Þjóðviljinn - 17.03.1948, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 17. marz 1948.
ÞJÖÐVILJINN
EFT
Gamanleihur í 5
eftir N. V.
stjórnarráðsritarann. Þetta er
fyrsta hlutverkfð, sem Alfreð
fær, éftir að hann kom úr utan-
för sinni, og í rauninni fyrsia
stóra hlútverkið, sem hann
leikur, jjegar undan eru skiidar
revyur. Þetta hlutverk háefir
honum sérlega vel, enda túik-
ar hann það leikandi létt og
yfirleitt skemmtilega. Þó er
ekki laust við að nokkur revyu-
keikur sé stundum að leik hans
svo sem kannski er von eftir
svo margra ára. revyuleik. h'n
Alfreð getur óefað orðið góður
gamanleikari, ef hann tekur
listina nógu alvarlega og hætt-
ir að leika í revyum.
Anna Guðmundsdóttir leikur
konu borgarstjórans. Hún á í
rauninni ekki heima í því hlut-
verki, þó að hún fari myndar-
lega með það á sína vísu. Mað-
ur trúir ekki borgarstjórafrúnni
hennar meira en svo, þcgar hún
þykist komast öll í uppnám at
Talið frá vinstri: Hlestakoff (Alfreð Andrésson), járnsmiðskou-
an (Ingibjörg Steinsdóttir), liðsforingjaekkjan (Inga Laxness).
(Vignir tók ljósniyndirnar).
af mamii, sem hún er ekki einu
sinni búin að sjá. Sú rólyndis-
lega kona er af öðru tagi en hin
temperamentmikla kóketta leik-
rjtsins.
Willielm Norðfjörð leikur
þjóninn Osip og tekst lakiega.
Leikur hans er fjörlaus og svo
silalegur, að algerlega stingur
í stúf. Við hraðann í leik alira
annarra.
Guðný Pétursdóttir leikur
Maríu dóttur borgarstjórans.
Guðný er nýliði á sviðinu, en
fer einkar laglega með hlut-
verk sitt.
Þó að meðferð hinna smærri
hlutverka sé nokkuð upp og of-
an, er sýningin í aðalatriðum
vel heppnuð og mikill ávinning-
ur að sjá hana.
G. A.
iim
Haðið til syndáima
Flestir munu kannast við
Gogol af hinum snilldarlegu
sögum hans. Gogol var Okra-
ínumaður, uppi á fvrri hluta
19. aldar, og einn af hinum
mörgu skáldsnillingum RÚS3-
lands á þeirri öld. Langmerkast
af leikritum Gogols er gaman-
leikur sá, sem Leikfélagið hef-
ur nú sett á svið, Eftirlitsmað-
urinn, enda er hann talinn með-
al beztu gamanleikja í heims-
bókmenntunum. Leikurinn er
skop um spillingu embættis-
manna. í smábæ úti á lands-
byggðinni. Það hefur frétzt, að
von sé á eftirlitsmanni stjórnar
innar til bæjarins. Um sama
leyti er maður frá höfuðborg-
inni staddur á gistihúsi bæjar-
arins, og er hann tekinn í mis-
gripum fyrir eftirlitsmanninn.
Hinn imgi gárungi notfærir sér
svikalaust þá möguleika, sem
þessi misskilningur leggur hon-
um upp í hendumar, en í leiks-
lok kemur fregnin um, að hinn
rétti eftirlitsmaður sé komhm.
Þetta leikrit gerir iitlar kröf-
ur til leiksviðsins og er að því
leýti heppilegt til flutnings hér,
en það gerir því meiri kröfur til
leikendanna. Hlutverkm eru um
tuttugu, flest karlmannahlut-
verk, svo að Leikfélagið hefur
orðið að tefla fram öllum sín-
um æfðustu leikurum. Leikstjór-
anum, Lárusi Pálssyni hefur
yfirleitt tekizt vel hlutverka-
skiptingin, séi’staklega þó valið
í tvö langstæi’stu hlutverkin, er
ráða að mestu úrslitum um
það, hvernig til tekst um sý,i-
inguna í heild. Láruq er djarí-
nr leikstjóri og ósmeikur við
að færa í stílinn. Það gerir
hann einnig í þessari uppsetn-
krafti (t. d. túlkunin á javð-
eigéndunum í 1. þætti og kaup-
mönnunum í 4. og 5. þætti).
Annars er það fyrst og fremst
hraði og fjör, sem einkennir
þessa sýningu. Hraðinn x;iá
reyndar ekki meiri vera, því að
áheyrendurnir eiga fullt í fangi
með að grípa samtölin, þegar
leikendurnir bera óðast á.
Tvö stærstu hlutverldn eru
borgarstjórinn og stjórnarráðs-
ritarinn. Haraldur Björnsson
leikur borgarstjórann og hefur
með túlkun sinni á þessari per-
Fremst á myndinni er Aifreð
Andrésson sem lílestakoff.
sónu bætt nýju og sérkennilegu
hlutverki við þau fyrri, sem
hann hefur leikið bezt. Fram n
af sýnir hann boi’garstjórann
sem sínnugan og athafnasam&n
mann ,en ekkert sérlega óvenju
legan, en í síðasta þættinum,
þegar hömlur hversdagslífsins
falla af borgarstjóranum og
hinn frumstæði kraftur og
skapofsi fær óhindrað að brjót-
ast út, nær Haraldur slíkum til-
þrifum, að minnir á leik hans
í Shylock, svo gerólíkar sem
persónurnar annars eru.
Hinar eldsnöggu sveiflur miili
ólikustu geðhrifa eru túlkaðar
af slíkri snerpu og kröftugri
innlifum, að áhorfandinn tekur
viðbragð andspænis þessum
hamförum. Maður freistast til
að segja, að Hai-aldur sé énn
vaxandi leikari, þó að hann eigi
þrjátíu ára leikstai’fsemi að
baki.
Alfreð Andrésson leikur
Eg átti nýlega tal við gaml-
an kunningja minn ,sem alla
tíð hefur verið eldheitur Sjálf-
stæðisflokksmaður, en hefur
ávalt viljað nota heiðarlegar
baráttuaðferðir gegn öðfuni
flokkum, og segir að það borgi
sig bezt til lengdar.
Þessi maður hefur af þessmn
ástæðum oftlega gagnrýnt hai o
lega framkomu flokks síns og
blaða, þó ekki þori hann að
gera þeð opinberlega.
Tal okkar barst að vonum
að ýmsum síðustu atbui’ðum
utanlands og innan.
Hann harmaði rnjög örlög
Tékkóslóvakíu og fannst illt að
hún hefði orðið sósíalismanum
að bráð, eins og hann komst að
orði.
En ekki var hann ánægður
með skrif borgarapressunnar
hér heima og allan gauragang-
inn og æðið vegna þessara at-
burða.
Hann sagði að sér væri ó-
mögulegt annað, en bera þetta
saman við aðra atburði í Tékk-
óslóvakíu þ. e. Miinhensamn-
ingana og þegar nazistar brutu
undir sig landið.
Þá hefðu ekki verið haldnir
margir stúdentafundir og alls-
konar aðrir fundir til þess að
mótmæla. svikunum við Tékkó-
slóvakíu og morðum og pynd-
ingum nazistanna. „Þeir hafa
líklega ekki vei’ið nógu margir
stúdentarnir og pi’ófessoramir,
að maður ekki tali um konur og.
böm, sem þá voru drepin misk-
unnarlaust, til þess að þessum
andskotans hræsnurxim og auvn-
ingjum, sem kalla sig mennta-
menn, hafi þótt taka því að
halda um það fund og' móL-
mæla“, sagði kunningi minn orð
rétt.
Ekki man ég nú livort þetta
er rétt, að stúdentar hafi ekki
mótmælt aðförum nazista í
Tékkóslóvakíu, en svo mikið er
víst að ekki var neitt í kring-l
nm það og engár æsingar á
borð við þær æsingar, sem r.a
er blásið að.
Kunningi minn sagðist alveg
vera viss um af hvaða ástæð-
i um viðbrögð borgaraflokkanna
væru svona ólík þá og nú. Þétta
væri notað til þess að ná sér
niðrí á Sósíalistafiokknum og
væri því miður ekkert til spar-
að hvorki lýgi né falsanir til
þess að nota síðan að vopni
gegn flökknum.
Hann hélt því fram að þetia
myndi gagna eitthvað gegn
flokknum í svip, en myndi á-
byggilega verða til þess síoar
meir, að auka veg Sósíalist.i-
flokksins. Allir menn, sem væru
hugsandi og fylgdust með sæu
í gegn um blekkingarnar og
þeir myudtt smásaman hverfa
frá þeim, sem blekkingunum
beita.
Hann nefndi mér ótal dæmi
um þessar lygar, blekkingar, og
áróður, sem hann gæti alls ekki,
þrátt fyrir að hann væri ein-
dreginn ,andstæðingur Sósialista
flokksins, fallizt á að eigi að
beita.
Hann tók nærtæk dæmi um
lygar, eins og þær, að borgara-
flokkarnir hafi verið í mikhvm
meirihluta á æskulýðsfundin-
um í Sjálfstæðishúsinu og að
ræðumenn Heimdallar hafi stað
ið sig með miklum ágætum, en.
aumlegri frammistöðu sagðisi
hann sjaldan hafa heyrt
Hann benti mér enníremur á
frásögn blaðanna t. d. Morgun-
blaðsins af fundinum í Ausíur-
bæjarbíó. Þar segir á 1. siðu að
húsið hafi verið fullt. Á öftustu
síðu segir að um 700 marns
hafi verið á fundinum, en húsið
tekur 800 manns, sem kunnrgr
er.
Eg var á fundinum, sagði
hann og veit að hvorugt er rétt.
ég gizka á, a.ð á fundinrm
hafi verið flest 450 manns.
Þá segir blaðið ennfremur að
ljósmyndari Þjóðviljans hafi
tekið myndir þegar fundurinn
var búinn. Þetta er hreinn uqþ-
spuni.
Ekki nenni ég að teíja upp
öll dæniin um lygar og falsanir.
sem þessi maður þuldi fyrir
mér.
Hann nefndi mörg dæmi um
óheiðarlegan fréttaflutning.
sem hver atlmgull maður sæi.
í gegnum t. d. þegar Morgun
blaðið þandi út marga dá’ka
fyrirsögn um að Rússar hníi
bannað ameríska áróðursp ?r,a •
á liernámssvæði sínu í ÞýzV- -
landi, og talaði mikið um ri -
frelsi í því sambp.ndi. Síð. r -
komu fréttir um -bann á rú. -•
neskum blöðum á hernámssv'o ú
Fmmhald á 7. sióUf.
Talið frá vinstrl: María Antonovna (Guðný Fétursdóttir), Anna
Andrejevna (Anna Guðmuhdsdóttir), Osip (Wilhelm Norðfjörð)
og Anton Antonovitsh (Haraldur Björnsson).
’ingu og nær með því aukn'am