Þjóðviljinn - 13.04.1949, Blaðsíða 10

10 ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 13. apríl 1949.
EVELYN WAUGH:
ÁSM. JÖNSSON
jqii þýddi.
sjáumst við aftur.“
„Það er aldrei hægt að segja um þessháttar —
Hr. höfuðsmaður, þér eruð að gleyma skjölunum
yðar.“
„Já — það er alveg satt. Þakka yður fyrir,
hr. einkaritari — góða nótt.“
Höfuðsmaðurinn taldi seðlana í peningaknipp-
inu, sem Alí hafði lagt á snyrtiborðið-s«*»ná^, -
kvæmlega tvö hundruð rúpíur. Hann stakk þeim
inn á sig og fór aftur á vörð.
Hr. Youkoumiáh sát í innsta herbergímr Ög'taí-
aði við skipstjórann. Fyrir hálftíma síðan hafði
litli Armeninn verið ískyggilega nálægt dauðan-
um, og endurminningin um þetta hvíldi eins og
farg yfir frjálslegu fasi hans, sem var honum
eðlilegast. Þegar snaran var að renna að hálsin-
um á honum, hafði honum dottið það snjallræði
í hug, að segja frá bátnum. Andlit hans var renn-
vott af svita, röddin var lymskuleg og setning-
arnar komu í gusum út úr honum.
„Hvað sagði indverski hundurinn ?“
„Hann reyndi að selja mér far í bátnum fyrir
fimm hundruð rúþíur. — Veit hann, hvar bátur-
inn er falinn?“
„Já — ég var það fifl að segja honum það.“
„Það gerir ekki svo mikið til. Hann borgaði
mér tvö hundruð rúpíur fyrir að fá að sleppa
fram hjá varðliðinu — þar að auk gaf hann mér
whisky og vindil. — Við þurfum engar áhyggjur
að hafa út af Alí. Hvenær förum við?“
„Það var aðeins eitt atriði, Jierrar mínir —
það er konan mín. Það er ekkert rúm fyrir hana
í bátnum. Hún má ekki komast að því, að við
förum. Hvar var hún, þegar þið — þegar við
fórum frá veitingastofunni?"
„Hún var með uppsteit, svo einn liðþjálfinn
lokaði hana inni á loftinu.“
„Hún sleppur þaðan.“
„Látið þér okkur sjá um það.“
„Ágætt hr. höfuðsmaður. Eg er réttsýnn og
friðsamur maður -— eins og þið ættuð að vitá,
og ég vil bara vera viss um, að þetta gangi sem
þægilegast fyrir okkur.“
Þegar Alí var búinn að ganga frá töskunni,
settist hann og beið. „Hvað ætli Jóab liöfuðs-
maður hafi á bak við eyrað?“ hugsaði hann.
, Það er eitthváð bogið við að hann skuli eííki
vilja yfirgefa borgina. — Ojæja, hann æijar'öe'r
líklega að framselja Seth á morguri.“:
Nótt og myrkfælni. I herbergi efst uppi í ganua
rnss .■
virkinu la Seth einn og andvaka. Skelfingiii, sem
hann hafði fengið í arf frá frumskógunumjend-
umspegiaðist í uppspertum au,gum hans, og cin-
stæðingskenndin, sem menningin hafði fyllt hann,
gerði hann örvinglaðan. Myrkrið var krökkt af
djöflúúi og forynjum og afturgengnum óvinum,
sem forfeður Seths höfðu hrakið frá völdum. For-
feður Seths höfðu hörfað undan ofurvaldi nætur-
irrnar, og glatað allri andstöðu einstaklingseðlis-
ins —- þeir höfðu legið sex til sjö saman í einum
kofa, og aðeins þunnur leirveggur og stráþak
höfðu skilið þá frá nóttinni. Naktir og hlýir
líkamir, ekki armlengd frá í myrkrinu, runnu
saman í eina volduga veru, þrekmeiri en ein-
staklingurinn og ekki eins varnarlaus fyrir hætt-
unni og sex til sjö óttaslegnir negrar sinn í
hvoru lagi. Seth gat ekki mætt ógnum myrkurs-
ins á þann hátt. Hann var aleinn — gagnvart of-
urvaldi myrkursins var hann eins og dvergur,
hahn var einangraður frá kynbræðrum sínum,
hann var orðinn smæstur allra smælingja.
Æðaslög' myrkursin3 bergmáluðu í trumbum
hinna óþekktu sigurvegara. Bæjarbúar voru vakn
aðir — og hlustuðu ákafir og óþreyjufullir. Dökk
ar verur þutu aftur og fram í leynilegum erind-
um, og földu sig fyrir öðrum dökkum verum í
portum og húsasundum. Innanhúss áttu menn
annríkt við að búa í smáböggla og fela á leyni-
legum stöðum skrautgripi, myndir og bækur,
gimsteinaskreytt sverðaskefti forfeðranna,
minningagripi frá Birmingham og Bombay, silki-
sjöl, og ilmvatnsglös — yfirleitt allt, sem liklegt
vár til að vekja athygli næsta morgun, þegar
búast' mátti við að borgin yrði rænd. Ilópum
af körlum og konum var þjappað saman í felur
í gömlum og yfirgefnum húsum eða dimmum
kjöýurum, eða relrin út í sveitina utan við borg--
armurana. Geitur, fénaður, asnar, nautgripir og
allskonar fjaðurfé var látið fara sömu le'ið. Frú
Youkoumian, sem lá sauðbundin á svefnher-
, bergisgólfinu sínu, slefaði meðfram 'keflinu og
.. , engdist og brauzt um árangurslanst.
Alí, sem var færður aftur til virkisins undir
sterkum herverði, mótmælti þessari meðferð reiði
lega við vai’ðmannmn.
„Þetta er algjör misskilningur hjá yður, kap-
teinn —■ ég var búinn að tala um brottför mína
við höfuðsmanninn.“
„Samkvæmt fyrirskipun keisarans má enginn
yfirgefa borgina.11
„Höfuðsmaðurinn skýrir þetta allt fyrir yður,
ef við náum tali af honum.“
Kapteinninn svaraði ekki. Hópurinn hélt göng-
unni áfram. Þjónn Alís drattaðist áfram á milli
tveggja varðmanna, með tösku herra síns á
höfðinu.
Þegar þeir komu til varðstofunnar, tilkynnti
kapteinninn: „Tveir fangar, hr. höfuðsmaður,
handteknir við suður-borgarhliðið, er þeir voru
að reyna að komast út úr borginni."
„Þér þekkið mig, hr. höfuðsmaður. Kapteinin-
um hefur skjátlast — segið honum, að ég megi
fara aftur.“
„Auðvitað þckki ég yður, hr. einkaritari. Kap-
teinn, tilkynnið hans hátign um handtökuna."
„En höfuðsmaður — ég er rétt búinn að borga
yður tvö hundruð rúpíur, núna í kvöld. Hej’rið
þér það, kapteinn, ég borgaði honum tvö hundr-
uð r«píur. Þér getið ekki látið fara svona með
mig — ég ætla að segja hans hátign alla mála-
Vexti.“
„Við verðum að skoða í töskuna.“
Taskan vai>opnuð og innihaldinu hellt á gólf-
ið. Yfirmennirnir tveir rannsökuðu a£ miklum á-
huga alla þá verðmætu hluti, sem í henni voru
— verðminni hlutunum var kastað til liðþjálf-
anna. Neðst niðri á botni töskunnar voru tveir
hlutir, vafðir innan í náttföt. Við nánári rann-
gókn r.eyndust þeir vera gullkóróna keisararíkis-
ins Azanía og fagurlega gerður fílabeinsveldis-
sproti, scm forseti franska lýðveldisins hafði
sent Amurath að gjöf. Jóab höfuðsmaður og kap-
teinninn virtu fundinn þögulir fyrir sér. Loks-
ins svaraði höfuðsmaðurinn spurningunni, sem
lá á vörum beggja. „Eg held, að við neyðumst
til að sýna Seth þetta.“
„Hvort tveggja?“
„Ja — að minnsta kosti veldissprotann. Það
væri nú enginn hægðarleikur að losna við þessa
hluti. Tvö hundruð rúpíur,“ sagði höfuðsmað-
urinn með vaxandi biturleik, og snéri sér að Álí,
„Tvö hundruð rúpíur — og svo ætlaðir þú að
læðast burt með hin keisaralegu veldistákn.“
Hr. Youkuomian heyrði þetta samtal úr næsta
herbergi, sér til mikillar ánægju. Liðþjálfinn
hafði gefið lionum vindling úr pákka, serii' hann
hafði stolið úr búðinni, þegar þeir tóku hann
fastan, og kapteinninn hafði gefið hönum kon-
jak — fengið á sama hátt — Youkoumián liafði
sjálfur búið það til. Það logaði í kverku'num
og hafði allra þægilegustu áhrif. Martröð gálg-
ans var langt að baki, og nú var Alí gripinn
glóðvolgur með konungsdjásnin. Það skorti ekk-
ert á hamingju hr.Youkuomians, nema þá, að þeir
fengju gott og kyrrt veður yfir til meginlands-
ins, og hið milda næturloft gaf góðar vonir um
að einnig sú ósk yrði uppfyllt.
Jóab höfuðsmaður þurfti ekki að eyða mörgum
orðum í skýringar fyrir liandtöku Alís. Veldis-
sprotinn lá á óhreinni skyrtunni eins og himin-
lirópandi vitni á borðinu fyrir framan Seth. Það
var hvorki iðrunar ná geðsliræringarsvipur sjá-
anlegur á fanganum þar sem hann stóð á milli
fangavarðanna. Þegar ákærunni lauk, sagði Seth:
, Jæja, Alí?“ a
Fram að þessu höfðu þeir talað sakyumál.
Alí svaraði á ensku, eins og æfinlega þegar hann
talaði við herra sinn. „Það er ákaflega leitt, að
þetta skyldi komá fyrir — þessir fáráðlingar
hafa eyðilagt' fyrirætlanir mínar og undirbúning
að flótta yðar hátignar."
„Flótta mínum?“
„Hverjum öðrum hefði ég átt að vera að út-
vega bát? Hvaða ástæður aðrar hefði ég liaft
til þess að taka í mína umsjá og varðveizlu
veldissprota og kórónu yðar hátignar, sem herr-
unum hefur láðst að koma með úr varðstof-
unni?“
„Eg trúi þér ekki, Alí.“
„Yðar hátign ■— þér gerið sjálfum yður rangt
til. Þér eruð gáfaður maður með evrópska mennt-
un — ekki eins og þessir ruddalegu og. heimsku
hermenn. Munduð þér nokkru siniíi hafa sýnt
mér traust, ef ég væri þess óverðugur? Ætti ég,
vesæll Indverji, að geta farið á bak við mann
með evrópska menntun? Sendið þeási hrótta-
menni burt, og ég skal skýra^ þetta allt fyrir
yðar hátign.“
„Ja — nei ■— ég skal gefa ykkur nánari fyrir-
skipanir seinna. Farið, og biðið nánari fyrirmæla
niðri, hr. höfuðsmaður." . ..
Ilinir tveir yfirmenn kvöddu að hermannasið
og fóru út. Þegar þeir voru farnir settist Alí gegnt
herra sínum, og hélt máli sínu áfram. Það var
hvorki ákæra né ásökun í svip keisaiahs — á
dölcku, unglegu andlitinu var aðeins sjáanleg
ein tegund geðbrygða ■— nístandi ótti. Alí var
ljóst, að hann var búinn að vinna málið. „Yðar
hátign — ég skal segja yður, hvers vegna þeir
handtóku mig. Það var til að hindra flótta yðar.
Þeir hafa gert samsæri gegiv yður, og ætla að
framselja yðar hátign óvinunum. Eg veit það
bað sagði mér liðþjálfi, sem er okkur trúr,
og það var þess vegna sem ég lét bátinn vera
tilbúinn að fara. Síðan, þegar allt- væri tilbúið,
ætlaði ég að koma til yðar hátignar, segja
yður fiá svikunum og lioma yður iiridan á óhult-
an stað.“
„Þú segir, að þeir hafi ætlað ao framselja mig
óvinunum á morgun. Er ég þá sigraður, Alí?“
„Það veit hvert - mannsbarri,' yðar háitign.
Brezki herfóringinn Connolly er genginn prins
Seyid á vald. Þeir cru með hersyeitir .sínar uppi
í fjöllúnum, og á morgun taka þeir M.atoái.“ . •
í,En skriðdrekinn minn?“
„Yðar hátign — hinn ágæti vélfræðingur Marx,
sem bjó til skriðdrekann yðar, flúði í nótt sem
leið, eins og yðar hátign er kunnugt um.“
„Og Connolly líka — hvers vegna ætti hann
að svíkja mig? Eg treysti honum eins og nýju
neti. Hvers vegna svíkja allir mig? Connolly var
vinur minn.“
„Yðar hátign verður að hafa í huga aðstæður
hing ágæta hershöfðingja. Hvað átti hann að
gera? Hann-gat unnið sigur á Seyid, og yðar há-
tign hefði launað honum ríkulega. En svo gat
hann líka- beðið ósigur. Ef hann aftur á, móti
gengi Seyid á vald, mundi Seyid vitanléga launa
honum höfðinglega, og enginn getað sigráð' hann.
Getur yðar hátign nú búizt viS, að gáfaður mað*