Þjóðviljinn - 26.06.1949, Blaðsíða 4

ÞJÓÐVILjmN
Sunnudagur 26. júaí 1349.
Útgrefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn
Ritstjórar: Magnús Kjartansson Cáb.), Sigurður Guðmundason
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason
Blaðam.: Ari Kárason, Magnús Torfi Ólafsson, Jónas Árnason
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðu-
stig 19 — Sími 7500 (þrjár línur)
Askriftarverð: kr. 12.00 á mánuði — Lausasöluverð 50 aur. eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Sósíalistaflokkurinn, Þórsgötu 1
Simi 7510 (þrjár línur)
BÆJARP0STII?1\\
-----
Er lánsfjárkreppan samspil peninga-
nannanna og bankavalásins um að
féfletta aimenning?
Þegar borgaralegu stjórnarfiokkaruir tala til almennmgs
fyrir kosningar ræða þeir m.a. mikið um að þeir vilji gera
alia menn efnahagslega. sjálfstæða, vilji að þjóðfélagið
samanstandi af bjargálna einstaklingum, að hver íslend-
ingur eigi þak yfir 'höfuðið o.s.frv. Stundum hefur alþýðan
með stjórnmálabaráttu sinni líka knúið borgaraflokkana
til þess að setja löggjöf, sem miðar að því að gera þetta
að veruleika, svo sem löggjöf nýsköpunartímabilsins um
mjög hagstæð lán til íbúðarhúsabygginga. Sama máli gildir
um atvinnurekstur hinna smærri í þjóðfélaginu. Löggjöf
nýsköpunartímabilsins, svo sem stofnlánadeildin, miðaði
að því að hjálpa þeim smáH.
En hvernig eru framkvæmdirnar á þessum málum nú
sem stendur?
Hundruð alþýðufjölskyldna hafa lagt í það í fyrsta
skipti á æfinni, að reyna að eignast þak yfir höfuðið. Menn
hafa þrælað baki brotnu til þess að koma þessum húsum
upp og verið með því ekki einungis að vinna fyrir sig og
afkomendur sína, heldur og þjóðina: verið að byggja
þetta land, sem feður vorir tóku við um aldamótin, að
heita má óbyggðu hvað varanleg hús snerti.
En hvað ér að gerast nú á mánuði hverjum?
Það er verið að neyða þessa menn til að selja. Þaöj
er verið að taka af þeim húsin. Þeim er neitað um lánj
í bönkunum. Þeir eru hrakfir til okrara, sem kaupa ríkis- í
tryggð veðskuklabréf með 20% affölluni, eins og fyrir
stríð. Eða þeir fá ekkert íán og verða að ueíja, en per.inga-
mennirnir kaupa og leigja síðan með okurleigu.
Hér er verið að féfletta þá menn úr alþýðu- og milli-
stéttum, sem gerðu sér vonir um að verða bjargálna^og
héldu að ríki og bankar ættu að hjálpa til þess. Þeir
héldu að lög væru staöreynd, jafnvel þó þau ættu að
hjálpa þeim smáu, og áttuðu sig ekki á að slík lög svíkja
máttarvöldin bara í framkvæmd, að ríki og bankar gerast
•tæki hinna auðugu til að féfletta þá smáu.
Hvað segir svo Landsbankavaldið við menn þegar það
neitar þeim um Iáii og byrjar þannig á að svlfta alþýðu-
meim eignum sínum? Það segir að það sé lánsf járkreppa,
engir peningar til.
Hver er sannleikurinn? Hver skapar lánsfjárkrepp-
una? Athugum útlánin og seðlaveltuna. I júlí 1947, rétt
þegar fyrstu nýsköpunartogararnir eru að korna, eru út-
lánin 585 milljónir. króna (iniilög eru þá 519 millj. kr.).
1 apríl 1949, — eftir gífurlega fjárfestingu, sem Ólafur
prófessor Björnsson reiknar með í Morgunblaðinu 24. júní,
að sé 375 millj. kr. árið 1947 og 290 millj. kr. 1948, —
eru útlánin 598 millj. kr. eða nokkurn veginn sama og
1947 (innlög nú 589 millj. kr.), þrátt fyrir yfir 600 millj.
ikr. fjárfestingu á tveim undanförnum árum. Seðlaútgáfan
var mest allt árið 1947 rúmar 150 milljónir króna. Hún
er í apríl 1949 150 millj. kr.
Hvað sannar þetta? Stjórn seðlabankans hefui' verið
að skapa óeðlilega lánsfjárkreppu. Hver er afleiðing slíkr-
Sveltarstjórnar-
mál, 2. hefti
1949, eru komin
út. 1 heftinu er
þetta efni m.
a.: Keflavílcur-
I rær voru £cf-
in sacan í
.hjónaband, uv.g
frá’ Giíurún
Erla Jónsdóttir,
Mánagötu 8 og
Baldur Jónsson, úrsmíðanemi, Sig-
túni 59. Heimili brúðhjónanna verð
ur að Mánngötu 8. — 1 gær voru
Flngur á glugga, þeirra með högl. Þeir ná sér ein gefin saman J hjónaband ung-
.. hversstaðar i hogl, fleygja þeim Túngberg. Ytrihrepp og óskar
Noi skrifar: Goði postur sy0 eða skjóta úr teygjubyssum Sumariiðason frá Ólafsfirði. Heim
— upp á gamlan kunningsskap j rýgt]]» Eftir verður svo ör- ili þeirra er fyrst um sinn á Laug-
ætla ég nú að trúa þér fyrir SR1ýtt gat( sem seinna getur arnesveg 78. — I gær vofu gefin
lítilli sögu sem skeði í gær- vai(jið því að rúðan springur Eama.n 1 hjónaband, ungfru Svein-
kvöld. Sagan er þessi: Eg hef 811 .... Voru all mikil brögð
lengi att heima nærri tjornmm. að þessum ieik drengjanna fyr anna Verður á Bergstaðastræti 83.
Á hverju vori safnast á glugg- ir nokkrum árum, og urðu af
ann minn smá flugur, gráar; í miklar skemmdir, t. d. eyði-
fyrstu eru þær smáar, en iogðu þeir meg þessu margar
stækka svo með tímanum. Þær, stórar og dýrar búðarúður ....
sem inni á glerinu verða að jjér virðist mér koma til kasta
kvöldi, eru oftast dauðar að foreldranna að sjá svo um, að
morgni. Þessar flugur munu ekki endurtaki sig þetta timabil kaupstaður (Ragnar Guðleifsson),
vera úr tjöminni. með haglhrið og brotnar rúð- Frá þingum kaupstaðasambanda
j—| ur “ Noregs og Svíþjóðár 1948 (Tómas
I—| Jónsson) ; Reglúr um útsvarsálagn
Óvenjtlleg fltlga. . U ingu og fjárþörf sveitarsjóða (Páll
Pjoösaga. Guðmundsson); Hæstaréttardómur
I gærkvöldi var fluga inni á R „Urifar _ Kæri bæiar- um Gndurheimt útsvars (Guðm. V.
i „ow K‘ SKritar' ..Kæri oæjar Jósefsson). Tuttugu ára afmæli
glugganum sem vakti athyg.i póst.ur! — Mér datt í hug, þeg- laganna um verkamannabústaði
mina vegna stærðarinnar. Eg Framhald á 7. síðu. (Eiríkur Páisson); Aiþjóðasam-
mældi með pappír lengdina af
fremstu klónni á þá öftustu, A
og var það nærri lýó þumlung-
ur; af þessu má-sjá hvílíkt fer-
líki þetta var. Eg skoðaði þetta
bákn í stækkunargleri, o‘g hin-
ar flugurnar einnig, og gat
ekki betur séð en að um eitt og
sama kvikindi væri að ræða, og
ekki muna öðru en stærðinni.
Eftir þessa athu'gun slepti ég RIKISSKIP:
gesti mínum út. Eg tímdi ekki Esja er i Reykjavík og fer héð-
að eyða ævi hans að óþörfu — an næstkomandi þriðjudag vestur
, , ... _ . ,, um land til Akureyrar. Hekla er í
Nu vil eg biðja Bæjarpostmn Reykjavik og fer héðan á miSviku
að koma þeirn boðurn til nátt- dagskvöld til Glasgow. Herðubreið
úrufróðra manna hvort þessi er á Véstfjörðum. Skjaldbreið er á
stærð af flugu þeirri sem hér Bréiðafirði. Þyrill er i Reykjavík.
er við tjörnina, sé þekkt, eða °ddur er á Austfjörðum-
algeng. Sagan er sönn og lýs- EIMSKIP :
ingin og stærðin einnig. •—
band sveitarfélagasambanda (Jóns
Guðmundsson); Frá Alþjngi; Fjár
hagsáætlanir kaupstaðanna fyrir
árið 1949 o. fl.
Esperantisíafélagið Auroro held
ur fund í kvöld kl. 8,30 s. d. í Að-
alstræti 12. Formaður Sambands
íslenzkra esperantista, séra Hall-
dór Kolbeins, flytur prédikun á.
esperanto. Gestir eru velkomnir á
fundinn.
23/6. Nói.
□
Höglum skotið á rúður.
Helcla fór til Lon-
don í morgun. 1
dag verðúr flogið
frá Loftleiðum til
Isafjarðar, Vest-
mannaoyja . og Ak-
ureyrar. GuGllfaxi er væníanlegur
kl. 18,30 í dag frá Kaupmanna-
höfn. Vegna. dimmviðris var ekki
Brúarfoss var í Reykjavík, fór unnt að fljúga innanlands í gær-
í gær vestur og norður. Dettifoss morgun, en í dag eru áætlaðar
kom til Rotterdam 25. 6. frá Ant- íerðir frá Flugfélaginu til Akur-
werpen. Fjaílfoss átti að fara. frá. cyra, Vestmannaeyja og Keflavík-
Rotterdam 23. 6. til Immingham ur.
og Reykjavíkur. Goðafoss er í
Högni skrif ar:
Leik- Kaupmannahöfn. Lagarfoss kom
Hjónúnum Dýr-
.finnu Helgadóttur
og Jósep Haildórs-
syni Langholtsvegi
36 fæddist 16
marka sonur 23.
júní. — Hjónaefmmum Ragnheiði
Jóhannesdóttur og Haraldi Sigfús-
föng drengjanna breytast frá tn Hul1 23' 6" fer þaðan væntan-
, , TT , lega 28.. 6. til Rvíkur. Selfoss fór
manuð! til manaðar. Hvert tima frá Leith 23 6 tif Menstad j Nor.
bil liefur sín sérstöku leikföng. 0gi. Tröllafoss kom til New Y-ork
. . .'. DuttluUgar tízkunnar eru 20. 6. Vatnajökull kom til Ham-
m. ö. o. ríkjandi þama eins og horgár 17. 6.
víðast annarstaðar............Nú Útiskemmtun að Jaðri. I dag kl. syni, Grettisgötu 16, fæddist 13
skilst mér, að aftur sé farið 3 verður fjölbreytt útiskemmtun marka sonur í fyrradag, 24. júní.
að Jaðri. Skemmtiatriði eru miðuð Guðsþjónustlr ^ morsuIl:
jDómkirkjan.
messa kl. 11 f. h.
tt Séra Bjarni
Jónsson. —- Frí-
kirkian. Messa kl.
2 e.h. — Séra Árni
Sigurðsson.
11.00 Messa í Dóm-
kirkjunni (séra
Bjarni Jónsson
vígslubiskup).
15.15 Miðdegistón-
leikar (plötur):
að bera á sérstökum leik drengj _ _
, , , , við að l>ar so eitthvað fyrir alla.
anna, sem getur haft alvarlegar Ferðir upp eftir eru frá Ferða-
afleiðingar. Það er þessi leikur skrifstofunni frá ki. 1 e. h.
slíkrar kreppu. En hverjir græða á henni? Auðmenn
Reykjavikur. Og hverjir ráða. séðlabankanum og hafa
samspilið við bankastjóra Landsbankans um að reka þessa
pólitík? Ríkustu peningamenn Reykjavíkur.
Hvfirt er svo hlutverk ríkisstjórnar og fjárhagsráðs
í féflettingarherferð þessari? Þeirra hlutverk er annars-
vegar að draga úr atvinnu ihanna, svo að þeir eigi ekki a6 Etudes °p- 25 eítir Chopin. b)
einusmm kost a að þræla 1 aukavinnu og eftirvinnu, til „Aiaddín-svítan- eftir Can Nieisen.
þess að halda eignum sínum, hinsvegar að hækka á þeim 1615 útvarP 111 isiendinsa eriend-
skatta og utsvor, svo að þeir kikni undir byrðinni. urbjörnsson viðskiptafræðingur).
Þannig er samspil Landsbankastjórnar, ríkisstjórnar 18.30 Barnatími (Hiidur Kaiman):
, • a) „Nonni og Níní“; sönglagaþátt-
og ijarhagsraðs 1 þpnustu peningavaldsins um að féfletta ur (ÞuríðUr Páisdóttir oguón Sig
almenning og ræna hann. Um þessa ránsferð eru allir mbjörnsson syngja). b) uppiestur:
., , , „Pétur litli", saga eftir Stefán
btetans Johanns-flokkarnir: $jalfstæðisflokkur, Pramsókn jónsson. c) „Katrín og Friðrik";
og Alþýðuflokkur, samsekir. leikþáttur (Soffía Karlsdóttir og
.. . Róbert Arnfinnsson’Ieikari). 19.30
rváiiio og feflettingin a. almenningi, þa,ð er staðreyndin, Tónieikar: Strauss-vaisar (piötur).
sem lýðræðiskjaftæði þessara hræsnisflokka á að dylja. 20-20 Einleikur a fiðlu (Björn
, Ólafsson): a) „Caprice Viennois"
Þjonustan við nokkra milljonamærmga, sem eiga að verða eftir Kreisier. b) „Schön’ Rosmar-
einræðisherrar fjármálalífsins á Islandi; það er innihaldið ine“ eftir Kreisler- c) FJögur róm-
, . antísk lög eftir Dvorák. 20.40 Er-
1 polltlk þeirra. indi: Tíbet ,land Dalai Laraa (Há-
Er ekki tími til kominn að alþýða manna noti sitt kon Loftsson prestur). 21.05 Hijóm
1 , leikar. Einar Andcrsson óperu-
ar kreppu? Þeir smáu, fátæku, verða að selja þeim storu,j lyöræði til að láta milljónamæringana eina um að kjósa söngvari frá stokkhóimi syngur;
Jdku. —Það er engin þjóðfélagsl.eg nauðsyn eða orsök' þessa flokka sína?
Frambald á 7.' elða.