Þjóðviljinn - 31.07.1949, Blaðsíða 3

Siumudagur 31. júlí 1949.
Þ J ÓÐ VILJINN
Guðmundur Vigfússon:
verkefni verkalýðsins er a 5
innar af Alþýiusambandi
Ðómur regnslunnar
a leppstjérnar-
Eilííðarviðsæðuimm
lokið árangusslaust
Nokkru eftir að aðalkaup-
hækkanirnar fóru fram í vor
heyrðist loks hljóð úr horni
Helga og Sæmundar. 'Tilkynnt.u
þeir félagar sambandsfélögun-
um bréflega að hinum löngu
viðræðum þeirra við Stefán Jó-
hann og kumpána hans í ríkis-
stjórninni væri lokið, með þeim
árangri að ekkert samkomulag
hefði náðst um lækkun dýrtíS-
ar! Létu þeir drjúglega yfir til-
lögum sínum um lækkun dýr-
tíðarinnar, sem voru þó næsta
óglöggar og þokukenndar, en
kváðu þær ekki hafa fengið
hljómgrunn hjá „fyrstu stjóm
Alþýðuflokksins á íslandi".
Sannaðist hér enn sem fyrr að
góð þjónusta og undirgefni er
ekki alltaf launað að verðleik-
um. Hafði þó „stjórn“ þeirra
Helga Hannesaonar og Sæmund
ar Ólafssonar sannarlega til
dtihárs Unnið en að véra spott-
uð svo hraklega sem raun bar
vitni, þótt henni tækist ekki,
svo sem ráðgert var, að halda
kjarabótakröfum verkalýðsins
niðri. Munu þeir félagar í
„stjórn“ A.S.Í. hafa áíitið rík-
isstjómina í nökkurri þakkar-
skuld við sig fyrir þessa við-
leitni, og ekki .talið undirtektir
hennar, eftir rúml. sex mánaða
viðræður, til þess fallnar að
auka álit sambandsstjómarinn-
ar, sem var þó sannarlega ekki
upp á marga fiska fyrir.
Dauð siolnun og
| áhrifalaus
Rekstur vinnudéilnanna í vor
svo og allur aðdragandi þeirra,
sýndi það glögglega að sam-
stjórn atvinnurekenda og Al-
þýðufl. í Alþýðusambandinu
hefur tekizt á ótrúlega skömri
um tíma að breyta Alþýðusam-
bandinu úr lifandi forustutæki
verkalýðsins í ekki einungis
hemil á kjarabaráttu verka-
lýðsfélaganna, heldur beinlínis
í dauða og þýðingarlausa stoín
un, sem ekki stendur lengur í
neinum lífrænum tengslum við
starf og baráttu alþýðunnar
fyrir hækkuðu kaupi og mann-
sæmandi Iífskjörum. Meðan höf
uðundirbúningur félaganna stóð
sem hæst héldu þeir báðir af
landi burt, varaforseti og fram
kvæmdastjóri sambandsins, og
sátu veizlur erlendis í góðurn
fagnaði. Gátu forustumenn
verkalýðsfélaganna utan af
landi, sem áttu erindi við sam-
bandsskrifstofuna, engan ábyrg
an mann fundið þar um margra
vikna skeið. Þó mátti segja að
þetta lúxusferðalag Jóns Sig-
urðssonar og Sæmundar Ólafs-
sonar kæmi að minni sök fyrir
það, hvernig komið er áliti og
áhrifum sambandsins undir
stjórn þeirra. Því þeim sam-
bandsfélögum fer nú fækkandi
með degi hverjum, sem telja
sér að því nokkurn styrk að
leita þángað um hin mihnstu
úrræði og fyrirgreiðslu. Aftur-
haldinu hefur- á þessum stuttaj
tíma tekizt að géra samband’.ð
að svo áhrifalítilli. stofnun, að
jafnvel atvinnurekendurnir, sem
Settu þessa menn í stjóm þess
sér til halds og trausts, hafá
3% stefnu þeirra að háði 6g í
flimtingum. Er þetta úfe af fyrir
sig alvariegt íhugunarefni fyr-
ir þær tugþúsundir verkalýðs í
landinu, sem byggt hafa upp
heildarsamtökin og hafa ætlazt
til að þau væru jafnan vígi th
sóknar og varnar í hagsmuna-1
bráttu alþýðunnar .
áraiguiinn íyxir
aiturhaldsöílin
Þótt jafn illa hafi tefeiat" til
fyrir afturhaidinu mn notkun
verkfæra sinna í stjórft-Ai-' S. I
að því er snertir kaupgjalds-
baráttuna sjálfa, eins og lýst
er að framan, þá hefur þó
stjóm þeirra á sambandínu
fært afturhaldsÖflunum nokkraj
árangra, sem vert er að veita |
athygli, þegar þetta tímabil er
gert upp.
Þegar 1. maí hátíðahöldin
voru undirbúin í vor, gerðu
þeir Sæmundur Óiafsson og
Jón Sigurðss. það að ófrávíkjan
legu skilyrði: fyrir sameiginleg-
um hátíðahöldum verkalýðs-
ins, að ekkert yrði minnzt á
hækkun grunnkaups á móti
skertri vísitölu og ppkinni dýr-
tíð. Engin mótmæli; í ja;átu þeir
heldur Jmlað gegn innlimun;
íslands í hérnaðárkerfi Banda-
rikja-auðvaldsins, sem stefnt er
gegn aiþýðu Évirópu og lýð-
ræðisríkjunum í álfunni. Létu:
þeir þetta tvennt varða sam-
vinnuslitum og efndu til sér-
fundar á Lækjantorgi með at-
vinnurekendum í nafni sam-
bandsins. Vildu þeir með þessu
getra sitt til þess að freista að
draga úr áhrifum af sairistillt-
mn sámeiginlegum hátíðahöld-
um reykviskrar alþýou, votta
afturhaldsstjóm Stefáns Jó-
hanns og íhaldsins fullan trún-
lað og síðast en ekki sízt sýna
latvinnurekendavaldinu og aft-j
uirhaldinu að þeir væru réttir
menn á réttum stað, sem
reyndust þess um komnir að
gegná hlutverki klofnings og
sundruingar í ísienzkri verka-
lýðshreyfingu til framdráttar
málstað andstæðinga hennar.
Þetta klofningsbrölt tókst
ekki betur en svo, að kröfu-
ganga Fulltrúaráðs verkalýðs-
félaganna og Iðnnemasambands
ístands varð sú fjölmennasta
og glæsilegasta sem sézt hefur
á götum Reykjavíkur. Og úti-
fundurhm, sem haldinn var í
Lækjargötu eftir gönguna, var
sótttur af miklu fjölmemni. Þar
vom saman komnar þúsundir
Teykvíslcrar alþýðu til þess að
isýna styrk. og. þrótt verkalýðs-
samtakanna og mótmæla árás-.
unum á Hfskjör atþýðunnar og
■sjálfstæði íslenzku þjóðarinnar.
En á Lækjartorgi voru þenn-
ain dag nokkur hundruð hræð-
úr mættar á klofningsfundi at-
yinnurekenda, höldnum í nafni
A. S. I. Jafn fásóttur fundur
hefur aldrei verið haldinn í
hjarta Reykjavikur ,og gerðu
þó tugir af burgeisum bæjarins
sitt til þess að reyna að skýla
nekt og fyflgMéýsi verkfalls-
brjótsins Helga Hannessonar
og annarra verkfæra aftur-
haldsins. En allt kom fj-rir
ekki. Fólkið forðaðist klofn-
ingsmennina, sem ætluðu að
nota nafn heildarsamtaka þess
til liðssafnaðar gcgn hagsmun-
um alþýðuheimilanna og freisi
fósturjarðarinnar .
Hin lánlausa Alþýðusam-
bandsr.tjórn hafði það eitt upp
úr sundrungsbröltinu a.ð draga
nafm Alþýðusambandsins niður
í svaðið. Sameiningu alþýðunn
ar undir merkjum félaganna
‘Sjálfra gat hún ekki hindrað,
en henni tókst að tengja nafni
Síéari grein
Alþýðusambandsins, , sem. jafn-
an í tíð sameiningarmanna
náði meiri fjölda en nokkur
damtök önnur imdir merki sitt,
við vanvirðu og einangrun,
sem það hefur ekki haft af
að segja á undapförmim árum.
Til viðbótar þéssu ,,afreki“
sambandHstjómar notaði hún
svo þennan kröfn- og hátíðis
lýðshreyfingu myudu fljótlega
reyna að hneppa heildarsam-
tökin á ný í flókksfjötra Al-
þýðuflokksins hefur rætzt fljót
ar en flesta grunaði.
óhappamenn I íslenzkri verka-
Margir hefðu ætlað, að
reynslan frá 1. maí s. 1. myndi
hjálpa núverandi sambands-
stjóm til skilnings á stöðu
hennar í verkalýðshreyfingunni
og að hún drægi þar af leiðandi
við sig að gera strax aðra
tilraun til þess að nota nafn
isiambandsins í vafasömum til-
gangi.
En þetta fór á annan- veg.
Miðvikudaginn 20. júlí 1949
var .tilkynnt í útyarpi með
margendui'teknum aúglýsingum
að Alþýðuflokkurinn og Al-
þýðusamband íslands héidu
sameiginlegan útifund (norræn
an) daginn eftir. á Arnarhóli.
Ræðumenn yrðu þrír sósial-
demókrataráðherrar frá Ncrð-
urlandum, ritari finnskra sósíal
deinókrata, formaðiur sænska
alþýðusambandsins, og svo
Helgi Hannesson og Stefán Jp-
hann.
Daginn eftir var öll forsíða
Alþýcublaðsins tekin imdir
upphrópandi augiýsingar um
fiiud&in. Bírtar voru mjmdir af
hinum útlendu stóimennum og
Hélga og Stefáni í hópi þeirfai-
Leið nú tíminn að kvöldi. Á
fundinn komu um 300 .pianns
og létu þó nokkrir tugir af
forvígismönnum hinna borgara-
flokkanna og öðrum reykvísk-
um burgeisum sig. ekki vanta.
„Svo fór um sjóferð þá“.
En nafn Alþýðusambands
dag alþýðunnar, dag einingar) íslands hafði í annað sinn á
hennar og stéttalegs styrk-| skömmum tíma verið misnotað
leika, til þess að gera kunna
þá ákvörðun sína að segja Al-
þýðusambandið úr Alþjóðasiam-
bandi verkalýðsfélaganna. Vildi
hún með þessu tjá ba.ndaríska
afturhialdinu eamúð sína og lið-
í flokkspólitískir skyni. Oí
þetta eru mennimir sem ásök-
uðu stjóm- sameiningarmianna
í sambandinu um flokkspóli-
tíska afstöðu, án minnsta til-
efnis. en hcitu sjálfir að sfcarfa
veizlu, en það hafði ákveðiði á hi'einum stéttargrundvelli.
að gera tilraun til þess að
sundra. heiinssiamtökum verka-
lýðsins og lágt fram stórfé til
höfuðs þeim í flestum auð-
valdslöndum. Varð „stjóm“
A. S, I. fj"rst til þessarar á-
kvörðunar af stjórnum sam-
bandanna á Norðurlöndum.
Vitanlega er þessi úrsögn
markleysa. AJþýðusambands-
þing tók ákvörðunima um inn-
göngu í Alþjóðasambandið.
Sambandsþing verður einnig að
að fjalla inn úrsögn. Enn er
þvi hægt að afstýra þeessu
óhappaverki gegn einkigu
verkailýðsins i heáminum, ef ís-
lenzkur verkalýður þekkir vitj-
uniartíma sinn að rösku ári
liðnu.
300 manna fundnr
á Arnarhóli
Sú spá okkar sameiningar-
manna og sósíalista að. þessir
Þcnnian dag köstuðu þeir
Helgi og Sænumdur grímunni,
en sátu eftir með skömmina
eina.
Þeir hafa sýnt að þeir hika
ekki við að draga heildarsam-
tökin í flokksdilk Alþýðu-
filokksins þó þau hljóti van-'
•saar^d eina af. Gegn slíkri mis-
notkun stéttarsamitakanna mun
verkalýðurinn rísa af einhug
og festu, strax og hann fær
tækifæri til. Niðurlægingar-
tímabil samtakanna í viðjum
Alþýðuflokksins er of minnis-
stætt til þess að slíkt verði
ilátið endurbaka sig.
Mörgu sleppt, sem
veri væri að drepa á
Hér hefur verið stiklað á
stóru í afglapaferli núverandi
„stjórnar“ A. S. 1. Hargt er
enn ótalið sem vert væri . að
geta um, ém verður nánar kom-
ið inn á síðar, og hún sótt til
sakar fjTÍr á réttum vett-
vangi. Rétt til fróðleiks skal
þess getið að henni hefur feék-
izt að hafa 1200 krónur á ári
af hverjum verkamanni í Dala-
'Sýslu, með því að ráðleggja
félaginu í Búðardal 3% kaup-
hækkunarkröfu þegar Dags-
brún, sem félagið hefur miðað
kanp sitt við, fær 10% hækk-
un., Fj'rir hennar atbeina vann
farmaður Alþýðuflokksfélags
Akureyrar sem verkfailsbrjót-
ur í nýafstöðnu verkfalli
Sveinafélags jámiðnaðarmanna'',
á Akureyri og fékk 3 menn
aðra til sama verknaðar. ■ Síðan,
er félagið látið semja eftir
þriggja vikna verkfall um mun
lægra kaup fjTÍi* bifvélavirkja
■en stéttarbræður þeiirra í
Reykjarik höfðu náð fram.
efitir langa og harða verkfalís-
baráttu. Hún hefur syift félags
bundna atvinnubílstjóra á
Húsavík öllum rétti til þess að
stunda atvihnu sína við opin-
bera vegavinnu í Suður-Þing-
eyjarsýslu, en afhent félagi
jeppaeigenda og sveitabænda
réttinn til vinnunnar og tekið
það inn i sambandið, þrátt fyr,
ir ákveðna samþýkkt siðasta
sambahdsþings um hið gágh-
stæðar;íHú^„JÍéldur• ■eg:; ;dyggi-
legá áfram þeirri steniú „meiri-
hluta“ síns á síðasta þingi, að
hrúga inn í sambandið fámenn
um félögum sveitabænda og
draga , viðurkenndan. og; samn-:
ingsbundinn rétt verkamanná
félaga í kaupstöðupi og sjó-
þorpum til vinnu við opinberar
framkvæmdir úr höndum þeirra,
og afhenda hann hinum
nýju bændafélögum. „Stjórn“
Helga og Sæmundar hefur hrak
ið ágæta starfsmenn og forvígis
menn verkal.hreyfingarinnar úr
nefndum, er þeir áttu sæfei í
sem fulltrúar verkalýðsins, en
sett í þeirra stað óvana menn
og liðlétta, sem eru henni
þóknanlegir en verkalýðnum
gagnslausir. Þannig rnætti lengi
telja, en hér skal staðar num-
ið að sinni.
Niðarlagsorð —
Ég veit að fjölmörgum
þeinra ágætu verkamanna,
verkakvenna, iðnaðarmanna og
sjómanna, sem hafa átt þátt i
því að bj-ggja upp verkalýðs-
félögin, efla þau og treysta,
og hafa lagt mikið erfiði á
sig í baráttuUni fyrir sköpun
þess skipulags á heildarsam-
itökunum, sem gerðu þau að
stórveldi í landinu árin 1942
til 1948, rennur nú til rifja sú
niðurlæging, sem Alþýðusam-
band íslands verður að sæta
undir núverandi leppstjóm at-
vinn'urekenda í sambandinu.
Þetta er eðlilegt og gefur ríku-
Jeg fj’riirheit um mikið og ár-
Framh. á 7. síðu. - • • .