Þjóðviljinn - 18.08.1950, Qupperneq 4

ÞJ'ÖÐVILJINN
Föstudagur 18. ágúst 1950.
Þióðviliinn
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.) Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ari Kárason, Magnús Torfi Ólafsson,
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðu-
stig 19. — Sími 7500 (þrjár línur).
Áskriftarverð: kr. 14.00 á mán. — Lausasöluverð 60 aur. eint.
Prentsmiöja Þjóðviljans h. f.
JÁTNING VALTÝS
Þjóðviljinn hefur ekki að öllum jafnaði elt ólar viö
stríðsæsingaskrif Morgunblaðsins, enda er vitsmunastig
þeirra slíkt að þau svara sér sjálf. Þó var gerð undan-
tekning fyrir nokkrum dögum og rakinn „röksemda“ferill
Valtýs Stefánssonar 1 síðasta Reykjavíkurbréfi. Var Val-
týr spuröur nokkurra spurninga sem auðsjáanlega kipptu
sjálfri undirstöðunni undan hinum trylltu ályktunum
hans. Valtýr hefur valið þann sjálfsagöa kost að þegja,
og skal honum sízt láö það, enda er þögnin skilmerkilegri
en nokkur orð.
Þrátt fyrir þetta er Morgunblaöið við sama hey-
garðshornið í forustugrein í gær, enda var vitað að rit-
stjóri þessi kynni ekki að blygöast sín. í þetta sinn ympr-
ar hann á nýrri kenningu: Nú er það kjarnorkusprengja
Bandaríkjanna sem á að hafa komið í veg fyrir árás Sovét
rfkjanna! Þessi kenning hefði getað virzt gjaldgeng fyrir
fjórum árum, þegar talið var að Bandaríkin ættu kjarn
orkusprengjuna ein, en nú veit allur heimminn að Sovét-
ríkin hafa árum saman átt kj arnorkusprengj ur. Er sú
staðrejmd einmitt ein helzta röksemd Bandaríkjanna til
að trylla bandarískan almenning. Daglega æpa blöö og
stjórnmáiamenn þar í landi að von sé á rússneskum
kjarnorkusprengjum yfir bandarískar borgir á morgun
og því verði Bandaríkin aö flýta sér og kasta sínum
sprengjum í dag.
Valtýr Stefánsson kemur hins vegar með þá athyglis-
verðu játningu að Sovétríkin vilji ekki nöta kjarnorku
sprengjur. Hins vegar séu Sovétríkin óðfús í „að drepa
fólk með venjulegum vígvélum". Þetta sé skýringin á því
að Sovétríkin berjist fyrir útrýmingu kjamorkuvopna.
þau vilji fá að vera 1 friði meö hinar „venjulegu víg\æl-
ar“ sínar! Er þessi játning Valtýs Stefánssonar alger nýj-
ung sem vert er að festa í minni.
Jafnvel Valtýr Stefánsson neyðist þannig til aö við-
urkenna á sinn hátt aö Sovétríkin berjist af alhug gegn
notkun djöfullegustu múgmorðtóla sem hugsanleg eru,
en það eru til aðrir forustumenn sem vilja vernda dráps-
tækin sem sjáaldur auga síns og beita þeim sem fyrst:
Það eru yfirboðarar Valtýs Stefánssonar, kjarnorku-
sprengjuframleiðendurnir og agentar þeirra. Ekki eru
nema nokkrir dagar síðan hinn heimskunni brezki stjórn-
málamaður Duff Cooper krafðist þess aö kjarnorku-
sprengju yrði varpaö á Sovétríkin, og Churchill sá sem
nú ér helzta véfrétt Valtýs Stefánssonar komst þannig
að orði á fundi Evrópuráðsins fyrir nokkrum dögum:
„Hagnýting hennar (þ.e. kjarnorkusprengjunnar)
myndi sundra undirstöðu Sovétstjómarinnar í öllu hinu
víðáttumikla landi. Hrun flokks- og miðstjórnarinnar
gæti gert hinni hraustu rússnesku þjóð kleift að bjarga
sér undan harðstjóminni.“
Þetta stríðsgeggjaða gamalmenni krefst þess sem
sagt aö rússnesku þjóðinni veröi „bjargaö" með því að
kjamorkusprengjum verði varpáö yfir öll Sovétríkin. Hug
-sjón hans er auðsjáanlega sú að fá aö sjá djöfulæöi
nýrrar styrjáldar leggja undir sig heiminn á ný áöur en
ihann deyr, og ritþý dauöans á borð viö Valtý Stefáns-
«on keppast-viö aö klappa honvim lof 4 lófa.
Krossgáta nr. 8.
Svar frá Jóhanni
Möller.
Frá Jóhanni Möller, for-
sijóra Tóbakseinkasölu ríkis-
ins hefur Bæjarpóstinum borizt
eftirfarandi varnarskjal: „í
blaði yðar frá 10. ágúst s.l.,
sem ég sá fyrst í gær, vegna
nokkurra daga f jarveru úr bæn
um, birtuð þér í bæjarpóstinum
greinarstúf, sem er, að mestu,
scgusögn ónefnds búðarmanns,
en skrif þessi varða Tóbaks-
einkasöluna og starf mitt sem
forstjóra hennar.
í grein þessari er gefið í skyn
að þurrð sú, sem er að verða á
Raleigh cigarettum stafi af því
að Oonvoy cigarettumar, sem
hafa verið á boðstólnum um
nokkurt skeið og fást enn þá,
þurfi að selja frekar en hinar,
þar sem forstjóri einkasölunn-
ar „hafi umboð fyrir þær siga-
rsttur, og auðvitað vilji hann,
að sem mest verði keypt af
þeim“. Þá er og sagt, að „fyrr-
verandi forstjóri fyrirtækisins
hafi lagt undir sig umboð á
öllum almennilegum cigarett-
um, svo núverandi forstjóri
verði að láta sér nægja úrhrak-
ið, og verði álmenningur nauð-
ugur viljugur að reykja það“.
Út frá þessum lágsiglda sögu-
burði hætið þér svo við nokkr-
um hugleiðingum um einka-
sölur ríkisins. Enda þótt ég
telji að í grein yðar eða sögu-
sögn felist óskammfeilnar að-
dróttanir í minn garð, sem
fyllsta ástæða væri til að svara
á öðrum vettvangi, vil ég æSkja
þess, að þér birtið nú þegar eft
irfarandi upplýsingar vegna
skrifa þessara.
★
Gat ekld staftið í
skiluna.
,1) Sú þurrð, sem er að
verða á Raleigh cigarettum,
stafar af nákvæmlega sömu á-
stæðum og sú þurrð, sem varð
á þeim fyrr á árinu, en ástæð-
an til hennar var sú, að Tóbaks
einkasalan gat ekki staðið í
skilum um greiðslur til fram-
leiðendamia. Skuldar einkasal-
an framleiðendum þessarar
cigarettutegundar stór fé, sem
hún hefir ekki fengið yfirfært,
og hefur hún því ekki getað
pantað frekari birgðir, enda
enn ekki haft möguleika til að
fá þær pantanir afgreiddar að
fullu, sem gerðar voru fyrir
mörgum mánuðum síðan, sök-
um gjaldeyrisvandræða.
■¥■
„Verulega vel að veriðri
„2) Einkasalan hefir hins
vegar vegna sérstaklega heppi-
legra viðskiptasambanda og
framsýni átt kost á því að
fylla hér upp í skarðið með
Convoy cigarettum, sem henni
hefir heppnast að festa kaup
á fyrir tiltölulega mjög hag-
kværat verð í yfirfæranlegum
erlendum gjaldeyri, og verð ég
aft telja; að "hér hafi verið veru
lega vel að verið, þegar tekið
er tillit til hinna mjög svo
miklu erfiðleika, sem hafa ver-
ið ríkjandi um öll innkaup til
Tóbakseinkasölunnar að und-
anfömu vegna gjaldeyriserfið-
leikanna.
Þetta — og þetta eingöngu
— er ástæðan til þess að Ral-
eigh cigaretturnar eru senn
gengnar til þurrðar, en Con-
voy cigarettan hefur komið í
þeirra stað í bili. Öll skrif um
einhver umboðslaun til mín eru
ekki annað en sjúklegt slúður,
hér er eingöngu um þá við-
leitni að ræða að fá hverju
sinni sem bezta vöru fyrir sem
minnstan og heppilegastan
gjaldeyri.
★
„Reynt aft láta ganga
sem jafnast yfir“.
„3) Sagt er, að Convoy cig-
arettunni hafi verið þvingað
upp á kaupenduma og Raleigh
cigarettan skömmtuð. Það er
rétt, að Tóbakseinkasalan
reyndi að láta síðustu send-
ingar af Raleigh ganga sem
jafnast yfir viðskiptamenn sína
og varð því að deila þeim nið-
ur í hlutfalli við viðskiptaveltu
þeirra, en að einhver söluþving-
un á Convoy hafi átt sér stað,
er uppspuni einn. Það virðist
og vera tvísýnt, hveru lengi vér
eigum kost á að fá þessa cigar-
ettu.
Eg vil og taka fram, að allar
þær cigarettur, sem Tóbaks-
einkasalan hefur verzlað með
að undanfömu og í tíð fyrrver-
andi forstjóra fyrirtækisins
hafa verið til allt til þess, ef
gjaldeyrir hefur ekki hamlað
kaupum, og Raleigh cigarett-
urnar voru fyrst fluttar inn
svo verulegu næmi eftir að nú-
verandi forstjóri tók við. Um
hvort Raleigh cigarettan eða
Convoy cigarettan sé betri eða
verri, skal ég ekki ræða. Þar
kemur smekksatriði til greina,
en hitt vil ég fullyrða, og byggi
þar á reynslu og þekkingu á
þessum hlutum, að miðað við
allar aðstæður, þá eiga Islend-
Framhald á 7. síðu.
Lirétí. 1 höfuðfat — 7 ull — 8
_guðir — 9 stafur — 11 ber — 12
samtenging — 14 samhl. — 15
trúir varla — 17 fæddi — l&
óhreinindi — 20 bjarg.
Bóðrétt. 1 sljóleiki — 2 hross
3 upphr. — 4 ílát — 5 fjall — 6
snoppa — 10 tófu — 13 bundið
15 stafur — 16 rupl — 17 keyrði
19 saman.
Lausn á nr. 7.
L,árétt. 1 skreppa — 7 án — 8
fólk — 9 rán — 11 lak — 12 et
14 te — 15 stór — 17 óa — 18
lóa —20 plöggin.
Lóðrétt. 1 sárt — 2 kná — 3 ef
4 pól — 5 plat — 6 akkea — 10
net — 13 tólg — 15 sal — 16 róg
17 óp — 19 ai.
jr * Fastir liðir eins og
venjulega. — Kl.
19.30 Tónl.: Har-
monikulög (plöt-
ur). 20.30 Útvarps-
sagan: „Ketillinn"
eftir V/illiam Heinesen; XXII.
(Vilhj. S. Vilhjálmsson rithöfund-
ur). 21.00 Einsöngur: Marion And-
erson syngur (plötur). 21.15 Frá
útlöndum (Benedikt Gröndal biaða
maður). 21.30 Tónleikar: Amerísk
lúðrasveit leikur (plötur). 22.10
Vinsæl lög (piötur), til kl. 23.00.
Kíkisskip
Hekla er í Glasgow. Esja er á
leið frá Austfjörðum til Rvíkur.
Herðubreið er á Austfjörðum á
suðurleið. Skjaldbreið er á Breiða
firði. Þyrill er í Rvík. Ármann er
á Austfjörðum.
Eimskip
Brúarfoss kom til Álaborgar 16.
ágúst. Dettifoss er í Hull, fer það-
an til Rötterdam væntahlega á
morgun. Fjallfoss kom til Gauta-
borgar í fyrrinótt. Goðafoss er í
Rvik. Gullfoss kom til Khafnar
í gærmorgun, fer þaðan á morg-
un til Leith og Rvíkur. , Lagarfoss
er i Rvík. Selfoss er á Siglufirði.
Tröllafoss kom til Rvíkur í ,S»r-
morgun írá New fork.
Nýlega opinberuðu
trúlofun sina Dag-
björt Árnadóttir,
Hringbraut 45 og
Gústav Magnús
* Ciemsen, m.s. Lag-
arfissi. — Nýlega opinberuðu trú-
lofun sína Magnúsína Ólafsdóttir,
Isafirði og Agnar Hallvarðsson,
vélstjóranemi, Hrísateig 37, Rvík.
S. 1. laugardag
voru gefin saní-
an í hjónaband
áf sr. Garðari
Syavarss. ung-
frú Friða Guð-
jónsdóttir og Ólafur Bjarnason,
verkamaður. Heimili þeirra verð-
ur á Nýlendugötu 4. — Ennfrem-
ur ungfrú Ólöf Arnfjörð og Sigt-
urður Lárusson, múraranemi. —
Heimili þeirra verður á Öldug. 55.
Barðstrendingafélagið
fer berja- og skemmtiferð n. k.
sunnudag. Farið verður frá Ferða-
skrifstofunni kl. 8 f. h. Farmiðar
verða að sækjast fyrir kl. 5 í
kvöld í Ferðaskrifstofuna. Þátt-
takendur þurfa að hafa með sér
nesti.
Skrifstofa MÍB
í Lækjargötu 10 B, er opin dag-
Iega kl. 5—7.30.
Flugferðir Loft-
leiða h. f. — Inn-
anlandsflug: I dag
er áætlað að fljúga
til Vestmannaeyja
kl. 13.30 og til Akureyrar kl. 15.30,
til Isafjarðar og Siglufjarðar. Þá
verða og farnar tvær ferðir milli
Akureyrar og Siglufjarðar. Fyrri
ferðin frá Akureyri kl. 10.00 og
seinni ferðin frá Akureyri kl.
18.00. — Á morgun er áætlað að
fljúga til Vestmannaeyja, Akureyr
ar, Isafjarðar, Patreksfjarðar og
Hólmavíkur, og tvær ferðir verða
farnar milli Akureyrar og Siglu,-
fjarðar.
Tilkynnlng frá Fegrunárfélaglnu
Börn vantar til að selja merki
fyrir félagið í dág. Eru væntan-
)eg söiubörn beðin að mæta áS
Laufásve'gi 7 hl. Ú0 árdegis; '