Þjóðviljinn - 13.04.1949, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 13. -apríl 1949.
ÞJÓÐVILJIN N
5
' Henrl Claude, höfundur
bókarinnar „t,e Tlan Mars-
' liall“ (Marsliall-áætlunin),
kemst í lienni að peim niö-
urstööum, sem eftirfarandi
grein sýnir.
Þegar hinir lieimsvaldasinn-
uðu stjórnendur í Washington
komu fram með áætlun sína
um hjálp til handa Evrópu, 5.
júní 1947, höfðu þeir augsýni-
lega tvennt í huga: að efla fjár
hagsstarfsemi Bandaríkjanna,
og að stemma stigu við fram-
sókn lýðræðisaflanna í Evrópu.
1. Þeir vildu halda afturhalds
stjórnunum við völd í Vestur-
Evrópu, beita Austur-Evrópu
diplómatiskri, efnahagslegri og
stjórnmálalegri þvingun, leit-
ast við að soga hin nýju lýð-
ræðisríki inn í liring heimsvalda
stefnunnar og freista þess að
einangra Ráðstjórnarríkin.
2. Með „hjálp“ sinni til hinna
ráðandi stétta, hugðust þeir
gera Evrópuríkin sér undirgef'
in á þann hátt að láta þau af-
sala sér stjórnmálalegu og efna
anna, og máttur lýðræðisafl
anna og Ráðstjói’narríkjanna.
Vegna þess, að hinir amer-
ísku ráþamenn afneituðu þess-
um mikilvægu staðreyndum eða
vanmátu þær, hafa þeir orðið
fyrir miklum hrakförum á und
irbúningsári áætlunarinnar og
fyrsta árið, sem hún kom til
framkvæmda.
Marshall-stríðsstefnan
og hrakfarir hennar
á fyrsta ári
„áætlunarinnar“
Fyrst er þar til að taka, að
fjárþvingunaraðferðin með
kjarnorkusprengjunni, ögranirn
ar, svo sem í Berlínardeilunni,
hafa reynzt árangurslausar.
Hinn brjálæðiskenndi áróður
fyrir varnarstríði og allar ógn-
anirnar hafa brotnað á óbifan-
legri stillingu Ráðstjórnarríkj-
anna og einungis leitt til sundur
þykkis meðal upphafsmannanna
sjálfra. Alþýða Ráðstjórnarrikj
anna hefur helgað sig viðreisn
lands síns af slíku kappi, að
hún hefur í árslok 1948 ákveð-
heiminum getuleysi sitt og spill
ingu svo áþreifanlega að frétta
ritarar borgarablaðanna geta
ekki lengur dulið það, að hún
nýtur ekki stuðnings þjóðarinn-
ar, en heldur völdum einungis
fyrir erlenda aðstoð.
Þriðja hrakförin
Stjórnardeildin getur án efa
gortað af því að hafa bægt ráð-
herrum kommúnista frá stjórn-
um Belgíu, Italíu og Frakk-
lands. Hún getur ennfremur
stært sig af að hafa tryggt de
Gasperi atkvæðameirihluta með
dæmalausri fjárkúgun og opin-
berri íhlutun í kosningunum.
En höllum fæti standa þær
stjórnir, sem hafa ekki fjöldann
á bak við sig. Auk þess hefur
klofningsmönnunum innan
verkalýðsstéttarinnar ekki tek-
izt að skaða stéttarsamtökin
(C. G. T.) svo nokkru nemi,
hvorki í Frakklandi né á Italíu.
í kosningunum á Italíu hafa 8
milljónir kjósenda veitt fjár-
þvingun Ameríkumanna við-
nám, og kosningar í Frakklandi
hagslegu sjálfstæði sínu, og fáj ið að ljúka fimm ára áætluninni hafa sýnt, að Kommúnistaflokk
“ á fjórum árum, það er að segja
að þola, skapað vantraust. og
j tortryggni, sem óvinir sjálf-
stæðrar og sterkrar Evrópu
hafa notað og halda áfram að
nota sér til framdráttar. Okkur
er sömuleiðis vel ljóst, að« á
tímum, þegar framfærslukostn-
aðurinn eylcs.t og . launin eru
ekki í samræmi við verðlagið,
getur franskur alþýðumaður
ekki skilið þegar í stað, hyerju
hann er bættari með þeim mat
vörum, .vélum og lánum, sem
send eru frá Ameríku.“
Og hann harmar, „deyfð o
bölsýni Frakka.“ Iivers vegna
þetta áfall? Af því að þessir
herrar í stjórnardeildinni hafa
vanmetið mátt lýðræðisaflanna
og fjöldasamtakanna.
Áróður Ameríkumanna licfur
ekki náð tilgangi sínum vegna
þess, að Thorez og franski
á það, að hún var alls ekki gerð
til „efnahagslegrar viðreisnar“
Evrópu, vænti brezka yfirdrottn
unarstefnan þess raunverulega
að verða mestu ráðandi í Evr-
ópu og taka við hlutverki þýzku
auðhringanna í Mið- og Suðaust
ur-Evrópu.
„Borgarastéttin enska,“ segir
ídanoff, „hefur gælt við þann
draum, að með því að nota
Marshall-áætlunina“ ganga í
þjónustu amerísku auðhring-
anna og beygja sig undir yfir-
ráð þeirra, mundi hún ná aftur
þeirri aðstöðu, er hún hafði glat
að í vissum löndum. Sérstaklega
lék henni hugur á að endur-
heimta aðstöðu sína á Balkan-
Dónársvæðunum.“
En vöxtur lýðræðisríkja al-
þýðunnar og efling þeirra hafa
gert þessar vonir að engu.
kommúnistaflokkurinn hafa frá. Enda fór Bevin fram á það, að
upphafi gert grein fyrir heims-' fundi vesturblakkarnefndarinn-
drottnunareðli Marshall-áætlun' ar, sem halda átti 6. janúar,
arinnar, og jafnframt sökum yrði frestað, en þegar hann
þess, að ráðstefna níu kommún j svo fyrir ágengni Bandaríkj-
þau til að mynda „bandalag
undir yfirráðum Wall Street,
þar sem verzlunarvörur og auð-
magn Bandaríkjanna fyndi
markað.
Þessi íhlutun í mál Evrópu
táknaði það, að ameríska heims
valdastefnan hafði Þýzkaland
fyrir tromp á hendi sér og vildi
gera Ruhrhéraðið að miðstöð
efnahagslegrar „viðreisnar“
Evrópu, umbreyta Vestur-
Þýzkalandi í. árásarstöð gegn
hinum lýðræðislegu alþýðuríkj-
um og gegn Ráðstjórnarríkjun-
um, því að baráttan gegn lýð-
ræðishreyfingunni og sósíalism-
anum varð ekki leidd til lykta
nema með vopnaðri árás á virki
lýðræðisins og sósíalismans í
heiminum, Ráðstjórnarríkin. Og
ameríska hringaauðvaldið hafði
ekki aðra leið til að koma í veg
fyrir, að Þjóðverjar yrðu aft-
ur keppinautar þeirra, en að
gera Ruhr-héraðið að vopna-
verksmiðju í þjónustu heims-
valdahyggju sinnar, og takmark
þeirra var, eins og Ivanoff hef-
ur skarplega bent á, hvorki
meira né minna en yfirráð alls
lieimsins:
„Tilgangurinn með hinni
nýju útþenslustefnu Bandaríkj-
anna er að ná því marki, að
ameríska yfirdrottnunarstefnan
ríki um heim allan.“
Marshall-áætlunin miðaði frá
upphafi að því, að undiroka
Evrópu og Uoma af stað styrj-
ökl.
En margar hindranir hlutu
áð mæta slíkri áætlun: hin öfl-
uga frelsishreyfing nýlenduþjóð
anna, ör þróijn í áttina til heims
kreppu, apdstaða í herbúðum
heimsvaldasinna, og ekki sizt
sjálfstæðishvöt Evrópu-þjóð-
í árslok 1949 í stað 1950.
W
Fyrsta lirakíörin
Hin nýstofnuðu lýðræðisriki
liafa þar að auki varazt að láta
dollarana villa sér sjónar og
í júlímánuði 1947 ónýttu þau
starf stjórnardeildar Bandaríkj
anna (Department d’Etat) með
því að hafna þátttöku í París-
arráðstefnunni. I stað þess að
lenda í efnahagslegri klípu, eins
dollaravaldið hafði vonað,
treystu þau rammlega efnahags
legan og stjórnmálalegan grund
völl sinn.
Aðeins á ei'num stað, fyrir
svik Títós, hefur heimsvalda-
sinnunum tekizt að marka spor
sín, en eru þó langt frá því að
ná tilgangi sínum, því að að-
staða Tító-klíkunnar verður æ
veikari, og hvað sem öllu líður,
þá vegur það hvergi upp á móti
efnahags- og stjórnmálalegri
eflingu alþýðuríkjanna frá því
í júní 1947, Tékkóslóvakíu, Ung
verjalands, Rúmeníu, Búlgaríu
og Póllands.
Önnur hrakförin
Stjórnardeildin hugsaði sér
að útrýma her Markosar í Grikk
landi og „tryggja að frjálslynd
ar stjórnir sætu við völd“ í þeim
löndum öðrum, eru undir áhrif-
um auðvaldsins, eða með öðrum
orðum styðja til valda and-
kommúnista-stjórnir eða halda
slíkum stjórnum við völd. Hinni
miklu sókn gegn her Markosar
á Grammosfjalli lauk með óför-
um Washingtons-málaliðsins,
sem hefur orðið að taka sér
varnarstöðu í borgunum. Og
stjórnin í Aþenu sýnir öllum
urinn hefur ekki einungis hald-
ið trausti kjósenda sinna heldur
hefur hann styrkt aðstöðu sína.
Þá var áætlun Ameríkumanna
tengd þeirri von, að almenning-
vir léti blekkjast af „veglynd-
inu“ og lygaáróðrinum um það,
að ekki væri hægt að komast af
án „hjálpar" frá Ameríku, ef
efnahagsmálin ættu ekki að
lenda í öngþveiti. Þeir vonuðu
líka að verkamennirnir létu
hægri sósíalista og klofnings-
mennina afvegaleiða sig. Þegar
þannig væri búið að veikja
verkalýðsstéttina mundi auð-
velt að leiða hana út í ný ævin-
týri. En þessi áróður gat að-
eins komið að haldi áður en
fjöldinn fengi að reyna afleið-
ingar áætlunarinnar. •
*
Árangurinn varð því að nást
undireins. En hann náðist ekki.
Sendiherra Bandaríkjanna í Par
ís hefur sjálfur orðið að viður
kenna þetta. „Við skiljum auð-
vitað,“ segir hann 9. janúar síð
astliðinn, „að hvað Frakkland
snertir hafa eftirköstin eftir
þær þjáningar og þá eyðilegg-
ingu, sem þjóðin hefur nýorðið
istaflokka í Varsjá í desember
1947 og hin greinargóða skýrsla
Idanoffs hafa markað stefnuna,
sem fylgja ber til að forðast
snörur amerísku yfirdrottnunar
stefnunnar.
Fjórða lirakförin
Aðgerðir kommúnistaflokk-
anna, þjóðernistilfinningin, (le
sentiment national) mismun-
andi hagsmunir borgarastétta
hinna ýmsu landa Evrópu og
amerísku lieimsvaldastefnunn-
ar, (Sviss hefur hafnað gagn-
kvæmum samningi), fjandskap-
urinn milli ensku og amerísku
yfirdrottnunarstefmmnar liafa
komið í veg fyrir efnahagslega
sameiningu Vestur-Evrópu á
fyrsta ári áætlunarinnar. Þó
hafði það verið eitt aðal tak-
markið.
Þannig segir rannsóknarnefnd
Bandarikjaþings, er hefur mál
Evrópu til athugúnar, á þessa
leið:
„Aðalviðfangsefni Marshall-
áætlunarinnar, að sameina Vest
ur-Evrópu, hefur misheppnazt.
Þeir milljarðar dollara, sem
lagðir hafa verið í áætlunina
um efnahagslega aðstoð hafa
raunverulega ekki fært okkur
hóti nær sameiningartakmark-
inu.“
Og hún tilfærir ástæðuna fyr
ir mistökunum:
„Tregða Englands til að
ganga skilyrðislaust að hinni
efnahagslegu sameiningu.“
Þegar Marshall-áætlunin kom
til tals, en óþarfi er að minna
anna neyddist til að sitja fund-
inn 21. janúar, kom hann í veg
fyrir, að samkomulag næðist.
Ennþá er „Evrópubandalag-
ið“ ekki annað en ráðabrugg,
og býður heim deilum, sem
spegla stjórnmálalega og efna-
hagslega árekstra heimsvalda-
sinnanna.
Hvað viðvíkur efnahagslegri
sameiningu, þá er áformið ein-
ungis miðað við Benelux-lönd-
in og tollabandalag milli ítala
og Francos. Hinir bjartsýnustu
sérfræðingar sjá þó eklci fram
á tilkomu hins- síðarnefnda fyrr
en eftir sex ár. Nauðsyn ber
þó til að koma þessari sam-
bræðslu á fyrr en síðar, ef
ameríska auðmagnið á að geta
hert á klóm sínum. Eftir því
sem það dregst, vaxa erfiðleik-
arnir.
Fimmta hrakförin
Kreppuástandið hefur sömu-
leiðis vaxið miklu hraðar en.
gert var ráð fyrir í Washing-
ton. Að sjálfsögðu hefur ame-
ríska auðvaldinu tekizt að
seinka kreppunni heima fyrir
með því að „flytja hana út“
til Evrópu. Dæmi um það eru
stöðvun verksmiðja og vaxandi
atvinnuleysi í Belgíu, Italiu,
Hollandi og Frakklandi. En
upphaf kreppunnar í Evrópu
er rothögg á Marshalláróður-
inn.
Kommúnistar eru ekki leng-
ur einir um að staðhæfa það,
Framhald á 8. síðu
DAVÍÐ
^0 t t *’
«**»■} »r*