Þjóðviljinn - 17.02.1950, Blaðsíða 3

Föstudagur 17. febrúar 1950.
Þ J ö PJV ILJINIÍ
UPPHAF KALDA STRÍÐSINS
II.
MUCMORÐIN I HIROS
HBMA OG NAGASAKI
Þótt grein Stimsons hérmála-
ráðherra sé merkileg heimild,
gefur hún þó ekki upplýsingar
um allar þær aðstæður, sem
hljóta að hafa komið til greina
þegar ákveðið var að nota
kjarnorkusprengjurnar. Her-
málaráðherrann skýrir nákvæm
lega frá fyrirætlunum Banda-
ríkjahers, en hann eyðir ekki
mörgum orðum að öðrum veiga
miklum lið í áætluninni um að
ráða niðurlögum Japana, það
er hinni löngu fyrirhuguðu
sókn Rauða hersins í Mansjú-
ríu. En það þarf ekki að leita
lengi í öðrum heimilum til að
fylla í eyðurnar.
Á Jaltaráðstefnunni í febrú-
ar 1945 hétu Rússar því að
segja Japönum stríð á hendur
innan þriggja mánaða frá lok-
um vopnaviðskipta í Evrópu.
Stríðinu í Evrópu lauk 8. maí,
þannig að sókn Rússa átti að
hefjast 8. ágúst. Þessa láist
Stimson að geta í grein sinni.
Fyrstu kjarnorkusprengjunni
var varpað 6. ágúst og þeirri
síðari 9. ágúst. Japanir gengu
að Potsdamskilmálunum 14.
ágúst.
Rússar sögðu Japönum stríð
á hendur 8. ágúst og hófu sókn
sína í dögun 9. ágúst. Þann
24. var öll Mansjúría, Suður-
Sakhalin o. s. frv. á þeirra
vaidi, og herir Japana höfðu
gefizt upp. Uppgjöf stjórnar-
innar í Tokíó 14. ágúst veikti
efalaust baráttuhug japönsku
iherjanna; sókn Rússa kynni að
öðrum kosti að hafa orðið þeim
dýrari. En úrslitin gátu aldrei
orðið nema ein. Ef markmiðið
hefði raunverulega verið að
bjarga lífum bandarískra her-
manna, þá liefði vissulega ekki
sprengnanna fyrr en (a) gengið
verið gripið til kjarnorku-
var úr skugga um að friðartil-
boð Japana voru óaðgengileg,
og (b) sókn Rússa, sem hafði
verið liður í hernaðaráætlun
bandamanna í marga mánuði
og Bandaríkjamenn höfðu lengi
krafizt, vew leidd til lykta.
í útvarpsræðu til bandarísku
þjóðarinnar 9. ágúst skýrði
Truman forseti frá leynilegum
hernaðarsamþykktum banda-
manna á Potsdamráðstefnunni.
„Eitt þessara leyndarmála varð
heyrum kunnugt í gær, þegar
Ráðstjórnarríkin sögðu Japön-
um stríð á hendur. Ráðstjórn-
arríkin féllust á það, áður en
þeim var skýrt frá hinu nýja
vopni okkar, að taka þátt í
Kyrrahafsstyrjöldinni. Til þess-
arar baráttu gegn seinasta á-
rásarríki Möndulsins fögnum
við af heilum hug hinum fræki-
lega og sigursæla bandamanni
okkar gegn JSTazistunum.“
Nákvæmar upplýsingar um
aðdragandann að nppgjöf Jap-
Hér birtist annar hluti
frásagnar brezka Nóbels-
verðlaunamannsins og kjarn
orkufræðingsins P. M. S.
BLACKETT af tildrögum
kjarnorkuárásar Bandaríkja
manna á Japan. Frásögnin
er kafli úr bók Blackett
„Pólitísk og hernatarleg á-
hrif kjarnorkunnar“. Niður-
lag kaflans birtist bráðlega
hér í blaðinu.
ana gefur að lesa í opinberri
skýrslu frá bandarískri nefnd,
sem falið var að rannsaka áhrif
lofthernaðarins: Report on the
Pacific War prepared by the
United States Strategic Bomb-
ing Survey.
í þeim kafla skýrslunnar sem
táknrænt ber fyrirsögnina „Við
leitni Japana til þess að binda
endi á styrjöldina“ segir, að
glöggskygnir Japanir hafi þeg-
ar 1944 séð fyrir það hrun sem
vofði yfir landinu. Þeir hafi þó
ekki mátt sín mikils gegn her-
foringjunum. Síðan er gerð
grein fyrir innrásaráætlun
Bandaríkjamanna, sem mn get-
ur í grein Stimsons. En í
skýrslunni segir ennfremur:
„Vi?sir bandarískir herfor-
ingjar og meðlimir nefndarinn-
ar sem kvaddir voru til ráða-
gerða frá rannsóknum sínum
í Þýzkalandi lýstu yfir þeirri
skoðun sinni, að þvinga mætti
Japani til að gefast upp með
samfelldu flutningsbanni og
loftárásum, án þess að koma
þyrfti til innrásar“.
Enn segir í skýrslunni, að
æðsta herráð Japana hafi í
byrjun maí 1945 tekið að ræða
raunhæfar ráðstafanir til að
binda endi á styrjöldina, og
leitað hafi verið milligöngu
Rússá. Þann 20. júní kallaði
keisarinn meðlimi herráðsins,
sex að tölu, til fundar og kvað
nauðsynlegt að gera ráðstafan-
ir til að ljúka stríðinu strax,
jafnframt því sem gerðar væru
áætlanir um vöm heimalands-
ins. Ráðgert var að senda
Konye prins til Moskvu með
fyrirmælum ráðuneytisins um
að semja frið án skilyrðislausr-
ar uppgjafar, en með persónu-
legum fyrirmælum keisarans að
tryggja frið hvað sem það kost>
aði. Or þessari sendiferð varð
þó ekki vegna Potsdamráðstefn
unnar. I umræðmn sínum um
Potsdamskilmálana — sem var
hafnað „sem ekki svaraverð-
um“ — var herráðið á einu
máli um það að binda bæri
endi á styrjöldina. Þrír með-
limanna, forsætisráðherrami, ut
anríkisráðherrann og flotamála
ráðhérrann, voru reiðubúnir að
ganga áð skilyrðislausri upþ-
gjöf, en hinir þrír, hermálaráð
herrann og yfirmenn hers og
flota, vildu berjast áfram, ef
ekki yrði gefinn kostur á samn-
ingum. Á fundum ráðsins eftir
kjarnorkuárásirnar og striðsyf-
irlýsingu Rússa var afstaða
þess óbreytt; hermálaráðherr-,
ann og yfirmenn hersins og
flotans vildu enn sem áður ekki
ganga að skilyrðislausri upp-
gjöf. Forsætisráðherrann greip
þá til þess ráðs að leita á náðir
keisarans og Hirohito ákvað í
mætti einveldis síns að gengið
skyldi að Potsdamskilmálunum.
Að loknu þessu yfirliti nefnd-
arinnar, sem liér hefur aðeins
Framhald á 6. síðu.
Hér stóð þéttbýlasti hluti Hiroshima fyrir bandarísku
kjarnorkuárásina.
IÞRÓTTIU
Ritstjóri: Frimann Helgason
Hp|sjénin —
íþróttamanna
Ekkert líkamlegt stórvirki
án andlegra krafta, og heldur
ekki andleg afrek án líkam-
legrar orku.
Það er ekki neitt nýtt
starfssvið, sem íþróttirnar
stefna inná þegar þær starfa
markvissar og með áþreifanleg
um verkefnum að því að hafa
góð sálarleg áhrif á íþrótta-
æskuna. Iþróttimar standa enn
aðeins á byrjunarstigi á mikil
vægu og ágætu verksviði. Þar
liggja mörg verkefni og bíða.
Þetta starfssvið er okkur enn-
þá lítið þekkt. I íþróttunum er-
um við vanir að velta fyrir
okkur sekúndum, sentímetrum,
stíl, leikni, krafti, hraða og lip-
urð.
Við náum ekki tökum á hin-
um sálarlegu viðfangsefnum, í
líkingu við líkamlega árangur-
inn.
En við verðum að vinna að
því, og þroska skilning okkar
í þessu efni. Ef við látum
þetta íþróttalega starf eiga sig
munu íþróttirnar ekki geta gef
ið okkur það sem við vonum
og bíðum eftir -að þær gefi. I-
þróttalífið er og verður að mót
ast af háleitari og fegurri hugs
unarhætti en þeim sem er al-
gengastur nú á tímum, í hinni
óbilgjömu baráttu fyrir lífinu,
í kappi allra við einn og eins
við alla.
En íþróttimar eiga ekki að
taka sér stöðu utan við sjálft
lífið, ekki vera innhlaupsstað-
itölska at-
vinisnkeppninni
ern 47 útlend-
ur sem farið er inn í og út úr
um leið og maður lokar að sér.
Hugsjónir íþróttanna verða
að sprengja af sér þennan1
ramma og þrengja sér í vort!
dagjega lif. Þá fyrst standa1
j íþróttirnar í þjónustu lífsins, |
þá fyrst hafa íþróttimar veru-j
jlegan tilgang. Allt þetta raun-;
hæfa íþróttakerfi, á æfinga- og
keppnisvöllunum, í skrifum og
ræðum hefur áhrif á hug-
| r 1
myndaþroska íþrottaæskunnar,
j þannig að í hug hennar mótast
Framhald á 6. síðu.
Satopek unglinga-
þjálfari
Tékkneski hlauparinn og
heimsmethafinn í 10 þús. m.
hlaupi starfar um þessar mund
ir sem íþróttakennari við migl
ingaskóla í Tékkóslóvakíu.
Bannað a'S stökkva á
risabraulum
Fyrir nokkru var sagt frá
því að verið væri að byggja
risastölkkbrautir í Mið-Evrópu,
sem gæfu möguleika til að
stökklengd yrði 120 —
150 m. Alþjóðaskíðasambandið
(F.I.S.) hefur nú sent öll\jm
aðilum sínum tilkynningu um
að það hafi ekki viðurkennt
þessar brautir. Öllum aðilum
að F.I.S. er því bannað að
stökkva í risastökkbrautum
þessum.
Um þessar mundir leika alls
47 útlendingar frá 15 löndum
sem atvinnuknattspyrnumenn í
ítalíu.
Talið er að samanlagt kosti
þeir félilg sín um 7 milljarða
lira eða um 150 millj. ísl. kr.
Sérfræðingar álíta að aðehis
6 þessara útlendinga standi fyr
ir sínu en þeir eru Gunnar Nor
dahl, Gunnar Gren frá Svíþjóð,
Hollendingurinn Wilkes, Dán-
inn, John Hansen og Ungverj-
inn Niers. Þrátt fyrir þessar
stóru greiðslur og gróða, kunna
ekki allir útlendingarnir vel við
sig í ítölsku knattspyrnunni.
Alþjóðasambandið F.I.F.A.
fékk nýlega skýrslu frá Knatt
spyrnusambandi Italíu um það
að knattspyrnumaðurinn Mario
Boye frá Buenos Aires sem
félagið Genua keypti fyrir rúm
lega 500 þús ísl. krónur, hefði
allt í einu og fyrirvaralaust
hald heim til sín aftur með
konu og móður sem voru hjá
honum í heimsókn í ítalíu. Þrír
framkvæmdastjórar félagsins
og margir aðrir reyndu að
telja um fyrir manninum og
fylgdu honum eftir útá flug-
völlinn, en allt kom fyrir ekki,
hann hljóp frá þessum vinum
sínum upp í flugvélina. Félagið
er að hugsa um að fara í mál
.við Boye sem hafði gert samxt
ing til tveggja ára.