Þjóðviljinn - 13.01.1948, Síða 5

Þriðjudagur 13. janúar 1948.
ÞJOÐVILJINN
í verki J>essu er griðarmikill
fróðleikur um allt það, er snert
ir Grænland. Hefur höfundur
lagt eindæma mikla vinnu í
það og vitnar í óteljandi heim-
ildir máli sínu til stuðnings
Heimildir eru bæði íslenzkar og
erlendar. Hefi ég haft mikla
skemmtun af sumu, eins og öðr
um fræðiritum sögulegs eðlis,
enda þótt tilgangur ver-ksins sé
oss íslendingum hvorki til
gagns né vegsauka, en hann er
eins og kunnugt er að reyna
að sanna réttarkr-öfur íslend-
inga til Græniands og þá auð-
vitað að sanna, að Danir sitji
þar á rétti vorum.
Eg vil ekki, að þessari kröfu
sé ómótmælt af íslandinga
hálfu og vil því í þessari grein
gera tilraun til þess, að draga
rök mín saman. í sem stytzt
mál og þá vitaskuld gera um
leið skil öðium kröfum, sem
fram eru komnar í sambandi
við t>etta leiðindamái.
1. „Rök“ dr. jur. Jóns
Dúasonar
Hendrih Ottóssom
RÆNLANDSMÁUÐ
og ritverk dr. léns Dóasonar um það
Dr. Jón Dúason byggir skoð-
anir sínai' og þar með kröfur
„fyrir Islands bönd“ á tveim
meginatriðum, en þau eru:
1) Náinn skyldleiki Grænlend
inga og Islendinga og !í) sögu-
leg réttindl vor til Grænlands
sem fornrar íslenzkrar nýlendu:
Ad 1) Hvorttveggja atiúðið
er léttvægt, og erfitt að draga
hvort þeirra er fáránlegra, en
þó býst ég við að liinu fyrra
muni áskotnast færri formæl-
endur, en hinu síðara, því ég
hygg að dr. Jón muni lengi einn
um þá kenningu sína, að Eski-
móar (þ. e. a. s. sá hluti þeÚTa,
sem Grænland byggir) séu Is-
lendingar, ellegar Islendingar
lítillega blandoðir frumbyggjum
landsins. Nú vill svo vel til, að
héi er um að ræða merkilega
vísmdagrein, mannfræðina (an-
þropologia), sem er viðurkennd
tun allan heim og háskólanáms-
groin í stærstu háskólum heims
ins. Engiim uiannfræðiugur
myndi taka þá staðhæfingu há-
eftir kynstofnum**). Eskimó-
ar byggja nyrztu lönd jarðar,
allt frá Scoresbysundi á austur-
strönd Grænlands (það er að
vísu nýlenda, sem Danir stofn-
uðu 1925), yfir nokkrai' eyjar
fyrir norðan Kanada, Norður-
Kanada og Alaska til Norður-
Síberíu. Skoðim mannfræðinga,
byggð á langri og merkilegri
rannsókn, er yfir höfuð sú, að
Kskimóai' séu afkomendur þjóð
flokks, sem byggði nokkurn
hluta Ontario-fylkis í Kanada
fyrir 2000 til 2500 árum síð-
an.***) Talið eiJ að þeir hafi
svo lialdið norður eftir megiu-
landinu, líldega fyrir skort á
veiðkiýruin, eða fyrir ófrið.
Enginn veit livað þeir voru
lengi á flalcki, en flestir eru
þeirrar skoðunar, að þeir liafi
svo komizrt norður að sundinu,
sem akilur Viktoríu-eyju frá
meginlandinu. Mér finnst þó
önnur skýring líklegri, en hún
er sú, að þessir forfeður Eski-
móanna hafi komizt norðvestur
að Beringssundi og blandazt
i þar að nokkru leyti Aleutum,
sem er sú þjóð sem meðal ann-
ars byggir eyjarnar milli
Alaska og Síberíu. Mál þeirra
eru skyld, að minnsta kosti er
bygging þeirra (aleutisku og
eskimoisku) svipuð og einstaka
orð hafa fundizt, sem benda á
sama uppruna. Elns getur verið
að einhver skvldleiki sé með
Eskimóum og Júkagiium, og
Tjúkstjum, sem byggja nyrztu
héruð Siberíu. Það er auðv. mikl
um erfiðleikum bundið að greiða
úr þessu máli til fullnustu, en
margt er samt, sem bendir til
þess, að allir séu þessir þjóð-
flokkar af svipuðum uppruna.
Höfuðmál Eskimóa bendir til
svipaðs upprtuia og Júkagíra og
svip. Sumir auðvitað mjög sterk tilviljun*) ræður því, að svo
an og aðrir daufari, en mestur hefur tekizt til um þróun þeirra.
ér mongólasvipurinn hjá Eski-
móam. Dr. Jón Dúason birtir
myndir af nokkrum Eskimóum
til þess, að sýna hvað sumir
þeirra líkist íslendingum að and
litssvip. Slík sönnun er vitan-
lega marklaus, því allstaðar má
finna undantekningar hér
mætti jafnvel á Islandi birla
myndir af fólki seir ber sterk-
ari Mongólasvip en einstaka
Kínverjar sem búa noi ður imd-
ir Mansjúríu, en þó er ekki
vitað að hér eigi nokkrir menn
ættir sínar að rekja austur þang
að. Eskimóar eru, eins og vel
flestar mongólskar þjóðir, frek-
ar lágvaxnir og gildir, en þó
hærri -cn margir Mongóiar svo
sem t. d. Japanar, Suðui'-Kín-
verjar og Austur-Xndverjar.
Hinsvegar eru þeir lágyaxnari
en Noi'ður-Kínverjar, Mongólíu
menn, Mansjúar, Tibetbúar og
Bygging eskimóiskunnar og
aleutiskunnar er svo gerólík
öllum öðrum mánum og þó eink
um norrænum málum. Um þetta
atriði mætti segja meira, en hér
er ekki rúm til þess.
En setjum nú samt svo, ao
einhver urmull væri eftir ís-
lenzkra einkenna og máls hjá
Grænlenöingum, getur það þá
skapað oss rétt til þess, að kref j
ast landa eða einhverra sér-
stakra fríðinda í þessari ný-
ir), þá er þar með livorki sköp
uð réttarkráfa né aðrar imperi-
alistiskar sannanir. Vitaskuld
er dr. Jóni Dúasyni og öðrum
heimilt að rísla sér við þó gesta
þraut, að gera mongólskan þjóð
floltk að íslendingum -— „lönd
um vorum“. Læt ég svo staðar
numið um þetta atriði, að
minnsta kosti að sinni.
Ad 2) Þá kem ég að því at-
riðinu, sem hefur hlotið nokkra
formælendur, enda þótt það si
engu traustara til framdráttai
ímperialistiskum kröfum á hend
ur Dönum, en það eni hin svo-
nefndu söguiegu rök og skal ég
reyna1 að gera þeim þau skil er
ég má. Því miöur eru þessi rök
líklegust til þess að veroa oss
til mikillar armæðu og getur
enginn séð fyrir það tjón, sem
af þeim kann að hljótast, eins
og síðar skal vikið að.
„Sögulegur réttur“ er yfir
höfuð ekki metimi mikils í skipt
um þjóða á milli, einkum ef sú
þjóð, sem deilt er á, hefur haft
yfir
lendu Dana? Eg vænti þess, að pjoo> sem aeilt er a_ netur
þeir séu ekki margir Islending-J viðurkemidau yfirráðarétt
ar, sem myndu telja slíkt ná-, umdei!du landi um Iangan tíma.
strá sigurstrengileg rök í imp- Einustu réttindin som eru að
nokkru marki hafandi eru vit-
anloga vilji og skyldleikakennd
landsbúa. Hafi krefjandi réttar
erialistiskri togatreitu við Dani.
Þá væri oss miklu nærtækara
að krefjast lands í Kanada eða
Bandar., þar sem til eru heilar þessi tVenn sönnunargögn í lagi,
byggðir manna, sem bera greini j fir rétturinn hans megm j aug.
leg einkcnni íslenzks uppnma,| um allra sanngjarnra manna,
tala að minnsta kosti eitthvert; cnda þótt stundum rejaiist erf-
Turkestanar. Annai's mun ein.'ia hrafl í íslenzku, lesa blöð semj itt að fá þau riki til að viður.
mestur svipur með Eskimoum, rituð cru á misjafnlega Séðri j kpnna hami> sem með jjúgun og
og Tíbetbúum. Har og skegg er, isiensku og telja sér skylt að oíbeldi hafa útrýmt tungu og
yfir liöfuð samskonar og hinna I greiða götu Islendinga, sem
hávaxnari Mongóla, kinnbeiiiin
há og „skásctt augu“, som
nefnt er. Hörundsiiturinn er
svipaður og lijá öðrum Mongól-
um, dökkbrúun eða brúnn. Þó
eru Eskimóar jafnvel ennþá
dekkri eu íbúar Norður-Kína og
tjóar heidui' ekki að birta hér
myndir af einstaka mönnum,
sem minnst molgólsk einkenni
hafa. Það er vitað, að þeir hafa
um aldaraðh' blandast hvítum
sjófarendum — og hvað Græn-
landi viðvíkur, jafnvel að ein-
hverju leyti iiinum norrænu
landnámsmönnum, þvi fyi'iiiitu
ing á öðram kynstofnum liefur
vestur koma. Ef á að gera heií,
an þjóðflokk af mongólsku ætt-
erni að íslendingum, svona
„nolens yolens", þykir mér sann.
gjamara að þessir afkomendur
íslenzkra landnema, enda þótt
bandarískir eða kanadiskir rík
isborgarar séu, verði látnir
njóta ættgöfgi sinnar, enda bótt
þeir kunni ekki að sjá upphefö
sína, og að byggðir þelrra verði
gerðar að íslenzkum nýlendum.
Ekki ætti það heldur að spilía
fyrir, að þeir Leifur heppni og
Þorfinnur karlsefni lögðu drjúg
an skerf að þessari réttaekröíu
vorri er, þeir uróu fyrstir tig-
aldrei hindrað kynfcrðismök ( mna mamia til þess, að ganga
,,heldri“ manna við liina fyrir-
tíðlega, að vér Islendingar sé- ^ EsklIuóar og 3 smó.
um náskyldastir Eskimóum að j þjóðir hafa ÖU mjög sterk mong
Norðmönnum frágengnum. E.ski^^ einkemU og svipar þeim að
móar eru móngóiskur eða mon-
góloidiskur þjóðflokkur og bera
öll einkenni Mongóla* ), en mér
vitanlega héfur enginn Isiend-
ingur annar en dr. Jón Dúason
talið náinn skyldleika með ís-
lendingum og Mongóliun. Orð
mín ber eklri að skilja á þann
veg, að nokkur vansæmd væri
af slíkum skyldleika, því mun-
urinn á kjTistofnum er aðcins
líkamlegur, ef svo mætti seg.ia,
því manhfræðingar eru allir
þeirrar skoðunar, að andleg ein
kenni séu algerlega óviðkom-
andi jdra útliti og fari að engu
Tsjúktsja, en eitt er þó vist, J iitnu. Það sýnir bezt blöndun
blökkumanna og hvítra í Suður
ríkjum Bandaríkjanna. Skortir
þó þar hvokri fyrirlitningu né
kúgun. Eg hefi euis og fjöidi
*) Oröið Mcmgóli er liér notað i
víðteekuri nvei'kingii, cn ckki hinni
þrengri sem notuð cr um íbúa
Mongólíu (ytri og innrii í Asíu,
Jieldur um }):mn kynJiAtt mann-
kynsins,. som bofur. viss sameigin-
leg einkenni.
því leytinu til nyrztu Indián-
arnia í Kanada, en allir Indíán-
ar, frá Cree-þjóðinni suður til
Eldlands bera mongólskan
**) Kynþáttaþvættingur Þjóð-
verja, scm kom upp á .siðastliðinni
öld og náði hámarkl sínu i millj-
ón,aniorðum Þjóðverja cftir vaida
töku Hitlers er auðvitað f jærri
þvi, að vera á vísindalegrum rökum
byggður, enda fordæmdur á mann-
fræöingaþinginu í London árið
1932. Þjóðvinafélagið gaf út bólt
um þessa visindagrein fjTÍr all-
mörgum áru, „Mannfræði" eftir
lirezka Vísindamanninn Marret. Er
það handhæg bók og auð'skilin,
þýdd af dr. GuðmundJ licitnum
Finnbogasyni.
***) Þessir menn voru auðvitað
koiunir frá Asiu þúsundnm ára
áSur.
annarra íslendiuga séð marga
Eskimóa og þá jafnvel. alla
grænlenzka og hefi ég aJdrei
getað séð nem sameiginleg ein-
kenni. Sé nú svo, að hinir nor-
rænu lauduemar og afkomendur
þeirra hafi blandazt Eskimóum
í Grænlandi, hafa þessir fornn
landar vorir haft litil álirif á
útlit kynstofnsins, nema þá af-
skekkta ættflokka þeirra (sbr.
kenningar Vilhjálms Steíáns-
sonar) og niálið heíur ekki ore
ið fyrir neinuni áhriíum frá
þessum norrænu möimum. Þac
er engin sönnun, þótt finna
megi eitt og eitt orð í eski-
móisku, sem mimiir á islcnzku
því það vita allir, sem fengizt
hafa við málavísindi, að svipuc
orð má minna í gersamlega ó-
.skyldum málum, jafnvel orð
á land í Vesturheimi og liafa
mök við innborna menn. Höfum
vér þá hvorttveggja í senn,
skyldleikann og hin sögulegu
réttindi.
Þessi rök dr. Jóns Dúasonar
um skyldleika Eskimóa og
íslendmga eru að mínum dómi
mest til gamaus — jafnvel þótt
svo væri nú, að liægt væri að
sanna með óvéfengjanlegum
rökum mannfræðinnai' og ann-
arra visindagreina, að þessi
skyldleiki væri staðreynd (þá
þannig, að aiuiaðhvort væru
Eskimóar hvítir menn svona
herfilega upplitaðir eða skitug-
ir, eða að vér séum Mongólar
sem höfum skolað af okkur
brúna hönmdsiitinn með sér-
deilislegu hreinlæti um aldai'að
*) Eg notíi hér oröiö tilviljun,
»
enda þótt breyting orða og mála
íari að sérstökum lögum þróunar-
innar — en með „tilvUJun" mcina
ég „tilviljun aðstaAna" og annaira
sem þýða eitt og hið sama, énj örsaka.
öðrum þjóðeniiseinkennum í-
búanna, eins og Þjóðverjar
gerðu í Suður-Jótlandi. Alsacc-
Lorraine, Slésíu, Posen o. s. frv.
Nú vita allir, að þessu var ekki
til að dreifa i Grænlandi. Danir
hafa aldrei brotizt með ófriði
inn í iand sem byggt var af is-
lenzkum landnemtun. Byggð Is-
lcndinga var fyrir lungu undir
lok liðin og ekki urmull eftir af
henni, sem .gat stutt íscnzlcar
réttarkröfur. Fyrir voru Eski-
móar, 'sem eins og forfeður
þeirra tþluðu eskimóisku og
höfðu ekki hugboð um að ís-
iendingar hefðu nokkru sinni
haft þar landsforráð. Það má
auðvitað segja, að Danir hafi
slegúð eign sinni á land Eski-
móa, en ekki erum vér neinir
umboðsmenn Grænlendinga
gegn Dönum. Grænlendingar
voru of vesælir til þess að verj-
ast erlendri ásælni, alveg eins
og þeir voru þegar Eríkur rauði
og aðrir íslendingar komu þang
að í fymdinni. Ef Danir hafa
með þangaðkomu sinni. brotið
siðferðileg lög á Eskimóum með
því, að stofna þar danska ný-
lendu, hlaut framkoma .og yfir
gangur íslendinga til forna
vissulega að hafa verið sams-
kyns og ekki skapað neinn rétt.
Eg býst við því, að það myndi
korna upplit á Breta, ef til dæm
is de Gasperi fqrsætisráðlierra
Ítalíu tæki upp á þvi að krefj-
ast yfirráða í Bretlandi fyrir
hönd Itala með þeim sögulegu
rökum, að Römverjar hinir
fornu réðu þar rikjum í nokkrar
aJdir áður en Engilsaxar gengu
þar á land. Nei, söguleg réttindi
til landa vegna fonis landná.ms
Rramhald á 7. síðu.