Þjóðviljinn - 11.05.1947, Blaðsíða 3

Þjóðviljinn - 11.05.1947, Blaðsíða 3
Sunnudagur 11. maí 1947 ÞJÓÐVILJINN 3 Hannyrðasýning Frú Júlíana Jónsdóttir kennslukona Ásvallag. 59 hefur þessa dagana sýningu á verk- efnum nemenda sinna. Eg leit inn til frúarinnar í gær og skoðaði sýninguna. Eru þar alls rúmir tvö hundruð munir, flestir fullgerðir, en þó nokkrir styttra komnir. Flestir er munirnir stór veggteppi, saumuð ýmist m. ullar eða áróru garni og fyrirmynd:rnar nær all ar, sögulegs efnis, ýmist ís- lenzkar, aðrar fitlendar, og nokkrar þeirra mjög gamlar, allt frá 1700. Frúin hefur haldið uppi kennslu í listsaumi (kunst- broderie) síðastliðna 3 vetur og hefur aðsóknin venð mjög mik il, og stöðugt farið vaxandi, eins og sjá má af því, að fyrsta vet- urinn voru nemendur um 30 tals ins, en nú síðastliðinn vetur á annað hundrað. Af þessu má marka vinsældir frú Júlíönu. Sagði frúin mér að hún hefði í liyggju að halda sýningu á Norðurlöndum næsta sumar á allt. að tvö hundruð munum, og byggist við að fara utan nú á sumri komanda, til þess að und- irbúa. þessa væntanlegu sýningu. Frúin tók það fram við mig, að hún legði mikla áherzlu á, að láta sauma allar myndirnar, en ekki mála nokkurn hluta þeirra, eins og mjög hefur tíðk- ast hjá sumum hannyrðakenslu konum til þessa — t. d. himinn — finnst það ekki fara vel saman. Sýningin er í heild mjög fall- eg, munirnir ágætlega gerðir, og litasamsetning smekkleg, sem sýnir það, að frúin hefur þrosk- aðan listásmekk. Eg álít, að sýningin sé bæði frúnni og nemendum hennar til mikils sóma. Óska ég frú Júlíönu til hamingju með starf sitt fram- vegis. Margrét Jónsdóttir, lei Það er ekkert smáræði, sem ráðizt hefur verið í með flutn- ingi óratóríunnar ,,Júdas Makka beus“. Mun allur þorri manna vart gera sér í hugarlund það átak, sem með þarf til að undir- búa slíkt stórverk til flutnings svo vel sé, við þær aðstæður, sem hér eru fyrir hendi. Eins og í öðrum óratóríuverkum Hándels eru hér kórþættirnir þungamiðja. Það ræður því að líkum, að til kórsins verður að vanda vel, því að með honum stendur verkið eða fellur. Það sem sérstaklega er hrífandi í þessari siguróratóríu, eru hinir mörgu mikilfenglegu kórþættir, þar sem skiptist á rytmiskur þróttur fúgukafla annarsvegar, en þungstígur hljómmassi með dramatísku risi hinsvegar. Þá eru einsöngvarnir í öll nán- ari tengslum við kórinn en títt er í flestum öðrum óratóríum Hándels. Fellt hefur verið r.iður allmikið úr verkinu og virðist mér sú stytting hafa tekizt vel, hann þessa erfiðu koloratúi’aríu með sama léttleika og öryggi er einkennir annan söng hans. Nanna og Svanhvít Egilsdæt- ur sungu kvenhlutverkin tvö. Nanna hefur áður eýnt, að hún er góðum sönghæfileikum búin. Þó naut hún sín ekki eins vei og mátt hefði vænta, eftir fyrri frammistöðu hennar að dæma, þótt ekki verði annað sagt, en að hún hafi gert hlutverki sínu mjög sómasamleg skil. Það var leitt, að Svanhvít var mjög mið- ur sín vegna lasleika, og varð að sleppa veigamikilli aríu sem eftir flutningi hennar á æf- ingu að dæma, hefði verið feng ur í. Hugþekkur tvisöngur, sem þær systur sungu að lokum var sunginn af smekkvísi, og var meðferð þeirra beggja mjög á- lieyrileg. S K Á K Ritstjóri: Guðmundur Arnlaugsson llm skákdæmi III. hann varnar báðum mátunum Fórnin sem er eitt af því sem frá og verður að fara eitthvað, hrífur mest í tefldu tafli, er en þá mátar hvítur. venjulega þýðingarlaus í skák- dæmi því að liðsmunur er að jafnaði svo mikill að lítið munar um einn mann. Þó getur fórnin komið manni á óvænt, ef ipaður. inn sem -fórnað- er virðist hauð-:. synlegur á annan hátt fyrir. lausn dæmisins. X Sem dætni má taka' eftirfaf-' andi eftir A. Ellerman: Hvítur: Kel — Dhl — Ha5 og h4 — Ba8 og c5 Rc8 Svartur: Kd5 — He6 — RcC — Pe7 og e5. Hvítur mátar í öðrum leik. Svarti kóngurinn á tvær leið- ir til undankomu, aðra yfir c4, hina yfir e5. Þessvegna gæti , mann fyrst dottið í hug að leita | að leik er hindrar svarta kóng- j inn í að komast á 3. reitaröðina. i ef hann fer til c4, því þá væri Birgir Halldórsson söng af | hægt að máta með Rb6. Einnig góðum smekk og vandvirkni, j þyrfti fyrsti leikurinn að loka þótt ekki liggi þetta eins vel j f-línunni ef kóngurinn skyldi fyrir honum og túlkun ljóð- i leita til e5, svo að hægt væri að söngva. Þá þyrfti Birgir að losa j svara þeim leik með Hh5 mát. án þess að raska verulega heild sig við flámæli, sem lýtir söng I 1. Dhl—fl fullnægir síðara Kvlkmyiiclip Frh. af 5. siðu an (March of Time). Þetta er all merkileg greinargerð um til- drög og framleiðslu þessa and- styggilega vopns. I). G. T jarnarbíó: .• «• * .s,,.r Haltu mér, siepptu mér! (Hold that Blonde) Paramoimt. Mynd þessi er hlægileg á köfl- um, ótrúlega hlægileg, þegar þess er gætt, að Eddie Bracken og Veronica Lake fara með aðal hlutverkin. Frammistaða Edda í þetta sinn er góð; og það liggur við, að maður sjái eftir þeim mjög svo óvirðu- legu ummælum, sem áður hafa frá manni farið um hann. — Myndin er hlægilegust um míðbikið, þá rísa hlátursbylgj- urnar furðu hátt. En út til end- anna verður fyndnin öll logn- mollukenndari. — Mörg auka- lilutverkin eru í höndum góðra gamanleikara. Efnið snýst allt um þjófnað. Einn þjófur stelur frá öðrum þjóð. Þetta er hagsmunastreita þjófa. ! arsvip verksins. Þó kann ávallt ' að orka tvímælis' með eitt eða I j annað, hvort réttara skuli að velja eða hafna. Einkum virtist Jmér lokakór 1. þáttar (stríðs- ! söngur) heldur rislítill sem I þáttaskil og ekki hækkuðu bless 1 aðir drengirnir risið, til þess voru raddir þeirra alltof veiga- litlar, þótt þeir annars væru furðanlega öruggir í takti og inngripum. Hefði farið betur á að hafa kvenraddir, eins og einn ig mun til ætlazt frá höfundar- ins hendi í þessum kór. Drengja raddir þurfa meiri þjálfun til að verulegur fengur sé að. Yfirleitt má segja, að vel hafi verið' vandað til kórsins. Var hann bæði vel samstilltur og ör- uggur og góður heildarsvipur á allri meðferð. Var erfiðum fúgu- og kóloraturköflum skilað af öryggi og festu. Einsöngvararnir munu hafa verið jafnbetri en áður hefur verið í líkum verkum. I Einar Kristjánsson söng: Júdas Makkabeus. Má segja, að hann hafi borið höfuð og herðar yfir aðra fyrir kunnáttu sakir og vandaðs flutnings í hvívetna. Fór þar saman ágæt raddþjálf un og frábær framsögn. Texta- framburður Einars er til fyrir- myndar og væri betur, að slík rækt við framburð væri almenn ari. Aría úr óp. ,,Xerxes“, sem oftast gengur undir nafninu Largo eftir Hándel, var fellt inn í óratóríuna og mun víst fáum hafa þótt miður, eftir að hafa hlýtt. á frábæran flutning Einars á henni. Góð mótsetning við þessa aríu var arían ,,að treysta sínum hrausta her“. Kynntumst við þar nýrri hlið á söng Einars, sem ekki virtist láta honum ver en annað. Söng hans. ! skilyrðinu og hindrar svarta Ragnar Stefánsson hafði veiga kónginn jafnframt í að kornast miklu hlutverki að gegna. Söng á c4. En ef þessi leikur væri ur hans er oft áferðarfagur en I rétt lausn væri dæmið lélegt. nokkuð skorti á nægilegan þrótt Fyrsti lausnarleikur á aldrei að og myndugleik í framsögn. — ' hindra hreyfingar svarta kóngs- Egill Bjarnason skilaði litlujins heldur frekar auka frjáls- hlutverki vel, með skýrri og 1 ræði hans. Auk þess væri ridd- hressilegri framsögn og söngur ! arinn á c8 þá algerlega þýðing- Jóns Kjartanssonar í „aríósó“ j arlaus persóna en það er annað (aðfengið úr öðru verki) var brot við fagurfræði dæmisins. athyglisverður. Hefur . Ekki þarf heldur lengi að leita mjog hann blæfagra bassarödd og j til þess að finna svarið, svartur náði fallegri og jafnri stígandi , leikur He6—e5 og fær þannig í laginu. nýjan reit fyrir kóng sinn. Nú Leikur hljómsveitarinnar var gæti hvítur því aðeins mátað að í heild góður og snurðulítill. Ein hann gæti leikið arottningunni Mönnum er farið að blöskra, hversu útbærir Bretar eru á konungsfjölskyldu sína í frétta myndum. Að þessu sinni sjást hinar konunglegu mæðgur í kurteisisheimsókn hjá afríkönsk um strútum. J. Á, í leikarar voru dr. Edelstein og Björn Ólafsson, en Anna Pét- urss annaðist undirleik í resitat- ívum. Öll voru þau starfi sínu vel vaxin. Þá er ónefndur sá maðurinn, sem mestan veg og vanda hefur haft af öllum undirbúningi og flutningi verksins. Hefur dr. Urbantschitsch hér sýnt, sem fyrr, að hann er ekki aðeins gæddur frábærum hæfileikum stjórnandans, heldur býr hann einnig yfir þeirri fádæma elju og þreki, sem ekki verður kom- izt af án, ef ná skal jafngóðum árangri og raun hefur orðið á við flutning þessa stórverks. Ef vel ætti að vera þyrfti al- menningur að geta hlustað á verk sem þetta ekki aðeins einu sinni, heldur oft. Hlýtur því að vakna sú spurning, hvort þau fjögur skipti, sem fyrirhugað hefur verið að flytja verkið, sé í réttu hlutfalli við þá miklu vinnu og undirbúning, sem búið er að fórna til þess. Ef til vill er ýmissa ástæðna vegna erfitt að koma því við, að flytja verkið oftar, en þetta hefur jafnan orð ið raunin á með önnur stórverk, sem hér hafa verið flutt, og er það leitt. Hér er sannarlega vandamál, sem er þess vert, að tekið sé til atliugunar, og reynt að finna heppilega lausn á, áð- ur en hafinn er undirbúningur næsta stórverks. G. M. ★ FRETTIR Nú er landsliðskeppninni í skák 1947 nýlokið. Þetta er fyrsta keppnin eftir setnmgu nýrra reglna um þessi mót. Sam kvæmt þeim ér horfið frá ein- vígisfyrirkomulaginu og hlýtur nú éfsti maður í landsliðskeppn- inni ár hvert. nafngiftina Is- iaiidsmeistari í skák. Þrettán menn höfðu rétt .til þátttöku en af þeim kepptu að- eins sex. Ástæðan er sennilega Janovsky-mótið. Flestir skák- mannanna er hlaðnir skyldu- störfúm og hafa takmarkaðan tíma aflögu. Samkv. reglunum um landslið missa fjórir neðstu menn sæti sín með öllu ef þeir ekki kepx^a en fjórir hinir efstu þoka um eitt sæti. Þeir Ásmundur Ás- geirsson, Guðm. Ágústsöon og Árni Snævarr skipa því 2. 4. og 5. sæti í landsliði 1947, en í þeirri keppni er nú fór fram var keppt um hin 5 sætin. Leikar fóru á þessa leið: Vinningar 1. Baldur Möller 414 2. Jón Þorsteinsson 3 3. Guðm. Arnlaugsson 2', j 4. —5. Guðs. S. Guðmundss. 2 Sturla Pétursson 2 6. Hjálmar Theódórsson 1 Baldur varð því Islandsmeist- ari 1947 með miklum yfirburð- um. Landsliðið 1947 lítur svona út: 1. Baldur Möller 2. Ásmundur Ásgeirsson Jón Þorsteinsson 4. Guðm. Ágústsson 5. Árni Snævarr 6. Guðm. Arnlaugsson 7. —8. Guðm. S. Guðmundss. Sturla Pétursson. Nýlokið er talsvert stórkost- legra skákmóti í Mar del Plata, lítilli borg rétt sunnan við Buenos Aires. Suður-Ameríkumenn urðu fyr ir því láni að ýmsir þátttakend- anna á Buenos A ires mótinu 1939 urðu þar innilyksa vegna styrjaldarinnar. Flestir þessara manna dveljast þar enn og þeir hafa orðið stofn í fjörmiklu skáklífi. Þýzkalandsmeistarinn Elisk- ases fór til Brasilíu, en í Argen- tínu hefur þá Pólverjann Naj- dorf og Svíann Stáhlberg borið hæst. 1 kjölfar þeirra hafa kom ið ungir og efnilegir innlendir skákmenn eins og Hermann Pil- nik sem mun vera af þýzku bergi brotinn og Jul. Bolboelian. Mótið var haldið í sambandi við heimsókn Euwes. Hann byrj aði glæsilega á því að sikra Najdorf en stóð sig annars elcki á b2 eða c3. Eini drottningarieikurinn er fullnægir öllum þremur skilyrð- unum er 1. Dhl—f3, en þar er hún í uppnámi. Hér kemur hið óvænta: drepi peðið drottning- una mátar hvítur með 2. Bc5— d6. Þessi leikur er því lausnin. Hér kemur annað dæmi eftir þýzka taflmeistarann og skák- dæmahöfundinn Von Holzhaus- en. Hvítur: Kcl — Bd6 — Re2 Svartur: Kal — He3 — Pa2 og c2 Hér eru aðeins 7 menn á borð inu. Svarti kóngurinn er patt,, hvíti riddarinn má ekki hreyfa] sig að svo stöddu, því að þá getur svartur skákað. Hvítur getur hótað máti með biskupn- um en hrókurinn getur alltaf varnað því. Hvítur gæti reynt að lokka hrókinn frá svo að riddarinn losni. Til dæmis mætti prófa 1. Bd6—a3 en þá getur svartur bæði svarað með He3x a3 og He3—b3. T. d. 1. Ba3 | eftir vonum, hefur sennilega Hxa3 2. Rd4 Hc3 og valdar nú bæði b3 og c2. Lausnin er ljómandi falleg. Hvítur leikur 1. Bd6—b4 og svarti hrókurinn er þá frjáls ferða sinna á 3. reitaröðinni. í öðrum leik fórnar biskupinn sér: Bb4—c3f. Svartur verður að leika Hxc3 og nú kemur 3. Re2—d4. Svarti hrókurinn teflt of mikið 'uþp á síðkastið. Úrslitin urðu þessi: 1. M. M. Najdorf 14 2. G. Stáhlberg 13’ 3. E. Eliskases 12 4. H. Pilnik 11) 5.- —6. Jul. Bolbochan 10' M. Euwe 10’ Þátttakendur voru 18 alls. Euwe teflir nú 14 skáka ein- stendur nú á eina reitnum, sem , vígi við Najdorf.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.