Þjóðviljinn - 10.09.1950, Síða 6

GóSrar konu minnzf
Fyrir nokkru komu Brússel-
fararnir heim til Reykjavíkur
■og vah fagnað af miklum mann-
f jcílda. Forseti Islands og borg-
arstjóri Reykjavíkur fluttu
ræður.
Sjálfsagt er að gleðjast yfir
afrekum þessara ungu manna,
þó að þessi metakeppni orki
mjög tvímælis um, hve skyn-
samleg hún sé. En í sambandi
við þessi met, sem mjög eru
rómuð, verður mér hugsað til
annars mets, sem íg tel meira
um vert, þó að slíku sé sjaldan
lialdið á lofti, og á ég þar við
met í ógleymanlegri kærleiks-
þjónustu, sem unnin hefur ver-
ið í sama sjúkrahúsi yfir 30 ár.
Fyrir nokkru lét Jörgína
Gísladóttir af störfum við
Landakotsspítalann, eftir að
bafa verið vökukona þar um
30 ára skeið. Húh er nú komin
yfir sjfítugt, þreytt og útsíitin.
Ég er ekki fróður um ætt
hennar, veit þó að hún átti til
góðra að telja. Faðir hennar,
Glsli í Stuðlakoti, var duglegur
og samvizkusamur með af-
brigðum. Móðir hennar var syst
ir fyrri konu Guðm. Björnsson-
ar, landlæknis.
Ung gekk Jörgina í kvenna-
skóla frú Þóru Melsted. og hef-
ur hún áreiðanlega notað sér
•skólann vel, því að saman fóru
góðar gáfur, fróðleiksfýsn,
kapp og metnaður.
Ung sigldi hún til Skotlands
og var þerna hjá Jóni A. Hjalta
lín, seinna skólastjóra á Möðru-
völlum, og konu hans. Jón var
þá bókavc’rður í Edinborg. Þar
nam Jörgína svo mikið í enskri
tungu, að hún skildi hana og
talaði nokkuð. Dönsku las hún
einnig og talaði.
Eftir heimkomuna var hún
þjónustukona ýmsra embættis-
manna, t.d. um skeið hjá Klem-
<enz Jónssyni. Og loks réðst hún
:svo á Landakotsspitalann eg
gerðist þar vökukona.
Fyrstu árin þar urðu henni
mjög erfið, þá var engin mið-
stöð í sjúkrahúsinu og varð
hún að halda við eldi í ofn-
’unum á tveimur hæðum og þvo
stóra forstofu og stiga. Vöku-
kona var hún á 2 hæðum
Gamla-spítalans til 1936, er
Nýi-spítalinn tók til starfa.
Eftir það vakti hún á neðstu
hæð Gamla-spítalans og sá um
13 stofur með 4ð sjúklingum.
Þeir, sem aldrei hafa legið
á sjúkrahúsi,- gera sér að lík-
indum ekki grein fyrir því, hve
ábyrgðarmikið og erilsamt
vökustarfið er, og að það getur
varðað líf sjúklinganna, að það
ísé unnið af trú og dyggð.
Flestar vökukonur láta sér
nægja að koma þegar hringt
er á þær. En það hefði Gína
talið lélega þjónustu. Hún hélt
sjaldan kyrru fyrir, en var á
sífelldum erli milli sjúkrastof-
anna til þess að líta eftir líðan
sjúklinganna og leita þeim
jhægðar, gæta þess að vel færi
ofan á þeim, hagræða koddum
o.s.frv. Og það var mín reynsla,
að engin gerði það eins vel og
hún. Það var nautn, sjúkum
manni, að hallast að bólstri,
sem hún hafði tilreitt, svo
mikla alúð, kærleika og ná-
kvæmni lagði hún í þetta verk.
Þá vakti hún yfir því af ein-
stakri nákvæmni, að ekki legði
^kalt loft inn á hvílur sjúkling-
anna, ef veður breyttist til hins
|Verra. Mun sú árvekni hafa
• forða mörgum nýkomnum
sjúklingi frá ofkælingu og
lungnabólgu. Ef hún heyrði
hósta eða brjóstþyngsli var hún
^óðara komin með heita nýmjólk
eða vatn, eftir því sem hver
óskaði.
^ Engin tók henni fram um að
jhjálpa mönnum við hægðir, því
jlipurð hennar, lægni og þrifnað
j ur var með ágætum. Hirðing
i hennar á þvagglösum og hráka-
könnum vrar slík, að betur varð
ekki gert. Hún hefði ekki getað
litið framan í nokkurn mann,
ef hún hefði látið þá skömm
um sig spyrjast, að i þvagglös-
in safnaðist hlandsteinn og af
þeim legði óþef. Svona voru öll
hennar verk, unnin af einstakri
alúð og samviskusemi.
Mörg eru orðin hundruð
sjúklinganna sém Gína hefur
hjúkrað og hlynnt að öll þessi
ár. Og ég hygg, að allir sjúkl-
ingarnir hafi verið á einu máli
um það, að störf hennar hafi
verið ómetanleg og eigi vart
sinn líka.
Ekki hefur Gína bundizt
manni um ævina. En bónda sín-
um myndi hún ekki hafa brugð-
ist á örlagastund fremur en
þær Bergþóra og Auður Vé-
steinsdóttir, svo svipar henni
til þeirra um manndyggðir.
Og sjúklingarnir hafa orðið
börnin hennar,- þeim hefur hún
fórnað starfsorku sinni og lífi.
En hvað verður- nú um þessa
örþreyttu konu, sem unnið hef-
ur hjá sömu stofnun yfir 30 ár,
af svo frábærri trúmennsku.
Sannarlega ætti hún skilið, að
ævikvöld hennar þyrfti ekki að
formyrkvast af afnahagsáhyggj
um.
Ef heiðursmerkjum væri út-
hlutað að verðieikum, - myndi
ég leggja til að hún yrði sæmd
Fálkaorðunni, en jafn viss er
ég um það, að hún mundi ekki
vilja taka við slikri vegtyllu
svo yfirlætislaus er hún að
eðlisfari.
Gína mín! Ég býst við, að
þér líki miðlungi vel, að ég
fór að skrifa um þig í blöð. En
ég gat ekki þagað um verðleika
þína. Þessi fáu og fálátlegu
orð eiga að tjá þér þakklæti
mitt og virðingu fyrir allt, sem
þú hefur fyrir mig gert á mörg
um undanfömum. árum.
B.M.
** l X
' ÞJÓÐVILJlKN Sunaudagur 10. sept. 1950.
í m 1. ■ m
G e rt i n á L i 1 j a : j
Ha . 46. DAGUE min gjuleitin 1
fyrir yfirborðsöryggi í fasi. Þegar Hiila gekk
fram úr henni leit hún á hana í laumi. Hún
hafði séð andlitið áður en þá var það barna-
legt, ómálað. Alfrida!
Þessari Alfridu stórborgarinnar var ekki hægt
að víkja sér að og heilsa með handabandi: nei,
góðan daginn, Alfrida! Hún gekk bara framhjá
henni. Hilla fann næstum til vonbrigða þegar
hún hélt áfram göngunni: Alfrida hafði gert
að engu hugmyndir hennar og Mörtu um Al-
fridu sem píslarvott. Þær höfðu myndað sér
sína helgisögn um hana, stúlku sem hafði þjáðzt
og var ógleymanleg. Og þær vildu halda í þá
hugmynd. Einnig Hillá hafði lagt rækt við þá
hugmynd, þrátt fyrir vantr sína. Alfrida hafði
ekki haft vit á að notfæra sér þá möguleika
sem lífið hafði veitt henni, hún lét lífsgleðina
og skemmtanafýsnina sitja í fyrirrúmi. En við
viljum ekki láta rugla hugmyndir okkar: okk-
ur gremst er hinn óhamingjusami verður ham-
ingjusamur og hinn hamingjusami óhamingju-
samur. Alfrida leit alls ekki út fyrir að vera
vinnukona í sendiferð fyrir húsbændur sína, ekki
heldur vinnukona á frídegi, hún var kona, sem
var orðin heimavön á götunni, hún tiiheyrði
hópi hinna tortryggilegu sem ekkert höfðust að.
Hvað það snerti áttu þær, Hilla og hún, sam-
leið....
Hilla var komin inn á Skipsbrúna. Hún herti
gönguna og gekk hratt yfir Slússinn upp brekk-
urnar á Söder. Loks gekk hún inn um hlið, gekk
upp þrönga, ekki of vel hirta stiga og nam
staðar dálítið móð fyrir framan dyr á fjórðu
hæð. Hún kastaði mæðinni stundarkorn áður en
hún studdi fingrinum á dyrabjölluha. Andartak
sá hún eftir því, að hún hafði ekki hringt áður
en hún fór að heiman, en hún varð rólegri,
þegar hún heyrði fótatak.
Lykli var snúið I skránni og Þór Hedman
stóð á þröskuldinum.
Hann togaði hana inn í anddyrið, hneppti
frá henni kápunni með æfðum höndum, alltof
æfðum datt Hillu oft í hug. Síðan tók hann
í hönd hennar og leiddi hana inn í stofurnar.
Hann dró hana að sér og kyssti hana.
Hilla gekk um i herbergjum hans, tveim
rykugum, dálítið vanhirtum piparsveinsherbergj-
um. Henni varð þungt um hjartað eins og
venjulega, hún hafði ekki smekk fyrir þann
bohémeanda sem lýsti sér í sóðaskap og var
vantrúuð á fegurðardýrkun listamannanna eftir
að hafa komið inn á heimili þeirra: hún gat
ekki gleymt óþrifnaðinum þegar henni var sýnd
fegurðin. Birta, hreinlæti voru henni skilyrði
fyrir fegurð. " ’ 'J
„Er ég að trufla þig?“ spurði hún.
„Þú truflar mig meira þegar þú ert ekki
hérna. .. .“.
Hilla þagði. Þetta var þeim stöðugt deiluefni
síðau hún yfirgaf Hinrik: að hún vildi ekki
flytja til hans, fyrr en búið var að ganga form-
lega frá skilnaðinum. Það var einhvers konar
hollusta við Hinrik sem hindraði hana í því;
meðan hún bar nafn hans varð hún að gæta
mannorðs síns og búa ein. Þetta var auðvitað
heimskulegt formsatriði, sem þau fóru í kring-
vim hvað eftir annað, en Hilla hélt samt fast
við það.
Hann horfði rannsakandi á hana. Og loks
spurði hann:
„Er það komið í lag?“
Hilla svaraði ekki. En þegar hann hélt áfram
að horfa spyrjandi á hana, beygði hún höfuðið
til samþykkis.
Það varð dálítil þögn. Hilla hafði ekki vænzt
neinnar sérstakrar hrifningar, en ekki heldur
þöguls kæruleysis.
„Hvenær kemurðu fyrir fullt og allt?“
hann loks. 1
„Ég er hjá þér....“
„Hvenær kemurður fyrir fullt og allt ?“
Hilla leit aftur í kringum sig. Herbergi henn-
ar á pensjónatinu var ekki til að státa af, en
það var hreinlegt og snyrtilegt.
„Verðurðu að búa hér áfram?“ spurði hún.
„Það fer vel um mig hér. Komdu og sjáðu?"
Hann dró hana með sér a‘ð glugganum og það
var ekki hægt að neita því að útsýnið var dá-
samlegt. En var til lengdar hægt að láta sér
nægja að horfa út um gluggann? Megnið af
tímanum horfði maður á herbergið.
„Og svo er þetta ódýrt“, bætti hann við.
Hilla bældi niður andvarp. Vonleysi sem nálg-
aðist örvæntingu gagntók hana, þungur, grár
ömurleiki. Þetta var gott fyrir rómantíska ungl-
ingsstúlku, en tæplega fyrir borgaralega frú sem
hafði vanizt vissum þægindum. Henni fannst
hún eins og fangi sem var leiddur inn í klefa:
þú átt að kunna vel við þig hér, þetta er
heimili þitt, Að vísu stóðu dyrnar ennþá opn-
ar, en þó aðeins í orði, því að hvert gæti hún
leitað ?
Hér átti hún þá að setjast að? Eins og þús-
und aðrar konur í Stokkhólmi í lausum sam-
böndum, en þær höfðu þó flestar atvinnu í aðra
hönd, ef maðurinn þreyttist á þeim. Hér átti
hún að elda matinri handa Þór, þvo og stoppa
sokkana hans, fara í búðir og á torgið og gera
innkaup, eins ódýr og hægt væri.... Andartak
fann hún til svima.