Þjóðviljinn - 08.10.1949, Page 3

£aagÉwtagnr 8. októbeír 1949
ÞJÓÐVILJ3NN

Læknirog kona
Læknastéttin íslenzka hefux á
öllum tímum átt mætum hæfi-
leikajnönnum á að skipa. Mönn
um sem ekki ósjaldan hafa get-
ið sér orðstír á sviði þjó£ifélags-
mála jafnframt því að þeir
voru dugandi og samvizkusam-
ir 'æknar. í hópi þessara maiina
úr lasknastétt er Katrín Thor-
oddsen.
■ Starfsferill hennar 'semíækn-
is er þegar orðinn all langur
þótt hún sé ennþá kona á bezta
aldursskeiði og það mtm ekki
of mælt að hún er ein af eftir
sóttustu og vinsælustu læknum |
Reykjavikur og það munu telj-
andi þau reykvísk alþýðuheim-
ili sem hún hefur ekki kynnzt
af eigin raun gegnum læknis-
störf sín. í ræðum og útvarpi
hefur hún sagt þjóðinni frá hin
um ðmurlegu og átakanlegu
húsnæðisvandræðum, sem þ.ús-
undir manna eiga við að búa
í höfuðstað landsins, meðan
skrautlegar 10 herbergja „vill-
ur“ eru reistar yfir 3-4 -hræðurj
fyrir framan nefið á stjóm |
þeirri, sem kallar sig stjóm i
hinna vinnandi stétta. Hún hef-[
ur barizt fyrir því að bærinn
éignaðist betri' íbúðif og full-
komnari sjúkrahús og í mörg
ár hefur hún ekki þreytzt á að/
benda á hina brýnu nauðsyn i
að reist yrði barnasjúkrahús .í:
höfuðborginni. Læknirinn og |
.bardagakonan .hafa vissulega
tekið höndum saman að upp-
ræta þá sýklá, sem lama þrek
okkar og eitra andfúmsloftið í
kringum okkúr. Enginn kynnist
betnr böli lélegra og' mann-
skemmandi íbúðá en einmitt
læknirinn, enginn fátæktinni og
umkömuieysinu í allri sinni
nekt b'etúr en hann. Katrín!
Thóroddsen lét, ekki úinfangs-
mikil Iæknísstörf afíra sér frá!
að berjast einnig 'á stjórnmá!a-[
sviðinu móti því misrétti og!
þeim rangindum, s'em fjöldinn
á þjóðfélagslega við' að búa.
Þar hefur’hún tekió upp merki
beztu manna stéttar sinnar.
Síðasta kjbrtímabil hefur!
Katrín setið sem fulltrúi Sósfal-
ista á Alþingi, en það mun
einnig síðarmeir verða talið ís-
lenzkum konunt til gildis að úr |
þeirra* hópi var’ einn skelegg-
asti fulltrúi íslenzkra réttindaj
og islenz-kfa sjónarmiða í átök-.
unum ’um Keflavíkursainning- J
inn og Atlanzhafshernaðar-,
bandalagið, þegar glamrið í!
döllúfunúm _ - ærði meirihluta'
þingmanna svo að þeir svifust
ekki að traðka á rétti fóstur-
jarðarinnkr pf þjónkun við er-
lent stórveldi.
2S. okíéber nálgast óðum
Við konumar gerupi ókkur það
árciSanlega ljóst, flestar 'ef
ekki allar, -að það er einmitt
vúna á þessum myrku og-.við-
sjárverðu tímum, sem ganga
nú yfir þjóð okkar, að okkur
iríður á að fá • heiðarlega og
cfjarfa fulltrúa til að' fara með
usnboð , okltar, fulltrúa ..sem
„svíkja ekki málstað þjóðarjnn-
ar fyrijc einn baunadisk", full-
trúa, sem skilja að líf og fram-
tíð komandi kynslóða er undir
því komið hve trúii- þeir reyn-
ast.hinu unga lýðveldi okkar
og isjenzkum málstað.
KVENRETTINDAMALIN
ViStal við
H j ónabandslöggjöf íd
frá,
KVENRÉTTH'íDAFÉLAG ÍSLANDS hefur
nýkga
sent í
Katrín ThoVoddsen er við
þessar kosningar í fimmta sæti,
Baráttusætinu, á lista Sósíal-
iStaflokksins, það veltur mikið
I 1922 veitir giftum konum rétt
[• til þess að maður hennar selji
*'! ekki fasteign án þess að hú|}
væntanlegúm þingmannaefnum. bréf með akV'eSiiujn spurningum' skrifi undir. En konur þær, sem
viðvíkjandi afstöðu þeirra til hinna-ýnssu réttindamála: kvenna, j erjj ...gjftar-..4yrirt 1923. njóta
sem félagið-tekur- nú.u-pp markvissa baráttu fyrir; eins og'ti'd.
’ skatta- óg tryggingamálum. ; . .■ - . \
Kvennasíðan snéri sér til frú Aðalbjargar og bað hana
elrki hlunnjnda þessara Iagaá-
| kvæða. “En það er ekki ósenni-
• r légt' áð þáð- séu/éiamitt1' éldri
l®|. konúr, sem \ilja ná rétti sín-
segja lesendum eitthvað um þessi mál. En frú Aðalbjörg er eins um og standa á rétti sínunn í
og kunnugt er elzta starfandi kvenréttindakonan í landinu og' fjármálum heimilisins. í ástar-
’ i vímu fyrstu, hjónabandsáranna
ahugi hennar í dag ems váka-ndi fynr þerm malurn, eins
þe.gar hún kornung steig sín fyrstu spor í réttindabarát-tu' ís-
le.nzkra kvenna.
láta ungu konurnar venjuleg-
ast fjármálin sig litlu skipta,
Hjónabandslöggjöfin er því 6-
reiðanlega eitt af þeim laga-
Eg vil taka það strax^fram, jbaráfctu í sambandi við skatta- plðggtim> sem þarf að athuga
o'g lagfæra.
Það er í þessum réttindamál-
um, sem minnzt hefux verið á
frumvarp Hannibals jins, karlar og konur, verði sérj að yjð konurnar þurfum a8
um þessa gagnmerkú og djörfu jValdimarssonar, frumvarp til skattlagðir. Því skattaiöggjöfin j höndum saman, hvar í
vera þannig, að hjón, i f]ok]j; sem vj§ stöndum
segir frú Aðalbjörg, að þaðjlöggjöfina og beita öllum sín-
hefði. verið stórkostlegur si.gur: um sterku áhrifum til þess að
fyrir réttindamál olckar kvenna ailir einstalilinga? þjóðfélags-
á okkur konunum hvort við fá- hefði
bardagakonu aftur inn á þing. ilaga um réttindi kvenna, ver-
Grtiðum því henni allar at- íið samþykkt á síðasta þingi,
ætti
sem
að
vinna úti,
séu skattlögð!
kvæði okkar við kjörborðið þ.
23. október. Gerum sigur henn-
ar glæsilegan. Tökum allar sem
ein undir kjörorð dagsins:
Katrín skal á þing.
vinna að þar
og
til réttlát lausn
. er fengin.
[og þær konur sem komast nú isitt í hvoru lagi, en ef konan
á þing hljóta að taka upp þetta jviimúr ekki. úti, þá sé á skatta
mál aftur af fullum krafti. iframtalið fært á hennar nafn tjl vill pkk. úr vegi að
Kvenréttindafélag íslands mun [ákveðinn hluti af tekjum heim-j agi ^ það að þroun kvenrétt-
I þessu sambanði cr ef
á næstunni taka upp ákveðna.
>!«-« *■ t. *.
Eftirfarandi grein er eftir! og
unga reykvíska konu, Þórunni a--;
Magnusdóttir, sem hefur dval
ið undanfarið við nám í Tékkó
sióvakíu.
fólksins fer aí bera ár-
ur.
Fyrir str.íð hafði þegar skap-
azt vísir að ungbarnaeftirliti;
ilisms. | jxjrjamálanna í landinu hefur-
Þótt konur hafi aS líkindum ■ orðjð önnur en ^ hugðum f
ekki almennt. hingað til gert, Upphafi, Margii- voru í byrjun
sér ljóst hvaða misrétti þær j hræddir við orðið kvenréttindi,
eru beittar • með núverandi | en kvenfélög risu upp eigi að
skattalöggjöf, eru þær raddir; sígur út um ]and> sem höfðu
þó sem betur fer að verða á-i ýmg mannúðarmál á stefnuskrá
vallt háværari og háværari með j s5nni og studdu heimilisiðnað
ai starfandi kvenna að þeim sé i j . ]andinu. En gegnum þennaa
ekki gert lægra undir höfði en j fdlagsskiap, sem ekki á skylt
öðrum þegnum þjóðfélagsins. j v5ð kvenréttin.di, þroskuðust
Því-þótt við n'jótum kannski konurn;ar þjóðfélagslega. Þær
fyllsta jafnréttis á pappímum,| skynjuðu smásajnkn að þjóðfé- ’
°L
vi'ð
• - V. . I með svipuðu sniði og „Líkn“
þeim: öfagmæram, [ * Réykjavik. En stöðugur f jár- jhe,dur frú Aðalbjörg afram, þá i lagið var ekki |,úið til af ein-
___________________ skortur og þar af leiðandi ó- eKii.n við okkur s.öv.ugt á r-'í 1 --m máttnrvnld’im fvr
' , . t það að annað vill verða, þega-r
nog husakynni og stai-fslið, ,
konuð er ut 1 lifið og raunveru-
haði mjog starfsemmni. Skiín- |leikann
ingtir stjórnarvaldanna o.g al- j
msnnings var ekkl vaknaður, | Hvað. viltu ségjá um trygg-
fyrir nauðsyn ungbarnaeftirlits íngalöggjöfina ?
iú-s.
Eitt af
sem auðvaldsslripulagið
„frjáls samkeppni" loitast
að innræta okkur, er að: -hver
só sjálfum sér næstur þ.e. hugsi
fyrst' og síðast um sitt eig'ið
ég. Konur muhu þó meiri mæð-
ur og samfélagsverur en svo
að þær tiloinki 'sér þann ,lær-
dóm. Ték’-aieskar hónúr eru pitt
dæmi þess.
Fyrsta verkefnið er koriur
beittu sér ’fyrir í styrjáldarlpk-
in var. -að rétta við heilsufar
barnanna, almennt.. Sumarið
Árið 1946 verða svo þátta-
skiþti. I sfcað þess að áhúga-
menn' starfræktu stöðvarn.ar af
vanefnum tóku ná ríki og bær
við rekstri þeirra.
I Praha vinnur ungbarnaeftir
litið í nánu samstarfi við al
! Þar er einnig margt að at-
huga -frá sjónármiði okka'r
kve'nna. Frumvarpinu var spillt
og konur hljóta að heimta það ar °S barátta fyrir fullum rétt-
hverjum æo.ri máttarvöldum fyr
ir karlmennina eina, þar sem
þeir ættu að ráðsmennskast og
ráða lögum um aldur og æfi.
Eg fullyrði því -að það sé ekki
síður að þakka hinu óbeina
starfi hinna ýmsu kvenfélaga,
að ' jafnréttiskröfur okkai'
kvenna hafa verið viðurkennd^
að ýmsum ákv. tryggingarlög-
gjafarinnar .verði' breytt og
1916 vom.SO þúsund borgará- mennu h’ezlsuverndarstöðvaro- er ellv|n husmoð-
börn í 'símardvöl, aö méstn «r.U hverjum borgarhtuta er » vmkmt^a slasast, en hus-l
hAnri-. <3() D0r§3, •L.l'Vöö"’
að méstu
leyti á ríkisins kosinað. Þetta
átak vár ekki-gert án skilnings
aimenniii-gs og einlægs vilja
vardhafanna. Hér gerir gæfn-
iBun a.ð. í alþýðulýðveldi er
é'kkert djúp staðfest milli fólks
ins og rikisvaldsins.
- En á skal að’ ósi, sietnma og
því séttu konumar aðal rnark-
mið sitt að minn-ka ungbarna-
dauðann. Ungbarnadaúði hefur
verið "•mikiir í Tékkóslóvakíu.
Á árabilinil 1921—1925'. var
dánaitalan 154 af þús. en síðan
lítið eitt lækkandi' fram að
stríði. á stríðSárunum fór dán-
artalan aftur. hækkandi allt til
ársins ’45—6, að sameiginleg
'viðleitni • heilbrigðisyflrvaldanna
ar. I hverjum borgarhluta er
heilEuverndarstöð og miðstöð
ungbarnaeftirlitsins á saipa
stað. -Síðan eru eftirlitsetöðvar
víðs.vsgar, í hverfinu. I
indum aldrei þögguð niður
fyrr en talimarkinu er náð,
fært til jafnréttis við kárlmenn | Tclur þú ekki að kocur ajttu
á þetta sérstaklega við um j að gefa sig raeira- að opiuberusvy
giftar konur og ekkjur. T. d.j málum etr raun hefur vcrið
hingað til?
Spursmálslaust. en í jafnrétt-
hóndi verður að borgá trygg- isþjóðfé'lagi álít ég ekki þýð-
ingagjald ,ef
þjónustustúlka,
veikist eðá meiðist. Giftar kon
[ ur fái iitla eða enga dagpeninga
ILmm þðtt þær ve5kjst og verði að fá
XIII-, sem hefur svipaða íBþa-" ]3unaða ^]P) fleira.mætti upp
tölu og Re>±rja\ik eru stöðv- te]ja) en þesái dæmi sýna að-
arnar 6. Þetta hverfi hefur , konur mega vissulega ekki sofa
notfært- sér stöðvarnar sérlega á verðinum, -ef þær ætla. ekki
vel, án þess að aðstaðan. eé' í 'stöðugt að láta' líta.. á sig sem
n'okkru verulega frábrugðin lægri stétt innan. þjóðfélagsins.
öðrum hverfum. En í Praha
X5I1 hefur 95% 'bamanna kom-
ið reglulega til sltoðúnar árið
•1948. . "'
Læknir aðalstöðvaránar kvað
ástæðuna vera þá ao þetta væri 1
vetkamanhahyérfi. Húh út- \
skýrði það ekki nánar, en fór
Og er svo ekki eitthvað
til sem heátir hjónabandsiÖg-
gjöf?
>iú, en stn hana er það. í
stuttu máií að segja að þar bú-
Ura við við tvennskonar lög-
gjöf-og liggur við að þorrinn
af fólkjnu viti ekki undir þyaða
Fnwnhaid .» 7. sáðu,íögura þa« lifir.
irigarmest að konur séu við
opinber störf, heldur aðráæfur
maður’sé í hverju rúmk En mín
reynsla er sú að'ef konur eiga
að velja til starfa,- eru 'þær
vandlátari í valinu, . og táka
meirá tillit til hæfileika en kari
maðurinn.. Ef við konur fengj-
um t. d. að skipa konu í við-
viðskiþta- eða fjárhagsnefnd,
mundi hiklaust verða valin sú
kohan, sem færust þætti, hvar.
í XJþiitískum- flokki aem hún.
stæði, áherzla lögð á hæfileikai
cii ekki pólitísk sjóriarmið. Sýn-
ir það siðgæðisþroska íslenzku
konur.nar sem vonandi á' eft-
ir að hafa vaxandi áhrif .á þjóð-
íélagið í heild.,
■•«>. V.-}