Þjóðviljinn - 09.09.1950, Blaðsíða 3
,tq ;
' ■? t
v J, i
Laugardagur 9. sept. 1950.
ÞJÓÐVILJÍNN
i- i
'
- '■>AA
m
mmmm
wm m.
%ý.
Frá starfi danskra ungkommúnista
Ég hitti Jón Nordahl liokkr-
um dögum eftir að hann kom
heim úr sumarleyfi. Það hafði
frétzt, að Jón hefði brugðið
sér til Kaupmannahafnar í frí-
inu og kynnzt þar dönskum
ungkommúnistum og starfsemi
þeirra. Ég notaði þess vegna
tækifærið til þess að eiga við
hann stutt viðtal fyrir Æsku-
lýðssíðuna.
— Hvað getur þú sagt okk-
ur í fréttum frá dönsku félög-
unum?
—Það er nú svo margt, svar
aði Jón, að ég veit varla hvað
ég helzt skal segja.
Kosningabaráttan var nýhaf-
in, þegar ég kom til Kaupmanna
hafnar svo starfsemi félaganna
var í fullum gangi.
— Já, ég hef lesið frásagnir
af geysilega harðvítugri baráttu
ungkommúnistanna. Segðu okk-
ur nú hvernig þeir einkum haga
starfsemi sinni meðal fólksins.
— D.K.U. í Höfn er skipt
niður í hverfi eftir borgarhlut-
um, svaraði Jón. Hvert hverfi
hefur allmikla sjálfstjórn og
stjórnir hverfanna skipuleggja
að mestu leyti starfsemi þeirra.
-—Þú hefur vitanlega fleygt
þér á augabragði út í barátt-
una við hlið félaganna, segi ég.
— Ja, lítið fer nú kannske
fyrir frægðarverkunum á þeim
vettvangi. En margt sá ég, og
mörgu kynntist ég, sem vel
mætti taka til fyrirmyndar hér
heima.
T. d. tók ég þátt í hjólreiða-
móti þar sem nokkur hundruð
ungkommúnista hjóluðu í gegn-
um borgina með kröfuspjöld og
borða, sem á voru letraðar kröf
-Já við vitum að hið west-
ræna lýðræðisríki er ekki meira
en svo orðheldið segi ég.
Hvað segir fólkið við hin-
um gífurlegu álögum, sem á það
eru lagðar til styrjaldarundir-
búnings ?
-Þótt auðvaldspressan geri
auðvitað alllt, sem hún getur,
til þess að æsa fólk upp í við-
bjóðslegu hatri á heilum þjóð-
um, sem þó hafa aldrei gert því
neitt, þá eru það samt sem
áður mjög fáir, sem fengið hafa
nærbuxnaæði þó mjög mikils-
metinn maður hafi gefið þar
frægt fordæmi. Og Jón glottir
háðslega. En svo verður hann
skyndilega alvarlegur aftur og
bætir við. — En því miður eru
þó allt of margir Danir, sem
láta sér nokkurnveginn á sama
standa og fást ekki til að sjá
hlutina í réttu ljósi fyrr en
pyngjan er orðin óþægilega létt.
—Já, það vill ganga svo til
víðar, segi ég. — En segðu mér
Jón, er ekki góður félagsandi og
samhugur ríkjandi í samtökum
danskra ungkommúnista ?
— Jú, þeir starfa af frábær-
um dugnaði og atorku. Enda
held ég, að dönsku borgararn-
ir finni tilfinnanlega fyrir því,
að þar er ung hugsjónafólk
að verki, segir Jón.
— Hvað segir þú svo um
annað félagslíf ungkommúnist-
anna?
— Þeir stunda mikið ferða-
lög, einkum á sumrin, svarar
hann. — Ég hitti marga, sem
verið höfðu á Hvítasunnuhátíð-
inni frægu í Berlín.
— Jæja, og hvemig láta þeir
af Austur-Þýzkalandi ? spyr ég.
- Þetta fólk hafði ferðazt
ur um frið, atvinnu og þess kraf |
izt, að ameríska herliðið, sem , víða um Evrópu, séð og kynnzt
dvelst í Danaríki, hverfi í burtu mörgu, en aldrei hef ég heyrt
þegar í stað.
—Hvernig voru þessar kröfu
ferðir séðar af yfirvöldunum ?
— Auðvitað illa séðar. svar-
ar Jón.
T. d. skal ég segja þér, þeg-
ar westurheimskur herráðsfor-
ingi kom til Khafnar nýlega,
tóku kommúnistarnir á móti
þvilíka hrifningu, sem það
lét í 1 jós yfir uppbygging-
unni eftir styrjöldina og trú
Þjóðverjanna á framtíðina við
hið sósíalistíska þjóðskipulag.
— Ja, ekki er það nú að
heyra á Mogganum, að þetta
geti verið satt. En sleppum því.
— Halda ungkommúnistarnir
honum með fánaborg og tilheyr ,ekki uppi meiri félagsstarfsemi ?
andi söng. En þessar glæsilegu I-- Jú, jú, þeir eiga nokkra
móttökur féllu ekki betur en jskála, þar sem þeir hafa pólit-
svo við smekk þess ameríska, isk námskeið og skemmta sér,
að lögreglunni var sigað á
hópinn og formaður þeirra,
Ingmar Vagner fangelsaður.
■— Ja, mér þykja það aldeilis
aðfarir, sagðj ég. v.r; #í
En Jón lætur ekki truflast.
— Ennfremur fara- ungkom-
múnistarnir í kröfugöngur og
halda fjölmenna útifundi.
— Hvernig er þá stemmingin
þar úti meðal fólksins gagn-
vart dvöl ameríska herliðsins
á Grænlandi ?
—Yfirleitt'allir, sem ég hitti,
hvar í flokki sem þeir stóðu,
voru mjög andvígir hersetunni,
svarar Jón. — Og þetta fólk
benti réttilega á, að meira að
segja hinir „landvinningá-
trylltu“ Rússar hefðu staðið við
sína samninga og farið frá
Borgundarhólmi með allan sinn
her.
ennfremur hafa þeir mikla út-
gáf.ustarfsemi. Þeir gefa út blað
ÍA „ÉfCe.mad" sem sama sníði og
við gefum út ,,Landnemann“,
og svo. mxpfgskpnar önnur rit
og bæklinga.
- Og það get ég fullyrt, bætti
Jón að síðustu við, — að D.K.U.
er sterkasta og starfsamasta
æskulýðsfélagið í Danmörku —
eins og Fylkingin okkar er hér
heima. Bo.
ŒSHUraSSlÐHll
Málgagn Æskulýðsfylk-
ingarinnar ---- sambands
ungra sósialista.
RITSTJÓRAR:
Páll Bergþórsson.
Ólafur Jensson
Það er ekki ótrúlegt, að þess-
ar línur verði mörgum hneyksl-
unarhella. Þeir kennimenn og
snillingar í málaralist, sem hér
eru gerðir að umtalsefni, munu
sennilega móðgast yfir afskipta-
seminni. Samt held ég, að þessi
skrif verði ekki til skaða. Séu
þau ósanngjörn, falla þau um
sjálf sig, en séu þau sanngjörn,
ættu þau að geta opnað augu
einhverra lesenda. — í trausti
þess læt ég þau frá mér fara.
Það er bezt að segja strax,
hvert er efni þessa greinar-
korns. Mér finnst ýmsir list-
málarar okkar of aðgangsharð-
ir við að þröngva smekk sín-
um upp á almenning. Þeir sem
ekki gleypa umsvifalaust við
skoðun þessara herra um, hvað
sé fagurt og hvað sé ljótt í
málaralist, eru kallaðir aftur-
haldssamir og ósmekklegir. —
•Þetta þykja mörgum óviðfelldn-
ar nafngiftir. Afleiðingin verð-
ur að heilir hópar manna, sem
vilja gjarnan vera álitnir fram-
farasinnaðir og smekklegir,
beygja sig fyrir áróðrinum og
gala síðan hverjir upp í aðra,
að það, sem þeim finnst í raun-
inni ljótt, sé dásamlegt, það sem
þeir sjá enga glóru í, sé þrung-
ið af djúpri vizku.
Eg nefm ekki sérstaklega
fulltrúa neinnar vissrar stefnu í
málaralist. Það gildir einu,
hvort maður snobbar fyrir ab-
straktri eða natúralískri list.
Snobbið heldur áfram að vera
snobb fyrir því. Það er jafn-
framt að afneita sínum eigin
smekk, hvort sem hann hneig-
ist til realisma eða súrrealisma.
Því er haldið fram, að nýjar
liststefnur eigi rætur sínar í
breyttum þjóðfélagsaðstæðum
og lifnaðarháttum. Þetta er
vafalaust að nokkru leyti rétt.
En af því má ekki draga þá
ályktun, að hverri nýrri list-
stefnu eigi að fagna, bara af
því að hún sé sprottin upp úr
jarðvegi nútímans. Hér eins og
annarsstaðar verður að velja
úr. Fólk verður að hafa frjálst
i-val um þau listavérk,"sem frám
' Komá. Það má ekki Vhrá fjötr-
að af ótta við hortuga kenni-
menn, sem þykjast utvaldir að
stjóma tilfinningum annarra
fyrir því, hvað sé fagurt eða
Ijótt, gott eða illt, Ef svo tekst
tV, þá eru það heldur ekki
breytileg lífsviðhorf fólksins,
sem stjórna þróun listarinnar,
heldur öllu fremur duttlungar
fárra sérvitringa. ■
Enginn vafi er á því, að þessi
ótti fólks við álit annarra
stjórnar oft dómum þess um
listaverk. Til eru músíksnobb-"
ar, manneskjur, sem standa í
biðröð fyrir hverja hljómleika
af því að þær teljast hneigðar
fyrir þá tegund listar, jafnvel
Pólskir piltar, sem ætla að gera sjómennsku að ævistarfi sínu,
fá æfingu á skólaskipunum tveimur, sem hér sjást. Skipið á
efri myndinni heitir „Dar Pormoza“ og á því eru 180 sjómanna-
efni en hitt heitir „Zew Morza“ með rúm fyrir 27. Myndirnar
voru teknar í sumar er skipin komu við í Kaupmannahöfn á
siglingu um Eystrasait.
þótt þeim líði fremur iíla af
að hlusta á söng. Sumir nota
fegurstu lýsingarorð um mál-
verk Kjarvals, þó að innst inni
finnist þeim sömu listaverk
klossuð, vitlaus og Ijót. Aðrir
dást að myndum Þorvaldar
Skúlasonar eða Svavars Guðna-
sonar með vörunum, en gera
kannski allt annað í huganum.
Þetta er áreiðanlega ekki
hollt fyrir heilbrigða þróun list-
anna. Listimar eiga að vera
fyrir fólkið, en ekki handa tak-
mörkuðum hópi manna. Þess
Framh. á 7. síðu
ŒSHULYÐSSIÐRN
....----------^...............----------
Hugleiðingar leikmaims um málaralist