Þjóðviljinn - 16.10.1947, Blaðsíða 5

Edmmtudagur 16. október 1947
ÞJOÐVlLJINN
5
Samtök framleíðslustéttanna verða að taka höndum saman
og sigra það steinrunna afturhald, sem nú ógnar gæfu og
framtíð Islands
Bæða Elstars Olgeirssonar vlé úivarpsniuræðuruar í fyrrakvöld
Þið halið nú heyrt yfirlýsingu
ríkisstýómarinnar um afstöðu
sína til dollaralánsins um að
forðast í allra lengstu lög að
taka dollaralán. Þessi yfirlýs. á
að blekkja þjóðina, þangað til
þessi ríkisstjóm hefur sett
þjóðina í slíka sjálfheldu, að
ríkisstjómin tekur dollaralánið
að henni forspurðri og segir að
það hafi ekki verið um neitt
annað gera. Eg mun nú sanna
hvemig þessi ríkisstjóm og
vald það, sem henni stjómar,
heildsalavaldið íslenzka, \innur
með pólitík sinni að því að
koma þjóðinni á skuldaklafa
amerísltra auðjöfra.
En áður vil ég miima þjóðina
á eitt út af þeirri yfirlýsingu,
er hér var gefin.
Afturhaldið ætlar að
brjóta niður mótstöðu-
kraft þjóðarinnar
Eimitt svona yfirlýsingu gáfu
núverandi stjómarflokkar þjóð
inni fyrir síðustu kosningar um
andstöðu sína gegn þvi að leyfa
Bándaríkjunum herstöðvar
hér. Og þjóðin trúði þeim. —
Og eftir að þessir flokkar höfðu
sloppið í gegn um eldraun kosn
inganna, af því þjóðin treysti
þessari yfirlýsingu þeirra, þá
sviku þeir hana í tryggðum og
leigðu Bandaríkjunum dulbúnar
herstöðvar hér á landi.
En afturhaldið ætlai’ sér, ef
það fær að drottna áfram, að
brjóta mótstöðukraft þjóðar-
innar svo á bak aftur, að það
eigi allskostar við hana. Skal
ég nú rekja verk þessa aftur-
halds undanfarið og hernaðar-
áætlun þess nú gegn þjóðinni.
Það sem afturhaldið
vildi gera í stríðslok
Haustið 1944 átti þjóðin yfir
500 milljón króna innstæður er-
lendis. Við sósialistar lögðmn þá
til að þetta fé væri notað ein-
vörðungu til nýsköpunar at-
vinnulífs vors og til þess að
skapa traustari grundvöll efna-
hagslegs sjálfstæðis þjóðarinn-
ar. Hver var afstaða aftur-
haldsins til þessa þá?
Annar hluti afturhaldsins,
heildsalavaldið, lýsti algerum
fjándskap sinum við þessa hug
mynd, og heimtaði tafai’lausan
niðurskurð á launum og lífskjör
um almennings — og þáver-
andi fjármálaráðherra þess,
Bjöm Ólafsson, lagði frumvarp
fyrir Aiþingi um lögboðna launa
lækkun hjá öllum launþegum
(sept. 1944). Samtímis kröfðust
svo heildsalamir ótakmarkaðs
innflutnings fyrir sjálfa sig á
kostnað innstæðna þjóðarinnar,
M. ö. orðum: Annarsvegar átti
að stöðva atvinnulífið á íslandi
með vinnudeilum, hinsvegar átti
að eyöa erlendu innstæðunum
í gróðainnflutning fyrir heild-
salana.
Hinn hluti afturhaldsins, nú-
verandi Landsbankavald, lýsti
því yfir að aðalatriði nýsköpun-
arinnar, — kaup á 30 nýjum
togurum, — væri fásinna, og
barðist á móti nýsköpun at-
vinnulífsins með öllum þeim
miklu áhrifum, sem þetta stein-
mnna embættisvald illu heilli
hefur enn í okkar þjóðfélagi.
Hverjar hefðu afleiðing-
amar orðið?
Hver hefði nú orðið afleiðing
in, ef þessir samvöxnu tviburar
íslenzka afturhaldsins, heild-
sala- og Landsbankavaldið,
hefðu sigrað þá?
Afleíðingin hefði orðið innan-
landsófriður, efnaliagslegt hrun,
eyðsla ei’lendu innstæðnanna í
almemian innflutning, — engin
nýsköpun.
Gæfa íslands varð aftiu’hald-
inu yfirsterkari haustið 1944,
Þess vegna hafa á undanförnum
árum lífskjör íslenzkrar al-
þýðu batnað, fiskverð og kaup-
gja^d hækkað, nýir markaðir'
unnizt. Þess vegna sigla nú
hver nýsköpunartogarinn í höfn
eftir annan. -
Afturhaldsöflin lágn ekki
á liði sínu
En afturhaldsöflin lágu ekki
á liði sínu þennan tíma og þau
voru voldug. Heildsalavaldið
átti Vísi og Morgiuiblaðið, það
átti Bjarna Ben. og Stefán Jó-
hann og það átti völdin í Sjálf-
stæðisflokknum og Alþýðufl.
þegar í odda skarst. — Fyrir til
stilli Sósíalistafl. og þeirra,
sem með nýsköpunarhugsjón
hans börðust, tókst að bjarga
þeim rúmum 300 millj. kr., sem
til nýsköpunarinnar fóru. En
fyrir tilstilli heildsalavaldsins í
Sjálfstæðisfl. var hinum hluta
innstæðnanna eytt í almennan
innflutning, þrátt fyrir harða
baráttu Sósíalistaflokksins fyr-
ir að bjarga þeim.
Hvað eftir annað varaði Sós-
íalistafl. opinberlega við í
hvem voða væri stefnt með þess
ari eyðslupólitík heildsalavalds
ins. í ágúst 1946, þegar 100
millj. kr. voru enn óeyddar utan
nýbyggingarreiknings, og sósí-
alistai* árangurslaust höfðu
reynt að fá þær settar inn á
nýbyggingarreikning, var rituð
grein í Þjóðviljann af Jónasi
Haralz, þar sem sýnt var og ing við heildsalana og slíkt á-
sannað að með samskonar ' lítur blaðið óhæft.
eyðslustefnu í gjaldeyrismál-
um yrði gjaldeyrisinnstæða
landsmanna uppurin í ágúst
1947.
En allt kom fyrir ekki. Hvaða
viðvaranir sem gefnar vom, þá
sat heildsalavaldið við sinn
keip.
Þeir vissu hvernig á-
standið var og hvaða ráð-
stafanir bar að gera
Svo myndaði heildsalavaldið
þessa núverandi stjóm sína 4.
febr. 1947. Þessir ráðherrar
vissu það allir hvemig gjald-
eyrisástand þjóðarinnar var,
þegar þeir tóku við. Þeir vissu
líka hvaða ráðstafanir vom ó-
hjákvæmilegar þá strax, ef
ekki átti að stefna að þurrð er-
1 öðru lagi er svo sagt orð-
rétt: „Geti Bandaríkin ekki selt
vörur sínar og Evrópuþjóðim-
ar ekki keypt, lilýtur af því að
leiða stórfelldustu kreppu, sem
skollið hefur yfir þemian heim,
samfara umróti og byltingum
víða um lönd.“
M. ö. orðum: Heildsalamir,
herrar ríkisstj., krefjast þess
að þegar þeir geti ekki lengur
eytt innstæðum þjóðarinnar, þá
fái þeir að eyða skuldum henn-
ar. Og Vísir bendir á annað um
leið: Hagsmunir Bandaríkjanna
kref jast þess líka að ísland taki
dollaralán'. Auðvaldið vestan-
hafs er að kafna í allsnægtun-
xun, sem alþýðan þar framleiðir
og fær ekki að njóta sjálf. Þess
vegna eiga önnur lönd að taka
dollaralán og gangast um leið
Fyrri hluti
lendra inneigna. Þjóðin verð-
ur að ætla að flokkar myndi
stjóm til þess að gera ráðstaf-
anir, sem þeir álíta nauðsynleg-
ar. Ef menn aðeins setjast í ráð
herrastólana og gera eklci neitt,
þá er það vegna þess að þeir
ætla sér eitthvað ákveðið með
aðgerðaleysinu.
Núvérandi ríkisstjórn gerði
ekki neitt, sveikst um allar ráð-
stafanir til þess að spara gjald-
eyrinn og lét heildsalavaldið
halda áfram að eyða, þangað til
enginn eyrir var eftir, Þá hljóp
stjómin í útvarpið, fórnaði hönd
um til himins, lézt vera aldeilis
hlessa og sagði þjóðinni að
gjaldeyririnn væri reyndar bú-
inn. Svo sagði hún að yrði að
lækka kaupið — og lét Lands-
bankann taka 30 millj. kr. lán
érlendis. Þar af 1 milljón doll-
arayfirdráttar í Ameríku.
Vissi ríkisstjórnin ekki hvert
þessi þrotlausa. fégræðgi heild-
salavaldsins var að leiða þjóð-
ina? Auðvitað vissi hún það.
Og heildsalavaldið fór heldur
ekki dult með kröfur sínar'.
Kröfur heildsalavaldsins
Samstundis og innstæðurnar
eru búnar, birtist í lieitasta
fylgisblaði núverandi ríkisstjóm
ar, heildsalablaðinu Vísi,
ritstjómargrein, þar sem þess
er krafizt að nú sé tekið dollara
lán.
Greinm birtist 11. ág. Rök-
stuðningurinn er mjög eftir-
tektarverður.
1 fyrsta lagi er það fært fram
að sé ekki tekið dollaralán, þá
verði að skera niður innflutn-
undir pólitískt ok auðdrottna
Ameríku. Það er ekki ódýrt að
gera Ameríkönum þann greiða
að létta þeim kreppubyrð-
ina: Það á að kosta efnahags-
legt sjálfstæði viðkomandi þjóð
ar.
Fyrirskipanir frá Wall
Street og Washington
Bandaríkjastjórn lét ekki á
sér standa að benda á hvað hún
vildi. Hún lét stefna þeim ríkj-
mn, sem hún hugsaði sér að ná
pólitísku tangarhaldi á, til Par-
ísar í júlí í sumar, til þess að
ræða um dollaralán. íslenzka
heildsalastjórnin hlýddi utan
stefnimni. — En að aflokinni
utanför, þykir henni sem öðr-
um slíkum fyrrum hentara að
halda lítt á lofti boðum hins er-
lenda yfirdrottnara síns, en
vinna að framkvæmd þeirra
með leynd. Stjórnin veit að þjóð
in er andvíg ei’lendri lántöku og
því verður að koma henni að ó-
vörum, þegar timi er kominn til.
En það, sem ríkisstjórnin leyn
ir þjóðina, segja amerísk blöð
henni. Amerísk blöð hafa und-
anfarið verið beztu heimildirnar
fyrir íslenzku þjóðina um hvað
Sjálfstæðisflokkurinn á íslandi
ætli sér gaguvart þjóð sinni. —
Þannig var það einnig fyrir síð-
ustu kosningar. Þá sögðu ame-
rísk blöð að herstöðvamálið
fengist ekki afgreitt fyrir kosn-
ingar, en eftir kosningar yrðu
herstöðvamar veittar. Þau
reyndust sannspá.
Fyrirskipanimar frá Wall
Street of Washington til erind-'
rekanna á Isl. vilja leka út í
Ameríku. Svo er það og um
dollaralánið.
1 ameríska tímaritinu „World
Report", frá 15. júlí í sumar er
birt skýrsla efnahagssérfræð-
inga Bandaríkjaþings (Sub-
committee on Forein Economic
Policy of the House of Repres-
entaives um hvað hin ýmsu ríki
Evrópu þurfi að taka mikið doll
aralán. Þar er íslandi ætlað að
taka 20 millj. dollara eða 130
millj. kr.
Fyrirskipunin er skýr. Spurn
ingin er hvenær þjónarnir hér
þora þjóðarinnar vegna að
hlýða henni. Þeir þora það ekki
enn.
En — þegar heildsalavaldið
íslenzka og heimsveldið ame-
ríska hefur heimtað það sama
af þjóðstjórnarflokkunum und-
anfarin ár, — liafa þau þá ekki
knúð það í gegn, þó það kost-
aði tryggðrof við þjóðina og
samningsrof við aðra flokka.
Niðurstaðan er:
Gjaldeyrisskortur Islendinga
er skapaður af heildsalavaldinu
og þjónuin þess í ríkisstjórn.
Þetta vaJd mun heldur ekki
skirrast við að binda Island á
skuidaklafa Ameríku, ef það
fær að drottna áfram yfir þjóð-
inni.
Hvernig Bjarni Ben. not-
ar vald sitt yfir afurða-
sölunni
Og nú skulmn við athuga
hvernig heildsalastjórnin á öðr-
um sviðum vinnur að þvi að
steypa landinu í efnahagslega
glötun.
Við skulum fyrst athuga um
verðið á útflutningsafurðum
okkar.
Lífskjör íslenzku þjóðarinnar
eru irndir því komin hvaða verð
við fáum fyrir fisk og fiskaf-
urðir. Baráttan fyrir háu verði
á útflutningsafurðunum er bar-
átta fyrir lífsafkomu okkar
allra, barátta fyrir hverja hlut-
deild íslendingar skuli fá í
gæðum lífsins og efnahagslegri
menningu mannkynsins. Hver sá
íslendingur, sem reynir að
lækka verðið á útflutningsafurð
um okkar,' er vargur í véum.
Allar viðskiptaþj. okkar reyna
auðvitað að hækka verð á sínum
vörum og lælcka lijá okkur. En
hér á Islandi gengur ríkisstjórn
ip og þá fyrst og fremst utan-
ríkismálaráðherra fram -fyrir
skjöldu og heimtar í víðlesnasta
blaði landsins lækkun á útflutn-
ingsafurðum Islendinga. Og
hann lætur ekki þar við sitja.
Hann notar vald sitt yfir áf-
Framhald á 7, síðu.