Þjóðviljinn - 02.10.1947, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 2. október 1947
ÞJ OÐVILJINN

Hvers vegna verðmætisgrundvöllur? — Kvennafundinum svarað —
Tveir kjólar í einu í sömu verzlun! — Á að banna konum að sauma
kjóla og barnaföt? — Ekkert hugsað um þarfir fólks — Hvað á að
flytja inn meira? — Hvaða trygging er fyrir því að skömmtunar
vörur verði til?— Skömtunin er hneyksli.
dýran krystal og postulíns- Ekkert hugsað UUl
Skömmtun sú, er hamstrara
stjórnin hefur nú loksins
komin í verk, hefur þegar
vakið mikla og réttmæta
reiði meðal almennings. Mat-
mælaskömmtunin er að vísu
skammlítil, þrátt fyrir fárán-
legt dulmál og fullmikla
nízku á sumum sviðum, en
vefnaðarvöru- og búsáhalda
skömmtunin er algert
hneyksli, og hreinlætisvörurn
ar ná ekki langt fyrir hús-
mæður sem sjálfar þvo þvott
sinn heima og hafa ekki
hamstrað þvottaefni, eins og
efnakonurnar.
Hvers vegna verðmæt-
ingrundvöllur?
Ríkisstjórnin hefur tekið
upp það nýmæli að skammta
vefnaðarvörur og búsáhöld
sameiginlega fyrir 100 kr.
til áramóta ,,og geta menn
keypt hvað sem er í hvaða
hlutföllum sem er í þessum
flokkum" segir Alþýðublaðið
í gær. Þessi skömmtunarað-
ferð er tekin upp í blekking-
arskyni, eins og ummæli Al-
þýðublaðsins bera með sér-
Menn geta ekki keypt „hvað
sem er“ af 'þeirri einföldu á-
stæðu að helztu nauðsynja-
vörurnar í þessum flokkum
eru ekki til í verzlunum. Þess
í stað hefur ríkisstjórnin lát-
ið setja allskyns varning úr
þessum flokkum, lítt nauð-
synlegan á skömmtunarskrá
svo sem „plyds, hálsbindi,
kvenslifsi og slaufur, skraut-
og glysvarning úr leir, postu
líni og gleri“ o. s. frv. Það
eru slíkar vörur sem raun-
verulega eru skammtaðar,
nauðsynjarnar eru ekki til,
og þess vegna er farin sú fá-
ránlega krókaleið að taka upp
skömmtun á verðmætisgrund
velli. Ríkisstjórninni þótti
það líta of illa út að leyfa
karlmönnum t. d. að kaupa
tvö hálsbindi á 49 kr. stk- hjá
Haraldi Arnasyni og eiga 2
kr. eftir!
Kvennafundinum
svarað
Eins og Þjóðviljinn hefur
skýrt frá var haldinn kvenna
fundur í síðustu viku og tók
■hann einmitt þessi mál til at-
hugunar. í samþykkt sem
þar var gerð segir svo:
,.Um langan tíma hefur
ekki fengizt efni í fatnað á
ungbörn né almennaii vinnu
fatnað handa konum og
sængurfatnað. Ennfremur
skortir tilfinnanlega diska og
bollapör til almennrar notk-
varning.
Eins og málum er nú kom-
ið fer fundurinn ekki fram
á að annað sé flutt til lands-
ins en það sem brýnasta þörf
er á, svo sem efni í föt á
ungbörn, vinnufatnað, rúm-
fatnað og nauðsynlegustu
búsáhöld.“
Svar ríksstjóúnarinnar við
þessari hófsamlegu samþykkt
er að skammta húsmæðrun-
um óþarfann en láta nauð-
synjarnar vera ófáanlegar
eftir sem áður.
Tveir kjólar í einu í
sömu verzlun!
En annars er svo að sjá sem
ríkisstjórnin leggi einmitt
konur og börn í einelti með
skömmtunarráðstöfunum sín
um. Stofnauki nr. 13 gildir
fyrir tvo kvenkjóla og til
þess að notfæra sér hann
verða lconur að kaupa tvo
kjóla í einu á sama stað! Það
skiptir stjórnina engu, þótt
margar alþýðukonur hafi alls
ekki efni á að kaupa tvo
kjóla i einu, eða þótt fæstar
verzlanir hafi slíkt úrval að
konur vilji kaupa tvo kjóla
á sama stað. En það verða
þær að gera nauðugar, ef
þær vilja ekki láta miðann
eyðileggjast.
Þessi sami miði gildir fyrir
einn fatnað og eina yfirhöfn
á börn, það er semsagt ekki
hægt að kaupa fatnað á börn
án þess að kaupa yfirhöfn
líka og öfugt! Heimskan og
fyrirlitningin á almenningi
eru sannarlega þeir eigin-
leikar sem ríkastir eru í fari
ríkisstjórnarinnar.
Á að banna konum að
sauma kjóla barna-
föt?
ÍSLENZKIR GUÐFRÆÐIN6AR
1847-1947
Eftir öllum reglum að
dæma virðist þessi stofnauki
aðeins gilda fyrir tilbúna
kjóla og tilbúin barnaföt.
Hins vegar er mjög mikill
hluti kvenfólks sem ævin-
lega saumar sjálft kjóla sína
og föt á börn sín. Efni í það
er ófáanlegt í verzlunum nú,
enda myndi 100 kr. skammt-
urinn hrökkva skammt til
þeirra þarfa auk alls annars.
Það virðist því vera sýnilegt
að ríkisstjórnin ætli að neyða
allt kvenfólk til að kaupa
tilbúna kjóla og barnaföt —
ef þær vörur verða þá fáan-
legar — og auka þannig út-
gjöld allrar alþýðu að veru-
þarfir fólks
Engin minnsta tilraun hef-
ur verið gerð til að hugsa um £
sérþarfir vissra stétta eða
hópa- Þelta sést glöggt á
þeirri staðreynd að verka-
mannaskór eru ekki skammt
aðir sérstaklega og ríflega,
heldur eru með í hinni al-
mennu skömmtun: einir skór
í níu mánuði!
Þá tíðkast það í öllum sið-
uðum löndum að barnshaf-
andi konur fá sérskammt af
vefnaðarvöru til barnafata,
sængurfata og slíkra nauð-
synja. Ríkisstjórninni dettur
ekkert slíkt í hug, hún leggst
ekki svo lágt að líta á málin
frá sjónarmiði venjulegs
fólks.
Það tíðkast ennfremur alls
staðar, þar sem skynsamleg
skömmtun hefur verið tekin £
upp, að.veita nýgiftum hjón-
um ríflegan aukaskammt til
hins nýstofnaða heimils. Ekki
hefur ríkisstjórninni hug-
kvæmzt að taka tillit til
þessa atriðis, enda virðist nú
flest gert til þess að meina
ungu fólki að stofna heimili.
Hvað á að flytja inn
meira?
Sá gjaldeyrir sem fer til
þess varnings sem stjórnin er
nú búin að skammta er ekki
mikill hluti af gjaldeyris-
tekjum þjóðarinnar. Og nú
er fólki spurn: Hvað á að £
gera við allan afganginn?
Eiga heildsalarnir að fá að
flytja inn allskonar óþarfa
hömlulaust eins og að undan-
förnu? Á að flytja svo ríf-
lega inn af öllum varningi
nema þeim nauðsynjum sem
nú er búið að skammta að
yfirfljótanlegt verði í verzl-
unum og ekki skömmtunar-
þörf? Eða á að selja hann á
svörtum markaði handa pen-
ingafólkinu? Þessum spurn-
ingum er ósvarað, en af hrun
stjórninni er bezt að vænta
sér hins versta.
1. bindi: Séra Benjamín Kristjánsson: Skga
Prestaskólans og Guðfræðideildar Háskóla íslands.
Þetta er mjög ítarleg lýsing á aðdraganda að stofn-
un Prestaskólans — sem þá þótti stórt fyrirtæki —
starfi hans í meir en 60 ár og starfi guðfræðideild-
arinnar eftir að Háskóli íslands tók til starfa. Mynd-
ir fylgja af kennurum, sem starfað hafa að guðfræði-
kennslunni þetta tímabil, svo og gömlu prestaskóla-
húsunum í Hafnarstræti og Austurstræti.
2. bindi: Björn Magnússon dósent: Kandidata-
tal 1847—1947. Viðbætir: Kandidatar frá Kaup-
mannahafnarháskóla.
Hér er um að ræða geysifróðlegt og merkilegt rit,
sem kostað hefur höfund þess óhemju vinnu og fyr-
irhöfn, og ómissandi verður hverjum þeim fræði-
manni, sem fæst við ættfi'æði og persónusögu. —
Myndii' fylgja æfiágripi allflestra guðfræðinganna,
alls yfir 400 myndir.
Það fer ekki hjá þvi, að íslenzkir Guðfræðingar
1847—1947 verði talið eitthvert merkasta rit sinnar
tegundar, er út hefur verið gefið hér á landi, enda
ekkert verið til sparað af höf. og útgef. hálfu, til
þess að svo mætti verða.
Ritið er 727 bls. í Skírnisbroti, með hátt á 5.
hundrað myndum, en kostar þó ekki nema 100 kr.
Fæst hjá bóksölum og útgefenda, sem sendir
það gegn póstkröfu hvert á land sem er.
H.F. LEIFTUR, Reykjavík.
Sími 7554. Pósthólf 732.
.H-M-l-.H-M-M-M-H-H-M-fr-M-H-H-M-H-H-M-H-H-M-M-'-H-H-I-
i-H-H-l-l-l-I-H-I-H-l-l-I-I-I-I-y-l-I-l-I-l-I-^HH-H-i-i-H-l-4-H-l-HH-n
TILKYNNING
til útvegsmanna
Stjórn Landssambands ísl. útvegsmanna
óskar eftir því við útvegsmenn að þeir sendi
skrfstofu Landssambandsns reksturs- og
efnahagsreikning: yfir útgerðina f. tímabilið
frá 1. janúar tii 30. sept. 1947 og afrit af
skattframtali fyrir sl. ár.
Nauðsynlegt er, að þessi gögn berist oss
fyrir 15. okt. n. k.
Stjórn Landssambands ísl. útvegsmanna
<-l"I..H-H-l"I"M-I..I-l-I-M-I-H-H-1-n-l-l-)-H-H-!-l-I..n"H-H~H..H-H-l-
og hingað til, og ef þeir t- d.
kæra sig ekki um að flytja
inn barnaföt, þá verða engin
barnaföt 'til í verzlunum
hneykslanlega framkvæmd.
Hún tryggir almenningi
hvorki vefnaðarvöru né bús-
áhöld af nauðsynlegasta tagi.
þeirra! Það er sem sagt eng- jHún er ekki miðuð við þarfir
in trygging fyrir því að þjóðarinnar, heldur er aðeins
unar — þótt ekki hafi skort legu leyti.
Hvaða trvfrffing er fyrir
því að skömmtunar-
vörur verði til?
Enda þótt ríkisátjórnin
hafi ákveðið skömmtun á
nauðsynjum, hefur hún ekki
gert neinar ráðstafanir til að
sjá um að nægilegt verði til
í landinu af skömmtunar-
vörum. Það er eftir sem áð-
ur háð geðþótta heildsala-
stéttarinnar. Heildsalar eiga
að senda umsóknir sínar til
gjaldeyrisyfirvaldanna eins
skömmtunai’seðlar þeir sem
nú er verið að útbýta komi
nokkurn tíma að gagni!
Ef heiðarleg stjórn væri í
landinu, myndi hún að sjálf-
sögðu gera áætlun um nauð-
synjaþörf landsmanna. og
haga innflutningnum í sam-
ræmi við hagsmunir þjóðar-
heildarinnar. En hrunstjórn-
inni dettur ekkert slíkt í hug.
Boðorð hennar er hagsmunir
efnastéttarinnar, og gróða-
þörf heildsalanna á eftir se.m
áður að stjórna því hvaða
vörur verða fáanlegar í land-
inu.
gerð til að sýnast. Afleiðing-
ar hennar verða svartur mark
aður og áframhaldandi óreiða
í gjaldeyrismálunum.
Ef vel á að vera, verður
að endurskipuleggja allt
skömmtunarkerfið frá rótum,
gera áætlun um þarfir þjóð-
arnnar af öllum nauðsynjum
og haga innflutningnum í al-
geru samræmi við hana. En
það eru engar líkur á að það
verði gert, fyrr en sú vesæla
stjórn sem nú situr við völd
hefur hrökklazt frá-
Skömmtunin er hneysli
Skömmtun
innar er illa
Næturlæknir ei í læknavarð-
tofunni Austuroæjarskólanum,
sími 5030.
ríkisstjórnar- Næturvörður er í lyfjabúðinni
undirbúin og llðunni, sími 7911.