Þjóðviljinn - 02.02.1949, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 2. febróar 1949.
* J ÖHE* VFEJ IiriF
ÁRSSKYRSLA DAGSBRÚNAR
Skuldlausar eignir Dagsbrúnar orðnar yfir hálf milljón króna - Hafa aukizt um 368 þús.
kr. á starfsámm einingarstjómar Sigurðar Gnðnasonar
Hér fer á eftir skýrsla fonnanns Dagsbrúnar, Sigurðar
Guðnasonar, er liann flutti á Dagsbrúnarfundinum í Iðnó
s. 1. mánudagskvöld.
„Góðir félagar.
Á hinu liðna starfsári hafa
264 menn gengið í félagið og
af þeim hafa 69 verið færðir
yfir úr öðrum félögum innan
Alþýðusambandsins. 25 félags-
menn hafa látizt á árinu og 95
sagt sig úr félaginu.“
Á árinu hafa 56 Dagsbrún-
armenn fengið styrk úr Stóra-
sjóði að upphæð samtals kr. 17
þúsund og úr Styrktarsjóði
Dagsbrúnarmanna hafa 52 fé-
lagsmenn fengið styrk, er nem-
ur samtals kr. 8440.00.
Á þessu starfsári réðist fé-
lagsstjórnin í framkvæmdir í
landi Dagsbrúnar að Reykholti
í Biskupstungum. Var unnið
þar frá því í maí og fram í á-
gústbyrjun að því að reisa tvo
skála og- gera á þeim nauðsyn-
legar breytingar. Skálarnir eru
5 sinnum 15 metrar að stærð
hvor um sig og úr vönduðu
efni. Annar skálinn var full-
gerður að öllu leyti til afnota.
1 honum er allstór salur ásamt
einu tferbergi og eldhúsi. Hinn
skálinn er ekki fullgerður hvað
innréttingu snertir, en ætlunin
er að skipta honum í minni her-
bergi, og verður næsta fram-
kvæmd að Ijúka því verki. Gerð
hefur verið athugun- á þvi að
virkja Reykholtshver til upp-
hitunar og annara afnota. Þeg-
ar þeirri virkjun er lokið, er
kominn þarna upp vistlegur
dvalarstaður til afnota fyrir
Dagsbrúnarmenn' í sumarleyf-
um sínum.
Sjóðsaukning félagsins á ár-
inu hefur numið kr. 57.526.98.
Skuldlaus eign félagsins í árs-
lok 1948 er kr. 520.356.43. Til
samanburðar var skuldlaus
eign félagsins í árslok 1941 kr.
152.673.01. -Skuldlaus eign fé-
lagsins hefur því aukizt í tíð
núverandi stjórnar um kr.
367.683.42.
Nýjar tollabyrðar —
kaupránslög — at-
vinnuleysi.
1 skýrslu félagsstjórnar á að-
alfundi í fyrra var því haldið
fram, að eins og horfði, væri
allt útlit fyrir, að reynt yrði að
þrengja kosti verkamanna enn
meir, en þá þegal hafði gert
verið. Árið áður hafði hin ný-
myndaða ríkisstjórn og Alþingi
lagt miklar nýjar tollabyrðar
á hið vinnandi fólk í landinu,
en verkalýðssamtökunum ekki
hvað sízt fyrir tilstilli Dags-
brúnar,, tókst með harðvítug-
um verkföllum sumarið 1947 að
hækka grunnkaup sitt og vega
þannig nokkuð upp á móti
kjaraskerðingu.
Þess varð líka skammt að
bíða, að ráðizt væri á nýjan
leik á lífskjör verkamanna. 1
desember 1947 voru hin al-
ræmdu kaupránslög samþykkt
á Alþingi og gengu þau í gildi
þá um áramótin. Með þessum
lögum var kaupgjaldsvísitalan
bundin við 300 stig. Þessi ráð-
stöfun hafði þær afleiðingar,
að hver vinnandi verkamaður
hefur verið rændur um 1600—
2000 krónur af samnings-
bundnu kaupi sínu á siðast-
liðnu ári.
Ýmsir verkamenn höfðu þá
trú, að með setningu þessara
laga væri verið að gera raun-
hæfar ráðstafanir til að lækka
dýrtíðina, og tryggja afkomu
atvinnuveganna í landinu, og
fýrirbyggja atvinnuleysi, og
vildu því gefa valdhöfunum
tækifæri til að efna loforð sín.
Á því röska ári, sem liðið er
síðan, hefur reynslan áþreifan-
lega sannað þeim verkamönn-
um, sem ólu þessar vonir/h
brjósti, að þetta voru allt sam-
an tálvonir.
í stað þess að dýrtiðin lækk-
aði, hefur allt vöruverð farið
síhækkandi á árinu. og þrátt
fyrir sýndarráðstafanir og
skrípaleik stjórnarvaldanna til
að halda niðri hinni opinberu
vísitölu, hefur hver launþ:gi
fundið það greinilega á pyngju
sinni, að dýrtíðin hefur vaxið
stórlega.
í stað þess að tryggja afkomu
vinnuveganna.' sérstaklega báta
útvegsins, hefur reyhslan orðio
sú, að þessar launalækkunarráo
stafanir hafa lítil sem engin
áhrif haft til þess að losa'at-
vinnuvegina út úr þeirri
kreppu, 'sem þeir eru í, heldur
orðið til þess eins að auka enn
milljónagróða nokkurra stór-
atvinnurekenda og braskara.
1 stað atvinnuöryggis fyrir
verkamenn, hefur vágestur at-
vinnuleysisins nú aftur barið
að dyrum verkamanna í fyrsta
skipti í mörg ár.
Mörgum verkamanni rnn
hafa fundizt, að með þessum
ráðstöfunum væri nú nóg að
gert í því að ganga á hlut al-
þýðunnar en hlífa hinum ríku.
En þeim verkamönnum, er
þannig hafa hugsað, hefur ekki
orðið að vonum sínum, því að
ríkisstjóm yfirstéttaiinnar hef-
úr ekki og mun ekki finna aðr-
ar leiðir til úrlausnar, en þá að
velta byrðtmum yfir á hina fá-
tæku í landinu.
Þenna lærdóm upplifðu verka
menn enn einu sinni rétt fyrir
síðustu jól, þegar fyrir tilstilli
ríkisstjórnarinnar voru enn á
ný lagðar milljónaálögur á
herðar launþeganna með sam-
þykkt hinna nýju dýrtíðarlaga,
en þessi lög hafa nú þegar auk-
ið dýrtíðina enn meir, hækkað
vöruverðið, minnkað atvinnu-
öryggið og hleypt nýju lífi í
svarta markaðinn.
Með ófalsaðri
vísitölu væri kaup
verkamanna kr. 11.20
í stað 8.40.
Um áhrif dýrtíðarlaganna og
ráðstafanir stjómarvaldanna á
afkomu launþeganna hefur ver
ið samið ýtarlegt álit af nefnd,
sem í sameiningu var skipuð af
stjómum Alþýðusambandsins
og Bandalags starfsmanna rík-
is og bæja á s.l. hausti. Niður-
stöður þessa hagfræðilega álits
eru í fullu samræmi við dag-
lega reynslu verkamanna. Þar
kemur í ljós, að „lækkun sú á
vísitölu framfærslukostnaðar,
sem kom fram sem bein afleið-
ing af lækkun kaupgjaldsvísi-
tölunnar um 28 stig, hafi vart
numið meira en 3 stigum“. Það
er að segja, að sú staðhæfing
valdhafanna, að lög þessi væru
sett til þess að lækka dýrtíðina,
er hrein blekking. Rannsóknir
nefndar þessarar staðfesta að
fullu þá skoðun og staðhæfingu
verkalýðssamtakanna, að hin
opinbera vísitala. sé stórlega
fölsuð. í nefndarálitinu segir:
„Mun því óhætt að fullyrða, að
vísitala, er rétt sýni breyting-
ar á framfærslukostnaði i
Reykjavík, geti ekki undir nein
um kringumstæðum nú verið
lægri en rúm 400 stig“. Þessi
skekkja á vísitölunni sýnir það,
að kaup almennra verkamanna
ætti nú að vera að minnsta
kosti kr. 11,20. í stað 8,40. En
síðan nefndarálitið var samið,
er nú liðinn meir en ársfjórð-
ungur, og má fullyrða, að bilið
milli hinnar opinberu vísitölu
og hins raunverulega fram-
færslukostnaðar hefur haldið
áfram að vaxa. Loks kemst
nefndin að þeirri niðurstöðu,
að kaupmáttur launanna sé nú,
það er á síðastliðnu hausti,
þrátt fyrir grunnkaupshækkan
ir síðastliðinna ára, álíka mikill
og hann var árið 1943, eftir að
verkamenn höfðu gert fyrstu
tilraun sína til að rétta ið
hliit sinn frá árunum fyrir
stríð.
Jafnhliða þessari minnkandi
kaupgetu launanna, hefur þró-
imin í atvinnumálum orðið sú,
að atvinnuleysið hefur haldið
innreið sína.
Árangurinn af stefnu stjórn
arvaldanna hefur m. a. orðið
sá, að samdráttur atvinnulífs-
ins hefur haldið áfram og stöð-
ugt fleiri atvinnugreinar draga
saman seglin og fækka við sig
starfsliði. Nú er svo komið, að
hér í Reykjavík gengur fjöldi
verkamanna atvinnulausir. Að
vísu má þar nokkru um kenna
óblíðu veðurfari og öðrum ó-
viðráðanlegum orsökum, en
þess skulu verkamenn vera full-
vissir, að ef áfram verður hald-
ið á sömu braut um stjórn at-
vinnu- og fjárhagsmála þjóð-
arinnar, þá er óhjákvæmilegt
að hér verði langvarandi og
stöðugt atvinnuleýsi, með öll-
um þeim hörmimgum, sem það
hefur í för með sér.
Tilraunir afturbalds-
ins til að ná fótfestu í
verkalýðssamtökunum.
Um leið og atvinnurekendur
með ríkisvaldið í broddi fylk-
ingar hafa þannig ráðizt hvað
eftir annað á lífskjör alþýð-
unnar með þeim árangri, er(
hér hefur verið lýst hafa þeir^
einnig hafið sókn á Öðrum vig-
stöðvum til þess að koma á-.
formum sínum sem bezt fram.l
Þessi sókn er hin skipulagða
tilraun stuðningsflokka ríkis-
stjórnarinnar til þess að ná á-
hrifum og völdum í verkalýðs-
hreyfingunni. Fyrsta áfangan-
um í þessari sókn sinni náði
afturhaldið í haust, er það
hrifsaði völdin í Alþýðusam-
bandi Islands, með aðferðum,
sem öilum félagsmönnum Dags-.
brúnar eru kunnar. Næsti á-
fanginn átti að verða sá að
taka völdin í öllum stærri og
þýðingarmeiri verkalýðsfélög-
um landsins, og þá fyrst og
fremst í félagi okkar, Dags-
brún. Af skýrslu þeirri um úr-
slit stjórnarkjörs, er hér verð-
ur flutt á eftir, niun það koma
í ljós, á livern veg Dagsbrún-
armenn hafa snúizt við þessari
sókn afturhaldsins á hendur
verkalýðsfélaganna.
í sambandi við tilraunir aft-
urhaldsins til þess að ná fót-
festu í Dagsbrún við nýafstaðn
ar stjórnarkosningar, hafa inn-
anfélagsmál Dagsbrúnar verið
rædd i blöðum stjórnarflokk-
anna á þann hátt sem ekki er
hægt að ganga fram hjá. Þeirri
ákvörðun stjórnar og trúnaðar-
ráðs, og'sem einnig hefur ver-
ið rædd á félagsfundum, að
takmarka kosningarrétt félags
manna við það, að þeir væru
skuldlausir fyrir næstiiðið ár,
þ. e. að segja, að þeir hafi lok-
ið við að greiða árgjald sitt,
níu mánuðum eftir gjalddaga,
hefur verið tekið með meiri og
ósvífnari lygaáróðri gegn fé-
laginu en nokkur dæmi eru til
áður. Við erum sannfærðir um
það, að þeir fjölmörgu Dags-
brúnarmenn, sem láta það vera
sitt fyrsta verk að greiða ár-
gjald sitt, munu vera okkur
sammála um,, að þetta fyrir-
komulag hefði átt að innlei*a
miklu fyrr í félaginu, og það
beri að vinna að því með öllum
ráðum, að féilagsmenn inni þá
frumskyldu af höndum að
standa í skilum við félag sitt.
Það er ærið umhugsunarefni
fyrir Dagsbrúnarmen-*, hvort
þeir félágsmenn, sem staðið
hafa að áróðrinum í afturhalds
blöðunum út af þessu máli á
jafn ófélagslégan hátt og gert
hefur verið, beri hag félagsins
fyrir brjósti eða einhverra ann-
ara.
Verkalýðsfélögin
þurfa að gera sam-
eiginlegar ráðstafan-
ir í kaupgjaldsmálunum
Af þvi, sem að framan hefur
verið sagt um afkomu verka-
manna og atvinnuástandið, er
ljóst, að verkalýðshreyfingar-
innar bíða mikil og vandasöm
verkefni í baráttunni fyrir þvi
að vernda hagsmuni verkalýðs-
ins. Það er augljóst, að verka-
lýðurinn getur ekki mikið leng-
ur beðið þess að fá hlut sinn
réttan. Stjórn Alþýðusambands
ins hefur, eins og tilkynnt var
á síðasta fundi félagsins, sent
,'bréf til verkalýðsfélaganna,
' þar sem hún lýsir stefnu sinni
í þessu máli. Eins og þá var
tekið fram, hefur Alþýðusam-
bandsstjórnin bréflega lýst því
yfir við ríkisstjórnina, að hún
sætti sig við launaránið, sem
fólst í dýrtíðarlögunum frá síð-
astliðnum vetri og að launþeg-
arnir eigi að láta sér nægja 6
stiga hækkun kaupgjaldsvísi-
tölunnar fyrir þá miklu kjara-
skerðingu, er þeir hafa orðið
fyrir. Félagið hefur þegar tek-
ið afstöðu til þessarar stefnu
Alþýðusambandsstjórnarinnar
með því að skora á hana að
endurskoða hana og taka upp
einarða baráttu fyrir þeirri
kröfu verkalýðsfélaganna, að
launþegarnir fái fullar bætur
fyrir fölsun og skerðingu vísi-
tölunnar og síhækkandi vöru-
verð. Ennfremur hefur félagið
lagt áherzlu á það' við sam-
Framhald á 5. síðu.