Þjóðviljinn - 04.11.1947, Blaðsíða 4

4
WOÐVILJINN
Þriðjudagur 4. nóvember 1947.
/-— ----------- '
Þjóðviljinn
Útgefandl: Samelnlngarflnkkur alþýCu — Sósíallstaflokkurlnn
Rítstjórar: Magnús Kjartansson, Sígurður Guðmundsson, 6b.
FróttaHtatlórl: Jón Bjarnason.
Ritstjórnarskrifstofur: Skólavörðustíg 19. Síml 7500.
Afgreiðsla: Skólavörðustíg 19, siml 2184.
Auglýsingar: Skólavörðustíg 19, nímí 8399,
Prentsmiðjusími 2184.
j Askriftarverð: kr. 8.00 á mánuði. — Ijausasöiuverð 60 aur, eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
• -------------------------------------------
Sjöfia flokksþingið
L r öllum landshlutum sækja fulltrúar íslenzkrar al-
þýðu flokksþing Sameiningarflokks alþýðu — Sósíalista-
flokksins, ræða og meta starf flokksins tvö undanfarandi
ár, og ákvarða starfsskrá hans fyrir næstu árin.
Sósíalistaflokkurinn er ekki tíu ára fyrr en að ári,
langyngstur íslenzkra stjórnmálaflokka, en hefur á þess-
um stutta tíma náð miklum árangri. Áhrifa Sósíalista-
ílokksins á íslenzk stjórnmál gætir víða, og er það ekki
sízt viðurkennt af andstæðingunum, þar sem svo má heita
að mestöllum blaðakosti þeirra sé árið um kring varið til
baráttu gegn Sósíalistaflokknum, blöðin fyllt af rógi og
níði um sósíalismann, um stefnu flokksins í einstökum
málum, starf hans og starfsaðferðir, leiðtoga hans og
trúnaðarmenn. Ailiu' þessi óhemju gauragangur er háður
undir kjörorði Göbbels og bandaríska auðvaldsins — það
er „baráttan gegn kommúnismanum“ sem flaggað er með,
- en það er baráttan gegn verkalýðssamtökunum, gegn
sjálfstrausti og framsókn íslenzkrar alþýðu, barátta til að
rýra lífskjör verkamanna og annarra alþýðustétta sem
háð er.
★
Það er ríkisstjóm íslands sem nú hefur forustu í
þessari baráttu afturhaldsins gegn alþýðusamtökunum,
baráttu sem beinlínis er háð til að rýra kjör þeirra þjóð-
félagsþegna sem fátækastir eru, svo að auðmennirnir, |
milljónaburgeisar Reykjavíkur, geti haldið ofsagróða sín-
um óskertum. Ríkisstjórn Stefáns Jóhanns Stefánssonar i
hefur unnið trúlega að því verkefni, sem henni var þegar
frá upphafi ætlað af auðvaldi Islands, með stöðvun þeirra
iiýsköpunarframkvæmda sem nokkur leið var að stöðva,
:neð stöðvun byggingavinnu og öðrum ráðstöfunum hefur
henni þegar tekizt að skapa hér atvinnuleysi, sem hlýtur að
vaxa ört ef þessi afturhaldsstjórn fær að halda áfram
skemmdarverkum sínum enn um skeið.
Hug sinn tii alþýðusamtakanna hefur ríkisstjórnin
sýnt ótvírætt með vinnudeilunum í sumar, er öllu afli aft-
urhaldsins, undir forustu ríkisvaldsins, var beitt til að
reyna að buga verkalýðshreyfinguna. Dagsbrúnarmenn og
félagar þeiiTa í Reykjavík, félögin á Norðuiiandi, sjómenn
og verkamenn rnn allt land hrundu þeirri árás, þrátt fyrir
tilraunir Alþýðuflokksins að vega að baki verkalýðssamtök-
íinum með skemmdarverkum innan félaganna, samstilltum
áhlaupum afturhaldsins að utan.
★
Þa.ð fer ekki dult að ríkisstjómin er þessa dagana að
undirbúa allsherjarárás á lífskjör alþýðu og frelsi verka-
lýðsfélaganna, er þau hafa unnið sér með hálfrar aldar
baráttu. Emil Jónsson, Alþýðuflokksráðherrann, sem í sum
;;r stimplaði Dagsbrúnarmenn glæpamenn fyrir viðleitni
þeirra til mjög hófstilltra- kjarabóta, lýsti yfir í útvarpsiun-
i-æðunum að mikil átök væru framundan, átök stjórnar-
Iiðsins við „kommimistaflokkinn“. Engum dylst að það sem
ráðherrann meinti var raunverulega það sama sem hinn
aldurhnigni brautryðjandi íslenzkra verkalýðssamtaka
Otto N. Þorláksson sagði við setningu flokksþings sósíal-
ista á laugardaginn: „Alþýða Island > á nú enga aðra stjórn-
málaforustu en Sósíalistaflokkinn“.
Þeim er það báðum ljóst, ráðherranum og brautryðjand-
anum, hvers virði íslenzkri alþýðu Sósíalistaflokkurinn er.
Þess vegna lítur afturhaldið með ugg til þings Sósíalista-
flokksins, en alþýða landsins treystir því, að þaðan sé að
vænta ákvarðana, er auðveldi henni vörn og sókn, beini
brautina til betri lífskjara, til aukins valds yfir örlögum
sínum.
„Kvikmynd og gagnrýni
4—5 línur af heimsku-
legri frásögn“
Það var bréf í Bergmáli Vís-
is síðastliðinn laugardag, þar
sem kvikmyndagagnrýni Þjóð-
viljans var enn einu sinni gerð
að heimspólitísku stórmáli. —
Gagnrýnendur okkar skrifa um
bíómyndir bara til að skeyta
skapi sínu á Hollywóod og
snobba fyrir Rússum. Höfund-
ur bréfsins heitir Kári. Kári
virðist álíta að kvikmyndagagn
rýni Þjóðviljans sé þáttur í ein
hverri hernaðaráætlun Rússa
og geti jafnvel orðið efni i eina
heimsstyrjöld til viðbótar, ef
svo ber undir. Hann segir að
kvikmyndagagnrýnin hérna
hafi venjulega ekki lýst sér í
öðru en „heimskulegri frásögn,
að öllum jafnaði ekki nema 4—
5 línur, þar sem sagt er, að
kvikmyndin sé frá Hollywood,
illa gerð og fávitalega að flestu
leyti“, og í leiðinni lætur Kári
þess getið, að Gary Cooper sé
ekki kommi. Það er Þjóðvilja-
lygi að segja að Gary Cooper
sé kommi. Hann er ekki einu
sinni krati. Bréf Kára er sem
sé hið skemmtilegasta.
★
Rússar segja þunna
brandara
Til að sanna fyrir fólki, að
kvikmyndagagnrýnendur okkar
séu Rússasnobbar og hinir
verstu menn, nefnir Kári það að
hér var ekki minnzt á einhverja
þrautleiðinlegá rússnska gam-
anmynd, sem sýnd var í Gamla
Bíó nú fyrir skömmu. Kvik-
myndagagnrýnendur Þjóðvilj-
ans ætla vitlausir að verða, ef
eitthvað kemur frá Hollywood,
sem er ekki eins og það á að
vera, en þeir .steinþegja yfir því,
að Rússar scgja þunna brand-
ara .Hér var á bíó sýnd rúss-
nesk ,,dumvittighed“ en hinir
sovétsnobbuðu kvikmyndagagn-
rýnendur héldu henni leyndri.
Það breytir auðvitað engu
um hið dásamlega sönnunar-
gildi þessara upplýsir.ga Kára,
að kvikmyndagagnrýni Þjóðvilj
ans hefur að mestu legið niðri
uppá síðkastið, og þessvegna
hefur hér engu meira verið
skrifað um hollywoodskar en
rússneskar leiðindamyndir. -—
Sennilega mun Kári svara í
sama tón og maðurinn, er mælti
þessa setningu, sem fræg er
orðin: „Eg geng ekki inn á
neitt.“
k
Fleiri kvikmyndahús
kret'jast fleiri gagn-
rýnenda
En úr því ég er að tala um
kvikmyndagagnrýni okkar er
réttast ég gefi því skýringu,
hversvegna hún hefur legið
niðri að undanfömu. Ástæðan
er aðallega sú, að við höfum
ekki fengið nógu marga menn
til að halda uppi stöðugri gagn
rýni eftir því sem kvikmynda-
húsunum hefur fjölgað. Við vilj
um helzt hafa það svo, að hver
einasta kvikmvnd. sé gagnrýnd,
en til þess þarf nú fleiri gagn-
rýnendur en áður. Og við höf-
um heldur viljað sleppa með
öllu kvikmyndagagnrýninni en
láta hana ekki koma nema með
höppum og glöppum. En nú
fara þessi mál að lagast og
vonumst við til að get'a innan
skamms hafið að nýju kvik-
myndagagnrýni sem fastan lið
í blaðinu. Það dugir ekki’ að
hann falli niður þc;si ■ þáttur
sem hefur unnið sór miklar vin
sældir almennings og tekst svo
prýðilega vel að fara í taugarn
ar á fölki eins og honum ára
mínum Kára.
★
Hver einasti tónn
rammfalskur
P. L. skrifar:
„Eg hafði séð í blöðum að
auglýst var með hástigslýsing-
arorðum nýútkomin ljóðabók
eftir ungt skáld. Hann hlaut að
vera stórskáld eftir auglýsing-
unum að dæma. Eg var farinn
að hlakka t.il að lesa bók hans.
En það dróst nokkuð og áður
en það yrði, rakst ég í tímariti
á kvæði eftir hinn unga mann.
Kvæði þetta er fyrir neðan all-
ar hellur, Það er einn endemis
hálfvitasamsetningur í öllu til-
11ti. Efnið er tóm þvæla, þar
sem það er ekki gjörsamlega ó-
skiljanlegt, og meðferð manns-
ins á viðurkenndum bragregl-
um er líkust. því sem laglaus
krakki væri að spila á fiðlu.
Svo að segja hvör einasti tónn
er rammfalskur.
★
Er ckki voðinn vís?
„Þegar maður rekst á annað
eins og þetta, hlýtur maður að
spyrja í angist: Eru íslending-
ar að tapa öllum skilningi á sín
um þjóðlega kveðskap. Geta
menn, sem ekki hafa snefilsvit
t. d. á stuðlum og höfuðstöfum,
komið með sitt- hræðilega leir-
burðastagl til ritstjóra mikilla
tímarita og fengið þá til að
prenta það á fínasta pappír,
með bráðgáfulegri mynd af
'-'öfundinum, séníinu. Og er ekki
bara voðinn vís í þessum efn-
um, þegar íslenzkir bókaútgef-
endur láta gabba sig til að gefa
út heilar bækur af hálfvitalegu
þrugli, sem á að vera kvæði?
Jú, það er svo sannarlega
eitthvað bogið við bókmennta-
smekk íslenzkan, þegar svo er
komið. P. L.“
A að senda bandarísku verkamennina
heim?
Fyrir nokkru var lesið í út-
varp einkennilegt plagg, undir-
ritað af flugvallanefnd. Þrátt
fyrir loðið orðalag, þar sem ým-
ist er slegið úr eða í, var ljóst
að fæst af skilyrðum hins al-
ræmda. flugvallarsamnings hafa
verið uppfyllt af hálfu
Bandaríkjanna.
Tónninn í þessu pantaða
plaggi minnir mjög á þá tíð er
auðsveipni íslenzkra embættis-
manna var á hæsta stigi og þeir
luku bréfum sínum til danskra
valdsmanna eitthvað á þessa
leið: „yðar auðmjúkir og und-
irdánugir þénarar." o. s. frv.
Ekki mun rætt hér um þetta
furðulega plagg, sem er höf-
undum sínum til lítils sóma,
Bandaríkjunum til enn minni
sóma en ríkisstjóm Islands til
háðungar, heldur minnst lítil-
lega á eitt atriði: innflutning
amerískra verkamanna til
vinnu við hótelbyggingu á
Keflavíkurflugvelli. Til afsök-
unar innflutningi nokkuð á
fjórða bundrað verkamanna,
segir eitthvað á þá leið, að
stjórnin hafi ekki, þar sem
annar tími fór í hönd, "viljað
stuðla að því að íslenzkir verka
menn yrðu ráðnir til starfa á
vellinum, hins vegar muni þetta
mál tekið til athugunai' eftir
áramótin.
Nú er vitað mál, að atvinna
var með minnsta móti í sumar,
síðan 1940, og bendir þetta ó-
neitanlega í þá átt, að rikis-
stjórn „hins þrautreynda verk-
lýðsforingja“ hafi litla tilhneig-
ingu til að nota tækifærin er
bjóðast til að auka atvinnu-
möguleika verkamanna. Nú
hefst vertíð væntanlega eftir
áramót, nema stjórnin ætli að
stöðva hana eins og annað, svo
eitt rekur sig á annars horn í
„röksemdum“ ráðherranna.
Og á þá að senda bandaríska
verkamenn heim?
hft-

til leigu !s
• á Mikíubrant 16
+— efri hæð —I
liggiir leicíin
-H-i-H-+-l+-Kr++++-l"l--:-l-!-4-I"I"I-
tltbrei ð i ð
Þjéðviljanm
l-H-M-H-M-I-I-l'.l-M 11 I I H' !■