóð, og átt myndir á vönd-
unarkonan tal við aðalritstjór-
ann í þeim tilgangi að fá hann
til að birta leiðréttinguna, en
þar var þá illindum einum að
mæta.
Ekki lýsir slík framkoma
miklu víðsýni af blaðsins hálfu.
Og getur ekki svo farið, að
skapvonnzka og stirðbusahátt-
ur komi upp um menn, að þeir
séu eittlivað hræddir um mál-
stað sinn ?
Morgunblaðið hefði víst getað
haft ærið nóg að starfa við æs-
ingamál það, sem nú er hér
efst á dagskrá, þótt ekki hefoi
það fundið upp á því að bera út
óhróður um Landsspíialann. ,
M. P. í leiddur.
>
Myndin er af nýrri bílagerð, sem
byrjað er að frainleiða í Bret-
landi og er sagt, að þetta sé
hraðasti og glæsilegasti sport-
bíll, seni þar hefur verið fram-
uðum dönckum sýningum.
Sornum og Brandt eru með
al forgöngumanna að alþjóða
samtökum ungra listamanna
og hafa rætt hér við íslenzka
listamenn um stofnun einn-
ar greinar samtakanna.