Þjóðviljinn - 23.02.1949, Blaðsíða 5

Miðv£kuáagur 23. febrúar 1949.
Þ JÓÐVILJINN
5
Almmmmr hvennaimtdur
‘$Isé tí
MI® B1E3 SEIISIIII2ÉII fia F™ ©'g ¥
að' kciiiiii8 fái íhlut-
erílIíigsiMál — Sk©F-
itreyta skattalogniiiim
Almennuv kvevvafundur var kaklinn í Iðnó, fimmtudag-
inu 17. febr. að tilhlutun Kvenrétíindafélags íslauds og
sambaudsfélaga þc.y í Keykjavík. Fjallaði fundurian um
SKATTA- (>(; SKÖMMTUNARMÁL.
Fundurinn sltoraði á Alþingi að breyta lögunum um
tekju- og e'gnaskatt og útsvör, þar sem nú væri vinna
\
húsmæðranna einskis metin af löggjafanum og við skaíta-
úlagningu hefnzt á giftum konum.
Fundurinn krafðist aukins innflutnings á vefnaðarvöru
og varnings til heimilisþarfa og framkvæmd skömmtunar-
jnnar væri gerbreytt þannig að komið væri í veg fyrir
vöruskort annarsvegar og innflutning óþarfa Iiinsvegar.
Fundurinn krafðist þess ennfremur að konur fái sæti í hin-
um ýmsu nefndum sem f jalla um skömmtunarmál.
Forrnaður Kvenréttindafélags
íslands, frú Sigríður J. Magn-
ússon, setti fundinn og gat að
nokkru tilefnis hans. Framsögu
um skattamál liafði alþingism.
Katrin Tlioroddsen læknir.
Skýrði hún með mörgum dærn-
um, hversu gildandi skattalög-
gjöf væri óréttlát í garð kvenna
og að hún þrengdi rétti þeirra
bæði efnalega og siðferðilega.
Skattalöggjöfjn eins og henni
væri nú fyrirkomið, varnaði
beinlínis giftum konum þess, að
stuðla að bættum hag heimil-
is síns með launaðri vinnu ut-
an þess, þó nauðsyn krefði og
löngun og aðstæður levfðu.
Gifta konan sem inni utan heim
ilisins feugi ékki að telja fram
sjálf til' skatts, h'eldur værí
launum hennar skelt ofan á
laun eiginmannsins, og heimilið
kæmist þannig í mikið hærri
skattstiga, en sanngjarnt væri.
Aftur á möti ef tveir einstakl-
ingar rugluðu saman reitunum,
en giftu sig ekki, byggju sam-
an, héldi konan rétti sínum sem
sjálfstæður skattþegi og að þvi
leyti stuðlaði þessi aðferð
skattalöggjafarinnar, að sið-
ferðilegri hnignun í þjóðfélag-
inu.
Vinaa húsmæðra
landsins einskis nietin
af löggjafaiitim
Þá bitnar þetta rangjæti
skattalöggjafarinnar eigi slður
á giftu konunum, sem vinna
heima, að búsýslu og barna-
gæzlu, jafnt í borg sem sveh.
Eins og nú er, fá þær kon-
ur, sem vinna lieima, ekki að
telja fram vinnu sína á heirnil-
inu til skatts, sem sjálfstæðir
skattþegnar, það mundi þó
koma heimilinu til góða, þar
e;em heimilið borgaði þá lægri
skatt. Þannig er vinna hús-
mæðra landsins einskis metin
af löggjafanum. Þetta mál er
því ekki eingöngu sérmál
kvenna, heldur hagsmunamál
allra heimila landsins.
Margar konur tóku til máls
og voru einhuga um það, að
þetta mái væri bæði hagsmuna-
og metnaðarmál kvenna, og að
löggjafarþinginu bæri að taka.
tillit til vilja kvenna í þessu
máli, með því að gera breyting-
ar í þessu efni á skattalöggjöf-
inni. Bftirfarandi tillögur voru
samþykktar:
Skorað á Alþingi að
breyta lögum um
tekju- og eignaskatt
og útsvör
„Ahnennur kvennafundur
Iialdinn í Iðnó fimmtudaginn 17.
febrúar 1949 samþykkir að
skora á Alþingi að bre’ ta lög-
um um tekju- og eignaskatt og
útsvör þannig:
1. Að þessi gjöld verði sér-
staklega lögð á hvort hióna
fyrir sig, og séii tekjur hvors
aðila ‘.aklar fram af honum
sjálfum í því skyni.
2. Vinni konan aðeins að
heimilisstörfum á eigin heimili
skulu henni neina samkoinulag
sé um annað á niilli hjónanna,
taldar til skatts og útsvarsá-
lagningar, mánaðarlega kr.
200.00 að viðbæö.ri vísiiölu, af
heilclartekjum heiniilisins, en
eiginmanni liennar afgangurinn,
enda telji þau fram í samein-
ingu og undirriti bæðl framtal-
ið.
3. Séu börn eða aðrir aðsíand
endur á framfæri hjóna, skal
frádráXarupphæð siíkra ein-
staklinga skipt að jöfnu milli
þeirra. Þegar um óskilgetin
börn cr að rcsða, ska! frádrátt-
arupphæð þessari einnig skipt
að jöfnu. milli beggja forekIra“.
Framkvæmd skömmt-
unarinnar óviðunandi ;
I
Næst á dagskrá fundarins
voru skömmtunarmál. Fram-
sögu í því máli hafði Sigríður
Eiríksdóttir, hjúkrunarkona,
reifaði hún málið ýtarlega og
sagði, að óánægja fólks væri
ekki gagnvart skömmtuninni
sjálfri, því flestir viðurkenndu
að hún væri nauðsynleg ráð-
stöfun, heldur hvernig hún væri
framkvæmd. T. d. það, að svo
virtist sem nægilegt vörumagn
væri ekki til, t. d. af vefnað-
arvöru, svo að fólk gæti oft
og tíðum ekki fengið vörur út
á þá miða, sem búið væri að
úthluta því. Hinsvegar væri
hægt að fá alls konar saumað-
an og prjónaðan fatnað. því
megnið af innflutningnum færi
til sauma- og prjónastofanna.
Væri það til mikils óhagræðis
fyrir heimilin að geta ekki
sjálf saumað og prjónað al-
gengustu flíkur, en yrðu að
neyðast til að kaupa þær marg-
falt dýrara verði af þessum
stofnunum. Miklar umræður
urðu um þetta mál og tóku
margar konur til máls.
Fyrirheit um 70%
aukningu á innflutn-
ingi vefnaðarvara
á þessu ári
Elís Guðmundsson skömmt-
unarstjóri þakkaði formanni fé-
lagsins fyrir að hafa boðið sér
á fundinn og svaraði gagnrýni
og ýmsum fyrirspurnum varð-
andi skömmtunarfyrirkomulag-
ið. Frá fjárhagsráði var mætt-
ur Jón ívarsson, þakkaði
hann formanni einnig fyrir fund
arboðið. Útskýrði hann efna-
hagsástand þjóðarinnar, og
hvernig skömmtunin hsfcði óhjá-
kvæmilega orðið bein afleiðing
þess. Skýrði hann frá því að
vefnaðarvöruinnflutningur yrði
aukinn um 70%' á yfirstandandi
ári.
Hindra þarf vöruþurrð
annarsvegar og inn-
flutning óharfa hins-
vegar
Frú Aðalbjörg Sigurðardótt-
ir, sem er ein þeirra kvenna
sem á sæti í ráðgefandi kvenna
nefnd skömmtunarmálanna,
taldi að völdin í skömmtunar-
málunum ættu að vera á einni
liendi, og eðlilegast þar sem
fjárhagsráð undirbyggi áætl-
un um árlegan vöruinnflutning
landsmanna, þá væri leyfisút-
hlutunin einnig á þeirra valdi.
Og ekki mundi það talið heppi-
legt að hafa marga húsbænd-
ur á einu og sama heimiiinu.
Sundurliða þyrfti leyfin miklu
meira en nú væri gert, til þess
að koma í veg fyrir vöruþurð á
vissum sviðum, þar sem að
hinu leytinu talsvert væri flutt
inn af óþarfa varningi.
Miklar umræður urðu um
skömmtunarmálin almennt og
tóku margar konur til máls,
nokkrar umræður urðu þá einn-
ig um þær tillögur sem iágu
fyrir í skömmtunarmálum,
varðandi einstaka liði beirra.
Mótmælt bílainnflutn-
ingi — krafizt
aukins innflutnings íil
heimilisþarfa
Eftirfarandi tillögur voru
samþj’kktar:
1. Almennur kvennafundUr
haldinn í Iðnó fimmtudagiim 17.
febróar 1949 gerir þá kröfu,
að aukiiiii sé á þessu árl iim-
flutningur á vefnaðarvöru,
sokkum og fleiri nauðsynjum
til fatnaðar, og séu leyfin meira
sundnrgreind en verið hefur.
b) Að kaffi sé undanþegið
sltömn.Cun.
2. Fundnrinn gerir eindregna
kröfu til þess, að konur fái
sæti í hinum ýmsu nefndum er
fjalla um skömmtunar-, við-
sltipta- og verðlagsmá!.
3. Fundurinn mótmælir frek-
ari innfluóningi bíla, meðan
slíkur hörgull er á margskonar
nauðsynlegri varningi til heim
ilisþarfa.
4. Fundurinn mótmælir harð-
Iega þeirri ráðstöfun háttvirts
Aiþingis, að leggja háan sölu-
skaoj á rafmagnstæki tii heim-
ilisnoíkunar.
Fullt hús var og höfðu á-
heyrendur tekið ræðumönnum
ágætlega. Um leið og formaður
frú Sigríður J. Magnússon
sagði fundi slitið minnti hún
konur á Hallveigarstaða-bazar-
inn sem halda á hér i Reykja-
vik dagana 1. og 2. apríl.

Sií Og
B, I. R
Framhald af 3 síðu.
I
ur í skólunum, og auglýsa aði
verði varið til æskulýðsha!Iar_
innar. Unga fólkið ætti sjálft
að skemmta og skora á foreldr-
ana að sækja slíkar samkom-
ur, og við skyldum sjá til, hvort
þær yrðu ekki sóttar. Aðgerða-
leysi í þessu máli má ekki eiga
scr stað, það er ósamboðið
æskufólki og slikum málstað
framkvæmdasemi á þessum
vetri er trygging fyrir því, að
æskulýðshöll verði reist i
Reykjavík, og hver vill ekki
sjá hana rísa ? Söfnunarlista
má sækja til gjaldkera B.7E.R.,
Sigurjóns Danivaldssonar á
Ferðaskrifstofu ríkisins, og sæk
ið nú söfnunarlista strax í dag,
saínið strax í dag, eða skrifið
ykkur á söfnunarlista strax í
dag. Þó þið getið ekki gefið
nema fimm krónur þá hugsið
til þess hve mikil upphæð það
yrði, ef allir æskumenn og kon-
ur bæjarins gæfu fimm krónur
hver um sig. Það væri giæsi
fé til styrktar þessu áhugamáli
unga fólksins: Virðulegar stofn
anir, verzlunarfyrirtæki alls_
konar, samkomuhús og skemmtí
staðir, félög og hverskyns sam
tök feðra og mæðra þeirrar
æsku, sem sýnir, að hún veit
hvað hún vill. Bærinn hefur
heitið ákveðnu framlagi, Al-
þingi mun telja sér heiður að
því að veita fé á f járlögum til
framkvæmdanna, eftir því sem
ástæður leyfa. Það er lærdóms-
ríkt að minnast þess, er stúd-
entar hófu byggingu Nýja stúd-
entagarðsins fyrir fáum árum.
með tvær hendur tómar. Fá-
einir stúdentar gerðu þetta, og
svo hrifnir urðu msnn af fram-
taksvilja þeirra og bjartsýni,.
að í sambandi við þessa bygg_
ingu skapaðist beinlínis sam-
keppni um land allt um að rétta
stúdentunum hjálparhönd, þjóð
in tók beinlínis á sig af frjáls-
um vilja hitann og þungann af
þessari byggingu. Þarna átti
11 j fámennur hópur menntamanna
Í-i . . . _ .
leg upphæð, beinlínis trygging
fyrir því að engum dytti í hug
að væna æskuna um áhugaleysi
í verki, ekki þarf nú meiru að
fórna til þess. Söfnunarlistjrn.
ir verða bundinn inn í bók eða
bækur, sem seinna verða geymd
ar meðal dýrgripa í æskulýðs-
höllinni, og gjafalistar^ verða
birtir i blöðunum framvegis,
enda sýna öll blöðin málinu svo
mikla velvild, að það er til fyr-
irmyndar.
Nú skulum við gera ráð fyrir
að þessi söfnun innan félag-
anna verði glæsileg, og hún er
þegar orðin það í sumum fé-
lögunum. Ilugsið þá til þess,
sem á eftir kemur. Það munu
allir keppast um að bjóða fram
í hlut. En hve miklu fremur
myndi þjóðin, og þá sérstak-
lega Reykvíkingar, þá ekki
finna hvöt hjá sér til að létta
undir með æskulýðshallarbygg-
inguna þar sem hún á að verða
athvarf þúsunda æskufólks.
sem ekki hefur þó verið gert
svipað því eins mikið fyrir af
þjóðfélagsins hálfu og þá, sem
orðnir eru stúdentar.
En umfram allt: Setjið traust
ið fyrst og fremst á ykkur*
sjálf, safnið eða gefið í söfiiun-
ina strax í dag. Keppist við-
að ganga á undan með góðu.
fordæmi, æskulýðshöllin er í
húfi. Smíðið hana og um leið
ykkar eigin gæfu.
Ný sóknarlota er hafin. ,