Þjóðviljinn - 14.11.1947, Blaðsíða 3

Föstudagur 14. nóv. 1947.
ÞJÚÐVILJINN
fÞRÓTTlR
m
ál
ss
Ritstjóri: FRÍMANN HELGASON
Vinsamleg ummæli um „Snæfelí" ðglGóður árangnr í
.1.
í Heimskringlu frá 24. sept.f jallið, upp á hæsta tindinn."
s.l. ritar Richard Beck prófess- ) Hugrenningar æskunnar eru
or grein er hann nefnir „Radd joft hverfular og óhlutkenndar,
ir af æskustöðvunum“ og birtist j en gott eitt er um það að segja,
fyrri hluti hennar hér:
„Mér var það fagnaðarfrétt,
er mér barst það til eyrna, að
Ungmenna- og íþróttasamband
Austurlands hefði hafizt handa
um útgáfu tímarits, því að þar
var um mjög tímabært verk að
ræða og mikilvægt spor í menn
ingaráttina. Eigi varð ég held-
ur fyrir vonbrigðum, þegar
mér, stuttu síðar, kom í hend-
ur fyrsta hefti tímaritsins (maí
heftið 1946), því að það fer vel
úr hlaði, bæði um athyglisvert
innihald og góðan frágang.
Tímaritið ber hið hreimfagra
heiti: Snæfell, og prýðir einkar
snotur teikning af því svip-
tigna fjalli kápu ritsins. Heiti
þess er táknrænt, eins og sjá
má af eftirfarandi niðurlags-
orðum gagnorðs ávarps rit-
stjórans, Ármanns Halldórs-
sonar, kennara á Eiðum.
„Flestum íslendingum er
kunnugt svipfagurt og stíl-
hreint kvæði eftir það skáld,
sem bezt kunni allra íslenzkra
skálda að túlka gróandann í
huga heilbrigðrar æsku. Það
kvæði er um hugsjónina. Hún
ber svip ungrar brúður, sem
hefur illkleift fjall að aðseturs-
stað. Til að ná fundi hennar
þarf að sigrast á ögrandi erfið-
'eikum og „brjótast upp á
Bandaríkjameim
húa sig undir
Vetrarolympíii-
leikana í St.
Moritz
Það er tilkynnt frá skauta-
sambandi Bandaríkjanna, að í
byrjun desember fari 9 af þeim
sem valdir hafa verið til þátt-
töku til Lake Placid til að halda
áfram þjálfun sinni undir leið-
sögn þjálfarans Peter Miller.
Um nýár flýgur svo allur flokk-
urinn austur ’yfir haf til St.
Moritz og á hann að venjast
loftslaginu og ljúka þjálfuninni
þar. Miller þessi er bjartsýnn á
þátttöku sinna manna. ,,Eg lield
að drengir okkar sigri beztu
menn Evrópu'1 sagði hann ný-
lega við Daily News, „og þar að
auki setja þeir nokkur ný met“,
bætti hann við.
því að sú lífsreynsla, sem veig-
ur er í, fæst sannarlega ekki án
leitar. Aldrei skyldi hún þó
teljast á að þreyta fang við þau
viðfangsefni. sen jákvæð geta
talizt og í ramræmi við almcnn-
ar hugmyndir mnnna um gott
og iiit, hyggni og heimsku. Það
er til að minna á hin sígildu
sannindi um fjallið lians Þor-
steins Erlingssonar, að mál-
svari okkar ber þetta nafn.
I flestum byggðarlögum aust
anlands mun vera til sá stað-
ur, ef ekki í byggð, þá á fjöll-
um uppi, sem sézt af til Snæ-
fells. Þar sem þetta fjall, lítið
eitt lægra en hæsta gnípa lands-
ins, sést aðeins úr byggðum
austanlands, getum við tengt
átthagaást okkar við útsýnið til
þess, og um leið skoðað
það sem einingartákn okkar.
Og í trausti þess, að austfirzk
æska þori og hafi manndóm til
að klífa fjöll, án þess að hika
og hopa, er henni fengið þetta
Snæfell í hendur.“
Þetta er vel mælt, og finna
þessi eggjunarorð vonandi
bergmál í hugum brattasækinn-
ar og framgjarnrar æsku á
Austurlandi.; má og í því sam-
bandi minna á þessi spakyrði
Davíðs Stefánssonar:
„Betra er hug að hafa
og lirapa — en fara hvergi."
Tímariti þessu er sérstaklega
ætlað það hlutverk að vera
máigagn Ungmenna- og I-
þróttasambands Austurlands,
en það mun einnig, eins og rit-
stjórinn tekur fram i ávarps-
orðum súium, láta sig skipta
þjóðmál og menningarmál á
víðtækara grundvelli.
Skúli Þorsteinsson, skóla-
stjóri á Eskifirði og formaður
sambandsins, hinn mesti áhuga-
maður um íþrótta- og menn-
ingarmál, ritar allítarlega og
fróðlega grein um fimm ára af-
mæli þess, en það hefur á síð-
ari árum, með margþættri starf-
semi sinni ,vakið mikinn í-
þróttaáhuga á Austurlandi, sem
borið hefur ágætan árangur. En
þó aðalstarf þess hafi verið á
sviði íþróttamáianna, hefur
það einnig haft ýms önnur
starfsmál með höndum, svo
sem skógræktarmál ,og stutt að
framgangi þess méð fjársöfnun
og öðrum hætti.
Gunnár Ólafsson ritar um
skíðaíþróttina á Austurlandi og
Framhald á 7, síðu
frjálsíim íþmóttum
í Tékkásló\ akíu
Tékkóslóvakía er vafalaust
eitt af þeim löndum Evrópu sem
hefur tekið mestum framförum
í frjálsum íþróttum eftir stríð.
Bezti árangur þ'eirra í ár er 100
m. hlaup: David, Schmith og
Laznika, allir á 10,6 sek. 200 m.
David 21,7 sek. 400 m. David
48,8 sek. 800 m. Cenova 1,52
mín. 1500 Cenova 3,50,6. 3000
m. Zatopek 8:08,8, 5000 m. sami
á 14.08,4 sek. 110 m. grinda-
hlaup Tosnar 15 sek.. 400 m.
grindahl. sami 55,1 sek., há-
stökk' Hamenblas 1,95 m., lang
stök);: Ilisem 7,25 m., þrístökk:
John 1-1,50 m., stangarstökk:
K. Retcar 4,10 m., kúluvarp:
Knotek 15,32 m., kringlukast:
47,19 m., sleggjukast: Knoték
54,83 m., spjótkast Kie Sewetter
71,66 m. Af þessum afrekum
eru 4 ný landsmet, eða 400 m.,
1500‘ m„ 3000 m. og 5000 m.
Á hinum aUainnu krepputim-
mn, þegar Borgnesingar hugð-
ust að bjarga atvinnu sinni með
því að kaupa skip, mr.nna þao
til fiskjar og sækja björg í
þjóðarbúið og fá kaup eða afla-
hlut fyrir, var það haft eftir
einum bankastjóra, þegar ieitað
var aðstoðar bankans ,,að það
mundi verða hyggiiegra að
leggja þeim framfærslueyri í
Reykjavík og að þeir flyttu
an hálfa mánuð liggja bátarn-
ir bundnir við bryggju í Rpykja
vík, og meira að segja kora
bátur frá Akrancsi inn i Borg-
arncs, serr/liafði fengið lánaða
nótabáta Ms. ,,Hvítá“ og sótti
þá Fiestir fiski'oátarnir, aem
stunda síldveiðina í Hvalíirði
eru smærri og ófullkomnari en
Ms „Hvítá“ og Mj. Ilafborg
frá Borgarnesi. Hvað veldur?
iHverjir hamla aú atliafnásem-
þangað." En þessi sjálfsbjarg- inni og framtakiuu hjá stjórn-
arviðleitni að kaupa skip, varð ium og franikvæmdacljóra þess-
þó að veruleika, og nú eru hér j ara fyrirtækja?
þrjú fiskiskip’. j Df.g eftir dag koma bátar að
Allt fram að stríðsárum gekk , Iandi hlaðnir síld og háseta-
yfirleitt erfiðlega með rekstur | hluturinn skiptir mörgum þús-
M.s. Eldborgar, sem þá var eina undum kr. og dagkaupið mörg-
skipið, — hún stundaði síld-
veiðar að sumrinu og fisk-
flutninga að vetrinum; var
þetta þó mikil atvinnubót fyr-
ir ckki stærri bæ.
um hundruðum, en ungir, efni-
legir menn í Borgarnesi fá það
hiutskipti, að vinna 8 tíma á
dag fyrir rúmar 65 króiiur; og
sumtr fyrir minna; og keppast
A stríðsárunum flutti hún 1 við að vinna hin takmörkuðu
skipshöfn, bæjarfélegi og féiag- ! störT, sem nú virðast framund-
inu sjáífu mikla peninga, — og 'an; — og ef að er gáð .virtist
búa margir Borgnesingar nú að , það rctt, að þ,eir sem eldri væru
þeim tekjum, sem þeir fengu
þá; það má fullyrða að þeir
tveir fiskibátar. sem keyptir
hafa verið til yiðbótar til bæj-
arins, annar af Eidborgarfé-
laginu, en hinn af fjölda
nianns, sem lögðu* fram pen-
inga í hann, eru komnir fyrir
bein á.hrif og baráttu Verka-
IjÁsfélags Borgarness.
Verkamennimir og heimili
400 m. grindahlaup og spjót-, þejrra Voru minnug erfiðleika
kast eru met árangur. ’ atvinnuleysisáranna; og þátt-
taka þeirra uin. peningafram-
lag til kaupa á Svíþjóoarbátn-
um Ms. „Hvítá“ var talandi
vottur um, að þau vildu af
frémsta megni fyrir-byggja at-
vinnuieysið. En þegar til kast-
anna kom um félagsstofnun' og
framkvæmdir, gerðu vissir
menn allt sem þeir gátu til
þess að útiloka áhrif Verkalýðs-
keppni þar, sem gengið ’hefur j,féIagsins á stjórn .útgerðaxian.
svonauppogofan.Þaðsemvak Lr> og völdu af. pólitiaklUT1 lit
ið hefur mesta athygli er að embœttis. og stóðsgi&iamlm. í
Hákon Lidman, grindahlaupar-1 stjórn þess_ Þessir sömu mclln
inn góði, varð að lúta tvisvar j kepptust um að kaupa híuta-
Siiðor-Ameríku-
menii eiga góða
íþróttamenn-
Frjálsíþróttaflokkur frá Sví-
þjóð hefur verið á ferðalagi um
Suður-Ameríku og tekið þátt í
í lægra haldi fyrir Argentínu-
manninum Trizule í þrem keppn
um. 1 fyrsta hlaupinu höfðu þeir
sama tíma, sem var furðulega
» .
gó'ður eða 14 sek. sléttar.
Argentínumaður þessi er að-
eins 19 ára, 6 feta hár og er
gert fyllilega ráð fyrir að hann
bréf í Eldborgarfélaginu til þess
að ná varanlega yfirráðum yf-
ir þvi. En það merkilega skeð-
ur, að þessir nýju og góðu bát-
ar liggja timunum saman
bundnir ásamt Eldborginni við
bryggjur í Reykjavík. Og at-
vinnuvonjr Borgnesinga í sam-
verði skæður keppinautur á bandi við þá hafa að mcstu
næstu Olympiuleikjum. Hann
hefur þegar náð mikilli „tækni"
auk þess sem hann er mjög fljót
ur. Hann hleypur 100 m. á 10,5
sek. og 200 m. á 21,3 sek. Ef til
vill má sjálfur Dillard vara sig:
Sænski floltkurinn lét þess get-
ið við heimkomu sína að a.uk
þessa grindahlaupara ættu Suð
ur-Amerikumenn spretthlaup-
ara, sem hefði hlaupið 100 m.
á 10,2 sek. Hástökkvara sem
hefði tvisvar stokkið 1,95 m. í
þessum mótum sem þeir tóku
þátt í. Auk þess ættu þeir ágæt-
an þrístökkvara.
I hástökkinu er eingöngu not
aður Californíu-stíllinn, en
,,sax“-stíllinn sést þar ekki.
og ininna ti! stórræðanna, hefðu
setið að þeirri vinnu, þar sem
slík tsekifæri bjóðast sem síld-
veiðin í Hvalfirði.
Stjóm útgerðarféla.gsins Hf.
Grímur, Ms. Eldborg og Haf-
borg lagði ofurkapp á að koma
skipunum á stað á síldveiðarn-
ar i júní sl. sumar, meðan síld-
veiðlsamningar stóðu yfir og
sjómennirnir liáðu verkfall til
framgangs kjörum sinum, sem
fyrir styrkleika heildarsamtak-
anna náðust fram; útgerðar-
stjómin sýnir nú liið sanna inn-
ræti sitt, að barátta þeirra í
vor var baratta gegn kjörum
sjómanna og annarra, en ekki
hinn sanni áhugi fyrir vel-
gengni útgerðarinnar. Nú er
búið að leigja Eldborg til síld-
arflutnings norður og eru há-
setarnir i þeim flutuingum upp
á venjuleg farmannakjör. En
Eldborgin er eitt bezta síldveiði-
skip flotans og hefur gefið ó-
venjugóðan síldarhlut; — í
þessum sildarflutningum trygg-
ir hún sér enga vinnu um-
fram það, sem síldveiðarnar
standa hér. — Og er því beinlín-
is fórnað hagsmunum sjó-
manna frá Borgarnesi með því
að leigja skipio miðað við að
láta það fiska síld.
Undanfarin ár liefur stjórn
og framkvæmdastjóri Hf. Grím-
ur sniðgengið sjómenn í Borg-
arnesi, og þráfaldlega hafa
verið átök um að koma. þeim.
á skipin, og við þau uppgrip á
síldveiðum í Hvalfii’ði (sem
sagt við bæjardyrnar frá Borg-
arnesi) sem dagvaxandi fjöldi
•jómanna víðsvegar að moka.r
brugðizt.
Fjöldi mamis heima fyrir- og
annarsstaðar undrast þcssa út-
gerðarstjórn. Það hefur þrá-
faldlega komið f«am hjá vmg-
um, áhugasömum mönnum
heima, ósk um að komast á
sltipin, og að þau scu látin
starfa á myndarlegan hátt, eins 1 upp tekjum við, þá eru Borg-
og gert er a.Imennt i sjópláss-
um; en þeir, sem beðiö fcafa
eftir vertíðarpiássi á slripuuum
nesingar afskiptir af þessum á-
gætu tekjum.
Það er því sýnilegt að þegar
hafa þráfaldlega orðið fyrir j almenningur tekur sér fyrir
hendur öflun atvinnutækja.
verður jafnframt að tryggja
vald yfir rekstri þeirra.
Hvað er búið að fórna mikl-
vinnutapi tímúnum saman. Síð-
astiiðinn bálfan mánuð hafa
fiskibátar við Faxaflóa og víð-
ar að stundað síldveiði, emmitt
þá tegund veiói, sem Borgar-i um tekjrnn í sambandi við síld-
nesskipin cru vönust. 1 þvnr, - \ Framhald á 7. síðu.