Þjóðviljinn - 13.01.1948, Blaðsíða 4

4
Þ JÖÐ VILJINN
Þriðjudagur 13. janúar 1948.
þlÓÐVILllN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn
Ritstjórar: Magnús ICjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.)
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason
Blaðamenn: Ari Kárason, Magnús Torfi Ólafsson, Jónas Árnason
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja Skólavörðu-
stíg 19. — Sími 7500 (þrjár linur)
Áskriftaverð: lcr. 10.00 á mánuði. —• Lausasöluverð 50 aur. eint.
Prentsmiðja Þjóðvlljans h. f.
Sósíaiistaflokkiirinn. Þórsgötu 1 — Sími 7510 (þrjár línur)
Eitt mesta umræðu- og deiluefni síðasta á.rs var afurða-
sölumálin. Vom þau rædd mjög ýtarlega í blöðum, og mun
almenningur ekki fyrr hafa fengið jafn miklar frásagnir
um þau, eða gert sér eins ljósa grein fyrir mikilvægi þeirra.
Voru þessar umi'æður mjög nytsamlegar; þvi meiri vit-
neskju sem þjóðin hefur um ástand og horfur í afurðasölu-
málunum, þeim mun erfiðara verður fyrir pólitiska glæfra-
menn, eins og þá sem nú fara með völd, að láta hleypidóma
og ofstæki stjórna athöfnum sinum og selja jafnvel afurðirn
ar fyrir tugum milljóna króna lægra verð en imnt var, eins
og reynslan leiddi í 1 jós að gert var siðasta ár.
Eins og Þjóðviljinn hefur þrásinnis sýnt og sannað,
er það eitt aðalsjónarmið núverandi ríkisstjóraar að selja
afurðirnar fyrir dollara og pund, einkum doliara, hvað svo
sem andvirðinu iiðm-. Var sölum síðasta árs hagað mjög í
.samræmi við þetta sjónarmið. Bandaríkjamenn og Bretar
fengu fiskafurðir langt undir kostnaðarverði á sama tíma
og ýmsum meginlandsþjóðum, svo sem Tékkóslóvakíu,
Frakklandi, Italíu o. fl. löndum var neitað um kaup á verði
sem stundum var helmingi hærra en það sem Bretar og
Bandaríkjarnenn greiddu. Ástæðan var fyrst og fremst
hagsmunir heildsalastéttarinnar, hún vildi lialda gömlum
og grónum samböndmn sínum ásamt nflegum umboðslaun-
um, en losna við að ieggja á nýjar brautir, þar sem um-
boðslaun voru ef til vill óþekkt hugtak. Jafnframt komu til
greina pólitískir hleypidómar og ótti við löndin á megin-
Iandi Evrópu.
Þegar sósíalistar vöktu fyrst máls á þessu athæfi svar-
aði ríkisstjórnin skætingi einum og sagði frásagniraar upp-
spuna frá rótum. Henni var þó aðeins skamma stund stætt
á þeirrí afstöðu. Þá var gripið til þeirrar röksemclar, að hin
svonefndu clearing-lönd seldu afurðir sínar svo dýru verði,
að viðskipti við þau yrðu okkur óhagkvæm, jafnvel þótt við
fengjmn hið bezta verð fyrir afurðir okkar. Einnig þetta var
alger falsröksemd, eins og sýnt hefur verið fram á hér í
blaðinu.
Röksemdir stjóraarliðsins vora miðaðar við það eitt að
blekkja þá sem fáfróðastir eru, og völctu mikla. reiði allra
útvegsmanna, sem skyn bára á þessi mál. Fengu sumir ekki
oröa bundizt, t. d. hafa Finnbogi Guðmundsson frá Gerð-
um og Ólafur Jónsson í Sandgerði lýst afurðasölumálunmn
mjög á sörnu lund og Þjóðviljinn. Og. s.l. föstudag birti Vís-
ir nýja og mjög athyglisverða grein eftir Finnboga Guð-
mundsson um þessi mál. (Hún er raunar skiifuð 5. des.. en
hefur ekki fengið inni fyra en nú!) I uppliafi gTeinarinnar
tekur hann fyrir þá röksemd að heildarviðskipti við clear-
ing-löndin séu óhagkvæmari en viðslcipti við lönd hins
frjálsa gjaldeyris. Ber hann saman Bandaríkin og ítalíu og
tekur ákveðin dæmi sem sanna að ítaliuviðskiptin séu um
40% hagstæðari þjóðaihagsléga séð. Að vísu sé vöruverð
lægia í Bandaríkjunum, en þau greiði hins vegar aðeins
hálft ábyrgðarverð fyrir fiskinn þar scm Italir borgi meira
en ábyrgðarverð. Þá bendir hann á að hinar ströngu höml-
ur á viðskiptum við Evrópu hafi valdið því að stórum minna
hafi verið aflað af ýmsum útflutningsafurðum en hægt hafi
verið, sökum þess hve markaður vax1 lélegur og af skomum
skammti í löndum hins frjálsa gjaldeyris. Nefnir hann
frystan flatfisk, saltrisk, reknetasíld og Faxaflóasíld, og
telur að þctta hafi kostao þjóðina um 50 milljónir kr. 1946
og annað eins 1947. Ber hann að lokum fram þá kröfu að út-
vegsmenn fái nokkurn hluta gjaldeyris þess sem þeir afla
til frjálsrar ráðstöfxmar til þess að auka útflutningsfram-
leiðsluna.
Hvað sem þeirri kröfu líður er ljóst að það ástand sem
nú ríkir er algerlega óviðunandi, að fámenn klika aftur-
haldsmamia með Bjaraa Benediktsson í farai'broddi fái að
stjórna afurðasölurnglunum samkvæmt pólitískum geðþótta
Fókussóttartilfellið ívar
Guðmundsson
Sagt hefur verið, að sjálfs-
ánægja beri ávallt vott um slæm
an smekk. Enginn maður sé svo
fullkominn, að liann hafi ástæðu
til að vera ánægur með sjálfan
sig.
Það er mikill sannleikur fólg-
inn í þessari kenningu,- og sam-
kvæmt henni hafa fáir menn
eins slæman smekk og ívar
nokkur Guðmundsson,- frétta.-
stjóri Morgunblaðsins. Hinn
slæmi smelckur ívars Óuðmunds
sonar kemur fram í takmarka-
lausri hrifningu hans af ívari
Guðmundssyni.
ívar Guðmundsson er haldinn
ákveðnum sjúkdómi, sem
kannski helzt væri hægt að skil
greina á máli ljósmyndara og
kalla fókussótt. Ljósmyndarar
tala um, að þetta eða hitt sé í
fókus, þegar það liggur þannig
við auga mradavélariunar, að
það kemur greinilega út á
myndinni. ívar Guðmundsson
þjáist af óstjórnlegri löngun til
að troða sér ávallt í fókus, —-
enda frægur fyrir það. ívar
Guðmundsson er eitthvert alvar
legasta fókussóttartilfelli á ís-
landi.
★
Hugleiðiugarnar um
lífið
ívar Guðmimdsson lætur að
staðaldri frá sér fara hugleiðing
ar um lífið. Hugleiðingar þess-
ar birtast í Víkverjadállcum
Morgunbl. Venjulega enx þær
sakiaust lognmolluhjal mark-
lausrar liversdagslundar. Þær
lyftast kannski stöku sinnum
ofurlítið yfir jafnsléttu, aðeins
til að stingast strax aftur á
hausinn niður á malbik hvers-
dagsleikans. Vængir andlegheit-
anna eru þania svo ósköp út-
haldslitlir.
Hugleiðingar ívars Guðmunds
sonar um lífið eru sem sagt
venjulega áhrifalausar í sínu
innihaldsleysi. Sá er þehra kost
ur.
*
I fókus útvurpsins
Eg hefði ekki farið að gera
ívar Guðmundsson að umtals-
efni hér í dálkunum, ef hann
hefði látið sér nægja að vmna
f\TÍr sér hjá Morgunblaðinu
með því að hugleiða lífið á
Víkverjavísu.. Ástæðan til þess,
að ég helga lionuxn svona mikið
pláss, er sú, að þessi logmollu-
kennda hversdagslur.d er nú bú
iu að troða sér í fókus íslenzka
ríkisútvarpsins og fai’in að
segja öllum landslýð lygasögur
um ástandið i alþjóðamálum.
Nýjasta dæmið um þetta er
erindi það, sem ívar flutti síð-
asliðið fimmtudagskvöld, upp-
fullt af svívirðingum um lýræð
isöflin í Evrópu, sneylt öllum
rökum, enda bein þýðixig úr
baadarískum sorpritum, blönd-
uð prívatheimsku fljtjandans.
Slíkt sem þetta er ekki hægt
að láta óátalið. Og ef áfram-
hald verður á þessum ei-inda-
flutningi ívars Guðmundssonar,
liggur beinast við að álj kta, að
útvarpsráð hafi eins slæman
smekk og ívar Guðmundsson,
sé ánægt með ívar Guðmunds-
son, þetta eitt hið alvarieg-
asta fókussóttartilfelli á ísLandi.
Ef slílcur smekkur er ríkjandi
BoMapisr utanriisiáiaráÉerrans
Utam'íkisráðhexrann íslenzki
hefur ekki farið dult með Banda
ríkjadekur sitt.
En stundum hefur þjónslund
hans við auðvald U.S.A. orðið
þess valdandi að frómar „Sjálf-
stæðis‘‘-sálir hafa fengið ónota
kipp. Svo mun hafa orðiö s.l.
sumar er þessi ráðherra hclt
aðalræðuna á héraðshátíð Sjálf-
stæðisfélags Skagfirðinga í
Melsgili 8. ágúst s. 1. Þessar hóg
væru „Sjálfstæðis“-sálir sem
svo víða fixuiast um landið og
lifa í þeirri einföldu pólitísku trú
að flokkur sem ber nafn þess
flokks sem Bjorn Jónsson
stjórnaði, undir hvers merkj-
um þeir börðust Benedikt
Sveinsson, Árni Jónsson frá
Múla, Sigurður Eggerz og Magn
ús Torfason fyrir sjálfstæði ís-
lands, hhdu að hafa orðið skelf-
ingu lostnar ef þær hefðu hlust-
að á ræðu utanrlklsi'áðhexTans,
Bjarna Benediktssonar í Mels-
og hafa af þjóöimii svo tugum milljóna skipth' áriega. Var
þetta atriði tekið til meðferðar í framvarpi sósíalista í dýr-
tíðar- og atvinnumálum, en þar er lagt til að afurðasölu-
imálm verði falin 5 mamia nefnd, sem só að meh'ihluta skip-
juð fulltníum fx-amleiðslustéttamia, tveim tilnefndum af
I Landssambandi ísl. útvegsmanna, einum frá Alþýðusam-
'bandinu, einum frá Faxmanna- og fiskimaxmasambandinu
íog einum fulltráa ríkisstjómarinnar. Með þessu er txyggt
að afurðasalan sé í höndum þeirra manna sem afla gjald-
eyrisins og hafa behma hagsmuna að gæta um að salan
takist. sem bezt. Þessi tillaga er í algera samra&mi við hags-
xuuni sjómamia, útveg'smanna og ]jjóðarinnar i heild; þess
vegna hefur hún ekki fundið náð fyrir auglitL l)eirra. sem
uú. stjórna landinu..
hjá meðlLmum ráðsina, er ekki
lengur hægt að kalla útvarpið
menningarstofnun.
. *
Utvarpssamtalið rið
„Bjargar“-mennina
Svo er hér bréf frá verka-
manni:
„Einhver maður í Berg-
máli Vísis var nýlega að finna
að því, hvað illa hefði tekizt
útvarpssamtalið við „Bjargar“-
mennina á dögunum. Þótti hon-
um fréttamaðurinn hafa spurt
kjánalega. Eg lilustaði á þetta
samtal og mér fannst það mjög
eðlilegt. Eg er nærri viss um,
að mennirnir hafa sagt hver
öðrum sjóarasögur, meira að
segja af fylliríi og kvennafari.
Og mér finnst það ofur eðlilegt
og síður en svo ljótt.
Eg vil þakka fréttaxnönnun-
um fyrir viðtalið. Það var eðli-
leg't og í þeim anda, sem vera
bar.“
¥
Hlédræg verðlækkun
Og bréfritai-i þessi Heldur á-
fram:
„Nú ku allar vörur vera að
lækka í verði, — og er það líka
eins og vera ber. Verst, að eng-
inn verður lækkunarinnar var.
Ekki hef ég heyrt um neinn hús
eiganda, sem hefur hálsbrotnað
af flýtinum við að lækka húsa-
leiguna. En það getur verið
fyrir því.
En meðal axmarra orða, hvað
gerir rikisstjórnin til að frelsa
vei'kamenn fra þessari blessaðri
húsabraskarastétt, sem telur
víst orðið fleiri meðlimi en kenn
arastéttin, og sveimar yfir budd
um verkamauna, eins og gamm-
ar yfir bráð. Er ekki tími til
kominn að láta þessar mann-
kindur fara. að vinna fyrir sér?
Spyr sá, sem ekki veit.
Verkamaður.“
gili þenna umrædda dag. Enda
auðheyrt á ræðu ráðherrans að
hann taldi mikils um vert að
vmdirstrika það vel við skag-
firzka „Sjálfstæðismenn" hver
nauðsyn bæri á þeirri stefnu í
utanríkismálum sem núverandi
ríkisstjórn hefur fylgt. Aðal-
rökin sem liarm færði fi-am til
sönnunar réttmæti þessarar ut-
anríkisstefnu sinnar voru þessi:
„--------Þráti lyrir }jað verð-
ura við að sldljft það að vegna
legu lands oltkar mótast stet'na
okkar af stefnu frænda( ?) okk-
ar í vestur.*1 (Allar leturbreyt-
ingar höfundar). Og ennfremur:
„Af þessum sökunv var það ljóst
að við urðurn að taka þátt í
Parísarráðstefnunni.“ Og enn
áfram: „Fjárhags- og menning-
artengsl bundu okkur á þeim
stað.“ Síðar virtist mönmmv
hann snúa nváli sinu upp í grín
á Sjálfstæðisflokksmenn og
sagði }>á: „Hvort hin íslenzka
þjóð hcfur manndónv til að Hfa
sæmilegu lífi . . . .“ „.... En
ef farin verður sú lelð sem einn
stjórnmálaflokkurinn. boðar að
gera síauknar kröfur, verður
þess ekki. langt að biða .að við
Framhald á 7. síðu.