Þjóðviljinn - 08.07.1950, Blaðsíða 3

Xaugardagur 8. júlí 1950. .
Þ7ÖÐV1LJUJN
Aisðæfí Kina í höndnm alþyðunnar
jjjEGAR Evrópumenn brutuat
inn í Kínaveldi fyrir 100
árum og neyddu risaþjóðina til
að lúta valdi sínu, mættu þeir
lítilli mótspyrnu. Þó Kinverjar
ættu eldri og hærri menningu,
fundu þeir til vanmáttar, er
herir þeirra, sem voru vopnaðir
sverðum og spjótum, urðu að
lúta í lægra haldi fyrir vélbyss-
um, bryndrekum og fallbyssum
„útlendu djöflanna". Þessa yfir
burði sína á sviði drápstækn-
innar töldu vestrænu þjóðirnar
sönnun fyrir yfirburðum menn-
ingar sinnar, þótt þeir séu að-
eins afleiðing af ólíkri sögulegri
þróim. Hinar mörgu smáþjóðir
Evrópu hafa um árþúsunda
skeið átt í sífelldum róstum og
keppt hver við aðra um að
finna upp ný vopn, er gætu
veitt yfirburði í styrjöldum.
Kínverjar höfðu hinsvegar lifað
í friði að mestu ieyti I þúsimdir
ára, og þar sem engin þörf rak
á eftir, höfðu vísindamenn
þéirra ekki eytt tíma sínum í
að finna upp slíkan óþarfa sem
fallbyssur og bryndreka.
Hin friðsamlega þróun Kína
orsakaðist m. a. af legu lands-
ins. Engin hætta ógnaði hinni
stóru þjóð af hafi, því villiþjóð-
ir þær, er byggðu hinar fjar
lægu og afskekktu eyjar út af
ströndum landsins, voru ekki
færar um að gera hættulegar
árásir. 1 hinum köldu og hrjöst-
ugu löndum norðursins og sand
auðnum í norðvestri, bjuggu
fámennir hirðingjaþjóðflokkar,
sem engin ógn stóð af fyrir
daga Dhengis Klians, og í vestri
og suðvestri mynduðu hinir
himingnæfandi fjallgarðar aust-
ur áf Himalaya hinn ákjósan-
legasta vamargarð og hindr-
uðu hugsanlegar innrásir frá
hinu stóra og þéttbýla Indlandi.
1 þúsundir ára gat fámennt
lögreglulið, vopnað spjótum og
sverðum, varið landamærin og
haldið uppi lögum og reglu við
þau. En þetta 2ið var gersam-
lega máttvana andspænis ræn-
ingjaherjum hinna vestr. stór-
velda, sem .komu fram af sömu
grimmdinni, ósvifninni og sið-
leysdnu í þessu gamla hámenn-
ingarlandi og þeir höfcu áður
auðsýnt hinum vjjlltu Indíánum
Ameríku og hinum frumstæðu
svertingjaþjóðum Afríku.
TlylENNING Kínverja var á
mjög háu stigi ,á ýmsvun
sviðum. Jarðrækt þeirrá hefur
oft verið jjafnað við evrópska
garðyrkju, og þeir áttu miklar
og göfugar bókmenntir. En
menning þeirra iiafði af ýmsum
orsökum staðnað í gömlum
formum. Embættismannalið ein-
valdanna, sem áttu að stjórna
ríkinu var „ofmenntuð" og mútu
þæg skriffinnskustétt, sem
hvorki hafði vilja né getú til
að skipuleggja baráttu fjöldans
gegn hinúm erlendu landvinn-
ingamönniun. Valdhafarhir
lögðu jafnvel hindranir til að
veikja baráttu alþýðunnar gegn
Eftir
Ailati Hutmg
Evrópumönnum, og þáðu stund
um hjálp frá þeim til að berja
niður frelsishreyfingar, sem
þeir töldu sprottnar af, upp-
reisnarhneigð“.
Til þess að Kína gæti aftur
öðlast þjóðfrelsi sitt, þurfti
áður að brjóta hið siðspillta
mantsjúriska mandarínaveldi
með öllu þess geysilega arðráni,
á bak aftur, og hin vinnandi
alþýða að taka stjórn þjóðfrels-
isbaráttunnar í sínar hendur. —
Það er þetta starf, sem hefur
verið unnið í nærfellt þrjátíu
ára styrjöld kommúnistanna
gegn himun siðspilltu og mútu-
þægu hershöfðingjum lénsveld-
isins. 1 þeirri baráttu hafa millj
ónir af bændum og verkamönn-
um hinnar friðsömu kínversku
þjóðar lært til hlítar notkun
nýtízku vopna, sem þeir hafa
tekið í stórum stíl herfangi af
liinum erlendu ræningjum, bæði
hinum austrænu Japönum og
hinum vestrænu Evrópu- og
dollaramönnum. -— Nú er svo
komið, að kommúnistarnir hafa
þurrkað út öll völd útlendinga
í landinu, og fimm hundruð
milljónir manna, sem áður voru
ófrjálsir, hafa nú af atorku og
eldmóði hafið uppbyggingu hins
frjálsa alþýðuríkis. Kinverjar
hafa eins og Ráðstjórnarþjóð-
irnar á tímum rússnesku bylt-
ingarinnar, mikla möguleika til
að skapa á skömmum tíma ný-
tízku iðnað og bæta lífskjör al-
mennings stórlega. Kínverjar
hafa frá fomu fari verið taldir
meðal gáfuðustu og iðnustu
þjóða heimsins, og land þeirra
geymir í- skauti sínu gnótt
margskonar auðæfa, sem fram
að þessu hafa aðeins verið nýtt
uð óverulegu leyti.
KÍNA er um 10 milljónir fer-
kílómetra að flatarmáli,
eða næstum eins stórt og öll
Evrópa. Ibúar Kína eru um 500
millj. íbúar Evrópu eru um
550 millj., þar af á annað
hundrað millj. í' Ráðstjórnar-
ríkjunum.
Megin uppistaðan í þjóðarbú-
skap Kínverja er landbúnaður-
inu', sem veitir um 80% af þjóð
inni atvinnu.' Mest er þéttbýlið
í hinum frjóu dölum fram með
stórfljótunum. Með árþúsunda
striti og miklu hugviti hefur í
þessum dölum verið skapað
geysi margbrotið og umfangs-
mikið áveitukerfi. Vatni stór-
fljótanna hefur verið veitt út
á hrísgrjónaakrana eftir hundr
uðum skurða. Á svæðinu milli
Jangtse-fljóts og Hoangho
fljóts,' þar sem landslagið ér
öðruvísi, er vatninu dælt með
stigmyllum upp úr bnmnum og
ám. Hrísgrjónaakramir þurfa
að vera undir vatni í langan
tima ár hvert.
Miðhluti ríkisins, sem nær yf-
ir fylkin Ngan Huei, Hupet
Honan og Hunan, er oft nefnd-
ur kornforðabúr Kína. Þar er
geysimikið ræktað af hrísgrjón
um, en einnig hveiti, te, sykur,
tóbak og baðmull. Ennfremur
er mikil silkirækt þar. Á stórum
svæðum í fylkjunum Setsjuan,
Jynnan og Kuangsi, gefur hin
frjósama jörð þrjár uppskerur
á ári. Þó mun afraksturinn enn
aukast mikið þegar bændurnir
fá nýtízku áhöld, og þegar rikið
verður þess megnugt að láta
þeim í té það magn af tilbúnum
áburði, sem þeir þurfa. Stjórnin
í Peking hefur þegar gert áætl-
anir um byggingar stórra áburð
arverksmiðja, og verður þeim
lcomið upp eins fljótt og mögu
legt er.
t'EIKILEG auðæfi eru fólgin
í jörðu í Kína. Tækniskort-
ur og áhrif hvítra maima hafa
valdið því, að þau hafa lítt
verið numin fram að þessu. Áð-
ur en kommúnistar náðu yfir-
ráðum í landinu réði amerískt
fjármagn yfir 65% af utanrík-
isverzlun Kína, og dollarakóng-
um var ekki um það gefið, að
Kína kæmi sér upp nýtízku
iðnaði, sem gæti gert landið
efnahagslega óháð. Nú mun
verða skjót breyting á þessu,
þegar hið vinnandi fólk fær
sjálft að ráða stefnu og hraða
atvinnuþróunarinnar.
Kína er geysiauðugt af stein-
kolum, stendur aðeins að baki
Bandaríkjunum og Ráðstjórn-
arríkjunum. „Statesman Year
Book“, sem út kom í Banda-
ríkjunum árið 1946, telur kola-
auð Kina um 224.000 milljónir
smálesta. Meðfram suðaustur-
fjallgarði Norður-Kína-hálehd-
isins, bæði fyrir austan og vest-
an Peking, eru feikiauðugar
kolanámur. í Shántung eru
beztu kokskol í Asíu. Stærsta
kolasvæði Kína er þó í Shangsi
fylki. Þar eru kolin aðeins hul-
in þunnu moldarlagi, og er
hægt að brjóta þau við dags-
birtu. — I syðstu fylkjum lands
ins, t. d. í Kiangsi og Jynnan
eru' millj smálesta af kolum í
jörðu. •
Nýtízku iðnaður útheimtir
fleira en kol. Hann krefst Ííka
járns. Talið er, að þær járn-
námur, sem fram til þessa hafa
fundizt^ L ^Cína, geymi um 1200
milljónir smálesta. Auðugustu
námumar eru norðvestur af
Peking; í Mansjúríu og við
Jangtse-fljót sunnanvert.
Af gulli og silfri er ekki mik
ið í Kína, en aftur á móti eru
þar framleidd 4Ö% af öllu því
volfram, sem framleitt er
heiminum. Af þessu magni eru
70% frá hinu suðlæga fylki
Kiangsi. Er talið, áð magn
þessa málms þar nemi 3,9 millj.
smálesta. Málmur þessi er rétt
undir yfírborðinu eins og kolin
Skák
Riístjóri: GUÐMUNDUR ARNLAUGSS0N
Norðurlandaskákmótið.
Nú líður óðum að því, að
Norðurlandaskákmótið hefjist;
það á að fara fram hér í
Reykjavík dagana 28. júlí til
9. ágúst. Erlendu gestirnir
koma margir með Gullfossi og
fara með honum aftur að mót-
inu loknu. Úr húsnæðisvanda-
málunum leystist eins vel og
á varð kosið, þingið fer fram
hinum nýju salarkynnum
Þjóðmenjasafnins. Ekki ter enn
að fullu vitað um: þátttöku ut-
anlands frá, en hún verður þó
nokkuð mikil, þrátt fyrir dýrar
ferðir. Skáksambandið hefur
tekið að sér að sjá gestunum
fyrir fæði og húsnæði meðan
mótið stendur yfir. Erlendu
þátttakendurnir verða senni-
lega um eða yfir 20, og meðal
þeirra ýmsir af ágætustu skák-
mönnum Norðurlanda, svo að
keppnin verður spennandi. Teflt
verður á kvöldin fimm stundir
í lotu eins og nú er farið að
tíðkast. Áreiðanlega fá færri
íslendingar en vilja að taka
þátt í mótinu. I landsliði eigum
við þrjú sæti og verða þau vænt
anlega skipuð Baldri Möller og
Guðmundunum Ágústssyni og
Guðmundssyni. 1 meistarafl.
tefla tólf menn og verður þar
sennilega rúm fyrir 5—7 íslend
inga. Þar koma margir til
greina og getur orðið örðugt
að velja. Líklega verður mest
rúm í fyrsta flokki en þó hafa
fjórir Danir, tveir Finnar og
einn Norðmaður tilkynnt þátt-
töku þar nú þegar.
Falleg skák frá Búdapest.
Skýringar eftir ungverska
skákmeistarann Barcza (nokk-
uð styttar).
Keres. Kotoff.
1. e2—e4 c7—c5
2. Rgl—f3 d7—d6
3. d2—d4 ■ c5xd4
og því auðvelt að vinna hann.
Kínverjar framleiða áríega
um þús. smál. af tini, eða um
8% af heimsframleiðslunni. I
fylkjunum Hunan, Kuauntung
og Kuangsi eru miklar tinnám-
ur og mun vinnsla þessa dýr-
mæta hráefnis verða aukin
mjög á næStunni.
Ahtimonframleiðslan í Kina
nemur 25% af heimsframleiðsl-
unni. Amerískir auðmenn náðu
á sínum tíma sterkri forrétt-
indaaðstöðu til antimonfram-
leiðslu með 100 millj. dollara
lánveitingu til Kuomintang-
stjórnarinnar; Þau fórréttindi
missa þeir vitanlega nú. Anti-
monauðlegð fylkjanna Hunan,
Kueitsjá og Jynnan er talinn
nema 3,5 millj_. smálesta.- Auk
þess finnast í Kína fjórar teg-
undir léirbundinna hráefna, sem
eru notaðar til framleið3lu alu-
Framhald á 6. síðu.
4. Ebl—c3 — Rg8—f6
5. Rbl—c3 a7—a6
6. Bfl—e2 Dd8—c7
7. Bcl—g5
I fljótu bragði virðist þessi
leikur ekki sérlega góður, því
að svartur getur sem bezt vald
að riddarann með hinum ridd-
aranum. En tiigangur leiksins
kemur í Ijós áður en langt líð-
ur.
8. ------- RbS—(17
9. 0—0 e7—e6
10. Be2—h5!!
Þetta var það sem Keres
hafði hugsað sér, hann hótar
Rxe6 í næsta leik. Hvort á svart
ur nú að veikja stöðu sína á
svörtu reitunum með 9.— g7-
g6 eða leika 9. — RxB 10. DxR
Rf6 11. BxR gxf6 og fá peða
keðju sína slitna í sundur?
Kotoff hafnaði hvorutveggja
án þess að hika og lék.
10.-------- Dc7—c4
10. Rd4xe6 !!! . Dc4xe6
Riddarafórnin er jafn rétt og
hún er glæsileg. Ef svartur
reyndi í stað þessa • 10. RxB
svarar hvítur 11. Dd5 og ef
DxD þá 12. Rc7 mát! Eða 11.
— Rb6 12. DxD RxD 13. Rc7f
og vinnur skiptamun.
11. Rc3—d5 Ke8—d8
Eða 11. — RxR exR Df5 13.
Delf Re5 14. f4! ogaef nú Bd7
er drottningin í vandræðum eft
ir g4, en Kd7 strandar á 15.
fxe5 DxBg5 16. Hxf7f Be7
(eða Kd8, Da5f) 17. exd6 Kxd6
18. Db4f Kd7 19. Hel He8 20.
Bg4f og vinnur.
Svartur hefði getað reynt
14. — g6, en hvítur hefur
líka tekið það með í reikning-
um sínum: 15. fxe5 DxB 16.
exd6 fráskák og vinnur fljót-
lega eins og menn geta sann-
fært sig um með stuttri at-
hugun.
12. Bh5—g4 De6—e5
13. f2—f4 De5xe4
14. Bg4xd7 Bc8xd7
Ekki væri betra að leika 14.
Be7 17. BxRf6 BxBf6 16. RxBf6
gxRf6 17. BjcBc8 KxBcS 18.
Dxd6 og svartur er með tapað
tafl. Eða 16. — De3f 17. Khl
BxBd7 18. RxBd7 KxRd7 19.
Dg4f og enn vinnur hvítur.
Ekki eru komnir nema f jór-
tán .leikir — og skákin er ráð-
in:
15. Rd5xf6
16. Bg5xf6f
17. Bf6xh8
g7xf6
Kd8—c7
Bd7—c6
Þróttmikið svar við Bh6 væri
Dd4.
18. Ddl—d2
19. Hal—el!
20. Hel—e7f
21. Hfl—el
22. Bh8—d4
23. Dd2—f2
24. Bd4—b6f
25. He7—e8f
26. HelxeSt
27. He8xf8
Bf8—h6
De4—g6
Kc7—d8
a6—a5
Ha8—a6
Bh6—f8
Kd8—c8
Bc6xe8
Kc8—«17
Gefst upp.