Þjóðviljinn - 07.01.1947, Blaðsíða 3

Þriðjudagur, 7. janúar 1947.
ÞJÓÐVILJINN
3
Nýfízku elnfallar
útta ®térm^ sem rúða
yfir mestnm hlnta af iSnaði
og fjánnagiai HaiBdaFðkfafima*
I
Hið „frjálsa framtak“ er enn ófrjálsara í Bandaríkjunum ^
en nokkru öðru landi, einvaldar fjármagnsins tiltölulega færri.
Þegar Frakkland minnist á sínar „200 fjölskyldur“, þurfa Banda
ríkjamenn aðeins að liugsa til sinna „big eight“.
Helmingurinn af stærstu
fyrirtækjum í vasa
„hinna átta“
100 amerísk fyrirtæki nota
45% af öllu kolastáli,
70% af öðrum stáltegundum,
81 prós. af öllu aluminiurn,
79% af öllum kopar. 63 fyrir-
tæki ráða yfir nægilegu fjár
magni til þess að kaupa upp
71,700 minni fyrirtæki, eni
það eru 94% af öllum fyrir-|
tækjum í Bandaríkjunum-
Ef þessar tölur sýna, hví-
lík völd stærstu fyrirtækin
hafa, þá verður myndin af
auðv- Ameríku' enn skýrari,
þegar maður hugsar um að 98
af 200 stærstu fyrirtækjum
tilheyra hinum >.átta stóru“.
Og þessir 8 stóru koma oft
fram sem ein heild. Fjöl-
skyldutengsl eru á milli
þeirra og 175 af hinum 200
risafyrirtækjum-
„Hinir átta stóru“ eru ætt-
irnar Mellon, Hockefeller og
Dupont, bankafyrirtækin
Morgan og Kuhn-Loeb og
hr'ngasamsteypur í Cicago,
Boston og Cleveland.
Hinir ýmsu flokkar
Morganflokkurinn hefur
yfir að ráða fjármagni, sem
nemur meir en 30 milljörðum
dollara. Á meðal fyrirtækja
hans má nefna United Steel
Co. (stálfyrirtæki), General
Electric (rafmagnsvörur),
Niagara Hudson Power Corp.
(raforka), nokkrar af mikil-
vægustu járnbrautalí nu m
Bandaríkjanna (New York
Central Railroads, Great
Northen Railway, Atchinson,
Topeka & Santa Fé, Southern
Pacific), 2—3 stórbanka o. s.
frv. Sé.rhvert þessara fyrir-
tækja er risavaxið einokun
arfyrirtæki eitt sér.
Rockefeller ræður yfir 6,5
milljarð dollara og stjórnar
með þeim m. a- Standard Oil
of New Jersey (olíufélag) og
bankanum Chase National
Bank.
Kuhn-Loeb ráða yfir 11
milljörðum dollara, sem þeir
nota til að stjórna ýmsum
stórfyrirtækjum, aðallega
járnbrautum.
Mellonættin ræður ,,aðeins“
yfir 3 milljörðum. — Meðal
þekktari fyrirtækja hennar
má nefna Gulf Oil (olíufé
lag), Westinghouse (rafmagns
vörur), Pittsburg-h Coal Co.
(kolanámur), nokkur stór
gas- og raforkuver og svo
bankann Mellon National
Bank.
Chicago auðhringurinn hef
ur yfir að ráða fjórum millj-
örðum. I honum er hinn
svæsni afturhaldsseggur og
stórkapítalisti McCormick.
Honum tilheyrir einnig heil
runa af málmiðnaðarfyrir
tækjum og bönkum.
Dupont er ef til vill mest
þekktur sem vopnaframleið-
andi- Á meðal eigna hans eru
risafyrirtæki eins og General
Motors (bifreiðar), Dupont
de Nemours (efnaverksmiðj-
ur), United States Rubber Co.
(gúmmíverksmiðjur) og stór
bankarnir Dens og National
Bank of Detroit. Ættin ræður
yfir 21/2 milljarð dollara.
Á meðal fyrirtækjá Cleve^
land auðhringsins, sem 'hefur
yfir IV2 milljarð dollara að
ráða, finnum við m. a. Good-
year Tire & Rubbe.r (fram-
leiða m. a. hjólbarða).
Að lokum á svo Boston-
auðhr'ngurinn, sem hefur á-
líka miklu fjármagni yfir að
ráða og Clevelandauðhring-
urinn, fyrirtæki eins og
United States Smelting
(málmsmiðjur), Refining &
Mining Corp. (námufélag),
nokkur stór raforkuver og
bankann First National Bank-
Lánveitingar Bandaríkj
anna til annarra landa
Þessi litla klíka — hvað
viðkemur meðlimatölunni —
ræður ekki aðeins yfir lífsaf
komu bandarísku þjóðarinn-
ar, heldur leitast hún einnlg
með mismunandi mikilli
heppni að seilast með völd
sín til annarra landa.
Þannig hefur hún nú hafizt
handa um að bola bandarísku
stjórninni frá yfirráðunum
yfir lánveitingum til annarra
þjóða, en það getur orðið
sterkt tæki til þess að
tryggja amerísk yfirráð í öðr-
um löndum heims. Þær
stjórnir, sem fyrr sátu í Was
hington, höfðu síðasta orðið
viðvíkjandi lánveitingum til
annarra landa, en núverandi
stjórn skipaði í lok júnímán-
aðar fyrra árs „ráðgjafar-
nefnd“, sem þegar allt kemur
til alls tekur ákvarðanir um
veitingu slíkra lána. I þes's-
ari ,,ráðgjafarnefnd“ eiga
sæti fulltrúar frá öllum
„hinum átta stóru“, ásamt
nokkrum minni milljónörum.
Það eru hagsmunir þessara
manna, sem gœgjast fram,
ÍÞRÓTTIR
Ritstjóri: F R í M A N N H E L G A S O N
I
----------------—------—------------------______----------------------j
I SÍMÉtli nsáll
J. Woodruff byrjar aftur að
taka þátt í íþróttakeppni. Hann
hefur ákveðið að keppa í nokkr
um mótum, og er sagt, að hann
sé þegar kominn í góða þjálfun.
J. W. er negri og stgraði í 800
m. hlaupi á siðustu Olympíuleikj
um.
Ítalía vann Austurríki í sínum
fyrsta landsleik í knattspyrnu, í
með 3:2. Leikurinn fór fram í
Milano fyrir 60 þús. áhorfend-
um.
Arne Borg „allra tíma“ bezti
íþróttamaður Svia. — Sænskir
íþróttablaðamcnn hafa látið fara
fram atkvæðagreiðslu um það
hver sé bezti íþróttamaður Sv:a,
en það var gert vegna beiðni frá
forlagi í Ameríku sem ætlar að
gefa út íþróttablað „Hver er
hver“. Arne Borg fékk flest
atkvæði eða 249. Næstur kom
Gunder Hagg.
Abbessinia hefur ákveðið að
taka þátt í næstu Olympíuleikj-
um. Mun hún mæta þar með fjöl
mennan flokk og er það í fyrsta
sinn.
Lennard Strandberg, hlaupar-
inn sænski, hefur nú verið fund
inn „kritískur", sem áhugamað-
ur og jafnvel búizt við að málið
geti orðið alvarlegt.
ltússland tekur þátt í EM i ís-
krockey, eftir því sem upplýst
hefur verið, en þessi keppni fer
fram í febr. 11. k. í Prag.
Monti, ítalski spretthlauparirm
sem t. d. keppti á Osloleikjun-
um í sumar, hefur verið útilok-
aður um tíma vegna slaemrar
framkomu sem íþróttamaður.
England vann Holland í lcnatr-
.spyrnu með 8:2. Hollendingarnir
4éku vel úti á vellinum, en voru
lélegir fyrir framan mark og i
.hálfleik stóðu mörkin 6:1, en í
síðari hálfleik sóttu Hollending-
ar oftast á en vörnin stóðst
storminn, og tókst að gera 2:1
í þeim hálfleik. — Áhorfendur
voru 30 þúsund. Leikurinn fór
fram í London.
Þrír sænskir landsliðsknatt j
spyrnumenn voru nýlega útilok-
aðir frá keppni í 1 mánuð vegna
lsæmrar framkomu í svefnvagni
frá Oslo.
þegar talsmenn Bandaríkj-
anna krefjast fjármálagreina
í friðarsáttmála Evrópu. Það
var vegna hagsmuna þeirra
að í lánsamningi Frakka við
Bandaríkin (óskdbarn Leons
Blum) fálust greinar, sem
hindruðu rikisáœtlun um ut-
anríkisverzlun Frakka■
„Frjálst framtak“ í utan-
ríkismálum!
S.l. laugardag átti einn af
beztu íþróttamönnum landv
ins og leiðtogi íþróttamál-
anna, hálfrar aldar afmæti,
en það er Kristján L. Gests-
son. Fram til síðustu ára hef
ur starfssvið hans aðallega
verið í K. R. Þar hygg ég að
að hann hafi starfað meira
en nokkur annar, án þess að
gera lítið úr öllum þeim dugn
aðarmönnum sem þar hafa
unnið.
Munu þess ábyggilega fá
dæmi að menn hafi unnið
annað eins fyrir eitt félag. Á-
hrifa Kristjáns hefur því
Þeir eru of margir sem f jar
lægjast íþróttastarfsemina
þegar leikskeiðinu líkur. Þar
er Kristján fagurt fordæmi,
öðrum mönnum. Hann vinn-
ur enn í dag að vexti og við-
gangi síns félags og íþrótta-
samtakanna í heild, með á-
huga og trú á málefni íþrótt-
anna-
Danir um Svía í lands-
keppni í fimleikum
I fimleikakeppni, sem fram
fór í des. sl. milli Dana og Svía,
sigruðu þeir fyrrnefndu með
178, 37 stigum móti 174,31 st.
gætt mjög í vexti og viðgangi I Unnu Danir 3 af 4 greinunum
íþróttamálanna, því K-R. hef |
ur á mörgum sviðum verið j
íorustufélag. Hann er upp-1
hafsmaður að iðkun frjálsí-
þrótta í K.R., og má segja að
það 'hafi verið nærfelt 20 ár
sterkasta félagið í frjálsum
íþróttum. Þar hefur Krist-
ján spunnið sterkasta þáttinn.
Kristján hefur verið lengur
formaður K.R. en nokkur ann
ar maður, eða 9 ár alls, og
hafa kunnugir sagt mér að
það hafi verið þau mikilvirk-
ustu í framfarasögu félags-
ins. Hann er hinn eiginlegi
upphafsmaður að kaupum
K.R-hússins, og síðan hann
hætti í stjórn félagsins verið
framkvæmdastjóri þess, og
samkv. frétt frá aðalfundi K-
R. á að hefjast handa um
byggingu nýs K.R.-húss áður
en langt um líður.
Þá hafa fimleikar félagsins
verið honum hugleiknir, og
raunar allar nýjar greinar í
starfi K.R.
Hin síðari ár hefur hann
farið að taka meira þátt í, ef
svo mætti segja, opinberum
störfum íþróttahreyfingarinn
ar. Hann hefur verið í stjórn
Í.S.Í. um 5 ára skeið, og
reynzt hinn afkastamesti f jár
aflamaður, enda verið gjald-
keri þess öll árin. Hann hef-
ur og verið í íþróttanefnd rík
isins sem fulltrúi Í.S.Í. síð-
ustu þrjú ár og endurskipað-
ur nú nýlega til næstu 3ja
ára. Auk þess er hann í Ol-
ympíunefndinni og hefur
Urslit urðu: Staðæfingar,
42,64 D. 42,40. Stökk yfir hest,
D. 46,55 S. 45,13. Leikni: D.
46,09, S. 44,51. Rimlaæfingar:
D. 43,33, S. 42,03.
1 einmenningskeppninni sem
fram fór samtímis sigraði Dan-
inn Parly Jensen með 36,50 st.
Næstur varð Svíinn Rohnisch
Keppnin fór fram í Kaupmanna-
höfn
Sænskir íþróttamenn hafa ný-
lega látið greiða atkvæði um
það hverjir séu 10 beztu íþrótta
menn Svía 1946 og fékk hlaupar
inn Rune Gustafsson flest at-
Itvæði. Knattspyrnumaðurinn
Gunnar Gren varð nr. 4 og há-
stökkvarinn Anton Bolinder
varð nr. 9.
Skozkur hnefaleikari
deyr af völdum
hnefaleika
Skozki flugvigtarmeistarinn
var nýlega fluttur meðvitundarl.
á sjúkrahús eftir að hafa veriö
sleginn út af franska meistar-
anum í sama flokki, Emile Fame
chon. Hafði hann fengið hörð
högg og læknirinn fullyrti að
hann hefði fengið blæðingar
innvortis. Hann dó daginn eftir.
„Lær fotball“
af Tommy Lawton
Þeir sem fylgdust með íþrótta
blaði Norðmanna „Sportman-
en“ fyrst eftir stríðið munu
hafa séð þar greinarflokk um
þjálfun og ýmislegt í sambandi
við knattspyrnu eftir frægasta
miðframherja Englendinga, sem
stendur, Tommy Law-
ton, þessar greinar hefur nú
„Sportsmanden“ gefið út sér-
raunar á öllum tímum telvð ’ prentaðar undir nafninu Lær
iþátt, meira og minna, í ai-
mennum nefndarstörfum.
Við sem þekkjum Kristján,
undrumst hve miklum störf-
fotball. Þessar greinar eru mjög
góðar, og auðfundið að þar tal-
ar maður sem hefur reynslu,
og kunnáttu. Þessi sérprentun
. liefur fengist hér í bókabúð
um hann getui afkastað, og graga Brynjólfssonar, og er ó-
fer þar saman dugnaður, trú ]lætt að ráða knattspyrnumönn-
á málefnið og lsegni í því að um- til áð eignast bókina, íesa
halda vel á málum sínum. 1 hana og læra.