Þjóðviljinn - 11.05.1947, Blaðsíða 5

Simnudagur 11. maí 1947
ÞJÓÐVIUINN
5
Halldór Stefánsson:
Maa Tze Tung.
Það er jaínan eftirtektarvei't,
þegar fréttaritarar eriendra borg-
'arabiaða taka sig til og .skrifa
iwn reynslu sina af kommún-
isma, án feess að fara eftir fpr-;
skriftuni biaða sinna, sem. af
ar Stein spyr. hvers vegna Kuom- Sjangkajséks, sem tilkynnti, að
infcang hafi sett þetta stranga það hefði verið upprætt með
samgörrgubann á komnjúnista og öllu. En nokkur hluti þess komst
vilji ekki samvinnu við þá í samt eftir óumræðanlegar þrautir
striðinu gegn Jápan, svarar for- til Shensi-héraðsins, þar sem
maðurinn, að þeir hafi ekki bar- Jenan er. Sjangkajsék sendi þang
izt í sex ár. — Hvers vegna tala að ber til að útrýma þeim, en
þá Japanir svo oft um or-ustur við hermennirnir voru tregir til að
kommmúnista i stríðsfréttum berjast við landa sína,
sánum? — Þ-að eru ailt stjói'nai'- meðan mótspyrna Kuomingtangs
herdeiidir. — Japanir eru þó gegu Japan var aðeins til mála-
! vanir að g’era ljé-san mun' á mynda. Sjamgfcajsék flaúg norður
stjómarhemvssri og komm.únista-' til Sían 1936 til að herða á her-
Eí þér viljið held- 1 foringjum sinum, það s!ó í brýnu
bann og framkvæmd liaos tor-!ur trúa « mér’ er,með Þeúl1' °S tveir herforingjar
skiljanl. ástæðum revna að grra (heryunum
taygigilega í augum leseuda sinna.
mér óskiljaníegt, vcgna hvers. hans tóku hann höndum. Her-
Skemmis't er að minnast hinnar er að fara 1 stríðið, ] mmnimir heimtuðu, að hann
stóimerku bókar, er ameriski svarar formaður Kuomintang- ( yrði leiddur fyrir herrétt pg skot-
fróttariterinn R. E. Lauterbauch tXQ&zms með þykkju. Aftur á inn. Þá var það, að kommúnist-
skrifaði um Ráðstjórnarrikin í móli eru MMarittiranœn sýndarjar komu þvi til leiðar, að hann
Rússiandi og Mál og menning ^irmyndar. fangábúðir með(Var tótinn laus og að stofnaður
gaí út. N.ú hefur annar ameriskur mönnum- strokið haia frá var sameiginiegur her kommún-
írétt.ar., Gunther Stein, skriíað kunna hinar Ijót
tók um reynslu sina af kur- ustu af þeim og prlm með-
venskum kmnmúnistum. Stein ferðina á sér hja Kuomintang,
dva'list tólf ár
þess. að fá mála, yrði að sjá fyr-
it séi’ sjálfur og auk þcss aðstoða
fólkið ,í framleiðslubaráttunni,
sama urðu allir embættismenn
að gera. Það vantaði áhöld til
að yrkja jörðina, seni er hrjóstr-
ug, það vantaði vopn til að berj-
a-st með á tvennum vígstöðvum,
engin hús stóðu uppi eftir flug- þar er engin rafveita eða önjiut "
árásirnar. j vélræn þægindi, aðeins 4 gamiir’
En kommún.istar gáfust ekki, ffufnin!Salt>il£U, engir vegir, engar
upp. Fyrsti visir til hins nauð-!fikipéengar ár> engar flugvélar-
Sjangkajsék.
synlega iðnaðar var, að þeir
fundu stóra hofklukku og >
bræddu hana í gryfju og fengu
þannig 1000 pund af járni, en j
tiil að nota í hernaði eða til að
dreifa nauðsynjum milli hinna 80
milljóna ibúa umhverfis þennan
• litla bæ að baki herstöðva fjanö:
smiðir smíðuðu úr því vopn og
verkfæri. Matur var aí skornum
1 mannanna. Ein millj. og fimrn >
! hiundr. þús. manna her um-
skammti, aðfutningsbannið kr^dtu' á þrfór hliðar af bann-
hindraði viðskipti við önnur hér-i svæði Sjangkajséks og Gula fljói.
öð. Með ofurmannlegu þreki
; ið á hina fjórðu.
ista og Kuominiang til að berjast
gcgn erfðafjandanum, Japönum.
Þetta . hernaðarban’dalag stóð í
Kina en vesna hver3 svona hollir menn työ ár, þá sveik Sjangkajsék að
fréttiaritari fyrir Manchester eru hafð-ir 1 fangaherbúftum,
’ virðist dálítið cskiljanlegt.
Giuardian, News Cronicle og t
Ohristiaji Scionce Monitor. Sum-
arið 1944 var hann meðal þeirra
íréttari'tara, sem loks tókst að fá
leyfi Sjankajséks til að ferðast
til Jenan, höfuðstöðva komnrún-
ista í Kána. Haim var þar í hálft
ár og gerði rannsóknir sinar. Að
því loknu ritaði hann bókina
„The Ohallenge of Red Ghina“,
sem verður hér að nokkru getið,
þyrfti það að vísu að veria ítar-
legar, svo fáfróður sem aimerm-
ingur er um Kína, en ástæður
leyf-a það ekki að siiíni. Bók-in
vakti mikla eftirtekt í Ameriku
fyrir það, hve hún v.ar skrifuð
af mikilli þekkingu og sanngirni.
Hún hef.ur verið þýdd á dönsku
og hefur fengizt hér undir
nafninu ,ý>kæfbnedage í Kána“.
Helztu upplýsingar, sem frétta-
ritanarnir fengu áður en þeir
lögðu af stað frá Chungking, að-
seturstað stiórnar Sjankajséks,
voru |>ær, að héröð þau, sem
ko-mmúnistar réðu yfir, vær.u háð
algerðu samgöngu- og fíutninga-
banni, þeir væru óvi.nur
númcr eitt, rækju ópíumsölu j inn
Síðan koma l*ir til Jenan, sem
nýju loforð sín.
Margir herforingjar Kuomin-
tang gengu Japönum á hönd með
er lítil borg með um 40.000 í- j her-sveitir sin.ar, þeir voru látnir
búa, sem búa i hellurn, gröfnum í friði en Siargkajsék réðst aftur
tókst þessu fólki að yrkja jörð-' Chungking hefur 100 þús. í-
ina, framleiða með fornaldarleg- búa> rafmagn> veítotlið’iur- Þús'
um verkfærum lífsnauðsynjar og
undir bíia, vegi, skipgeng fljót„
vopn og koma upp álitiegum her, ílugvélar °S fr3Ósamt land 150
sem þegar lagði til orustu við millp íbúa 1 héröðum umhverfis-.
Japani og náði smátt og smátt
miklu herfangi, sem bætti styrj-
. og þó virðist Jenan ennþá mátt—
! ugri borg vegna framkvæmda
.aldarútbúnað þess. Þeir grófu hennar 0,g 1 Cungkiag"
virðist öllu fara aftur, stríðs—
hella in.n í fjöllin í stað húsa.
Lrf og sáraumbúðir voru sama
þreytan er augljós, byggingar...
1 sem orðið hafa fyrir loftárásumt
I
sem engin, og það sém þeim var
sur.1 frá útlöndum, gerfti Koumin- ^
... . , . T _ii, „„ sljótt .02 illa nært, emibættis—
tan.gstjornm upptækt. Læknar, J >“
voru fáir. sj.úkrahús engin. Enmennirnir svikulir, ótti og tor-
samvinna þessa gersnauða, of-' samanhrúguð auðæfl og,
sótta fóiks var svo einlæg cí
markwiss, að það vann krafta- j
verk. Skólar vor.u settir á stofn
í hellunuxn,
væru fáir, nam fólkjð af veru-
tegum ást.riðumóð. Lækn.ar bg j
verkfræðijigar útskrifuðust og
kenndu öðrum cg unnu .baki sfélíir'og heppnast það'
brotnu í þágu alm-ennings. Loks
sárasta neyð hlið við hlið.
Hann skriíar í vasabók sínar;
1. Hér er engin .striðsþneyta—
og þótt kennarar heldur baráttuhugur, þótt marg--
ir séu búnir að lifa 17 ára stríð.
2. Hér vænta menn engrar -
hjálpar utan frá, Þeir gera .aiit
i'öt®
-oiTiiUr iiermaour.
fjaLLshliðarnar, þar eru á kommúnista með henstyrk sín-
í stórum ,st.íl oig
ust Qkki gegn Jap-önimi.
berð- ^ einnig stjórnai'skrifstofur, skólar
^ og sjúkrahúa.
í Sian, .Jiáborg andkommún-j Árið 19.24 sameinaði Sun Yat
istat skamsnt frá Jenan byrjar Sen Kuomintang og kommúnista
höíundur á rannsóknum sínum. tál. sameiginhgrar baráttu gegn
i
Bann spyr formann Kuomin- herforingjastjomunum og serrett-
tan.gflokl;sins þar um ópíum-
söluna, og fær það svar, að
kommúnistar selji ópium i stór-
um stíl, en hann muni hvergi
sjá þes> mieirki, þeir muni verða
Ibúnir að fela valmúaakrana og
allt sem ben.t geti á glæpi þeirra,
þcgar út’.enidingarnir komi. Yfir-
leitt mu.ri honum geðjast vel að
kcmmúnistuím og því sem hann
sjái h;á þeim, en það sé ekkert
að marka, því að þeir séu svo
klókir að leika á útendinga. Þeg-
indiun erlc-.ndra rikja í Kína.
1927 hrifcaði Sjangkajcék til sín
vöLdin, gerðiot einv-aldur cg of-
sótti kcmrr.úniota og aha frjáls-
lynda, og árið 1934 .tókst honum
að sundra ráðstjómarrdkinu í
Mið-Kína með aftstað þýzkra her-
foringja. Yfir hundrað þúsund
crrvanns lögðu þá þaðan af stað í
hina „löngu gönguför" yfir 1300
kiílómetra veglaust landssvæði
norð-vestur eftir. Þetla fólk var
ár ó leiðinni, ofeótt aí flugvélum
um, og svikararnir urðu banda-
menn hans í því. Fullkomið sam-
gönguibann var lagt ó héröð
kommúnista. En þeir söfnuðu
saman fólki í þessum lands'hlut-
um til skæi'uhernaftar gegn
Japönum, og voru að eigin sögn
Japana skæðasti óvinur þeirra í
Kína.
Þcir örftugleikar. sem kommún-
istar áttu við að striða í þessum
fátæku héruðum eru svo ævin-
týraLegir, að þeir minna á þroska
sögu mannkynsins. Þarna var
ekkert til, þeir urðu að -byrja eins
oig frummenn. Sá hluti hersins,
sem komst undan ofsóknurn
Sjaugikajséks eft.ir seinni svikin,
fékk þá skipun, að hann, í stað
3. Allir er.u hér furðuiega ung'-
ir, án tillits til aidurs þeirra..
fullir biarlsýni og trausts á frarn
tíðina og fólkið.
Framhnld á 7. síðiv
•ííiSi
var hægt að reisa herga.gnaverk-
j smiðjur í heUunum, prentsmiðj-
ur, sjúkralrús, pappírsgerð og
fleiri nauðsynlegar stofnanir.
Leikhús og ailt, sem nútíma
þjóðféiag krefst og þarfuast. Ópí
umsailan var auav.it að hremn
luppspuni. Og a meðan á þessari
furðulegu og miklu uppbygg-
ingu stóð var stöðugt barizt við
Japani, árásarher Sjangkajséks j Nýja Bíó:
og leppher Japana, sem alllr MÓÖÍr mín
liöfðu nýtískuvcpn, takmarka-1
... , , ■ * . Þessi ítalska mynd er skemmti
laust fe. og þurftu ekki að eyða I . „ . .
leg tilbreytm. Benjammo Gigh
kröftum sán.um í baruttu fyrir , , „ , . ,
leikur aðalhlutverkið og syngur
frumstæðustu þörf.um. all m5rg lög m. a. kafla úr
Þetta er auðvitað fátækiegur j othello eftir Verdi. Hin silfur-
útdráttur úr lýsimgu höfundar á ' tæra rödd hans hefur haldizt ó-
því, sem hann sá o.g 'kom-st að breytt.
raun um á þessum stað, þar sem i Myndin er þrungin suðrænum
hann átti von á að kynnast ópi-
umsölu og öðrum glæpum
'hinna „rauðu handítta“. Og auk
þess er að siálfsögðu lýsing
hans, þótt itarleg sé, rökíöst og
slungin alls konar spurningum
efans, fátækleg mj'nd af þeim
töfrum, sem þetta nakta fóik1
hefur framkaliað.
Bftir sex vikna dvöl fer höf.
að bera saman Jenan og Chung-
king. í Jenan eru 40 þús. ibúar,
söng, gleði, ást og dálítilli sorg.
Iiið ítalska lunderni, sem ein-
kennir myndina stingur á
skemmtilegan hátt í stúf við •
okkur sjálf og það sem við eig-
um að venjast í bíómyndum.
Annars er efnið lítt athyglis- -
vert enda söngur Giglis megin
uppistaða myndarinnar. Tækni-
lega er hún heldur frumstæð, .
nema hvað hljómurinn er góður,
Aukamynd: Kjarnorkusprengj
Framhald á 3. síðu»