Þjóðviljinn - 03.09.1949, Blaðsíða 3

Laugardagiir .3.
sept. 1949.
.'j'-r '?V
ÞJÓÐVILJINN
J§
Julíönu Sveinsdóttur
1 Listamajinaskálanum
er apin daglega frá kl. 11:—10
* •
«Mi
Uppeldisfræðileg rannsóknar-
og leiðbeiningaskrifstofa
Eg hef opnað uppeldisfræðilega rannsóknar- og
leiðbeiningaskrifstofu. •
Viðtalstími daglega nema laugardaga kl. 4—5
í Melaskóla. — Sími 80617.
Matthias Jónasson.
Himiiiiimmmimiiiimimmmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmmimiimmtmiiniiiiin
SKÁK
Ritstjóri: Guðmundur Arnlaugsson
Alþjóðaskákmót í Oidenburg.
1 þýzku borginni Oldenburg
var nýlega haldið skákmót.
Þátttakendur voru 18 Dg var
helmingur þeirra Þjóðverjar.
Keppnin var tvísýn og óvissa
tpn úrsíitín frám í lok síðustu
umferðar. Úrslit urðu þessi:
1.-2. Bogoljubow (Þ) og-Zem-
gaiis (Lettland) 12 vinninga
Rvör, 3.-4. Heinieke (Þ) og
Rossolimo (Frakkland) HVa
yinning hvor, 5. Sarapu (Eist-
land) 11 vinn., 6.-7. Kieninger
cjg Unzicker (báðir Þ) 10 vinn.
þvor, 8.19.' O Kelly (Belgía) og
Kellstab (Þ) 9 vinn. hvor.
Bogoljubow kannast allir skák
menn við, því að hann hefut’
verið einn af kunnusiu tafl-
mönnum heims frá lokum
heimsstyrjaldarinnar fyrri.
Hann er nú Þýzkalandsmeistari.
Zemgalis kannast ég ekkert við,
en hann var eini keppandinn
sem ekki tapaði skák á mótinu,
og er sagt að þetta sé 6. mót-
ið í röð sem hann smýgur tap-
laus í gegn um. Heinicke er
einn af beztu skákmönnum
Þjóðverja og Rossolimo hefur
verið kynntur nýlega hér i dálk
unum. Rossolimo tefldi við Hein
icke í síðustu umferð og þurfti
að vinna þá skák til að vera
öruggur um fyrstu verðlaun.
Skákin varð afar spennandi,
Rossolimo náði vinningsstöðu,
en svo biluðu taugarnar og
Heinicke vann.
, Belgíumaðurinn O Kelly sem
víða var kallaður Evrópumeist-
ari síðan hann vann ,,zone“-
þing Vesturevrópu í fyrra
(Norðurlönd mynda aðra„zone“
og Sovétríkin þá þriðju) varð
þarna 8.-9. og sýnir það bezt
hve mótið var erfitt og hve
jafngóðir margir taflmenn í
Evrópu eru orðnir.
Þýzkir skákmenn munu hafa
hug á að gera þetta mót að ár-
legum viðbuiðp eins og Hast-
ingsmótið og er vonandi, að það
takist.
Þrenn fegurðarverðlaun voru
veitt á mótinu og fer hér á eft-
ir sú skák sem hlaut þau
fyrstu.
SPÆNSKÚR LEIKUR
tefldur 23. júní 1949.
0. Kelly
1. e2—e4
2. Rgl—f3
3. Bfl—b5
4. Bb5—a4
5. 0—0
6. Hfl—el
7. Ba4—b3
8. e2—c3
9. h2—h3
10. Bb3—c2
11. d2—d4
12. Rbl—d2
13. c3xd4
14. Rd2—b3
15. Bcl—e3
16. Rb3—d2
17. Hal—cl
18. Bc2—bl
19. a2—a3
Unziqkcr
e7—e5
Rb8—cG
a7—a6
Rg8—f6
Bf8—e7
b7—b5
d7—d6
0—0
Rc6—a5
c7—c-5
Dd8—c7
c5xd4
Ra5—c6
a6—a5
a5—a4
Bc8—d7
Hf8—c8
Dc7—a5
c5xd-4
Báðir hafa fylgt troðnum
slóðum í opnun skákarinnar,
svartur hefur öllu þrengri
(stöðu, en þessi skipti virðast á
misskilningi byggð. Svartur
j sleppir tökum á miðborðinu og
jfær óþægilega veilu á d6. Að
vísu losnar dálítið um stöðuna
og það hefur svartur sennilega
ofmetið. ■
20. Rf3xd4 Rc6xd4
21. Be3xd4 HcSxcl
22. Ddlxcl Ha8—c8
23. Bd4—c3 Da5—b6
24. Dcl—dl Bd7—c6
25. Rd2—fl Db6—b7
26. Rfl—e3!
Riddarinn fer rakleitt til f5.
Hvítur lætur peðið á e4 standa
í uppnámi og svartur hefði átt
að hugsa sig tvisvar um áður
en hann gein við því. Æskilegt
er að hindra Rf5. g7—g6 kem-
ur ekki til greina vegna Dd4
og svo Rg4 eða g2—g4—g5, en
Bd7 er kleyft. Hvítur hefur að
vísu yfirburðastöðu og á hana
að verulegu leyti 19. leik svarts
að þakka.
Bóndinn og heildsalinn
Mikið hefur verið rætt og
ritað um kaup Eggerts
Kristjánssonar, heildsala, á
frystihúsinu fsborg h.f. á
Kaldrananesi í Strandasýslu,
og er það lítil furða. Þessi
kaupskapur er fyrir margra
hluta sakir táknrænn. Hann
bregður upp glöggri m>md
af pólitískum baráttuaðferð-
um auðmannastéttarinnar í
Reykjavik, af pólitískri, fjár
málalegri og siðferðislegri
spillingu og af viðhorfum
valdaklíkunnar til vinnandi
fólks. í þessum kaupskap og
'.■An atburðum sem til hans
leiddu má segja að fólgin
séu þau átök sem fram fara
í kosningunum í haust.
*
6. ágúst s.l. barst skrif-
stofu Fiskimálasjóðs bréf
Jóhanni Kristmundssyni
bónda frá Goðdal í Stranda-
sýslu. 1 bréfinu fór Jóhann
fram á að fá að ræða við
nefndina um það að héraðs-
búar keyptu frystihúsið aft-
ur, en þeir höfðu lagt hart
að sér til að koma húsinu
upp, margir af litlum efnum.
Jóhann Kristmundsson varð
þjóðkunnur maður s.l. vetur.
17. desember 1948 féll snjó-
flóð á bæ hans, Goðdal við
Bjarnarfjörð, og færði hann
í káf. Fjórum sólarhringum
síðar barst mannbjörg af
næstu bæjum. Var Jóhann þá
einn á lífi af heimilisfólk-
inu. Hann var fluttur á
sjúkrahús, náði heilsu en ber
varanlegar minjar þessa
hörmulega atburðar. En
sálarþrek hans, hugrekki og
karlmennska hafa vakið
þjóðarathygli. Einmitt- þeir
eiginleikar sem veitt hafa
bóndanum frá Goðdal styrk
til ao lifa, hafa mótað sögu
íslenzku þjóðarinnar öld
fram af öld, á tímum nátt-
úruliamfara og kúgunar. Án
þeirra væru íslendingar ekki
til.
Þáð þótti ekki ástæða til
að kalla saman aukafund í
Fiskimálanefnd þótt bréf
bærist frá bóndanum frá
Goðdal, enda er þess ekki
getið að eftir því hafi verið
sótt. Bréfið beið því á skrif-
stofunni eftir venjulegum
fundartíma, eins og önnur
erindi. En 12. ágúst barst
Fiskimálasjóði annað bréf,
f rá Eggerti Kristjánssyni
heildsala í Reykjavík. í bréf
inu fór Eggert fram á það
að fá að kaupa frystihúsið samþykktu við atkvæða-
fyrir 450.000 kr. Eggert greiðslu að selja Eggerti
Uristjánsson er þjóðkunnur Kristjánssyni, heildsala 5
maður eins og Jóhann Krist Reykjavík, frystihúsið á
mundsson frá Goðdal. Hann Kaldrananesi, von héraðs-
er einn af auðugustu millj-
ónörum Reykjavíkur, en auð
,sinn hefur hann eignazt með
því að leggja skatt á nauð-
synjavörur sem almenning-
ur þai-f daglega að nota.
Með myndun núverandi ríkis
stjómar jukust völd hans
stórum, hann hefur verið
sendur til Evrópu á vegum
ríkisstjórnarinnar í samn-
inganefndum, og þá aðstöðu
hefur hann hagnýtt sér til
að afla einkaumboða fyrir
sig, m.a. má níG heita að
hann einoki allan. glervöru-
innflutning tíl landsins. Hjá
Viðskiptanefnd hefur hann
notið einstæðrar fýrir-
greiðslu, oft, ferigíð le.ýfi á
undan öðrum Ög þánriig; orð-
ið fyrri til að' klpfestá sjald-
gæfan varning ö.s.frv. ÍEinn- aftur notað til að klófesta
ns ri-isr 1
búa um atvinnuframkvæmd-
ir og framvindu. í kaup-
bæti gáfu þeir milljónaran-
um eftir 110.000 kr. skulda-
kröfu ríkissjóðs og fiski
málasjóðs.
★
Jóhann Kristmundsson
bóndi frá Goðdal var ekki
virtur svars af höfðingjun-
um í Reykjavík. Eggert;
Kristjánsson heildsali fór
hins vegar norður í Stranda-
sýslu með kaupsamninginn
að frystihúsinu í vasanum.
Daginn eftir tilkynnir hann
framboð sitt í sýslunni. Nú
skyldi fullkomna hringrás
spillingarinnar. Milljónirnar
sem teknar hafa verið
skatta af neyzluvörum al
mennings skyldu.notaðar til
að kaupa heildsalanum þing-
sæti. Síðan skyldi þingsætið
ig þeir eiginléik'ax shnt éin-
kenna starfsemi Eggerts
Kristjánssonar heildsala
hafa mótað sögu íslenzku
þjóðarinnar öld fram af öld.
★
Þegar er bréf Eggerts
Kristjánssonar barst varð
uppi fótur og fit og. sam-
dægurs var kallaður sanaan
aukafundur í nefndinni, enda
hafði heildsalinn krafizt
svars fyrir hádegi næsta dag.
Á fundinum voru' bréfin
lögð fram, ásamt þriðja
bréfinu frá Jóhanni Þ. Jós-
efssyni fjármálaráðherra.
í því bréfi var sagt frá
skeyti sem stjorri Kaldraná
nesshrepps hafði sent ráð-
herranum 22. júlí, þar sem
ráðherrann var beðinn að
flýta sem mest fyrir endan-
legri ráð§(öfun frystihúss-
enn fleiri milljónir, betri að-
stöðu, meiri völd. Framboðið
var haldið hátíðlegt með
30.000 kr. samkomu á
Hólmavik, þar sem talbrúð-
an Konni lék aðalhlutverk-
ið sem tákn þess hvernig
milljónarinn vill hafa kjós-
endur sína. En til frekara
öryggis var lögregluspæjari
skilinn eftir á staðnum.

Eg hef aldrei séð Jóhann
Kristmundsson bónda frá
Goðdal. Eg hef aldrei séð
Eggert Kristjánsson heild-
sala í Reykjavík. Eg þekki
því hvorugán þessara þjóð-
kunnu manna, en ég þekki
þá þó. í huga mínum eru
þeir ímynd þeirra afla sem
takast á í kosningunum í
haust. Annars vegar heild-
salinn, auðugur, voldugur.
slóttugur. Hins vegar al-
ins. Af cinliverjum ástæðumajþýgumagurjnn búinn beztu
hafði ráðherrann gleymtkostum stéttar sinnan Heild.
skeytinu þar til heiidsalan
um þóknaðist að senda til-
boð sitt. Þegar umræður
hófust á fundinuin töldu
tveir nefndarmanna, Áki
Jakobsson og Þórarinn Þór-
arinsson, einsætt að verða
við hinni kurteislegu beiðni
bóndans frá Goðdal og ræða
við hann um frystihúsið. En
fulltrúar $jálfstæðisflokks-
ins og Alþýðuflokksins voru
á öðru máli. Hví skyldu þeir
eyða tíma sínum í að tala
við fátækan alþýðumann,
þegar einum ríkasta milljón
ara landsins hafði þóknast
að leita aðstoðar þeirra?
Þeir felldu við atkvæða-
greiðslu að virða bóndann
frá Goðdal svars. Og þeir
salinn leggur fram milljón
ir sínar, alþýðumaðurinn ó-
bilandi siðgæðisstyrk sinn o
trú á framtíðina. Það þarf
áreiðanlega ekki að kvíða
úrslitum þeirrar viðureignar.
Höfðingjarnir í Reykjavík
sem ekki sáu ástæðu til að
virða alþýðumanninn svars
12. ágúst í haust, sem ekki ■
hafa séð ástæðu til að virða
alþýðufólk svars undanfarin
þrjú ár, hafa nú sjálfir beð-
ið íslendinga svars um fram
tíð sína. Og þeim mun verða
svarað.
/frv.
'TVyUó
26. ------ Bc6xe4
27. Bblxe4 Rf6xe4
27. — Dxe4 28. Rg4 Db7 29.
Hxe7 Dxe7 30. Rxf6 gxf6 31.
Dg4 og 32. Dxc8.
28. Bc3xg7! Kg8xg7
29. Re3—f5f Kg7—h8
29. — Kf6 30. Df3
30. Ddl—g4 Be7—f6
30. — Hg8 31. Dxe4 Dxe4 32.
|Hxe4 Bf6 33. Hb4 Hb8 leiðir
líka til taps.
31. Helxe4 Db7—d7
Nú hefði Hg8 strandað á
Um annað var ekki að ræða
Ðxg8! og He8 mát. Hvítur hót-
aði Rxd6 og Ðc6 kemur ekki í
veg fyrir það.
32. Hel—e7! Dd7—e6
33. RföxdG Dc7xd6
því að hvítur ógnaði með Rxf7
mát.
34. Dg4xc8f Kg8—g7
35. Dc8—g4f Kg7—f8
36. He7—b7 Bf6xb2
37. Hb7xb5 Dd6xa3
38. Hb5—b8 j
og svartur gafst upp, því að
hann tapar biskupnum í næsta
leik.