Þjóðviljinn - 05.02.1948, Blaðsíða 6

6
Fimmtudagur 5. febrúar 1948.
116.
Samsæríð mikla
eftir
MICMEL SAYEHS es ALBEHT E. KAHN
Jakoff Livshitz, Trotskisti og starfsmaður stjórnar
járnbrautanna í austurhluta Sovétríkjanna, var erind-
reki leyniþjónustu japanska hersins og sendi reglulega
til Japan upplýsingar um jámbrautirnar í Sovétríkjun-
um.
Ivau Kriaseff, Trotskisti og framkvæmdastjóri járn-
brautanna í Úral, erindreki japönsku lejmiþjónustunnar.
Undir yfirumsjón hennar rak hann skemmdarstarfsemi
í Úral og sá japönsku herstjórninni fyrir upþlýsingum
um samgöngukerfivSovétrikjanna. - .
Josif Turok, Trotskisti og aðstoðarforstjóri flutninga-
deildar járnbrautanna í Perm og Úral, erindreki jap-
önsku leyniþjónustunnar. Árið 1935 fékk Turok 35.000
r'úbiur frá Japönum, sem greiðslu fyrir njósnastarfsemi
og skemmdai’verk, sem hann rak í Úral.
Mikhail Tsjernoff, hægrimaður og þjóðfulltrúi land-
búnaðarmála í Sovétrikjunum, erindreki leyniþjónustu
þýzka liersins frá 1928. Undir yfirumsjón Þjóðverja
franiicvæmdi Tsjernoff víðtæk skemmdarverk og rak
njósnastarfsemi í Ukrainu.
Vasili Sharangovitsj, hægrimaður og ritari miðstjórn-
ar Kommúnistaflokks Hvíta-Rússlands, hafði verið send-
ur til Sovétríkjanna sem pólskur njósnari 1921. Næstu ár,
hélt hann áfram að starfa undir yfirstjóm pólsku leyni-
þjónustunnar og sjá henni fyrir njósnaupplýsingum jafn-
framt því, sem hann rak skemmdarstarfsemi í Hvíta-
Rússlandi.
Grigori Grinko, hægrimaður og embættismaður í fjár-
rnálaráðuneytinu, erindreki pólsku og þýzku leyniþjón-
ustanna síðan 1932. Hann var foringi hinnar fasistisku
þjóðernissinnahrejdingar í Úkrainu, aðstoðaði við vopna-
og skotfærasmygl inní Sovétríkin og rak njósna- og
skemmdarverkastarfsemi fyrir Þjóðverja og Pólverja.
Samsæriskerfi Trotskista, Hægrimanna og Sinovjeffista
var í raun og veru fimmta herdeiid Öxuiveldanna í Sov-
étríkjunum.
XVII. KAFLI
Landráð og hermdarverk
1. Landráðadiplómatí.
Árin 1933—1934 virtist leyndardómsfullur sjúkleiki
leggja undir sig þjóðii’ Evrópu. Hvert landið á fætur
öðru riðaði skyndilega af stjómlagai’ofum, uppreisnartil-
raunum hersins, skemmdarverkum, launmorðurn og flett
var ofan af hinum imdarlegustu samblástrum og sam-
særum. Varla leið mánuður án nýrra ofbeldisverka eða
nýrra svikráða. Faraldur landráða og hermdarverka
geysaði um Evrópu.
Nazista-Þýzkaland var miðstöð sýkingarinnar. Hinn 11.
janúar 1934 sagði svo í United Press fréttaskeyti frá
London: „Frá Nazista-Þýzkalandi, miðstöð hinnar nýju
fasistahreyfingar, hafa æsingar og ofbeldi af hálfu þeirra,
sem álíta hina gömlu stjórnslcipun dauoadæmda, breiðzt
yfir meginlandið."
Nafnið „fimmta herdeild“ var enn óþekkt. En hinar
leýnilegu forystusveitir þýzlcu hérstjórnarinnar höfðu
þejgar hafið sókn sína gegn þjóðum Evrópu, Cagoulards
og Croix de Feu í Frakklandi, IJnion of Fascists í Bret-
landi, Rexistar í Belgíu, POW í Póllandi, Henlænistar og
HÍinkavarðliðið í Tékkóslóvakíu, Quislingar í Noregi,
Járnvarðliðið í Rúmeníu, IMRO í Búlgaríu, Lappo í Finn-
landi, Járnúlfurinn í Lettlandi, Eldkrossinn í Litháen og
fjoldi annarra nýstofnaðra leynisamtaka nazista eða
endurskipulagðra gagnbyltingarbandalaga höfðu þegar
tekið til starfa við að brjóta þýzka liernum braut til sig-
urs og undirokunar meginlandsins og undirbúa árásina á
Sovétríkin.
Hér er ófullkomin skrá um mikilvægustu hermdarverk
nazista og fasista, sem unnin voru þegar eftir valdatöku
Hitlers:
Okt. 1933: Alex Maiioff, ritari Sovétsendiráðsins, mj'rt-
ur í Lvoff í Póllandi af erindrekum OUN, hermdar-
verkasamtaka ukrainskra þjóðernissinna, sem naz-
istar styrktu.
Des. 1933: Ion Duca forsætisráðherra Rúmeníu, myrtur
47. dagur
eftir Anatole Franee
Þegar við skildum, horfði ungfrú Préfere á mig
með svo mikilli tilfinningu, að mér rann kalt vatn
milli skinns og hörunds.
— Verið þér sælar, sagði ég við ungu stúlkuna,
og heyrið mig: Vinur yðar er orðinn gamall, og
hann getur brugðizt yður. Lofið mér því að bregð-
ast yður aldrei sjálf, og þá skal ég vera ánægðiu-.
Guð blessi yður barnið mitt.
Ég lokaði dyrunum, þegar þær voru famar, opn-
aði gluggann til þess að horfa á eftir henni. En það
var orðið dimmt og ég sá ekki neitt nema óljósar
skuggaverur, sem fóru um dimma götuna. Þungur
niour barst að eyrum mér, það var þys hinnar
miklu borgar og mér varð undarlega þröngt um
hjarta.
'CT - • • x
«<•»«»•> .
15. desember.
Konungurinn í Thule átti gullbikar, sem unn-
usta hans hafði gefið honum til minja. Þegar liann
var að dauða kominn, og vissi, að hann mundi'nl-
drei framar bergja af bikar, þeytti hann bikarnum
i hafið. Eg geymi þessar dagbækur eins og hinn
gamli sækonungur bikar sinn úr slegnu gulli, og
ég ætla að fara að dæmi hans og brenna þær áður
en ég skil við. Það er engan veginn vegna dramb-
látrar eigingimi, né heldur vegna þess, að ég vilji
engum imna þess að sjá þær, heldur af því, að ég
óttast, að það, sem mér sjálfum hefur verið heilagt,
muni öðrum virðast ómerkilegt eða hlægilegt sök-
um þess ófullkomna búnings, sem ég hef fengið
því.
Eg kemst ekki svona að orði neitt sérstaklega
með tilliti til þess sem á eftir fer. Auðvitað var ég
manna hlægilegastur þegar ég var setztur til borðs
heima hjá ungfrú Préfere, við hlið þessarar tor-
tryggilegu konu. Við sátum til borðs í lítilli stofu.
Á. borðinu voru sprungnir diskar, skörðótt glös,
hnífar sem skröltu lausir í skaftinu, ófægðir gaflar.
Þama vantaði ekkert til að taka matarlistina frá
siðuðum manni.
Mér var sagt í trúnaði að miðdegisverður þessi
hefði verið settur saman handa mér, enda þótt
herra Mouche ætti að taka þátt í honum. Það leit
út fyrir að ungfrú Préfere héldi að ég hefði ein-
kennilegan smekk á bjór, því að sá sem hún bauð
mér, var eldsúr.
Steikin var þvílíkt eiturbras, að mér ætlaði að
verða illt, en sú var bót í máli, að herra Mouche og
ungfrú Préfere voru farin að tala saman um dyggð-
ina og urðu þá svo háfleyg og fín, að ég liefði
mátt skammast mín niður í tær fyrir mitt klúra
og óandlega viðhorf til þess, sem þau töluðu um
í svo háfleygum anda.
Af því sem þau sögðu var það deginum ljósara,
að sjálfsafneitunin var þeirra daglegt brauð og
fómarlimdin þeim í brjóst borin. Ungfrú Préfere
sá að ég var hættur að borða, og gerði sér mikið
D A V I Ð
ómak til að yfirvinna það sem hún var svo vinsam-
leg að kalla hæversku mína. Jeanne, sagði hún,
var ekki látin sitja til borðs, vegna þess að með
því hefði skapast fordæmi, sem erfitt hefði verið
að verjá fýrir hinum nemenduhum.
Þjónustustúlkán bar fram lítilfjörlegan eftír-
mat og hvarf eins og skuggi.
Síðan fór ungfrú Préfere að segja herra Mouche
með miklum fjálgleik frá því sem hún hafði sagt
við mig inni í borg bókanna þegar ráðskonan mín
lá rúmföst. Hún talaði um aðdáun sína fyrir með-
limi vísindafélagsins, ótta sinn við að ég mundi
verða veikur og einmana, sannfæringu sína um
það að sérhver vitur kona mundi telja sér sæmd að
því að verða lífsförunautur minn og liún dró ekk-
ert undan af því sem hún hafði sagt heima hjá
mér, heldur jók við það ýmsu ámátlegu þrugli
Herra Mouche kinkaði kolli til samþykkis og
bruddi hnetur um leið og þegar ungfrúin var þögn-
uð, spurði hann sætbrosandi, hverju hún hefði
svarað.
Ungfrúin lagði aðra höndina á hjartáð en rétti
hina í áttina til mín og sagði:
— Hann er svo ástúðlegur, góður og mikill mað-
ur. Hann hefur svarað. En ég, sem ekki er annað
en einföld kona, hvernig ætti ég að geta liaft
eftir orð, sem meðlimur Vísindafélagsins hefur tal-
að. Það er nóg að ég taki fram aðalatriðin. Hann
svaraði: „Já, ég skil yður og fellst á það sem þér
segið“.
Að svo mæltu greip hún aðra hönd mína. Herra
Mouche stóð upp, ákaflega hrærður og greip hina.
— Eg óska yður til hamingju, herra, sagði
hann.
Oft hef ég orðið hræddur, en aldrei hef ég fund-
ið til jafn hryllilegrar skelfingar, sem í þetta
skipti.
Eg losaði um hendur mínar og reis upp til að gefa
o/ðum mínum meiri þunga,
■—- Frú, sagði ég, annaðhvort hefur mér ekki
tekizt að gera mig skiljanlegan heima hjá mér um
daginn, eða ég hef misskilið yður núna. Hvort sem
heldur er, er þörf á að skýra málið til fullnustu.
Leyfið mér, frú, að tala án þess að tekið verði fram
í fyrir mér. Nei, ég hef ekki skilið yður og ég sam-
þykkti heldur ekki neitt, mér eru algerlega ókunn-
ugt uip. kvonfang það, sem þér ætlið mér, ef það
er þá nokkurt. Það væri ófyrirgefanleg heimska af
manni á mínum aldri, að hugsa til hjónabands, og
mér er óskiljanlegt, að skynsamri konu, eins og þér
eruð skuli hafa komið til hugar önnur eins fjar-
stæða og það að hvetja mig til að giftast. Mér er
miklu nær skapi að halda, að ég hafi misskilið
það, sem ég heyrði yður segja. Ef svo er, vil ég
biðja yður að fyrirgefa gömlum manni, sem orðinn
er því óvanur, að umgangast fólk, og þó sérstaklega
konur, og mundi þykja mjög fyrir því að hafa
orðið þetta á.
■ MMWMMBMMBWWMBMIilmilffllimmiHUlllllHHnllMlll—HMWW 11111.11.. -