Þjóðviljinn - 28.02.1947, Síða 4

4
Þ JÓÐVILJINN
Föstudagur, 28. febr. 1947.
þJÓOVILJIHN
Útgefandi: Sameintngarflokkur alþýöu — SósialUtaflokxurtan
Ritstjórar: Kristinn E. Andrésson, Siguröur Guömundsson, áb.
fréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Ritstjómarskrifstofur; Skólavörðust. 19. Símar 2270 og 7500
(eftir kl. 19.00 einnig 2184).
Afgreiðsla: Skólavörðustíg 19, sími 2184.
Auglýsingar: Skólavörðustíg 19, síml 6399.
Prentsmiðjusími 2184.
Askriftarverð; kr. 8.00 á mánuðl. — Lausasölu 50 aurar
eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h. |.
' —■ - — ----------- - -
Rótílæti snaál. seisi e!*ki er
liægá mé kæfa
Almenni kvennafundurinn, sem haldinn var að tilhlut-
un Kvenréttindafélags íslands nú í vikunni samþykkti til-
lögur um breytingar á tryggingarlöggjöfinni, og áskoranir
til stjórnar Tryggingastofnunar ríkisins, ríkisstjórnar og
Alþingis að beita sér fyrir breytingu laganna þegar á því
þingi er nú situr, til samræmis við samþykktir fyndarins.
Samþykktir fundarins voru þessar:
1. Að Tryggingastofnuninni sé heimilt að greiða ein-
stæðum mæðrum, gfem hafa á framfæri sínu tvö börn eða
fleiri, bætur er nemi allt að 1200 kr. á ári, og séu ákveðnar
með hliðsjón af efnahag þeirra hverju sinni.
2. Greiddur barnalífeyrir skerði ekki rétt til f jölskyldu-
bóta fremur en aðrar tekjur bótaþega.
.3. Bótaréttur eiginkvenna og barna þeirra manna sem
veikjast eða slasast vegna áfengisneyzlu eða notkunar eit-
urlyf ja sé eigi skertur.
Um þessar tillögur er það að segja, að þær geta varla
hógværari verið, og má mikið vera ef samfylking kvenna
úr öllum stjórnmálaflokkum, eins og kom fram á kvenna-
fundinum, getur ekki án mikillar fyrirhafnar fengið þeim
framgengt. Mikill hluti Alþingismanna hefur látið sér ó-
trúlega lítið annt um kjör mæðra og ekkna í sambandi við
afgreiðslu tryggingarlaganna, og úr því verður að bæta.
★
Þingflokkur sósíalista hefur í þessu máli haft þá sér-
stöðu, að hann hefur beitt sér fyrir þeim fyllstu kröfum
varðandi réttindi mæðra og ekkna sem fram hafa komið í
meðferð Alþingis á tryggingarlögunum. Sú barátta Sósíal-
istaflokksins hefur hlotið víðtækan stuðning frá samtökum
kvenna utan þings, er einnig hafa barizt fyrir þessum rétt-
arbótum. Einn þingmaður Sósíalistaflokksins, Steingrímur
Aðalsteinsson, flytur nú frumvarp um endurbætur á trygg-
ingalöggjöfinni, m. a. að ekkjubætur séu teknar í lögin sem
föst llfeyrisgreiðsla til ekkna og einstæðra mæðra sem hafa
börn á framfæri sími, og jafnframt að allar lífeyrisgreiðsl-
ur trygginganna hækki um 25%. Hér er gengið talsvert
lengra en samþykkt kvennafundarins gerir, (þar er aðeins
talað um bætur til mæðra, sem hafi tvö börn eða fleiri á
framfæri sínu) og upphæðin yrði með 25% hækkuninni
1500 krv~
Steingrímur Aðalsteinsson lætur þess getið í greinar-
gerð frumvarps síns,.að meðferð meirihluta Alþingis á rétt-
indum kvenna í tryggingarlögunum hafi vakið almenna
gremju og allmiklar umræður utan þings. Einn þingmanna
varð til þess að bera brigður á að hér væri rétt með farið,
og hélt því fram að samþykktir þær sem gerðar hefðu ver-
ið'um málið af ýmsum samtökurn kvenna væri aðeins pant-
aður kommúnistaáróður. Samþykktir kvennafundarins í
Reykjavík, þar sem fram komu konur úr öllum stjórnmála-
flokkum og samþykktu einróma kröfu um breytingar á
tryggingarlögunum í þá átt sem Sósíalistaflokkurinn hefur
barizt fyrir, ættu að sanna þeim þingmanni og öllum er
svipað hugsa að baráttan fyrir bættum kjörum einstæðra
mæðra og ekkna er ekki pantað áróðursmál heldur mikið
og alvarlegt hagsmunamál kvenna og barna, sem hefur
hljómgrunn langt út fyrir raðir Sósíalistaflokksins. Að það
er réttlætismál, sem ekki er hægt að mæla gegn með nein-
um skynsamlegum rökum.
ÞAÐ ER VON
HANN SPYRJI
Afgreiðslufólk í verzlunum
Reykjavíkur er yfirleitt ekki
sérlega viðmótsþýtt. 1 mörgum
bréfum sem mér berast, er
kvartað um dónaskap þess. Hér
er eitt slíkt bréf:
„Eg brá mér inn í rafmagns-
vöruverzlun um daginn, og |
hugðist kaupa mér leslampa. í
mesta sakleysi vatt ég mér að
ungri afgreiðslustúlku og spurði
hvort til væru laglegir les->
lampar.
„Laglegir leslampar", át hún
upp eftir mér með vanþóknun.,
Hér er aðaláherzla lögð á
lientuga vöru; ekki Iaglega“.
Eg gerði mig eins undirgefinn
og mér er unnt.
„En ef þessir eiginleikar væru
sameinaðir ungfrú“. En hér
var engu tauti við komið, hún
sat við sinn keip, og að því
er virtist var hún þess
albúin að bjóða allri ágengni
byrginn. Eg áræddi, með hálf-
um huga þó, að benda upp í
hillu, sem þakin var leslömpum
af öllum gerðum.
„Hva. .. . hvað er þetta sem
þarna....?“
Hún greip fram í fyrir mér.
„Þetta eru leslampar, en þeir
eru alltof dýrir“.
í öryggisskyni leit ég á föt-
in mín. Jú, ég var í mínum
beztu fötum, svo ekki bar ég
það utan á mér að ég væri
alveg bláfátækur.
Eg arkaði út úr verzluninni
leslampalaus, og í vondu skapi.
Hvenær skyldi sá dagúr rénna
upp að maður geti óhikað farið
inn í verzlun með það á tilfinn-
ingunni að vera viðskiptavinur, j
en ekki -óvinur? Vonandi sem'
fyrst. |
G. G.
MIKIÐ UM
AÐ VERA
Það er mikið um að vera í
skáklífi íslendinga þessa dag-
ana. Tveir heimsfrægir skák-
menn dveljast nú hér á landi og
lceppa við nokkra af fær-
ustu mönnum okkar í þessari
ágætu íþrótt.
Skákunnendur um allan heim
! bíða vafalaust frétta af
Yanofsky-mótinu. í samkomu-
sal mjólkurstöðvarinnar nýju
er nú á hverju kvöldi verið að
vinna landkynningarstarf, sem
getur orðið mikill álitsauki fyr-
ir íslendinga gagnvart öðrum
þjóðum. Með komu sinni hingað
hafa þeir Yanofsky og Wade
dregið athygli skákunnenda
allra landa að skáklífi þessarar
fámennu þjóðar. Fyrir þetta
eiga þeir skyldar okkar beztu
þakkir.
¥
“s
ISLENZKT
TÍMARIT FRÁ
FLORENZ
Á sama tíma er hafin útgáfa
á tímariti, sem eingöngu fjallar
um skák, og mun það án efa
veita nýjum krafti í skáklíf
okkar. Líklega hefur aldrei fyrr
verið um að ræða eins mikil til
þrif í skákíþróttinni hér á landi
og einmitt núna. Það er gott að
þessari göfugu íþrótt skuli vaxa
vinsældir.
En þetta er ekki í fyrsta siqn,
að gefið er út skáktímarit á ís-
lenzku. Það mun hafa vakið
undrun manna þegar Guðmund-
ur Arnlaugsson upplýsti það í
hinu - ágæta útvarpserindi sínu
um skák og skákmenn sl. sunnu
dag að um aldamótin síðustu
j var gefið út skáktímai'it á ís-
lenzku, eitt hið fullkomnasta 5
öllum lieiminum, og -var það
'prentað í Florenz á ítalíu!
Tímarit þetta nefnist „Allt í
uppnámi“, og var það hinn
kunni ameríski prófessor Will
ard Fiske, sem gaf það út.
Prófessor Fiske hafði orðið
mjög hrifinn af skákmennt ís-
- lendinga á ferðum sínum hér
um land og veitti hann henni
góðan stuðning á ýmsan hátt.
Þannig t. d. gaf hann Grímsey-
ingum mikið af töflum og
Landsbókasafnið geymir fjölda
• af dýrmætum bókum um skák,
sem prófessor Fiske gaf því á
sínum tíma.
★
UM ERINDI
„FRÁ ÚTLÖNDUM“
B. J. skrifar um vítavert
framferði eins af starfsmönn-
um ríkisútvarpsins:
„Hr. Axel Thorsteinsson flutti
fyrir skömmu í útvarpið eitt af
erindum sínum í erindaflokkn-
um „Frá útlöndum“.
1 þessu erindi sinu las hann
grein eftir einhvern bandarísk-
an höfund, sem hefur í frammi
mjög ósvífinn áróður gegn
Sovétsambandinu.
I grein hins bandaríska liöf-
undar er því haldið fram, að
Sovétsambandið sé að búa sig
undir að leggja undir sig, fyr;:t
alla Evrópu, og síðan allan heim
inn með aðstoð kommúnista-
flokkanna í hinum ýmsu lönd-
um, og kallar hann þá rússnesk
verkfæri í þjónustu rússneskrar
heimsveldisstefnu.
í greininni er það t. d. fært
fram sem rök fyrir því, að
Rússar ætliNað leggja undir sig
Spán, að þeir haff grunsamlegan
áhuga á því, sem þar er að ger-
ast! Einkennileg röksemda-
færsla það, þegar allur heimur-
inn af skiljanlegum ástæðum
hefur áhuga á því, sem fram
fer á Spáni. Ekki skal hér drep-
ið á fleiri af hinum öfgakenndu
og ofstækisfullu fjarstæðum,
sem í greininni eru, en það tek-
ið fram, að mikill liluti greinar-
innar er hin margtuggna þvæla
um „járntjaldið".
Þessa grein lét Axel Thor-
Framb. á 7. síðu.
Á þi'iðjudaginn var barzt sú
frétt ti.l landsins að bandarísk-
ur þingmaður hefði borið fram
frumvarp um það ísland yrði
innlimað í Bagdarikin. — Þessi
fregn vakti þegar í stað mikla
reiði meðal almennings, og á
miðvikudagsmorgun las fólk blöð
sín gaumgæfileg^ til þess að sjá
hvernig frjálshuga íslenzk blöð
svöruðu jafn svívirðileigri árás
á íslenzku þjóðina. En þá bar
svo undarlega við að lesendur
A.lþýðubjaðsins fundu ekki eitt
einasta orð um þetta mikilvæga
mál, og Morgun.blaðið birti að-
eins örlitla kilausu á öftustu síðu,
þar sem gert 'var sem minnst úr
móðguninni og sagt að frumvarp
ið væri borið fram ,;til gam-
ans“!! Það er ekki fyrr en í gær
að bæði blöðin birta forustugrein
ar um málið og eru mjög móðg-
uð fyrir Islands hönd, og' Al-
þýðublaðið hefur meira að segja-
sfnr borgara-
inná
stórar fyrirsagnir á fyrstu síðu
og kallar flytjanda frumvarpsins
„einkennilegan fogl“!
Þessi furðulegi umhugsunar-
frestur lxu'garablaðanna á sér
aðeins eina skýringu. Þau hafa
ekki verið búin að ráða það
við sig í fyrradag, hvernig þau
ættu að bregðast við þeirri .^ví-
virðu sem þjóðinni var gerð. —
Áttu þau að snúast gegn henni,
þegja alveg eða veita heniii op-
inberan stuðning? Var það ekki
móðgun við „vihveitt stórveldi“
að svara hinum bandaníska þing-
manni með fullri einurð? Þessi
torleystu vandamál voru enn í
deiglunni þegar hin ,,frjálsu“ ís-
lenzku__d>orgarablöð komu út á
miðvikudaginn^ þau voru þá
enn í vafa um það, hvexnig þau
ættu að svara tilboði um að ís-
land yrði innlimað í Bandaníkin!
Það var ekki fyrr en utanríkis-
ráðherrann var búinn að lýsa
yfir þvi á þingi að hann hefði
beðið sendihgrra íslands í Was-
hington að mótmæla þeirri sví-
virðu sem íslenzku þjóðinni
hafði verið gerð; að borgara-
blöðin þorðu að styðja málstað
íslendinga. Er hægt að hugsa sér
öliu gleggra dæmi um það hy.1-
dýpi ræfildóms og eymdar sem
ráða.menn þessara blaða eru
sokknir í?
í gær eru viðbrögð borgara-
blaðanna þau, að þingmaðurinn
sem frumvarpið flutti sé „ein-
kennilegur fugl“, sem enginn tek
ur mark á, einskonar Hriflu-
Jónas fiandaríkjanna. — Hvað
sem því líður er ljóst að hann
er öðrum þingmönnum opin-
skárri þar vestra. En tiMögur
hans eru í a'lger.u samræmi við
u.tanríkisstefnu Bandaríkjanna,
þótt þær gangi öí.lu lengra en
stjórn Bandaríkjanna hefur
treyst sér ennþá. Og íslending-
ar mega minnast þess að þó
Hriflu-Jónas sé „einkennilegur
fugl“ var hann ekki einangrað-
ur 5. okt. 1946, þá ótti hann 31
samherja á þingi íslendinga.